Huincul

Autor:	Paweł Konarzewski
Korekta:	Michał Siedlecki

Formacja Huincul

Wiek

Trias

252

Jura

201,4

Kreda

143,1

66

ok. 97-93 Ma
późna kreda (cenoman-turon)

Miejsce

Argentyna - Mendoza, Neuquén i Río Negro

Leży pod

formacja Cerro Lisandro

Leży nad

formacja Candeleros

Miąższość

do 250 m

Klimat

suchy i półsuchy z sezonowymi opadami

Litologia

piaskowce, mułowce, zlepieńce i iłowce

Dinozaury z formacji Huincul. Grupa Mapusaurus znajduje się między osobnikami Argentinosaurus. W lewym dolnym rogu jest widoczna para Ilokelesia przyglądająca się samicy Skorpiovenator z młodymi. Autor: ABelov2014 [3]

Wstęp

Formacja Huincul to późnokredowa jednostka geologiczna położona na terenie Argentyny. Jej osady datuje się na cenoman oraz turon.

Etymologia

Nazwa formacji pochodzi od miasta Plaza Huincul znajdującego się w prowincji Neuquén.

Litologia

Formację Huincul tworzą głównie piaskowce o żółtym kolorze. Takie zabarwienie jest spowodowane obecnością tlenku żelaza. Maksymalna miąższość osadów wynosi 250 m. Najniższe warstwy stykają się z formacją Candeleros, zaś najwyższe - Cerro Lisandro. Oprócz piaskowców w omawianej formacji są również obecne mułowce, zlepieńce i iłowce (Garrido, 2010).

Paleośrodowisko

W dawnych szerokościach geograficznych (między 10 a 45º południowym) gdzie znajdowała się północna Patagonia w cenomannie panował jałowy i gorący klimat. Poniżej 60º szerokości geograficznej obszar południowej Patagonii miał subtropikalny klimat wraz z sezonowymi opadami. W tym miejscu średnia temperatura roczna mieściła się w przedziale ok. 10,9 do 11,2 ± 2,1 °C, a opady ok. 911,8 do 976 ± 182 mm/rok. Osady znajdujące się w formacji Huincul sugerują występowanie środowisk rzecznych. Na tych terenach przeważały rośliny okrytozalążkowe, Cupressaceae i Araucariaceae. Ogólny klimat w formacji Huincul był bardziej wilgotny niż z Candeleros (Lizzoli i in., 2021).

Paleofauna

Rekonstrukcja grupy siderzaur oraz meraksesa w środowisku. Autor: Octavio2424 [2].

Fauna z formacji Huincul charakteryzowała się niezwykle dużą różnorodnością dinozaurów, szczególnie w jej dolnych warstwach. Występowały w niej typowe grupy dinozaurów dla Argentyny na początku późnej kredy: karcharodontozaurydy, abelizaurydy, noazaurydy, megaraptory, rebbachizaurydy, tytanozaury, oraz dinozaury ptasiomiedniczne. Najliczniejszą grupą roślinożernych zauropodów były rebbachizaurydy. Zapewne szczytowym drapieżnikami były karcharodontozaury i niewykluczone że Meraxes oraz Taurovenator mogły ze sobą konkurować. Mapuzaur mógł się dopiero pojawić po wymarciu swoich wspomnianych kuzynów, gdyż jest znany z młodszych warstw skalnych. Abelizaurydy prawdopodobnie musiały ustępować większym karcharodontozaurydom i polowały na mniejsze ofiary. Możliwe, że jedynymi roślinożercami niezagrożonymi na ataki drapieżników były dorosłe osobniki gigantycznych zauropodów jak Argentinosaurus, Chucarosaurus, Bustingorrytitan, Choconsaurus czy Sidersaura. Oprócz dinozaurów odnaleziono również szczątki krokodylomorfów, lepidozaurów oraz żółwi (Canale i in., 2023).

Dinozaury

Dinozaury
Takson	Ogniwo	Miejsce odkrycia	Materiał kopalny	Komentarz	Grafika
Aoniraptor libertatem ^[1]^[2]	dolne	Pueblo Blanco Natural Reserve	MPCA-Pv 804/1-25 - kręgi	Prymitywny przedstawiciel Megaraptora uważany wcześniej za prawdopodobny synonim Gualicho.
Argentinosaurus huinculensis ^[3] cf. Argentinosaurus ^[4]^[5]^[6]	górne	Las Overas ?	MCF-PVPH-1 - fragmentaryczny szkielet pozaczaszkowy ? MLP-DP 46-VIII-21-3 i MCF-PVPH# – fragmenty trzonu kości udowej	Obecnie jest uważany za największego znanego nauce dinozaura jakikolwiek żył na Ziemi.
Bustingorrytitan shiva ^[7]	dolne	Villa El Chocón	4 osobniki	Duży tytanozaur blisko spokrewniony z grupą Saltasauroidea.
Cathartesaura anaerobica ^[8]	dolne	La Buitrera	MPCA-232 - fragmentaryczny szkielet pozaczaszkowy	Rebbachizauryd prawdopodobnie blisko spokrewniony z Limaysaurus.
Chakisaurus nekul ^[9]	dolne	Pueblo Blanco Natural Reserve	5 osobników	Pierwszy znany dinozaur ptasiomiedniczny z formacji Huincul.
Choconsaurus bayleywilisi ^[10]	dolne	Villa El Chocon	wiele fragmentarycznych okazów	Bazalny tytanozaur mający pośrednią morfologię zębów między tytanozaurymorfami a eutytanozaurami.
Chucarosaurus diripienda ^[11]	dolne	Pueblo Blanco Natural Reserve	2 osobniki	Duży tytanozaur blisko spokrewniony z Notocolossus oraz grupą Lognkosauria.
Cienciargentina sanchezi ^[12]	dolne	Villa El Chocon	3 osobniki	Najbardziej prymitywny rebbachizauryd.
Gualicho shinyae ^[13]	dolne	Pueblo Blanco Natural Reserve	MPCN PV 0001 - niekompletny szkielet pozaczaszkowy	Enigmatyczny teropod o niepewnej pozycji systematycznej.
Huinculsaurus montesi ^[14]	górne	Aguada Grande	MCF-PVPH-36 - niekompletny szkielet pozaczaszkowy	Jeden z najmłodszych znanych przedstawicieli Elaphrosaurinae.
Ilokelesia aguadagrandensis ^[15]	górne	Aguada Grande	PVPH-35 - niekompletny szkielet	Średniej wielkości przedstawiciel Abelisauridae.
Limaysaurus tessonei ^[16]^[17]	dolne	Villa El Chocón	MUCPv-153 - niekompletny szkielet pozaczaszkowy	Jego skamieniałości odnaleziono również w formacji Candeleros (okazy MUCPv-205 i MUCPv-206)
Mapusaurus roseae ^[18]	górne	Cañadón del Gato	co najmniej 9 osobników	Gigantyczny karcharodontozauryd blisko spokrewniony z Giganotosaurus.
Meraxes gigas ^[19]	dolne	Las Campanas Creek	MMCh-PV 65 - dość kompletny szkielet	Najbardziej prymitywny przedstawiciel Giganotosaurini.
Overoraptor chimentoi ^[20]	dolne	Pueblo Blanco Natural Reserve	2 osobniki	Niewielki przedstawiciel Paraves blisko spokrewniony z Rahonavis.
Sidersaura marae ^[21]	dolne	Barda Atravesada de Las Campanas	4 osobniki	Jeden z większych przedstawicieli Rebbachisauridae.
Skorpiovenator bustingorryi ^[22]^[23]	dolne	Villa El Chocón	2 osobniki	Jeden z najbardziej kompletnych przedstawicieli Abelisauridae.
Taurovenator violantei ^[1]^[24]^[25]	dolne	Pueblo Blanco Natural Reserve	2 osobniki	Karcharodontozauryd uważany wcześniej za synonim Mapusaurus.
Tralkasaurus cuyi ^[26]	dolne	Pueblo Blanco Natural Reserve	MPCA-Pv 815 - niekompletny szkielet pozaczaszkowy	Trzeci ważny rodzaj abelizauryda z formacji Huincul.
Niezidentyfikowane abelizauroidy ^[1]	dolne	Pueblo Blanco Natural Reserve	MPCA-Pv 800 - dalszy koniec lewej kości kwadratowej (takson pierwszy) MPCA-Pv 801 - prawie kompletna prawa czwarta kość śródstopia bez grzbietowego marginesu dalszego końca).	Taksony niediagnostyczne.
Niezidentyfikowany celurozaur ^[1]	dolne	Pueblo Blanco Natural Reserve	MPCA-Pv 806/1-806/11 - stowarzyszone ze sobą trzy niekompletne trzony kręgów ogonowych (1-3), niekompletny przedni kręg ogonowy (4), niekompletny dalszy kręg ogonowy (5), niekompletna dalsza część kość śródstopia oraz niekompletne bliższe końce paliczków pazurów kończyny przedniej (7-8)	Takson niediagnostyczny, nienależący do Paraves.
Niezidentyfikowany rebbachizauryd ^[27]	dolne	El Orejano	MAU-Pv-EO-629 - niemalże kompletne obydwie kończyny tylne, niekompletna miednica, 17 kręgów ogonowych i 8 szewronów	Potencjalnie nowy takson.
Niezidentyfikowane rebbachizaurydy ^[28]	dolne	El Orejano	MAU-PV-EO-633 - częściowy przedni lub środkowy kręg grzbietowy MAU-PV-EO-634 - częściowy przedni lub środkowy kręg grzbietowy ^[28] MAU-PV-EO-666 - przedni kręg ogonowy ^[28]	Prawdopodobnie niediagnostyczne taksony
Niezidentyfikowany rebbachizauryd ^[8]	?górne	Aguada Grande	MCF-PVPH-633 - izolowany łuk neuralny	Niediagnostyczny takson.
Niezidentyfikowany rebbachizauryd ^[29]	?dolne	Las Campanas Creek	MMCH-Pv-49 - 7 artykułowanych kręgów szyjnych, 11 kręgów grzbietowych, fragmentyczne żebra grzbietowe, niemalże kompletna prawa kość krucza i łopatka oraz kompletna prawa kość ramienna	Rebbachizauryd prawdopodobnie blisko spokrewniony z Cathartesaura. Potencjalnie nowy takson.

Lepidozaury

Lepidozaury
Takson	Ogniwo	Miejsce odkrycia	Materiał kopalny	Komentarz
Patagosphenos watuku ^[30]	dolne	Pueblo Blanco Natural Reserve	MPCA-Pv 809 - niekompletna czaszka oraz fragmentaryczny szkielet pozaczaszkowy	Pierwszy nazwany przedstawiciel Sphenodontia z formacji Huincul.

Bibliografia

Canale, J. I., Garrido, A. C., Citton, P., de Valais, S., Baiano, M. A., Palombi, D., Caratelli, M., Apesteguía, S., Maniel, I., & Fernández Dumont, M. L. (2023). "New records of vertebrate and traces fossils from the Huincul Formation (Cenomanian-Turonian, Upper Cretaceous) in the vicinity of El Chocón, Neuquén province, Argentina". Reunión de Comunicaciones de la Asociación Paleontológica Argentina

Garrido, A. C. (2010). "Estratigrafía del Grupo Neuquén, Cretácico Superior de la Cuenca Neuquina (Argentina): nueva propuesta de ordenamiento litoestratigráfico". Revista del Museo Argentino de Ciencias Naturales, 12(2), 121-177

Lizzoli, S., Raigemborn, M. S., & Varela, A. N. (2021). "Controls of pedogenesis in a fluvial-eolian succession of Cenomanian age in northern Patagonia". Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology, 577, 110549. doi:10.1016/j.palaeo.2021.110549

↑ ^{Skocz do: 1,0} ^1,1 ^1,2 ^1,3 Motta, M. J., Aranciaga Rolando, A. M., Rozadilla, S., Agnolín, F. E., Chimento, N. R., Egli, F. B., & Novas, F.E. (2016). "New theropod fauna from the Upper Cretaceous (Huincul Formation) of northwestern Patagonia, Argentina". New Mexico Museum of Natural History and Science Bulletin. 71: 231–253.[1]
Skocz do góry ↑ Aranciaga Rolando, A. M., Motta, M. J., Agnolín, F. L., Manabe, M., Tsuihiji, T., & Novas, F. E. (2022). "A large Megaraptoridae (Theropoda: Coelurosauria) from Upper Cretaceous (Maastrichtian) of Patagonia, Argentina". Scientific reports, 12(1), 1-29. doi: 10.1038/s41598-022-09272-z
Skocz do góry ↑ Bonaparte, J. F., & Coria, R. A. (1993). "Un nuevo y gigantesco saurópodo titanosaurio de la Formación Río Limay (Albiano-Cenomaniano) de la Provincia del Neuquén, Argentina". Ameghiniana, 30(3), 271-282
Skocz do góry ↑ Mazzetta, G. V., Christiansen, P. & Fariña, R. A. (2004) "Giants and Bizarres: Body Size of Some Southern South American Cretaceous Dinosaurs" Historical Biology 65 (2-4): 1–13
Skocz do góry ↑ Carballido, J. L., Pol, D., Otero, A., Cerda, I. A., Salgado, L., Garrido, A. C., Ramezani, J., Cúneo, N. R., & Krause, J. M. (2017). "A new giant titanosaur sheds light on body mass evolution among sauropod dinosaurs". Proceedings of the Royal Society B, t. 284, nr art. 20171219. doi:10.1098/rspb.2017.1219
Skocz do góry ↑ Molina-Pérez, R., & Larramendi, A. (2020). "Dinosaur Facts and Figures: The Sauropods and Other Sauropodomorphs". Princeton University Press.
Skocz do góry ↑ Simón, M. E. & Salgado, L. (2023). "A new gigantic titanosaurian sauropod from the early Late Cretaceous of Patagonia (Neuquén Province, Argentina)". Acta Palaeontologica Polonica 68 (4) doi:10.4202/app.01086.2023
↑ ^{Skocz do: 8,0} ^8,1 Gallina, P., & Apesteguía, S. (2005). "Cathartesaura anaerobica gen. et sp. nov., a new rebbachisaurid (Dinosauria, Sauropoda) from the Huincul Formation (Upper Cretaceous), Río Negro, Argentina". Revista del Museo Argentino de Ciencias Naturales Nueva Serie, 7(2), 153-166.
Skocz do góry ↑ Alvarez-Nogueira, R., Rozadilla, S., Agnolín, F.L., Garcia Marsà, J.A., Motta, M.J. & Novas, F.E. (2024). "A new ornithopod from the Upper Cretaceous (Huincul Formation) of Northwestern Patagonia, Argentina. Implications on elasmarian postcranial anatomy". Cretaceous Research. 105874 doi:10.1016/j.cretres.2024.105874
Skocz do góry ↑ Simón, E., Salgado, L., & Calvo, J. O. (2018). "A new titanosaur sauropod from the Upper Cretaceous of Patagonia, Neuquén Province, Argentina". Ameghiniana, 55(1), 1-29. doi:10.5710/AMGH.01.08.2017.3051
Skocz do góry ↑ Agnolin, F.L., Gonzalez Riga, B.J., Aranciaga Rolando, A.M., Rozadilla, S., Motta, M.J., Chimento, N.R., Novas, F.E. (2023). "A new gigant titanosaur (Dinosauria, Sauropoda) from the Upper Cretaceous of Northwestern Patagonia, Argentina". Cretaceous Research, doi:10.1016/j.cretres.2023.105487
Skocz do góry ↑ Simón, M. E., & Salgado, L. (2025). "New rebbachisaurid (Dinosauria, Sauropoda) from the Huincul Formation (upper Cenomanian-Turonian) of Villa El Chocón (Neuquén Province, Argentina)". Cretaceous Research. 106137. doi:10.1016/j.cretres.2025.106137
Skocz do góry ↑ Apesteguía, S., Smith, N. D., Valieri, R. J., & Makovicky, P. J. (2016). "An unusual new theropod with a didactyl manus from the Upper Cretaceous of Patagonia, Argentina". PLoS One, 11(7), e0157793. doi:10.1371/journal.pone.0157793
Skocz do góry ↑ Baiano, M.A., Coria, R.A. & Cau, A. (2020). "A new abelisauroid (Dinosauria: Theropoda) from the Huincul formation (lower upper Cretaceous, Neuquén Basin) of Patagonia, Argentina." Cretaceous Research, Article 104408. doi:10.1016/j.cretres.2020.104408
Skocz do góry ↑ Coria, R.A., & Salgado, L. (2000) "A basal Abelisauria Novas 1992 (Theropoda-Ceratosauria) from the Cretaceous of Patagonia, Argentina" Gaia, 15, 89-102
Skocz do góry ↑ Calvo, J. O., & Salgado, L. (1995). "Rebbachisaurus tessonei sp. nov. a new Sauropoda from the Albian-Cenomanian of Argentina; new evidence on the origin of the Diplodocidae". Gaia, 11, 13-33.
Skocz do góry ↑ Salgado, L., Garrido, A., Cocca, S. E., & Cocca, J. R. (2004) "Lower Cretaceous rebbachisaurid sauropods from Cerro Aguada Del León, Neuquén Province, northwestern Patagonia, Argentina." Journal of Vertebrate Paleontology, 24(4): 903-912
Skocz do góry ↑ Coria, R.A. & Currie, P.J. (2006) "A new carcharodontosaurid (Dinosauria, Theropoda) from the Upper Cretaceous of Argentina" Geodiversitas, 28(1), 71-118
Skocz do góry ↑ Canale, J.I., Apesteguía, S., Gallina, P.A., Mitchell, J., Smith, N.D., Cullen, T.M., Shinya, A., Haluza, A., Gianechini, F.A., Makovicky, P.J. (2022). "New giant carnivorous dinosaur reveals convergent evolutionary trends in theropod arm reduction". Current Biology doi:10.1016/j.cub.2022.05.057
Skocz do góry ↑ Motta, M.J., Agnolín, F.L., Brissón Egli, F., & Novas, F.E. (2020). "New theropod dinosaur from the Upper Cretaceous of Patagonia sheds light on the paravian radiation in Gondwana". The Science of Nature. 107 (3): Article number 24. doi:10.1007/s00114-020-01682-1.
Skocz do góry ↑ Lerzo, L. N., Gallina, P. A., Canale, J. I., Otero, A., Carballido, J. L., Apesteguía, S. & Makovicky, P. J. (2024). "The last of the oldies: a basal rebbachisaurid (Sauropoda, Diplodocoidea) from the early Late Cretaceous (Cenomanian–Turonian) of Patagonia, Argentina". Historical Biology: 1–26 doi:10.1080/08912963.2023.2297914
Skocz do góry ↑ Canale, J.I., Scanferla, C.A., Agnolin, F.L. & Novas, F.E. (2009) "New carnivorous dinosaur from the Late Cretaceous of NW Patagonia and the evolution of abelisaurid theropods" Naturwissenschaften, 96, 409-414
Skocz do góry ↑ Cerroni, M. A., Baiano, M. A., Canale, J. I., Agnolín, F. L., Otero, A., & Novas, F. E. (2022). "Appendicular osteology of Skorpiovenator bustingorryi (Theropoda, Abelisauridae) with comments on phylogenetic features of abelisaurids". Journal of Systematic Palaeontology, 20(1), 2093661. doi:10.1080/14772019.2022.2093661
Skocz do góry ↑ Coria, R. A., Currie, P. J., Ortega, F., & Baiano, M. A. (2020). "An Early Cretaceous, medium-sized carcharodontosaurid theropod (Dinosauria, Saurischia) from the Mulichinco Formation (upper Valanginian), Neuquén Province, Patagonia, Argentina". Cretaceous Research, 111, 104319. doi:10.1016/j.cretres.2019.104319
Skocz do góry ↑ Rolando, Alexis M. Aranciaga; Motta, Matías J.; Agnolín, Federico L.; Tsuihiji, Takanobu; Miner, Santiago; Brissón-Egli, Federico; Novas, Fernando E. (2024). "A new carcharodontosaurid specimen sheds light on the anatomy of South American giant predatory dinosaurs". The Science of Nature. 111 (6): 56. doi:10.1007/s00114-024-01942-4
Skocz do góry ↑ Cerroni, M.A., Motta, M.J., Agnolín, F.L., Aranciaga Rolando, A.M., Brissón Egli, F., & Novas, F.E. (2020). "A new abelisaurid from the Huincul Formation (Cenomanian-Turonian; Upper Cretaceous) of Río Negro province, Argentina". Journal of South American Earth Sciences. doi:10.1016/j.jsames.2019.102445
Skocz do góry ↑ Bellardini, F., Filippi, L. S., Carballido, J. L., Garrido, A. C., & Baiano, M. A. (2023). "Exploring rebbachisaurid hind-limb anatomy on the basis of a new articulated specimen from the Huincul Formation (upper Cenomanian) of Neuquén Basin, Patagonia, Argentina". Historical Biology, 1-17. doi:10.1080/08912963.2023.2268638
↑ ^{Skocz do: 28,0} ^28,1 ^28,2 Bellardini, F., Carballido, J. L., Filippi, L. S., Baiano, M. A., & Garrido, A. C. (2022). "New rebbachisaurid remains from the Huincul Formation (middle Cenomanian–early Turonian) of the central Neuquén Basin, Patagonia, Argentina". Publicación Electrónica de la Asociación Paleontológica Argentina 22 (2): 1–24. doi:10.5710/PEAPA.22.04.2022.4
Skocz do góry ↑ Haluza, A., Canale, J. I., Otero, A., Pérez, L. M., & Scanferla, C. A. (2012). "Changes in vertebral laminae across the cervicodorsal transition of a well-preserved rebbachisaurid (Dinosauria, Sauropoda) from the Cenomanian of Patagonia, Argentina". Journal of Vertebrate Paleontology, 32(1), 219–224. doi:10.1080/02724634.2012.620674
Skocz do góry ↑ Gentil, A. R., Agnolin, F. L., Marsà, J. A. G., Motta, M. J., & Novas, F. E. (2019). "Bridging the gap: Sphenodont remains from the Turonian (Upper Cretaceous) of Patagonia". Palaeobiological inferences. Cretaceous Research, 98, 72-83. doi:10.1016/j.cretres.2019.01.016

[Motta2016-1] {Skocz do: 1,0} ^1,1 ^1,2 ^1,3 Motta, M. J., Aranciaga Rolando, A. M., Rozadilla, S., Agnolín, F. E., Chimento, N. R., Egli, F. B., & Novas, F.E. (2016). "New theropod fauna from the Upper Cretaceous (Huincul Formation) of northwestern Patagonia, Argentina". New Mexico Museum of Natural History and Science Bulletin. 71: 231–253.[1]

[2] Skocz do góry ↑ Aranciaga Rolando, A. M., Motta, M. J., Agnolín, F. L., Manabe, M., Tsuihiji, T., & Novas, F. E. (2022). "A large Megaraptoridae (Theropoda: Coelurosauria) from Upper Cretaceous (Maastrichtian) of Patagonia, Argentina". Scientific reports, 12(1), 1-29. doi: 10.1038/s41598-022-09272-z

[3] Skocz do góry ↑ Bonaparte, J. F., & Coria, R. A. (1993). "Un nuevo y gigantesco saurópodo titanosaurio de la Formación Río Limay (Albiano-Cenomaniano) de la Provincia del Neuquén, Argentina". Ameghiniana, 30(3), 271-282

[4] Skocz do góry ↑ Mazzetta, G. V., Christiansen, P. & Fariña, R. A. (2004) "Giants and Bizarres: Body Size of Some Southern South American Cretaceous Dinosaurs" Historical Biology 65 (2-4): 1–13

[5] Skocz do góry ↑ Carballido, J. L., Pol, D., Otero, A., Cerda, I. A., Salgado, L., Garrido, A. C., Ramezani, J., Cúneo, N. R., & Krause, J. M. (2017). "A new giant titanosaur sheds light on body mass evolution among sauropod dinosaurs". Proceedings of the Royal Society B, t. 284, nr art. 20171219. doi:10.1098/rspb.2017.1219

[6] Skocz do góry ↑ Molina-Pérez, R., & Larramendi, A. (2020). "Dinosaur Facts and Figures: The Sauropods and Other Sauropodomorphs". Princeton University Press.

[7] Skocz do góry ↑ Simón, M. E. & Salgado, L. (2023). "A new gigantic titanosaurian sauropod from the early Late Cretaceous of Patagonia (Neuquén Province, Argentina)". Acta Palaeontologica Polonica 68 (4) doi:10.4202/app.01086.2023

[Gallina2005-8] {Skocz do: 8,0} ^8,1 Gallina, P., & Apesteguía, S. (2005). "Cathartesaura anaerobica gen. et sp. nov., a new rebbachisaurid (Dinosauria, Sauropoda) from the Huincul Formation (Upper Cretaceous), Río Negro, Argentina". Revista del Museo Argentino de Ciencias Naturales Nueva Serie, 7(2), 153-166.

[9] Skocz do góry ↑ Alvarez-Nogueira, R., Rozadilla, S., Agnolín, F.L., Garcia Marsà, J.A., Motta, M.J. & Novas, F.E. (2024). "A new ornithopod from the Upper Cretaceous (Huincul Formation) of Northwestern Patagonia, Argentina. Implications on elasmarian postcranial anatomy". Cretaceous Research. 105874 doi:10.1016/j.cretres.2024.105874

[10] Skocz do góry ↑ Simón, E., Salgado, L., & Calvo, J. O. (2018). "A new titanosaur sauropod from the Upper Cretaceous of Patagonia, Neuquén Province, Argentina". Ameghiniana, 55(1), 1-29. doi:10.5710/AMGH.01.08.2017.3051

[11] Skocz do góry ↑ Agnolin, F.L., Gonzalez Riga, B.J., Aranciaga Rolando, A.M., Rozadilla, S., Motta, M.J., Chimento, N.R., Novas, F.E. (2023). "A new gigant titanosaur (Dinosauria, Sauropoda) from the Upper Cretaceous of Northwestern Patagonia, Argentina". Cretaceous Research, doi:10.1016/j.cretres.2023.105487

[12] Skocz do góry ↑ Simón, M. E., & Salgado, L. (2025). "New rebbachisaurid (Dinosauria, Sauropoda) from the Huincul Formation (upper Cenomanian-Turonian) of Villa El Chocón (Neuquén Province, Argentina)". Cretaceous Research. 106137. doi:10.1016/j.cretres.2025.106137

[13] Skocz do góry ↑ Apesteguía, S., Smith, N. D., Valieri, R. J., & Makovicky, P. J. (2016). "An unusual new theropod with a didactyl manus from the Upper Cretaceous of Patagonia, Argentina". PLoS One, 11(7), e0157793. doi:10.1371/journal.pone.0157793

[14] Skocz do góry ↑ Baiano, M.A., Coria, R.A. & Cau, A. (2020). "A new abelisauroid (Dinosauria: Theropoda) from the Huincul formation (lower upper Cretaceous, Neuquén Basin) of Patagonia, Argentina." Cretaceous Research, Article 104408. doi:10.1016/j.cretres.2020.104408

[15] Skocz do góry ↑ Coria, R.A., & Salgado, L. (2000) "A basal Abelisauria Novas 1992 (Theropoda-Ceratosauria) from the Cretaceous of Patagonia, Argentina" Gaia, 15, 89-102

[16] Skocz do góry ↑ Calvo, J. O., & Salgado, L. (1995). "Rebbachisaurus tessonei sp. nov. a new Sauropoda from the Albian-Cenomanian of Argentina; new evidence on the origin of the Diplodocidae". Gaia, 11, 13-33.

[17] Skocz do góry ↑ Salgado, L., Garrido, A., Cocca, S. E., & Cocca, J. R. (2004) "Lower Cretaceous rebbachisaurid sauropods from Cerro Aguada Del León, Neuquén Province, northwestern Patagonia, Argentina." Journal of Vertebrate Paleontology, 24(4): 903-912

[18] Skocz do góry ↑ Coria, R.A. & Currie, P.J. (2006) "A new carcharodontosaurid (Dinosauria, Theropoda) from the Upper Cretaceous of Argentina" Geodiversitas, 28(1), 71-118

[19] Skocz do góry ↑ Canale, J.I., Apesteguía, S., Gallina, P.A., Mitchell, J., Smith, N.D., Cullen, T.M., Shinya, A., Haluza, A., Gianechini, F.A., Makovicky, P.J. (2022). "New giant carnivorous dinosaur reveals convergent evolutionary trends in theropod arm reduction". Current Biology doi:10.1016/j.cub.2022.05.057

[20] Skocz do góry ↑ Motta, M.J., Agnolín, F.L., Brissón Egli, F., & Novas, F.E. (2020). "New theropod dinosaur from the Upper Cretaceous of Patagonia sheds light on the paravian radiation in Gondwana". The Science of Nature. 107 (3): Article number 24. doi:10.1007/s00114-020-01682-1.

[21] Skocz do góry ↑ Lerzo, L. N., Gallina, P. A., Canale, J. I., Otero, A., Carballido, J. L., Apesteguía, S. & Makovicky, P. J. (2024). "The last of the oldies: a basal rebbachisaurid (Sauropoda, Diplodocoidea) from the early Late Cretaceous (Cenomanian–Turonian) of Patagonia, Argentina". Historical Biology: 1–26 doi:10.1080/08912963.2023.2297914

[22] Skocz do góry ↑ Canale, J.I., Scanferla, C.A., Agnolin, F.L. & Novas, F.E. (2009) "New carnivorous dinosaur from the Late Cretaceous of NW Patagonia and the evolution of abelisaurid theropods" Naturwissenschaften, 96, 409-414

[23] Skocz do góry ↑ Cerroni, M. A., Baiano, M. A., Canale, J. I., Agnolín, F. L., Otero, A., & Novas, F. E. (2022). "Appendicular osteology of Skorpiovenator bustingorryi (Theropoda, Abelisauridae) with comments on phylogenetic features of abelisaurids". Journal of Systematic Palaeontology, 20(1), 2093661. doi:10.1080/14772019.2022.2093661

[24] Skocz do góry ↑ Coria, R. A., Currie, P. J., Ortega, F., & Baiano, M. A. (2020). "An Early Cretaceous, medium-sized carcharodontosaurid theropod (Dinosauria, Saurischia) from the Mulichinco Formation (upper Valanginian), Neuquén Province, Patagonia, Argentina". Cretaceous Research, 111, 104319. doi:10.1016/j.cretres.2019.104319

[25] Skocz do góry ↑ Rolando, Alexis M. Aranciaga; Motta, Matías J.; Agnolín, Federico L.; Tsuihiji, Takanobu; Miner, Santiago; Brissón-Egli, Federico; Novas, Fernando E. (2024). "A new carcharodontosaurid specimen sheds light on the anatomy of South American giant predatory dinosaurs". The Science of Nature. 111 (6): 56. doi:10.1007/s00114-024-01942-4

[26] Skocz do góry ↑ Cerroni, M.A., Motta, M.J., Agnolín, F.L., Aranciaga Rolando, A.M., Brissón Egli, F., & Novas, F.E. (2020). "A new abelisaurid from the Huincul Formation (Cenomanian-Turonian; Upper Cretaceous) of Río Negro province, Argentina". Journal of South American Earth Sciences. doi:10.1016/j.jsames.2019.102445

[27] Skocz do góry ↑ Bellardini, F., Filippi, L. S., Carballido, J. L., Garrido, A. C., & Baiano, M. A. (2023). "Exploring rebbachisaurid hind-limb anatomy on the basis of a new articulated specimen from the Huincul Formation (upper Cenomanian) of Neuquén Basin, Patagonia, Argentina". Historical Biology, 1-17. doi:10.1080/08912963.2023.2268638

[Bellardini2022-28] {Skocz do: 28,0} ^28,1 ^28,2 Bellardini, F., Carballido, J. L., Filippi, L. S., Baiano, M. A., & Garrido, A. C. (2022). "New rebbachisaurid remains from the Huincul Formation (middle Cenomanian–early Turonian) of the central Neuquén Basin, Patagonia, Argentina". Publicación Electrónica de la Asociación Paleontológica Argentina 22 (2): 1–24. doi:10.5710/PEAPA.22.04.2022.4

[29] Skocz do góry ↑ Haluza, A., Canale, J. I., Otero, A., Pérez, L. M., & Scanferla, C. A. (2012). "Changes in vertebral laminae across the cervicodorsal transition of a well-preserved rebbachisaurid (Dinosauria, Sauropoda) from the Cenomanian of Patagonia, Argentina". Journal of Vertebrate Paleontology, 32(1), 219–224. doi:10.1080/02724634.2012.620674

[30] Skocz do góry ↑ Gentil, A. R., Agnolin, F. L., Marsà, J. A. G., Motta, M. J., & Novas, F. E. (2019). "Bridging the gap: Sphenodont remains from the Turonian (Upper Cretaceous) of Patagonia". Palaeobiological inferences. Cretaceous Research, 98, 72-83. doi:10.1016/j.cretres.2019.01.016

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

[24]

[25]

[26]

[27]

[28]

[29]

[30]

Huincul

Wstęp

Etymologia

Litologia

Paleośrodowisko

Paleofauna

Dinozaury

Lepidozaury

Bibliografia

Menu nawigacyjne

Narzędzia osobiste

Przestrzenie nazw

Warianty

Widok

Więcej

Szukaj

Nawigacja

Kategorie

Narzędzia