Notocolossus
Do sprawdzenia i aktualizacji (M.in. o Calvo, 2024).
| Autor: | Korekta: |
| Marcin Szermański | Maciej Ziegler |
| Notocolossus (notokolos) | |
|---|---|
| Długość: | |
| Masa: | 60 t |
| Miejsce występowania: | Argentyna - Mendoza |
| Czas występowania | ok. 86 Ma
późna kreda (późny koniak - wczesny santon) |
| Systematyka | Dinosauria |
a - lokalizacja znaleziska. b - rekonstrukcja szkieletu - na zielono kości znane z holotypu, na pomarańczowo zaś z okazu przypisanego. Źródło: González Riga i in. (2016). | |
| Mapa znalezisk: | |
|
Wczytywanie mapy…
| |
Wstęp
Z początkiem 2016 roku zespół naukowy pod przewodnictwem Bernardo Gonzáleza Rigi opisał nowy gatunek zauropoda. Notocolossus gonzalezparejasi - bo tak został nazwany - to kolejny wielki tytanozaur z terenów dzisiejszej Argentyny. Jego dwa niekompletne szkielety zostały odnalezione na zachodzie tego kraju (prowincja Mendoza) w skałach górnokredowych.
Materiał kopalny
Na holotyp o numerze katalogowym UNCUYO-LD 301 składają się następujące skamieniałości: przedni kręg grzbietowy, przedni kręg ogonowy, prawa kość ramienna i proksymalny koniec lewej kości łonowej. Należał on do bardzo dużego osobnika.
Materiał przypisany (nr UNCUYO-LD 302) to mniejszy okaz reprezentowany przez artykułowany ciąg przednich kręgów ogonowych (w tym 7 częściowych kręgów i łuków hemalnych) oraz kompletna i artykułowana prawa kość skoku i stopa.
Lokalizacja i wiek znaleziska
Oba szkielety spoczywały na zachodzie kraju (południowy rejon prowincji Mendoza - Cerro Guillermo) w skałach górnokredowych datowanych na późny koniak - wczesny santon, ok. 86 Ma. Są to stosunkowo słabo poznane skały formacji Plottier należącej do warstw grupy Neuquén. Naukowcy sądzą, że mamy do czynienia z dwoma osobnikami, a nie jednym czy wieloma - prócz różnicy w rozmiarach skamielin, znaleziono je o 403 m od siebie. Holotyp UNCUYO-LD 301 zajmował kwadrat o rozmiarach 8x8 m, z kolei mniejszy osobnik - UNCUYO-LD 302 - 5x5 m na tym samym co holotyp poziomie stratygraficznym.
Rozmiary
Notocolossus był naprawdę olbrzymi. Jak piszą González Riga i in. jest to jeden z największych znanych nauce dinozaurów. Kość ramienna należąca do większego z okazów mierzy aż 1,76 m długości. Równie gigantyczne są jego kręgi grzbietowe (piersiowe): jeden z nich, gdyby był kompletny, musiałby mierzyć ok. 1,5 m szerokości, czyli tylko 18 cm mniej od kręgu innego argentyńskiego olbrzyma - Puertasaurus. Opierając się jedynie na szerokości kręgów notokolosa i puertazaura otrzymujemy ok. 25 m długości. Z kolei porównując kości ramienne jego i Paralititan (1,69 m) uzyskujemy (o ile paralitytan rzeczywiście mierzył ok. 26 m wg wyliczeń Carpentera) ok. 27 m.
Etymologia
Nazwa rodzajowa Notocolossus to zbitek następujących słów: greckiego notos (południowy) i łacińskiego colossus (gigant), co odnosi się do jego bardzo dużych rozmiarów i występowania na obszarze Gondwany. Epitet gatunkowy gonzalezparejasi upamiętnia doktora Jorge González Parejasa, który wspomaga wykopaliska w prowincji Mendoza od prawie dwu dekad.
Spis gatunków
| Notocolossus | González Riga, Lamanna, Ortiz David, Calvo & J. Coria, 2016 |
| N. gonzalezparejasi | González Riga, Lamanna, Ortiz David, Calvo & J. Coria, 2016 |
Bibliografia
González Riga, B.J., Lamanna, M.C., Ortiz David, L.D., Calvo, J.O. & Coria, J.P. (2016) A gigantic new dinosaur from Argentina and the evolution of the sauropod hind foot. Scientific Reports 6: 19165. doi:10.1038/srep19165
