Geminiraptor: Różnice pomiędzy wersjami
(lekko zmodyfikowany tekst z Wikipedii (http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Geminiraptor&oldid=28172310) mojego autorstwa, CC-BY-SA-3.0) |
(odmiana, linki (kat. i systematyka wg mojego pomysłu na poukładanie)) |
||
| Linia 5: | Linia 5: | ||
|- | |- | ||
| [[Tomasz Skawiński]] | | [[Tomasz Skawiński]] | ||
| − | | | + | | [[Maciej Ziegler]] |
|} | |} | ||
</small> | </small> | ||
| Linia 39: | Linia 39: | ||
[[Coelurosauria]] | [[Coelurosauria]] | ||
| − | [[ | + | [[Paraves]] |
| − | |||
| − | |||
[[Troodontidae]] | [[Troodontidae]] | ||
| Linia 53: | Linia 51: | ||
== Budowa == | == Budowa == | ||
| − | ''Geminiraptor'' osiągał stosunkowo duże rozmiary, znacznie większe niż inne wczesnokredowe troodonty, i dorównywał późnokredowym przedstawicielom tej grupy – [[Byronosaurus|byronozaurowi]], [[troodon]]owi i [[zanabazar]]owi. Zachowana część kości szczękowej mierzy 95 | + | ''Geminiraptor'' osiągał stosunkowo duże rozmiary, znacznie większe niż inne wczesnokredowe troodonty, i dorównywał późnokredowym przedstawicielom tej grupy – [[Byronosaurus|byronozaurowi]], [[troodon]]owi i [[zanabazar]]owi. Zachowana część kości szczękowej mierzy 95 mm długości, 30 wysokości i 20 szerokości na wysokości szóstego zębodołu. W [[holotyp]]ie zachowało się dziewięć zębodołów, jednak przed nimi znajdowały się prawdopodobnie co najmniej trzy kolejne, a za nimi – siedem. Dół przedoczodołowy zajmuje stosunkowo dużą powierzchnię z boku czaszki, nieco przed [[okno przedoczodołowe|oknem przedoczodołowym]]. U geminiraptora okno promaksillarne nie zanikło ani nie zlało się z oknem szczękowym, jak miało to miejsce u [[Saurornithoides|zaurornitoid]]a i zanabazara. |
== Systematyka == | == Systematyka == | ||
[[Plik:Senter i in., 2010troo.jpg|thumb|Pozycja filogenetyczna geminiraptora według Sentera i in., 2010]] | [[Plik:Senter i in., 2010troo.jpg|thumb|Pozycja filogenetyczna geminiraptora według Sentera i in., 2010]] | ||
| − | Według [[analiza filogenetyczna|analizy filogenetycznej]] przeprowadzonej przez Sentera i współpracowników na [[drzewo filogenetyczne|drzewie]] ścisłej zgodności wygenerowanym z 1944 drzew o długości 1285 stopni ''Geminiraptor'' znajduje się w [[politomia|politomii]] z | + | Według [[analiza filogenetyczna|analizy filogenetycznej]] przeprowadzonej przez Sentera i współpracowników na [[drzewo filogenetyczne|drzewie]] ścisłej zgodności wygenerowanym z 1944 drzew o długości 1285 stopni ''Geminiraptor'' znajduje się w [[politomia|politomii]] z [[rodzaj]]ami ''[[Mei]]'', ''Byronosaurus'', ''[[Sinornithoides]]'', ''[[Sinusonasus]]'' oraz [[klad]]em obejmującym rodzaje ''Troodon'', ''Saurornithoides'' i ''Zanabazar''. Stopniowo coraz odleglejszymi [[grupa zewnętrzna|grupami zewnętrznymi]] dla tego [[klad]]u są ''[[Sinovenator]]'' i ''[[Anchiornis]]''. Wczesnokredowy wiek formacji Cedar Mountain dowodzi, że Troodontidae osiągnęły stosunkowo duże rozmiary jeszcze we wczesnej kredzie. ''Geminiraptor'' jest też jedynym niekwestionowanym północnoamerykańskim wczesnokredowym troodontem. |
== Historia odkryć, etymologia == | == Historia odkryć, etymologia == | ||
| − | ''Geminiraptor'' został opisany w 2010 roku przez [[Phil Senter|Phila Sentera]] i współpracowników na [[holotyp|podstawie]] kości szczękowej (CEUM 73719)<ref>Senter i in. podali numer katalogowy CEUM 7319, co sprostował [[Kenneth Carpenter]] w [http://www.plosone.org/annotation/listThread.action?inReplyTo=info%3Adoi%2F10.1371%2Fannotation%2F1da07b25-d3db-45e3-a063-c57958012b28&root=info%3Adoi%2F10.1371%2Fannotation%2F1da07b25-d3db-45e3-a063-c57958012b28 komentarzu] do ich publikacji.</ref> | + | ''Geminiraptor'' został opisany w 2010 roku przez [[Phil Senter|Phila Sentera]] i współpracowników na [[holotyp|podstawie]] kości szczękowej (CEUM 73719)<ref>Senter i in. podali numer katalogowy CEUM 7319, co sprostował [[Kenneth Carpenter]] w [http://www.plosone.org/annotation/listThread.action?inReplyTo=info%3Adoi%2F10.1371%2Fannotation%2F1da07b25-d3db-45e3-a063-c57958012b28&root=info%3Adoi%2F10.1371%2Fannotation%2F1da07b25-d3db-45e3-a063-c57958012b28 komentarzu] do ich publikacji.</ref> odkrytej w ogniwie Yellow Cat w formacji [[formacja Cedar Mountain|Cedar Mountain]] w Utah, w lokalizacji Suarez Site, datowanej prawdopodobnie na [[barrem]]. Licznie występują tam szczątki [[Therizinosauria|terizinozaurów]] ''[[Falcarius]]''. |
| − | Nazwa ''Geminiraptor'' pochodzi od łacińskiego słowa ''geminae'' („bliźnięta”) oraz greckiego ''raptor'' („rabuś”), będącego częstym składnikiem nazw systematycznych [[Deinonychosauria|deinonychozaurów]]. Nazwa gatunkowa [[gatunek typowy|gatunku typowego]], ''suarezarum'' – podobnie jak | + | Nazwa ''Geminiraptor'' pochodzi od łacińskiego słowa ''geminae'' („bliźnięta”) oraz greckiego ''raptor'' („rabuś”), będącego częstym składnikiem nazw systematycznych [[Deinonychosauria|deinonychozaurów]]. Nazwa gatunkowa [[gatunek typowy|gatunku typowego]], ''suarezarum'' – podobnie jak [[rodzaj]]owa – honoruje geolożki bliźniaczki Celinę i Marinę Suarez, które odkryły ''Suarez site''. |
== Spis gatunków == | == Spis gatunków == | ||
| Linia 84: | Linia 82: | ||
[[Kategoria:Tetanurae]] | [[Kategoria:Tetanurae]] | ||
[[Kategoria:Coelurosauria]] | [[Kategoria:Coelurosauria]] | ||
| + | [[Kategoria:Paraves]] | ||
[[Kategoria:Troodontidae]] | [[Kategoria:Troodontidae]] | ||
[[Kategoria:Ameryka Północna]] | [[Kategoria:Ameryka Północna]] | ||
Wersja z 11:28, 4 gru 2011
| Autor: | Korekta: |
| Tomasz Skawiński | Maciej Ziegler |
| Geminiraptor | |
|---|---|
| Długość: | ok. 2-3 m |
| Masa: | do 50 kg (?) |
| Miejsce występowania: | USA - Utah
(ogniwo Yellow Cat formacji Cedar Mountain) |
| Czas występowania | ok. 130-125 Ma |
| Systematyka | Dinosauria |
 | |
Wstęp
Geminiraptor to rodzaj teropoda z rodziny Troodontidae żyjącego we wczesnej kredzie na terenach współczesnej Ameryki Północnej.
Budowa
Geminiraptor osiągał stosunkowo duże rozmiary, znacznie większe niż inne wczesnokredowe troodonty, i dorównywał późnokredowym przedstawicielom tej grupy – byronozaurowi, troodonowi i zanabazarowi. Zachowana część kości szczękowej mierzy 95 mm długości, 30 wysokości i 20 szerokości na wysokości szóstego zębodołu. W holotypie zachowało się dziewięć zębodołów, jednak przed nimi znajdowały się prawdopodobnie co najmniej trzy kolejne, a za nimi – siedem. Dół przedoczodołowy zajmuje stosunkowo dużą powierzchnię z boku czaszki, nieco przed oknem przedoczodołowym. U geminiraptora okno promaksillarne nie zanikło ani nie zlało się z oknem szczękowym, jak miało to miejsce u zaurornitoida i zanabazara.
Systematyka
Według analizy filogenetycznej przeprowadzonej przez Sentera i współpracowników na drzewie ścisłej zgodności wygenerowanym z 1944 drzew o długości 1285 stopni Geminiraptor znajduje się w politomii z rodzajami Mei, Byronosaurus, Sinornithoides, Sinusonasus oraz kladem obejmującym rodzaje Troodon, Saurornithoides i Zanabazar. Stopniowo coraz odleglejszymi grupami zewnętrznymi dla tego kladu są Sinovenator i Anchiornis. Wczesnokredowy wiek formacji Cedar Mountain dowodzi, że Troodontidae osiągnęły stosunkowo duże rozmiary jeszcze we wczesnej kredzie. Geminiraptor jest też jedynym niekwestionowanym północnoamerykańskim wczesnokredowym troodontem.
Historia odkryć, etymologia
Geminiraptor został opisany w 2010 roku przez Phila Sentera i współpracowników na podstawie kości szczękowej (CEUM 73719)[1] odkrytej w ogniwie Yellow Cat w formacji Cedar Mountain w Utah, w lokalizacji Suarez Site, datowanej prawdopodobnie na barrem. Licznie występują tam szczątki terizinozaurów Falcarius. Nazwa Geminiraptor pochodzi od łacińskiego słowa geminae („bliźnięta”) oraz greckiego raptor („rabuś”), będącego częstym składnikiem nazw systematycznych deinonychozaurów. Nazwa gatunkowa gatunku typowego, suarezarum – podobnie jak rodzajowa – honoruje geolożki bliźniaczki Celinę i Marinę Suarez, które odkryły Suarez site.
Spis gatunków
| Geminiraptor | Senter, Kirkland, Bird, Bartlett, 2010 |
|---|---|
| G. suarezarum | Senter, Kirkland, Bird, Bartlett, 2010 |
Uwagi
- ↑ Senter i in. podali numer katalogowy CEUM 7319, co sprostował Kenneth Carpenter w komentarzu do ich publikacji.
Bibliografia
- Senter P, Kirkland JI, Bird J, Bartlett JA. 2010. A new troodontid theropod dinosaur from the Lower Cretaceous of Utah. PLoS ONE 5 (12): e14329. doi:10.1371/journal.pone.0014329.
