Charonosaurus: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Dinozaury.com
Skocz do: nawigacja, szukaj
m
Linia 1: Linia 1:
−
Hasło do weryfikacji
+
{{DISPLAYTITLE: ''Charonosaurus''}}
−
{{DISPLAYTITLE:''Charonosaurus''}}
 
 
{{Opis
 
{{Opis
 
  |Autor                  = [[Tomasz Sokołowski]]
 
  |Autor                  = [[Tomasz Sokołowski]]
−
  |Korekta                = [[Maciej Ziegler]], [[Alan Broka]], [[Łukasz Czepiński]], [[Krzysztof Stuchlik]]
+
  |Korekta                = [[Maciej Ziegler]], [[Alan Broka]], [[Łukasz Czepiński]], [[Krzysztof Stuchlik]]], [[Kamil Kamiński]]
 
  |nazwa                  = ''Charonosaurus'' (charonozaur)
 
  |nazwa                  = ''Charonosaurus'' (charonozaur)
−
  |długość                = 10-13 (17??) m
+
  |długość                = 9-10 m
 
  |wysokość              =  
 
  |wysokość              =  
−
  |masa                  = 5-7 (ok. 19-23??) t
+
  |masa                  = 5-7 t
 
  |dieta                  = roślinożerny
 
  |dieta                  = roślinożerny
−
  |miejsce                = [[Chiny]] - Heilongjiang, okolice wsi Jiayin
+
  |miejsce                = [[Chiny]] - prowincja Heilongjiang, okolice wsi Jiayin
−
<small>(formacja [[Yuliangze]])</small>
+
<small>([[formacja]] [[Yuliangze]])</small>
−
  |czas                  = {{Występowanie|72.1|66}}
+
  |czas                  = {{Występowanie|67|66}}
−
72,1-66 [[Ma]]<br>
+
ok. 67-66 [[Ma]]<br>
−
<small>[[późna kreda]] ([[mastrycht]])</small>
+
<small>późna [[kreda]] (późny [[mastrycht]])</small>
 
  |systematyka            =  
 
  |systematyka            =  
 
[[Dinosauria]]
 
[[Dinosauria]]
Linia 23: Linia 22:
 
[[Iguanodontia]]
 
[[Iguanodontia]]
  
−
[[Hadrosauridae]]  
+
[[Hadrosauroidea]]
 +
 
 +
[[Hadrosauridae]]
  
 
[[Lambeosaurinae]]
 
[[Lambeosaurinae]]
  
 
[[Parasaurolophini]]
 
[[Parasaurolophini]]
−
|grafika                = charonosaurus.png
+
|grafika                = Charonosaurus-v3.jpg
−
|podpis                = Czaszka charonozaura. Na jasno elementy odnalezione. Źródło: Godefroit i in., 2000(?)
+
|podpis                = Rekonstrukcja. Autor: Debivort [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Charonosaurus-v3.jpg].
−
|PorównanieGrupa        =  
+
|PorównanieGrupa        =  
−
|PorównanieDługość      =  
+
|PorównanieDługość      =  
−
|mapa                  =  
+
|mapa                  =  
 
<display_points type="terrain" zoom=3>
 
<display_points type="terrain" zoom=3>
−
48.23°N, 130.08°E~formacja [[Yuliangze]], Wulaga, prowincja Heilongjiang, [[Chiny]]|<small>''Charonosaurus jiayinensis'' - [[holotyp]].</small>
+
48.23°N, 130.08°E~Lokalizacja holotypu.
 
</display_points>
 
</display_points>
−
}}
+
}
 +
 
 
==Wstęp==
 
==Wstęp==
 
''Charonosaurus'' to [[rodzaj]] hadrozaura z grupy lambeozaurynów, znaleziony w późnokredowych pokładach [[formacja|formacji]] Yuliangze. Znajdują się one na zachód od wsi Jiayin w prowincji Heilongjiang w północno-wschodnich Chinach. [[Gatunek typowy]], ''C. jiayinensis'', został opisany przez [[Pascal Godefroit|Godefroita]], [[Shuqin Zan|Zana]] i [[Liyong Jin|Jina]] w [[2000]] roku.
 
''Charonosaurus'' to [[rodzaj]] hadrozaura z grupy lambeozaurynów, znaleziony w późnokredowych pokładach [[formacja|formacji]] Yuliangze. Znajdują się one na zachód od wsi Jiayin w prowincji Heilongjiang w północno-wschodnich Chinach. [[Gatunek typowy]], ''C. jiayinensis'', został opisany przez [[Pascal Godefroit|Godefroita]], [[Shuqin Zan|Zana]] i [[Liyong Jin|Jina]] w [[2000]] roku.
  
 
==Materiał kopalny==
 
==Materiał kopalny==
−
[[Holotyp]] to fragmentaryczna czaszka (CUST J-V1251-57) i fragmentaryczne elementy szkieletu pozaczaszkowego, w tym m.in. kość udowa o długości ok. 135 cm.
+
[[Holotyp]] to fragmentaryczna czaszka (CUST J-V1251-57). Materiał przypisany obejmuje kilkanaście okazów, w tym młode osobniki.
  
−
==Budowa i rozmiary==
+
==Budowa==
−
Jego czaszka jest bardzo podobna do czaszki północnoamerykańskiego ''[[Parasaurolophus]]'', która mogła również posiadać długi wyrostek. Ten zaś prawdopodobnie służył do porozumiewania się pomiędzy sobą w stadzie. Długie, silne kończyny przednie nasuwają myśl, że było to potężne zwierzę, chodzące głównie na czterech kończynach, ale jak inne lambeozaurydy prawdopodobnie mógł chodzić i biegać na dużo potężniejszych tylnych kończynach, lecz tylko wtedy kiedy było to konieczne.  
+
Czaszka ''Charonosaurus'' jest bardzo podobna do czaszki północnoamerykańskiego ''[[Parasaurolophus]]'' i również mogła mieć długi wyrostek. Ten zaś prawdopodobnie służył do porozumiewania się pomiędzy osobnikami w stadzie (zob. szerzej [[Hadrosauridae#Funkcje grzebienia lambeozaurynów]]). Kość zębowa była masywna i zawierała 40 rzędów zebowych. Każdy rząd liczył 2-3 zęby o wysokich koronach, sięgających 50 mm. Kończyny przednie charakteryzowały się długimi i smukłymi przedramionami. Kośż krzyżową tworzyło 9 zrośniętych kręgów. Kość udowa mierzyła aż 135 cm i jak podają autorzy opisu, długścią wśród hadrozaurów ustępowała jedynie ''[[Shantungosaurus]]''. Wyrostek przedpanewkowy kości biodrowej był wyjątkowo długi.  
  
−
Różnie szacuje się jego rozmiary. [[Gregory Paul]] ([[2010]]) ocenia go na 10 metrów długości i 5 ton, natomiast w Godefroit i in. ([[2001]]) przedstawiona jest rekonstrukcja szkieletu ''Charonosaurus'' i po porównianiu wraz ze skalą, jego długość wynosi 17 m. Tak długi lambeozauryn mógł ważyć nieco ponad 20 ton, był więc być może porównywalny z amerykańskim lambeozaurynem ''[[Magnapaulia]]''.  
+
==Taksonomia==
 +
Wg Paula (2016) ''Charonosaurus'' mógł być gatunkiem w ramach rodzaju ''[[Parasaurolophus]]''. Większość analiz potwierdza bardzo bliskie pokrewieństwo obu taksonów. W badaniu Cruzado-Caballero i in. (2017) omawainy ornitopod tworzy [[klad]] z ''P. walkeri'' i ''P. tubicens'', podczas gdy ''P. cyrtocristatus'' jest bardziej [[bazalny]]. W analizie Kobayashiego i in. (2019) ''Charonosaurus'' okazał się najbliższym krewnym ''P. tubicens'', a pozostałe gatunki parazaurolofa zajmują pozycję na zewnątrz kladu tworzonego przez dwa pierwsze z wymienionych taksonów.
  
 
==Etymologia==
 
==Etymologia==
 
Jego nazwa [[rodzaj]]owa pochodzi od greckiego boga Charona, który przewoził zmarłych przez rzekę Styks. Można ją tłumaczyć na "jaszczur Charona". Epitet gatunkowy ''jiayinensis'' odnosi się do wsi Jiayin, nieopodal której natrafiono na jego skamieniałości.
 
Jego nazwa [[rodzaj]]owa pochodzi od greckiego boga Charona, który przewoził zmarłych przez rzekę Styks. Można ją tłumaczyć na "jaszczur Charona". Epitet gatunkowy ''jiayinensis'' odnosi się do wsi Jiayin, nieopodal której natrafiono na jego skamieniałości.
 +
[[Plik: Charonosaurus.png|300px|thumb|right|Czaszka charonozaura. Na jasno elementy odnalezione. Źródło: Godefroit i in., 2000(?).]]
 +
 +
==Paleoekologia==
 +
W formacji Yuliangze ''Charonosaurus'' koegzystował z kilkoma innymi hadrozaurydami, takimi jak ''[[Wulagasaurus]]'' czy ''[[Sahaliyania]]''. Na terenach tych żył też drapieżny [[Theropoda|teropod]], prawdopodobnie [[Tyrannosauridae|tyranozauryd]], którym mógł być ''[[Tarbosaurus]] bataar''.
  
 
==Spis gatunków==
 
==Spis gatunków==
Linia 63: Linia 70:
 
<small>
 
<small>
 
Źródła naukowe:
 
Źródła naukowe:
 +
 +
Cruzado-Caballero, P.; Powell, J. E. (2017). "''Bonapartesaurus rionegrensis'', a new hadrosaurine dinosaur from South America: implications for phylogenetic and biogeographic relations with North America". Journal of Vertebrate Paleontology 37. 1–16. [[doi:10.1080/02724634.2017.1289381]].
  
 
Godefroit, P., Zan, S. & Jin, L. (2000) Charonosaurus jiayinensis n.g., n.sp.,a lambeosaurine dinosaur from the Late Maastrichtian of northeastern China. Compte Rendus de l'Academie des Sciences, Paris, Sciences de la Terre et des planètes 330: 875–882 [abstrakt] [http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1251805000002147]
 
Godefroit, P., Zan, S. & Jin, L. (2000) Charonosaurus jiayinensis n.g., n.sp.,a lambeosaurine dinosaur from the Late Maastrichtian of northeastern China. Compte Rendus de l'Academie des Sciences, Paris, Sciences de la Terre et des planètes 330: 875–882 [abstrakt] [http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1251805000002147]
Linia 71: Linia 80:
  
 
Horner, J.R., Weishampel, D.B. & Forster, C.A. (2004) "Hadrosauridae" [w:] Weishampel, D.B., Dodson, P. & Osmólska, H. "The Dinosauria" Bwyd. University of California - Berkeley i Los Angeles, 438–463
 
Horner, J.R., Weishampel, D.B. & Forster, C.A. (2004) "Hadrosauridae" [w:] Weishampel, D.B., Dodson, P. & Osmólska, H. "The Dinosauria" Bwyd. University of California - Berkeley i Los Angeles, 438–463
 +
 +
Kobayashi, Y., Nishimura, T., Takasaki, R., Chiba, K., Fiorillo, A.R., Tanaka,K., Chinzorig, T., Sato, T. & Sakurai, K.  (2019). "A New Hadrosaurine (Dinosauria: Hadrosauridae) from the Marine Deposits of the Late Cretaceous Hakobuchi Formation, Yezo Group, Japan". Scientific Reports. 9 (1): 1–14. [[doi:10.1038/s41598-019-48607-1]].
  
 
Prieto-Márquez, A., Chiappe, L.M. & Joshi, S.H. (2012) "The Lambeosaurine Dinosaur Magnapaulia laticaudus from the Late Cretaceous of Baja California, Northwestern Mexico" PLoS ONE 7(6), e38207. doi:10.1371/journal.pone.0038207
 
Prieto-Márquez, A., Chiappe, L.M. & Joshi, S.H. (2012) "The Lambeosaurine Dinosaur Magnapaulia laticaudus from the Late Cretaceous of Baja California, Northwestern Mexico" PLoS ONE 7(6), e38207. doi:10.1371/journal.pone.0038207
Linia 78: Linia 89:
 
Holtz, T.R. Jr. (2012) "Dinosaurs: The Most Complete, Up-to-Date Encyclopedia for Dinosaur Lovers of All Ages Supplementary Information" [http://www.geol.umd.edu/~tholtz/dinoappendix/HoltzappendixWinter2011.pdf]
 
Holtz, T.R. Jr. (2012) "Dinosaurs: The Most Complete, Up-to-Date Encyclopedia for Dinosaur Lovers of All Ages Supplementary Information" [http://www.geol.umd.edu/~tholtz/dinoappendix/HoltzappendixWinter2011.pdf]
  
−
Paul, G.S. (2010) "The Princeton Field Guide To Dinosaurs"
+
Paul, G.S. (2016) "The Princeton Field Guide To Dinosaurs".
 
</small>
 
</small>
  
Linia 91: Linia 102:
 
[[Kategoria:Kreda]]
 
[[Kategoria:Kreda]]
 
[[Kategoria:Mastrycht]]
 
[[Kategoria:Mastrycht]]
−
[[Kategoria:Do poprawy - niezajęte]]
 

Wersja z 21:21, 28 paź 2022

{{Opis 

|Autor                  = Tomasz Sokołowski
|Korekta                =  Maciej Ziegler, Alan Broka, Łukasz Czepiński, Krzysztof Stuchlik], Kamil Kamiński
|nazwa                  = Charonosaurus (charonozaur)
|długość                = 9-10 m
|wysokość               = 
|masa                   = 5-7 t
|dieta                  = roślinożerny
|miejsce                = Chiny - prowincja Heilongjiang, okolice wsi Jiayin

(formacja Yuliangze)

|czas =

252 201 145
66

ok. 67-66 Ma
późna kreda (późny mastrycht) 

|systematyka            =

Dinosauria

Ornithischia

Ornithopoda

Iguanodontia

Hadrosauroidea

Hadrosauridae

Lambeosaurinae

Parasaurolophini |grafika = Charonosaurus-v3.jpg |podpis = Rekonstrukcja. Autor: Debivort [1]. |PorównanieGrupa = |PorównanieDługość = |mapa =

Wczytywanie mapy…

}

Wstęp

Charonosaurus to rodzaj hadrozaura z grupy lambeozaurynów, znaleziony w późnokredowych pokładach formacji Yuliangze. Znajdują się one na zachód od wsi Jiayin w prowincji Heilongjiang w północno-wschodnich Chinach. Gatunek typowy, C. jiayinensis, został opisany przez Godefroita, Zana i Jina w 2000 roku.

Materiał kopalny

Holotyp to fragmentaryczna czaszka (CUST J-V1251-57). Materiał przypisany obejmuje kilkanaście okazów, w tym młode osobniki.

Budowa

Czaszka Charonosaurus jest bardzo podobna do czaszki północnoamerykańskiego Parasaurolophus i również mogła mieć długi wyrostek. Ten zaś prawdopodobnie służył do porozumiewania się pomiędzy osobnikami w stadzie (zob. szerzej Hadrosauridae#Funkcje grzebienia lambeozaurynów). Kość zębowa była masywna i zawierała 40 rzędów zebowych. Każdy rząd liczył 2-3 zęby o wysokich koronach, sięgających 50 mm. Kończyny przednie charakteryzowały się długimi i smukłymi przedramionami. Kośż krzyżową tworzyło 9 zrośniętych kręgów. Kość udowa mierzyła aż 135 cm i jak podają autorzy opisu, długścią wśród hadrozaurów ustępowała jedynie Shantungosaurus. Wyrostek przedpanewkowy kości biodrowej był wyjątkowo długi.

Taksonomia

Wg Paula (2016) Charonosaurus mógł być gatunkiem w ramach rodzaju Parasaurolophus. Większość analiz potwierdza bardzo bliskie pokrewieństwo obu taksonów. W badaniu Cruzado-Caballero i in. (2017) omawainy ornitopod tworzy klad z P. walkeri i P. tubicens, podczas gdy P. cyrtocristatus jest bardziej bazalny. W analizie Kobayashiego i in. (2019) Charonosaurus okazał się najbliższym krewnym P. tubicens, a pozostałe gatunki parazaurolofa zajmują pozycję na zewnątrz kladu tworzonego przez dwa pierwsze z wymienionych taksonów.

Etymologia

Jego nazwa rodzajowa pochodzi od greckiego boga Charona, który przewoził zmarłych przez rzekę Styks. Można ją tłumaczyć na "jaszczur Charona". Epitet gatunkowy jiayinensis odnosi się do wsi Jiayin, nieopodal której natrafiono na jego skamieniałości.

Czaszka charonozaura. Na jasno elementy odnalezione. Źródło: Godefroit i in., 2000(?).

Paleoekologia

W formacji Yuliangze Charonosaurus koegzystował z kilkoma innymi hadrozaurydami, takimi jak Wulagasaurus czy Sahaliyania. Na terenach tych żył też drapieżny teropod, prawdopodobnie tyranozauryd, którym mógł być Tarbosaurus bataar.

Spis gatunków

Charonosaurus Godefroit, Zan i Jin, 2000
C. jiayinensis Godefroit, Zan i Jin, 2000

Bibliografia

Źródła naukowe:

Cruzado-Caballero, P.; Powell, J. E. (2017). "Bonapartesaurus rionegrensis, a new hadrosaurine dinosaur from South America: implications for phylogenetic and biogeographic relations with North America". Journal of Vertebrate Paleontology 37. 1–16. doi:10.1080/02724634.2017.1289381.

Godefroit, P., Zan, S. & Jin, L. (2000) Charonosaurus jiayinensis n.g., n.sp.,a lambeosaurine dinosaur from the Late Maastrichtian of northeastern China. Compte Rendus de l'Academie des Sciences, Paris, Sciences de la Terre et des planètes 330: 875–882 [abstrakt] [2]

Godefroit, P., Zan, S. & Jin, L. (2001) The Mastrichtian (Late Cretaceous) lambeosaurine dinosaur Charonosaurus jiayinensis fro north-eastern China. Bulletin Institut Royal Sciences Naturalles Belgique Sciences de la Terre 71: 119-168

Godefroit, P., Hai, S., Yu, T. & Lauters, P. (2008) "New hadrosaurid dinosaurs from the uppermost Cretaceous of north−eastern China" (pdf). Acta Palaeontologica Polonica 53 (1): 47–74. doi:10.4202/app.2008.0103 [3]

Horner, J.R., Weishampel, D.B. & Forster, C.A. (2004) "Hadrosauridae" [w:] Weishampel, D.B., Dodson, P. & Osmólska, H. "The Dinosauria" Bwyd. University of California - Berkeley i Los Angeles, 438–463

Kobayashi, Y., Nishimura, T., Takasaki, R., Chiba, K., Fiorillo, A.R., Tanaka,K., Chinzorig, T., Sato, T. & Sakurai, K. (2019). "A New Hadrosaurine (Dinosauria: Hadrosauridae) from the Marine Deposits of the Late Cretaceous Hakobuchi Formation, Yezo Group, Japan". Scientific Reports. 9 (1): 1–14. doi:10.1038/s41598-019-48607-1.

Prieto-Márquez, A., Chiappe, L.M. & Joshi, S.H. (2012) "The Lambeosaurine Dinosaur Magnapaulia laticaudus from the Late Cretaceous of Baja California, Northwestern Mexico" PLoS ONE 7(6), e38207. doi:10.1371/journal.pone.0038207

Inne:

Holtz, T.R. Jr. (2012) "Dinosaurs: The Most Complete, Up-to-Date Encyclopedia for Dinosaur Lovers of All Ages Supplementary Information" [4]

Paul, G.S. (2016) "The Princeton Field Guide To Dinosaurs".

Źródło: „https://encyklopedia.dinozaury.com/index.php?title=Charonosaurus&oldid=27615”