|
|
| Linia 1: |
Linia 1: |
| − | {{DISPLAYTITLE:''Sahaliyania''}}
| + | #REDIRECT [[Amurosaurus]] |
| − | <small>
| |
| − | {| class="wikitable" style="background-color:CornSilk"
| |
| − | | Autor:
| |
| − | | Korekta:
| |
| − | |-
| |
| − | | [[Tomasz Sokołowski]]
| |
| − | | [[Krzysztof Lichota]], [[Kamil Kamiński]]
| |
| − | |}
| |
| − | </small>
| |
| − | | |
| − | ----
| |
| − | | |
| − | {| class="wikitable" style="text-align:left" align="left"
| |
| − | ! colspan=2 | ''Sahaliyania'' (sahalijania)
| |
| − | |-
| |
| − | ! '''Długość''':
| |
| − | | 7,5-8 m
| |
| − | |-
| |
| − | ! '''Masa''':
| |
| − | | ok. 2,5-3,5 t
| |
| − | | |
| − | |-
| |
| − | ! '''[[Lokacje|Miejsce występowania]]''':
| |
| − | | [[Chiny]] - prowincja Heilongjiang, Wulaga
| |
| − | | |
| − | <small>(formacja [[Yuliangze]])</small>
| |
| − | |-
| |
| − | ! '''[[Czas|Czas występowania]]'''
| |
| − | | <small>późna [[kreda]] ([[mastrycht]])</small>
| |
| − | |-
| |
| − | ! '''Systematyka'''
| |
| − | | [[Dinosauria]]
| |
| − | | |
| − | [[Ornithischia]]
| |
| − | | |
| − | [[Cerapoda]]
| |
| − | | |
| − | [[Ornithopoda]]
| |
| − | | |
| − | [[Iguanodontia]]
| |
| − | | |
| − | [[Hadrosauridae]]
| |
| − | | |
| − | [[Lambeosaurinae]]
| |
| − | |-
| |
| − | | colspan=2 |[[Plik:Sahaliyania.jpg|400px]]
| |
| − | <small>A - [[holotyp]] ''Sahaliyania elunchunorum'' w różnych widokach w porównaniu
| |
| − | | |
| − | z ''[[Hypacrosaurus]] altispinus'' (B - osobnik AMNH 5248).
| |
| − | | |
| − | © Godefroit i in., 2008</small>
| |
| − | |-
| |
| − | ! colspan=2 | Mapa znalezisk (za współrzędnymi geograficznymi
| |
| − | | |
| − | z Gofefroit i in., 2008)
| |
| − | |-
| |
| − | | colspan=2 |
| |
| − | <display_points type="terrain" zoom=3>
| |
| − | 48.4° N, 130.1° E~formacja [[Yuliangze]], Wulaga, prowincja Heilongjiang, [[Chiny]]|<small>''Sahaliyania elunchunorum'' - [[holotyp]] i pozostały materiał kopalny.</small>
| |
| − | </display_points>
| |
| − | |-
| |
| − | |}
| |
| − | | |
| − | ==Wstęp==
| |
| − | ''Sahaliyania'' to [[rodzaj]] hadrozauryda, który żył podczas późnej kredy na terenach obecnych północno-wschodnich Chin. Odkryto go w datowanych na [[mastrycht]] osadach formacji [[Yuliangze]] w pobliżu szkieletu zaurolofina ''[[Wulagasaurus]]'' i lambeozauryna ''[[Charonosaurus]]''.
| |
| − | | |
| − | ==Materiał kopalny==
| |
| − | [[Holotyp]] GMH W453 to puszka mózgowa.
| |
| − | | |
| − | Pozostały materiał to kości policzkowe, szczękowe, zębowe, kwadratowe, kości łopatkowe, mostkowe, ramienne, biodrowe, łonowe i kość kulszowa. Szczątki należą do wielu osobników, np. kości szczękowych jest aż 21 (Godefroit i in., 2008).
| |
| − | | |
| − | ==Budowa i filogeneza==
| |
| − | Od ''[[Charonosaurus]]'', ''[[Olorotitan]]'', ''[[Parasaurolophus]]'' i ''[[Corythosaurus]]'' różni go odchylenie rostralnej (przedniej) części kości zębowej, które razem z dalszym fragmentem kości tworzy kąt około 30 stopni. W przeciwieństwie do ''[[Amurosaurus]]'' posiada symetryczny skrzydłopodobny wyrostek w okolicy [[trzon]]u kości klinowej, szerszą niż dłuższą kość czołową i dobrze rozwiniętą półkę kości szczękowej. Od ''[[Olorotitan]]'' wyróżnia go zaś zaokrąglony rostralny wyrostek kości jarzmowej, płaska dolna powierzchnia kości szczękowej oraz dłuższy wyrostek przedpanewkowy, a od ''[[Tsintaosaurus]]'', obecność rostralnej platformy kości czołowej i środkowy trzonek kości łuskowej umieszczony poniżej wyrostka kości przypotylicznej (Godefroit i in., 2008).
| |
| − | | |
| − | [[Analiza filogenetyczna]] przeprowadzona przez [[Pascal Godefroit|Godefroita]] i innych w [[2008]] roku wykazała, że ''Sahaliyania'' jest lambeozaurynem o bliżej niesprecyzowanym pokrewieństwie. Późniejsze badania (np. [[Albert Prieto-Márquez|Prieto-Márquez]] i in. [2013]; Ramirez-Velasco i in. [2021]) dowiodły, że należała ona do [[klad]]u [[Lambeoaurini]] i ibyła blisko spokrewniona m.in. z ''[[Amurosaurus]]''.
| |
| − | | |
| − | ==Etymologia==
| |
| − | ''Sahaliyan'' w języku mandżurskim oznacza "czarny" i odnosi się do rzeki Amur ("Czarnej Rzeki"), nieopodal której odkryto szczątki sahalijanii. Epitet gatunkowy honoruje Oroków, tunguski lud zamieszkujący prowincję Heilongjiang i Region Autonomiczny Mongolii Wewnętrznej.
| |
| − | | |
| − | ==Spis gatunków==
| |
| − | {| class="wikitable"
| |
| − | | {{V|''Sahaliyania''}}
| |
| − | | {{Kpt|[[Pascal Godefroit|Godefroit]], [[Hai Shulin|Hai]], [[Yu Tingxiang|Yu]]}} i {{Kpt|[[Pascaline Lauters|Lauters]]}}, [[2008]]
| |
| − | |-
| |
| − | | {{V|''Sahaliyania elunchunorum''}}
| |
| − | | {{Kpt|Godefroit, Hai, Yu}} i {{Kpt|Lauters}}, 2008
| |
| − | |}
| |
| − | | |
| − | ==Bibliografia==
| |
| − | <small>
| |
| − | Źródła naukowe:
| |
| − | | |
| − | Godefroit, P., Hai, S., Yu, T. & Lauters, P. (2008) "New hadrosaurid dinosaurs from the uppermost Cretaceous of north−eastern China" (pdf). Acta Palaeontologica Polonica 53 (1): 47–74. doi:10.4202/app.2008.0103 [http://www.bioone.org/doi/pdf/10.4202/app.2008.0103]
| |
| − | | |
| − | Prieto-Márquez, A., Chiappe, L.M. & Joshi, S.H. (2012) "The Lambeosaurine Dinosaur Magnapaulia laticaudus from the Late Cretaceous of Baja California, Northwestern Mexico" PLoS ONE 7(6), e38207. [[doi:10.1371/journal.pone.0038207]].
| |
| − | | |
| − | Prieto-Márquez, A., Dalla Vecchia, F.M., Gaete, R,. Galobart, À. (2013) "Diversity, Relationships, and Biogeography of the Lambeosaurine Dinosaurs from the European Archipelago, with Description of the New Aralosaurin Canardia garonnensis. " PLoS ONE 8(7): e69835. [[https://doi.org/10.1371/journal.pone.0069835]].
| |
| − | | |
| − | Ramírez-Velasco, Á.A., Aguilar, F J., Hernández-Rivera, R., Gudiño Maussán, J.L., Rodriguez, M. L. & Alvarado-Ortega, J. (2021). "Tlatolophus galorum, gen. et sp. nov., a parasaurolophini dinosaur from the upper Campanian of the Cerro del Pueblo Formation, Coahuila, northern Mexico". Cretaceous Research. 104884 [w druku]. [[doi:10.1016/j.cretres.2021.104884]].
| |
| − | | |
| − | Inne:
| |
| − | | |
| − | Holtz, T.R. Jr. (2012) "Dinosaurs: The Most Complete, Up-to-Date Encyclopedia for Dinosaur Lovers of All Ages Supplementary Information" [http://www.geol.umd.edu/~tholtz/dinoappendix/HoltzappendixWinter2011.pdf]
| |
| − | | |
| − | Paul, G.S. (2010) "The Princeton Field Guide To Dinosaurs"
| |
| − | </small>
| |
| − | | |
| − | [[Kategoria:Dinosauria]]
| |
| − | [[Kategoria:Ornithischia]]
| |
| − | [[Kategoria:Ornithopoda]]
| |
| − | [[Kategoria:Iguanodontia]]
| |
| − | [[Kategoria:Hadrosauridae]]
| |
| − | [[Kategoria:Azja]]
| |
| − | [[Kategoria:Chiny]]
| |
| − | [[Kategoria:Mezozoik]]
| |
| − | [[Kategoria:Kreda]]
| |
| − | [[Kategoria:Mastrycht]]
| |
