Alxasaurus: Różnice pomiędzy wersjami
(uzupełnienia) |
m |
||
| (Nie pokazano 4 wersji utworzonych przez jednego użytkownika) | |||
| Linia 7: | Linia 7: | ||
|wysokość = | |wysokość = | ||
|masa = 400 kg <ref name="Molina-Larramendi"></ref> | |masa = 400 kg <ref name="Molina-Larramendi"></ref> | ||
| − | |dieta = roślinożerny | + | |dieta = wszystkożerny / roślinożerny |
|miejsce = [[Chiny]] - Mongolia Wewnętrzna | |miejsce = [[Chiny]] - Mongolia Wewnętrzna | ||
<small>([[formacja]] [[Bayin Gobi]])</small> | <small>([[formacja]] [[Bayin Gobi]])</small> | ||
| Linia 35: | Linia 35: | ||
}} | }} | ||
==Wstęp== | ==Wstęp== | ||
| − | ''Alxasaurus'' to [[bazalny]] terizinozauroid | + | ''Alxasaurus'' to [[bazalny]] terizinozauroid żyjący we wczesnej kredzie na terenach dzisiejszych Chin. Został opisany przez dwóch paleontologów: kanadyjskiego [[Dale Russell|Dale'a Russella]] oraz chińskiego [[Dong Zhiming|Dong Zhiminga]] w [[1994]] roku. ''Alxasaurus'' to ważne odkrycie - pozwoliło one powiązać enigmatyczne dotąd [[saurischia|dinozaury gadziomiedniczne]] (''[[Enigmosaurus]]'', ''[[Erlikosaurus]]'', ''[[Nanshiungosaurus]]'', ''[[Segnosaurus]]'', ''[[Therizinosaurus]]'') ze sobą i z innymi [[teropod]]ami. |
==Materiał kopalny== | ==Materiał kopalny== | ||
| + | [[Plik:Alxasaurus elesitaiensis.jpg|thumb|Sylwetka ''Alxasaurus'' wraz z zaznaczonymi na biało odnalezionymi kośćmi. Autor: Jaime A. Headden [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Alxasaurus_elesitaiensis.jpg]]] | ||
[[Holotyp]] o numerze katalogowym IVPP 88402a (większy osobnik) to kość zębowa oraz duża część szkieletu pozaczaszkowego: 5 [[dysartykułowany|dysartykułowanych]] kręgów szyjnych, 2 żebra szyjne, 7 [[dysartykułowany|dysartykułowanych]] kręgów ogonowych, 3 prawe i lewe żebra grzbietowe, kość krzyżowa, 4 żebra krzyżowe. 21 kręgów ogonowych, 15 szerwonów, łopatka, obydwie kości krucze i ramienne, kość promieniowa, obydwie kości łokciowe, obydwie kości, biodrowe, łonowe i kulszowe oraz kości stóp. | [[Holotyp]] o numerze katalogowym IVPP 88402a (większy osobnik) to kość zębowa oraz duża część szkieletu pozaczaszkowego: 5 [[dysartykułowany|dysartykułowanych]] kręgów szyjnych, 2 żebra szyjne, 7 [[dysartykułowany|dysartykułowanych]] kręgów ogonowych, 3 prawe i lewe żebra grzbietowe, kość krzyżowa, 4 żebra krzyżowe. 21 kręgów ogonowych, 15 szerwonów, łopatka, obydwie kości krucze i ramienne, kość promieniowa, obydwie kości łokciowe, obydwie kości, biodrowe, łonowe i kulszowe oraz kości stóp. | ||
| Linia 44: | Linia 45: | ||
IVPP 88402b (mniejszy osobnik) - 3 [[artykułowany|artykułowane]] kręgi ogonowe i 4 [[artykułowany|artykułowane]] kręgi grzbietowe | IVPP 88402b (mniejszy osobnik) - 3 [[artykułowany|artykułowane]] kręgi ogonowe i 4 [[artykułowany|artykułowane]] kręgi grzbietowe | ||
| − | IVPP 88501 (niedojrzały osobnik) - 5 kręgów | + | IVPP 88501 (niedojrzały osobnik) - 5 kręgów grzbietowych, pierwszy i drugi kręg krzyżowy, pierwsza prawa kość śródręczna, trzecia lewa kość śródręcza, paliczki, częściowa kość biodrowa, lewa i prawa kość udowa oraz piszczelowe, obydwie kości strzałkowe, kości śródstopia I-IV oraz kości stopy |
IVPP 88301 - rozproszone kręgi, żebra oraz kości kończyn | IVPP 88301 - rozproszone kręgi, żebra oraz kości kończyn | ||
| Linia 53: | Linia 54: | ||
==Budowa i paleobiologia== | ==Budowa i paleobiologia== | ||
| − | ''Alxasaurus'' to niewielki [[terizinozauroid]] mierzący 3,8 m długości oraz ważący 400 kg (Molina-Perez i Larramendi, 2019). Charakteryzował się obecnością 40 zębów na kości zębowej. W odróżnieniu od ''[[Segnosaurus]]'', ''[[Erlikosaurus]]'' i ''[[Nanshiungosaurus]]'' nie miał on połączonych żeber z trzonami kręgów szyjnych. ''Alxasaurus'' miał jedynie pięć kręgów krzyżowych. Inne cechy plezjomorficzne dotyczą kości kończyn (Russell i Dong, 1994). Zanno (2010) na podstawie dostępnego materiału kopalnego wyróżniła | + | [[Plik:Alxasaurus Tyrrell.jpg|thumb|Zrekonstruowany szkielet ''Alxasaurus''. Fot. Sebastian Bergmann [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Alxasaurus_Tyrrell.jpg]]] |
| + | ''Alxasaurus'' to niewielki [[terizinozauroid]] mierzący 3,8 m długości oraz ważący 400 kg (Molina-Perez i Larramendi, 2019). Charakteryzował się obecnością 40 zębów na kości zębowej. W odróżnieniu od ''[[Segnosaurus]]'', ''[[Erlikosaurus]]'' i ''[[Nanshiungosaurus]]'' nie miał on połączonych żeber z trzonami kręgów szyjnych. ''Alxasaurus'' miał jedynie pięć kręgów krzyżowych. Inne cechy [[plezjomorfia|plezjomorficzne]] dotyczą kości kończyn (Russell i Dong, 1994). Zanno (2010) na podstawie dostępnego materiału kopalnego wyróżniła potencjalną [[autapomorfia|autapomorfię]] w obrębie czaszki. | ||
| − | Podobnie jak inne [[terizinozaur]]y, dinozaur ten na obu przednich kończynach miał długie pazury, służące prawdopodobnie do zagarniania liści lub obrony, choć w porównaniu z pazurami ''[[Therizinosaurus]]'' były znacznie krótsze. Terizinozaury są najlepiej przystosowaną do roślinożerności grupą wśród nie[[avialae|ptasich]] [[teropod]]ów. Niewykluczone jednak, że ''Alxasaurus'' | + | Podobnie jak inne [[terizinozaur]]y, dinozaur ten na obu przednich kończynach miał długie pazury, służące prawdopodobnie do zagarniania liści lub obrony, choć w porównaniu z pazurami ''[[Therizinosaurus]]'' były znacznie krótsze. Terizinozaury są najlepiej przystosowaną do roślinożerności grupą wśród nie[[avialae|ptasich]] [[teropod]]ów. Niewykluczone jednak, że ''Alxasaurus'' mógł być wszystkożercą. Być może odżywiał się zarówno roślinami jak i np. owadami czy małymi kręgowcami. |
==Etymologia== | ==Etymologia== | ||
Aktualna wersja na dzień 22:30, 15 lip 2023
| Autor: | "pepo13", Maciej Ziegler |
| Korekta: | Sebastian Oziemski, Łukasz Czepiński, Tomasz Sokołowski, Paweł Konarzewski |
| Alxasaurus (alksazaur/alśazaur) | |
|---|---|
| Długość | 3,8 m [1] |
| Masa | 400 kg [1] |
| Dieta | wszystkożerny / roślinożerny |
| Miejsce | Chiny - Mongolia Wewnętrzna |
| Czas |
113 - 100,5 Ma |
| Systematyka | Dinosauria |
 Rekonstrukcja przyżyciowa Alxasaurus. Autor: UnexpectedDinoLesson [3] | |
Wstęp
Alxasaurus to bazalny terizinozauroid żyjący we wczesnej kredzie na terenach dzisiejszych Chin. Został opisany przez dwóch paleontologów: kanadyjskiego Dale'a Russella oraz chińskiego Dong Zhiminga w 1994 roku. Alxasaurus to ważne odkrycie - pozwoliło one powiązać enigmatyczne dotąd dinozaury gadziomiedniczne (Enigmosaurus, Erlikosaurus, Nanshiungosaurus, Segnosaurus, Therizinosaurus) ze sobą i z innymi teropodami.
Materiał kopalny
Holotyp o numerze katalogowym IVPP 88402a (większy osobnik) to kość zębowa oraz duża część szkieletu pozaczaszkowego: 5 dysartykułowanych kręgów szyjnych, 2 żebra szyjne, 7 dysartykułowanych kręgów ogonowych, 3 prawe i lewe żebra grzbietowe, kość krzyżowa, 4 żebra krzyżowe. 21 kręgów ogonowych, 15 szerwonów, łopatka, obydwie kości krucze i ramienne, kość promieniowa, obydwie kości łokciowe, obydwie kości, biodrowe, łonowe i kulszowe oraz kości stóp.
Materiał przypisany to następujące okazy:
IVPP 88402b (mniejszy osobnik) - 3 artykułowane kręgi ogonowe i 4 artykułowane kręgi grzbietowe
IVPP 88501 (niedojrzały osobnik) - 5 kręgów grzbietowych, pierwszy i drugi kręg krzyżowy, pierwsza prawa kość śródręczna, trzecia lewa kość śródręcza, paliczki, częściowa kość biodrowa, lewa i prawa kość udowa oraz piszczelowe, obydwie kości strzałkowe, kości śródstopia I-IV oraz kości stopy
IVPP 88301 - rozproszone kręgi, żebra oraz kości kończyn
IVPP 88510 - kości kończyn
Poza wymieniowymi 5 okazami do Alxasaurus mogą należeć również osobniki FPDM-V7312 (odlew szkieletu) oraz nieskatalogowana prawie kompletna czaszka (Ford, online)
Budowa i paleobiologia
Alxasaurus to niewielki terizinozauroid mierzący 3,8 m długości oraz ważący 400 kg (Molina-Perez i Larramendi, 2019). Charakteryzował się obecnością 40 zębów na kości zębowej. W odróżnieniu od Segnosaurus, Erlikosaurus i Nanshiungosaurus nie miał on połączonych żeber z trzonami kręgów szyjnych. Alxasaurus miał jedynie pięć kręgów krzyżowych. Inne cechy plezjomorficzne dotyczą kości kończyn (Russell i Dong, 1994). Zanno (2010) na podstawie dostępnego materiału kopalnego wyróżniła potencjalną autapomorfię w obrębie czaszki.
Podobnie jak inne terizinozaury, dinozaur ten na obu przednich kończynach miał długie pazury, służące prawdopodobnie do zagarniania liści lub obrony, choć w porównaniu z pazurami Therizinosaurus były znacznie krótsze. Terizinozaury są najlepiej przystosowaną do roślinożerności grupą wśród nieptasich teropodów. Niewykluczone jednak, że Alxasaurus mógł być wszystkożercą. Być może odżywiał się zarówno roślinami jak i np. owadami czy małymi kręgowcami.
Etymologia
Nazwa rodzajowa Alxasaurus nawiązuje miejsca znalezienia dinozaura, którym była pustynia Alxa. Epitet gatunkowy elesitaiensis odnosi się do wioski Elesitai, w której badacze odkryli skamieniałości.
Spis gatunków
| Alxasaurus | Russell i Dong, 1994 |
| A. elesitaiensis | Russell i Dong, 1994 |
Bibliografia
Dong, Z. (2003) "Contributions to new dinosaur materials from China to dinosaurology" Memoir of the Fukui Prefectural Dinosaur Museum, 2, 123-132.
Ford, T (online) [4]
Mortimer (online) [5]
Russell, D.A & Dong, Z. (1994) "The affinities of a new theropod from the Alxa Desert, Inner Mongolia, People’s Republic of China" Canadian Journal of Earth Sciences, 30, 2107-2127.
Zanno, L.E. (2010) "A taxonomic and phylogenetic re-evaluation of Therizinosauria (Dinosauria: Maniraptora)" Journal of Systematic Palaeontology, 8(4), 503-543. doi:10.1080/14772019.2010.488045
![[3]](https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Alxasaurus.png){kind=link}
![[1]](https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Alxasaurus_elesitaiensis.jpg){kind=link}
![[2]](https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Alxasaurus_Tyrrell.jpg){kind=link}