Maiasaura: Różnice pomiędzy wersjami
m |
m |
||
| Linia 57: | Linia 57: | ||
==Wstęp== | ==Wstęp== | ||
| − | ''Maiasaura'' to [[rodzaj]] [[ornitopod]]a żyjącego w późnej kredzie na terenie dzisiejszej Ameryki Północnej. Słynie z powodu odkrytych wielu jaj i gniazd. Autorami jego opisu w roku | + | ''Maiasaura'' to [[rodzaj]] [[ornitopod]]a żyjącego w późnej kredzie na terenie dzisiejszej Ameryki Północnej. Słynie z powodu odkrytych wielu jaj i gniazd. Autorami jego opisu w roku 1979 byli Jack [[Horner]] oraz Robert Makela. Ze względu na nagromadzenie gniazd z jajami nazwali wzgórze, na którym się one znajdowały, "górą jaj" ("Egg Mountain"). Była to kolonia lęgowa. |
==Materiał kopalny== | ==Materiał kopalny== | ||
| − | Praktycznie kompletnie znamy osteologię tego dinozaura. Łącznie znaleziono ponad 200 osobników, w tym kompletne czaszki i artykułowane szkielety osobników w różnym stadium rozwojowym oraz skamieniałe jaja. | + | Praktycznie kompletnie znamy osteologię tego dinozaura. Łącznie znaleziono ponad 200 osobników, w tym kompletne czaszki i artykułowane szkielety osobników w różnym stadium rozwojowym oraz skamieniałe jaja. [[Holotyp]]em jest czaszka dorosłego osobnika o nr katalogowym YPM-PU 22405. |
==Budowa== | ==Budowa== | ||
| − | Przednia część pyska przypominała szeroki kaczy dziób. W głębi pyska pokarm rozdrabniało wiele rzędów zębów. Pomiędzy oczami, na czubku głowy, miała niewielki kostny guz. Badania anatomiczne sugerują, że miała dobry wzrok i słuch, co pozwalało jej w porę zauważyć niebezpieczeństwo. Miała krótki, prosty i masywny ogon. Kończyny przednie były krótsze i słabsze od tylnych. | + | Przednia część pyska przypominała szeroki kaczy dziób. W głębi pyska pokarm rozdrabniało wiele rzędów zębów. Pomiędzy oczami, na czubku głowy, miała niewielki kostny guz. Twór ten pojawiał się stosunkowo późno w trakcie ontogenezy - osobniki prawie dorosłe, osiągające 2/3 rozmiarów największych dorosłych nadal były pozbawione tej ozdoby (McFeeters i in., 2021). Badania anatomiczne sugerują, że majazaura miała dobry wzrok i słuch, co pozwalało jej w porę zauważyć niebezpieczeństwo. Miała krótki, prosty i masywny ogon. Kończyny przednie były krótsze i słabsze od tylnych. |
==Paleobiologia== | ==Paleobiologia== | ||
| Linia 69: | Linia 69: | ||
==Etymologia== | ==Etymologia== | ||
| − | Nazwa ''Maiasaura'' oznacza "dobra jaszczurza matka". Dinozaur ten został nazwany w ten sposób, ponieważ wg autorów opisu, przynosił do gniazda pokarm swojemu potomstwu i ochraniał je przed drapieżnikami. | + | Nazwa ''Maiasaura'' oznacza "dobra jaszczurza matka". Dinozaur ten został nazwany w ten sposób, ponieważ wg autorów opisu, przynosił do gniazda pokarm swojemu potomstwu i ochraniał je przed drapieżnikami. Epitet gatunkowy honoruje właścicieli terenu, na któym znaleziono szczątki majazaury - rodzinę Peebles. |
==Spis gatunków== | ==Spis gatunków== | ||
| Linia 88: | Linia 88: | ||
McFeeters, B.D., Evans, D.C., Ryan, M.J & Maddin, H.C. (2020). "First occurrence of Maiasaura (Dinosauria, Hadrosauridae) from the Upper Cretaceous Oldman Formation of southern Alberta, Canada." Canadian Journal of Earth Sciences (advance online publication) [[doi: https://doi.org/10.1139/cjes-2019-0207]]. | McFeeters, B.D., Evans, D.C., Ryan, M.J & Maddin, H.C. (2020). "First occurrence of Maiasaura (Dinosauria, Hadrosauridae) from the Upper Cretaceous Oldman Formation of southern Alberta, Canada." Canadian Journal of Earth Sciences (advance online publication) [[doi: https://doi.org/10.1139/cjes-2019-0207]]. | ||
| + | |||
| + | McFeeters, B.D., Evans, D.C. & Maddin, H.C. (2021). "Ontogeny and variation in the skull roof and braincase of the hadrosaurid dinosaur ''Maiasaura peeblesorum'' from the Upper Cretaceous of Montana, USA. | ||
| + | Acta Palaeontologica Polonica 66 (3): 485–507. [[https://doi.org/10.4202/app.00698.2019]]. | ||
Paul, G.S. (2010) "The Princeton Field Guide to Dinosaurs" wyd. Princeton University - Princeton i Oxford </small> | Paul, G.S. (2010) "The Princeton Field Guide to Dinosaurs" wyd. Princeton University - Princeton i Oxford </small> | ||
Wersja z 13:11, 5 paź 2023
| Autor: | Korekta: |
| Jakub Zimoch, Łukasz Darul | Marcin Szermański, Maciej Ziegler, Tomasz Sokołowski, Kamil Kamiński |
| Maiasaura (majazaura) | |
|---|---|
| Długość: | 7 m |
| Masa: | 2,5-3,7 t |
| Miejsce występowania: | USA - Montana, ?Kanada, Alberta
(formacje Two Medicine i ?Oldman) |
| Czas występowania | ok. 77-76 Ma |
| Systematyka | Dinosauria |
| |
Wstęp
Maiasaura to rodzaj ornitopoda żyjącego w późnej kredzie na terenie dzisiejszej Ameryki Północnej. Słynie z powodu odkrytych wielu jaj i gniazd. Autorami jego opisu w roku 1979 byli Jack Horner oraz Robert Makela. Ze względu na nagromadzenie gniazd z jajami nazwali wzgórze, na którym się one znajdowały, "górą jaj" ("Egg Mountain"). Była to kolonia lęgowa.
Materiał kopalny
Praktycznie kompletnie znamy osteologię tego dinozaura. Łącznie znaleziono ponad 200 osobników, w tym kompletne czaszki i artykułowane szkielety osobników w różnym stadium rozwojowym oraz skamieniałe jaja. Holotypem jest czaszka dorosłego osobnika o nr katalogowym YPM-PU 22405.
Budowa
Przednia część pyska przypominała szeroki kaczy dziób. W głębi pyska pokarm rozdrabniało wiele rzędów zębów. Pomiędzy oczami, na czubku głowy, miała niewielki kostny guz. Twór ten pojawiał się stosunkowo późno w trakcie ontogenezy - osobniki prawie dorosłe, osiągające 2/3 rozmiarów największych dorosłych nadal były pozbawione tej ozdoby (McFeeters i in., 2021). Badania anatomiczne sugerują, że majazaura miała dobry wzrok i słuch, co pozwalało jej w porę zauważyć niebezpieczeństwo. Miała krótki, prosty i masywny ogon. Kończyny przednie były krótsze i słabsze od tylnych.
Paleobiologia
W ciągu wielu lat przebadano różne aspekty paleobiologii majazaury, takie dieta, opieka rodzicielska, rozmnażanie, rozwój osobniczy, poruszanie się. Zob. więcej w artykule Hadrosauridae#Paleobiologia.
Etymologia
Nazwa Maiasaura oznacza "dobra jaszczurza matka". Dinozaur ten został nazwany w ten sposób, ponieważ wg autorów opisu, przynosił do gniazda pokarm swojemu potomstwu i ochraniał je przed drapieżnikami. Epitet gatunkowy honoruje właścicieli terenu, na któym znaleziono szczątki majazaury - rodzinę Peebles.
Spis gatunków
| Maiasaura | Horner i Makela, 1979 |
| M. peeblesorum | Horner i Makela, 1979 |
Wybrana bibliografia
Benson, R. B. J., Campione, N. E., Carrano, M. T., Mannion, P. D., Sullivan, C., Upchurch, P. & Evans, D. C. (2014) "Rates of Dinosaur Body Mass Evolution Indicate 170 Million Years of Sustained Ecological Innovation on the Avian Stem Lineage" PLoS Biology, 12(5), e1001853. doi:10.1371/journal.pbio.1001853
Gates, T.A., Horner, J.R., Hanna, R.R. & Nelson, C.R. (2011) "New unadorned hadrosaurine hadrosaurid (Dinosauria, Ornithopoda) from the Campanian of North America" Journal of Vertebrate Paleontology, 31 (4), 798–811. doi:10.1080/02724634.2011.577854.
Horner, J.R., Makela, R. (1979). "Nest of juveniles provides evidence of family structure among dinosaurs". Nature. 282 (5736): 296–298. doi:10.1038/282296a0.
McFeeters, B.D., Evans, D.C., Ryan, M.J & Maddin, H.C. (2020). "First occurrence of Maiasaura (Dinosauria, Hadrosauridae) from the Upper Cretaceous Oldman Formation of southern Alberta, Canada." Canadian Journal of Earth Sciences (advance online publication) doi: https://doi.org/10.1139/cjes-2019-0207.
McFeeters, B.D., Evans, D.C. & Maddin, H.C. (2021). "Ontogeny and variation in the skull roof and braincase of the hadrosaurid dinosaur Maiasaura peeblesorum from the Upper Cretaceous of Montana, USA. Acta Palaeontologica Polonica 66 (3): 485–507. [[2]].
Paul, G.S. (2010) "The Princeton Field Guide to Dinosaurs" wyd. Princeton University - Princeton i Oxford
![[1]](http://dinoidakos.w.interia.pl/zauropody/maiasaura-mlode.jpg){kind=link}