Australovenator: Różnice pomiędzy wersjami
m |
m (→Stopy) |
||
| (Nie pokazano 19 wersji utworzonych przez 7 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| − | + | {{DISPLAYTITLE:''Australovenator''}} | |
| − | { | + | {{Opis |
| − | | Autor | + | |Autor = [[Tymoteusz Podwyszyński]], [[Tomasz Sokołowski]], [[Marcin Szermański]], [[Maciej Ziegler]] |
| − | + | |Korekta = [[Kamil Kamiński]], [[Paweł Konarzewski]] | |
| − | + | |nazwa = ''Australovenator'' (australowenator) | |
| − | + | |długość = 5,7 m <ref name="Molina-Larramendi">Molina-Pérez, R. & Larramendi, A. (2019). "Dinosaur Facts and Figures: The Theropods and Other Dinosauriformes". wyd. Princeton University Press. </ref> | |
| − | + | |wysokość = | |
| − | [[ | + | |masa = 450 kg <ref name="Molina-Larramendi"></ref> |
| − | | | + | |dieta = mięsożerny |
| − | + | |miejsce = [[Australia]] - Queensland | |
| − | + | <small>([[formacja]] [[Winton]])</small> | |
| − | + | |czas = {{Występowanie|95|94}} | |
| − | + | ok. 95 [[Ma]] <ref>White i in., 2013</ref><br> | |
| − | |- | + | <small>[[późna kreda]] ([[cenoman]])</small> |
| − | + | |systematyka = | |
| − | | | + | [[Dinosauria]] |
| − | |- | ||
| − | |||
| − | | | ||
| − | |- | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | <small>([[ | ||
| − | | | ||
| − | |||
| − | |||
| − | + | [[Saurischia]] | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | [[Saurischia]] | ||
[[Theropoda]] | [[Theropoda]] | ||
| Linia 38: | Linia 22: | ||
[[Tetanurae]] | [[Tetanurae]] | ||
| − | [[ | + | [[Avetheropoda]] |
| − | [[ | + | [[Coelurosauria]] |
[[Megaraptora]] | [[Megaraptora]] | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| + | [[Megaraptoridae]] | ||
| + | |grafika = Australovenator.png | ||
| + | |podpis = Rekonstrukcja. Autor: UnexpectedDinoLesson [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Australovenator.png] | ||
| + | |PorównanieGrupa = | ||
| + | |PorównanieDługość = | ||
| + | |mapa = | ||
| + | <display_points type="terrain" zoom=3> | ||
| + | Winton, Queensland, Australia~formacja [[Winton]], miasto Winton, Queensland, [[Australia]]|<small>''A. wintonensis'' - '''AODF 604''' ([[holotyp]]) i materiał przypisany.<br> | ||
| + | </display_points> | ||
| + | }} | ||
==Wstęp== | ==Wstęp== | ||
| − | ''Australovenator'' to teropod z grupy megaraptorów | + | ''Australovenator'' to [[teropod]] z grupy [[Megaraptora|megaraptorów]], żyjący na terenie Australii w późnej kredzie. Był to dość duży, lecz dość lekko zbudowany drapieżnik, polujący zapewne na roślinożerne ''[[Wintonotitan]]'' i ''[[Diamantinasaurus]]''. Nie gardził także mniejszymi zwierzętami zamieszkującymi tamten obszar. Charakteryzował się żebrami grzbietowymi z pneumatycznymi jamami, które również miał ''[[Aerosteon]]''. |
==Materiał kopalny== | ==Materiał kopalny== | ||
| − | [[Plik:Australovenator2.png|thumb| | + | [[Plik:Australovenator2.png|thumb|300px|Holotyp (niekompletny). Źródło: Hocknull i in., 2009]] |
| + | |||
| + | [[Holotyp]] (AODF 604) to dziewięć zębów, lewa kość zębowa, żebra, [[gastralia]], niekompletna prawa kość biodrowa, obie kości łokciowe, prawa kość promieniowa, kości śródręcza, paliczki i pazury kończyn przednich, prawa kość udowa, obie kości piszczelowe, prawa kość strzałkowa, prawa kość skokowa, kości śródstopia, paliczki i pazury kończyn tylnych. Później okazało się, że do [[holotyp]]u należy także lewa i prawa kość ramienna, prawy ''radiale'', dystalna część prawej kości nadgarstka 1, prawie kompletna prawa kość śródręcza I, paliczki lewej dłoni: II-1, II-2, prawie kompletny II-3 i III-3 ([[Matt White|White]] i in., [[2012]]), a także lewa kość strzałkowa, kość śródstopia IV, paliczki lewej stopy I-2, II-1, III-4, IV-2, IV-3 oraz paliczki prawej stopy II-2 i III-1 (White i in., 2013). White i in. (2015b) opisali prawą kość zębową. | ||
| − | + | W 2019 r. opisano szczątki z osadów formacji Eumeralla, mogące należeć do ''Australovenator'' (Poropat i in., 2019). Jednak wg Mortimera (online), taka interpretacja wydaje się wątpliwa. | |
| + | |||
| + | W 2020 r . opisano kolejne szczątki megaraptoryda z formacji Winton (2 kręgi, kości śródstopia i paliczek stopy) (White i in., 2020). Mogą one należeć do ''Australovenator'', choć wykazują pewne różnice w stosunku do holotypu, a ich znaczenie pozostaje niejasne. | ||
| + | |||
| + | ==Kończyny== | ||
| + | Dzięki dobrze zachowanym dłoniom i stopom ''Australovenator'' został dokładnie zbadany pod względem dynamiki. | ||
| + | |||
| + | ===Łapy=== | ||
| + | Kończyny górne odgrywały ważną rolę w chwytaniu ofiar. ''Australovenator'' miał elastyczne ramiona z przedramionami, które mógł wyprostować maksymalnie pod kątem 144°, a zgiąć pod kątem 66°, podobnie jak [[bazalny|bazalni]] przedstawiciele [[Maniraptoriformes]]. Kość promieniowa mogła przesuwać się niezależnie od kości łokciowej, gdy ramię było zgięte. Spośród wszystkich badanych teropodów ''Australovenator'' był w stanie najbardziej wyprostować swoje palce. Zdolność ta była powszechna w wszystkich bazalnych [[Tetanurae]]. Dzięki swoim chwytnym łapom mógł z łatwością przyciągać swoje ofiary blisko klatki piersiowej (White i in., 2015a). | ||
| + | |||
| + | ===Stopy=== | ||
| + | W 2016 roku White wraz ze wspólnikami wykorzystali skany z CT (tomograf komputerowy) stopy emu do odtworzenia mięśni i tkanek miękkich u omawianego dinozaura oraz określili wpływ tkanek miękkich na elastyczność. Ustalili, że zakres ruchu mięśni jest często przeszacowany, gdyż nie były uwzględniane tkanki miękkie. Po ponownym przejrzeniu części kończyn tylnych odkryli, że kilka paliczków było źle umiejscowionych. Ich zdaniem paliczek II-3 był spłaszczony, co jest patologią, która mogła być wynikiem uderzeń podczas ruchów kopania. | ||
| + | |||
| + | Ten sam zespół badaczy w kolejnym roku wykorzystał wydrukowany w 3D model zrekonstruowanej stopy do wykonania odcisków stóp w matrycy z gliny i piasku w celu zrozumienia procesu powstawania odcisków stóp dinozaurów. Chcieli oni ustalić sprawcę śladów pozostawionych w Lark Quarry. Prawdopodobnie należały do [[teropod]]a lub [[ornitopod]]a. Ich zdaniem sztuczne ślady ''Australovenator'' były podobne do pozostawionych z Lark Quarry i omawiane ślady zapewne należały do teropoda (White i in., 2017). | ||
| + | |||
| + | Według Moliny-Pereza i Larramendiego (2019) ''Australovenator'' w biegu osiągał maksymalną prędkość 47,6 km/h. | ||
==Etymologia== | ==Etymologia== | ||
| − | Nazwa'' Australovenator'' (''australis'' - łac. "południowy", ''venator'' - łac. "łowca") pochodzi od miejsca znalezienia jego kości - półkuli południowej - oraz jego drapieżności. Nazwa gatunkowa ''wintonensis'' odnosi się do Winton - jego szczątki zostały znalezione 60 km na zachód od tej miejscowości. | + | Nazwa [[rodzaj]]owa ''Australovenator'' (''australis'' - łac. "południowy", ''venator'' - łac. "łowca") pochodzi od miejsca znalezienia jego kości - półkuli południowej - oraz jego drapieżności. Nazwa gatunkowa ''wintonensis'' odnosi się do Winton - jego szczątki zostały znalezione 60 km na zachód od tej miejscowości. |
==Spis gatunków== | ==Spis gatunków== | ||
{| class="wikitable" | {| class="wikitable" | ||
| − | + | |{{V| ''Australovenator''}} | |
| − | | [[Hocknull]], [[White]], [[Tischler]], [[Cook]], [[Calleja]], [[Sloan]] | + | | {{Kpt|[[Scott Hocknull|Hocknull]], [[Matt White|White]], [[Travis Tischler|Tischler]], [[Alex Cook|Cook]], [[Naomi Calleja|Calleja]], [[Trish Sloan|Sloan]] & [[David Elliot|Elliot]]}}, [[2009]] |
|- | |- | ||
| − | + | |{{V| ''A. wintonensis''}} | |
| − | | | + | |{{Kpt| Hocknull, White, Tischler, Cook, Calleja, Sloan & Elliot}}, 2009 |
|} | |} | ||
| − | |||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
| Linia 74: | Linia 80: | ||
Hocknull SA, White MA, Tischler TR, Cook AG, Calleja ND, Sloan T & Elliott DA (2009) "New mid-Cretaceous (latest Albian) dinosaurs from Winton, Queensland, Australia" PLoS ONE 4 (7). | Hocknull SA, White MA, Tischler TR, Cook AG, Calleja ND, Sloan T & Elliott DA (2009) "New mid-Cretaceous (latest Albian) dinosaurs from Winton, Queensland, Australia" PLoS ONE 4 (7). | ||
| − | |||
| + | Mortimer, (online) [https://theropoddatabase.com/Coelurosauria.htm#Australovenatorwintonensis] | ||
| + | |||
| + | Novas FE, Agnolín FL, Ezcurra MD, Porfiri J & Canale JI (2013) "Evolution of the carnivorous dinosaurs during the Cretaceous: The evidence from Patagonia" Cretaceous Research [[doi:10.1016/j.cretres.2013.04.001]] | ||
| + | |||
| + | Poropat SF, White MA, Vickers-Rich PR, Thomas H (2019) "New megaraptorid (Dinosauria: Theropoda) remains from the Lower Cretaceous Eumeralla Formation of Cape Otway, Victoria, Australia". Journal of Vertebrate Paleontology. 39 (4): e1666273. [[doi:10.1080/02724634.2019.166627]]. | ||
| + | |||
| + | White MA, Cook AG, Hocknull SA, Sloan T, Sinapius GHK & Elliott DA (2012) "New Forearm Elements Discovered of Holotype Specimen Australovenator wintonensis from Winton, Queensland, Australia". PLoS ONE 7 (6): e39364. [[DOI:10.1371/journal.pone.0039364]] | ||
| + | |||
| + | White MA, Benson RBJ, Tischler TR, Hocknull SA, Cook AG, Barnes DG, Poropat SF, Wooldridge SJ, Sloan T, Sinapius GHK, Elliott DA (2013) "New ''Australovenator'' Hind Limb Elements Pertaining to the Holotype Reveal the Most Complete Neovenatorid Leg". PLoS ONE 8(7): e68649. [[doi:10.1371/journal.pone.0068649]] | ||
| + | |||
| + | White, M. A., Bell, P. R., Cook, A. G., Barnes, D. G., Tischler, T. R., Bassam, B. J., & Elliott, D. A. (2015a). "Forearm range of motion in ''Australovenator wintonensis'' (Theropoda, Megaraptoridae)". PloS one, 10(9), e0137709. [[doi:10.1371/journal.pone.0137709]] | ||
| + | |||
| + | White, M. A., Bell, P. R., Cook, A. G., Poropat, S. F., & Elliott, D. A. (2015b). "The dentary of ''Australovenator wintonensis'' (Theropoda, Megaraptoridae); implications for megaraptorid dentition". PeerJ, 3, e1512. [[doi:10.7717/peerj.1512]] | ||
| + | |||
| + | White, M. A., Cook, A. G., Klinkhamer, A. J., & Elliott, D. A. (2016). "The pes of ''Australovenator wintonensis'' (Theropoda: Megaraptoridae): analysis of the pedal range of motion and biological restoration". PeerJ, 4, e2312. [[doi:10.7717/peerj.2312]] | ||
| + | |||
| + | White, M. A., Cook, A. G., & Rumbold, S. J. (2017). "A methodology of theropod print replication utilising the pedal reconstruction of ''Australovenator'' and a simulated paleo-sediment". PeerJ, 5, e3427. [[doi:10.7717/peerj.3427]] | ||
| + | |||
| + | White MA, Bell, PR, Poropat, SF, Pentland, AH, Rigby, SL, Cook, AG, Sloan, T, Elliott, DA (2020) "New theropod remains and implications for megaraptorid diversity in the Winton Formation (lower Upper Cretaceous), Queensland, Australia". Royal Society Open Science. 7 (1): 191462. [[doi:10.1098/rsos.191462]] | ||
| + | |||
| + | <References/></small> | ||
| + | |||
[[Kategoria:Dinosauria]] | [[Kategoria:Dinosauria]] | ||
[[Kategoria:Saurischia]] | [[Kategoria:Saurischia]] | ||
[[Kategoria:Theropoda]] | [[Kategoria:Theropoda]] | ||
[[Kategoria:Tetanurae]] | [[Kategoria:Tetanurae]] | ||
| − | [[Kategoria: | + | [[Kategoria:Coelurosauria]] |
| + | [[Kategoria:Megaraptora]] | ||
[[Kategoria:Australia]] | [[Kategoria:Australia]] | ||
[[Kategoria:Mezozoik]] | [[Kategoria:Mezozoik]] | ||
[[Kategoria:Kreda]] | [[Kategoria:Kreda]] | ||
| + | [[Kategoria:Cenoman]] | ||
Aktualna wersja na dzień 16:08, 17 lis 2023
| Autor: | Tymoteusz Podwyszyński, Tomasz Sokołowski, Marcin Szermański, Maciej Ziegler |
| Korekta: | Kamil Kamiński, Paweł Konarzewski |
| Australovenator (australowenator) | |
|---|---|
| Długość | 5,7 m [1] |
| Masa | 450 kg [1] |
| Dieta | mięsożerny |
| Miejsce | Australia - Queensland |
| Czas |
ok. 95 Ma [2] |
| Systematyka | Dinosauria |
 Rekonstrukcja. Autor: UnexpectedDinoLesson [1] | |
| Mapa znalezisk | |
Wczytywanie mapy…
| |
Wstęp
Australovenator to teropod z grupy megaraptorów, żyjący na terenie Australii w późnej kredzie. Był to dość duży, lecz dość lekko zbudowany drapieżnik, polujący zapewne na roślinożerne Wintonotitan i Diamantinasaurus. Nie gardził także mniejszymi zwierzętami zamieszkującymi tamten obszar. Charakteryzował się żebrami grzbietowymi z pneumatycznymi jamami, które również miał Aerosteon.
Materiał kopalny
Holotyp (AODF 604) to dziewięć zębów, lewa kość zębowa, żebra, gastralia, niekompletna prawa kość biodrowa, obie kości łokciowe, prawa kość promieniowa, kości śródręcza, paliczki i pazury kończyn przednich, prawa kość udowa, obie kości piszczelowe, prawa kość strzałkowa, prawa kość skokowa, kości śródstopia, paliczki i pazury kończyn tylnych. Później okazało się, że do holotypu należy także lewa i prawa kość ramienna, prawy radiale, dystalna część prawej kości nadgarstka 1, prawie kompletna prawa kość śródręcza I, paliczki lewej dłoni: II-1, II-2, prawie kompletny II-3 i III-3 (White i in., 2012), a także lewa kość strzałkowa, kość śródstopia IV, paliczki lewej stopy I-2, II-1, III-4, IV-2, IV-3 oraz paliczki prawej stopy II-2 i III-1 (White i in., 2013). White i in. (2015b) opisali prawą kość zębową.
W 2019 r. opisano szczątki z osadów formacji Eumeralla, mogące należeć do Australovenator (Poropat i in., 2019). Jednak wg Mortimera (online), taka interpretacja wydaje się wątpliwa.
W 2020 r . opisano kolejne szczątki megaraptoryda z formacji Winton (2 kręgi, kości śródstopia i paliczek stopy) (White i in., 2020). Mogą one należeć do Australovenator, choć wykazują pewne różnice w stosunku do holotypu, a ich znaczenie pozostaje niejasne.
Kończyny
Dzięki dobrze zachowanym dłoniom i stopom Australovenator został dokładnie zbadany pod względem dynamiki.
Łapy
Kończyny górne odgrywały ważną rolę w chwytaniu ofiar. Australovenator miał elastyczne ramiona z przedramionami, które mógł wyprostować maksymalnie pod kątem 144°, a zgiąć pod kątem 66°, podobnie jak bazalni przedstawiciele Maniraptoriformes. Kość promieniowa mogła przesuwać się niezależnie od kości łokciowej, gdy ramię było zgięte. Spośród wszystkich badanych teropodów Australovenator był w stanie najbardziej wyprostować swoje palce. Zdolność ta była powszechna w wszystkich bazalnych Tetanurae. Dzięki swoim chwytnym łapom mógł z łatwością przyciągać swoje ofiary blisko klatki piersiowej (White i in., 2015a).
Stopy
W 2016 roku White wraz ze wspólnikami wykorzystali skany z CT (tomograf komputerowy) stopy emu do odtworzenia mięśni i tkanek miękkich u omawianego dinozaura oraz określili wpływ tkanek miękkich na elastyczność. Ustalili, że zakres ruchu mięśni jest często przeszacowany, gdyż nie były uwzględniane tkanki miękkie. Po ponownym przejrzeniu części kończyn tylnych odkryli, że kilka paliczków było źle umiejscowionych. Ich zdaniem paliczek II-3 był spłaszczony, co jest patologią, która mogła być wynikiem uderzeń podczas ruchów kopania.
Ten sam zespół badaczy w kolejnym roku wykorzystał wydrukowany w 3D model zrekonstruowanej stopy do wykonania odcisków stóp w matrycy z gliny i piasku w celu zrozumienia procesu powstawania odcisków stóp dinozaurów. Chcieli oni ustalić sprawcę śladów pozostawionych w Lark Quarry. Prawdopodobnie należały do teropoda lub ornitopoda. Ich zdaniem sztuczne ślady Australovenator były podobne do pozostawionych z Lark Quarry i omawiane ślady zapewne należały do teropoda (White i in., 2017).
Według Moliny-Pereza i Larramendiego (2019) Australovenator w biegu osiągał maksymalną prędkość 47,6 km/h.
Etymologia
Nazwa rodzajowa Australovenator (australis - łac. "południowy", venator - łac. "łowca") pochodzi od miejsca znalezienia jego kości - półkuli południowej - oraz jego drapieżności. Nazwa gatunkowa wintonensis odnosi się do Winton - jego szczątki zostały znalezione 60 km na zachód od tej miejscowości.
Spis gatunków
| Australovenator | Hocknull, White, Tischler, Cook, Calleja, Sloan & Elliot, 2009 |
| A. wintonensis | Hocknull, White, Tischler, Cook, Calleja, Sloan & Elliot, 2009 |
Bibliografia
Benson RBJ, Carrano MT & Brusatte SL (2010) "A new clade of archaic large-bodied predatory dinosaurs (Theropoda: Allosauroidea) that survived to the latest Mesozoic" Naturwissenschaften 97 (1) 71-78, opublikowane online przed drukiem 14.10.2009.
Hocknull SA, White MA, Tischler TR, Cook AG, Calleja ND, Sloan T & Elliott DA (2009) "New mid-Cretaceous (latest Albian) dinosaurs from Winton, Queensland, Australia" PLoS ONE 4 (7).
Mortimer, (online) [2]
Novas FE, Agnolín FL, Ezcurra MD, Porfiri J & Canale JI (2013) "Evolution of the carnivorous dinosaurs during the Cretaceous: The evidence from Patagonia" Cretaceous Research doi:10.1016/j.cretres.2013.04.001
Poropat SF, White MA, Vickers-Rich PR, Thomas H (2019) "New megaraptorid (Dinosauria: Theropoda) remains from the Lower Cretaceous Eumeralla Formation of Cape Otway, Victoria, Australia". Journal of Vertebrate Paleontology. 39 (4): e1666273. doi:10.1080/02724634.2019.166627.
White MA, Cook AG, Hocknull SA, Sloan T, Sinapius GHK & Elliott DA (2012) "New Forearm Elements Discovered of Holotype Specimen Australovenator wintonensis from Winton, Queensland, Australia". PLoS ONE 7 (6): e39364. DOI:10.1371/journal.pone.0039364
White MA, Benson RBJ, Tischler TR, Hocknull SA, Cook AG, Barnes DG, Poropat SF, Wooldridge SJ, Sloan T, Sinapius GHK, Elliott DA (2013) "New Australovenator Hind Limb Elements Pertaining to the Holotype Reveal the Most Complete Neovenatorid Leg". PLoS ONE 8(7): e68649. doi:10.1371/journal.pone.0068649
White, M. A., Bell, P. R., Cook, A. G., Barnes, D. G., Tischler, T. R., Bassam, B. J., & Elliott, D. A. (2015a). "Forearm range of motion in Australovenator wintonensis (Theropoda, Megaraptoridae)". PloS one, 10(9), e0137709. doi:10.1371/journal.pone.0137709
White, M. A., Bell, P. R., Cook, A. G., Poropat, S. F., & Elliott, D. A. (2015b). "The dentary of Australovenator wintonensis (Theropoda, Megaraptoridae); implications for megaraptorid dentition". PeerJ, 3, e1512. doi:10.7717/peerj.1512
White, M. A., Cook, A. G., Klinkhamer, A. J., & Elliott, D. A. (2016). "The pes of Australovenator wintonensis (Theropoda: Megaraptoridae): analysis of the pedal range of motion and biological restoration". PeerJ, 4, e2312. doi:10.7717/peerj.2312
White, M. A., Cook, A. G., & Rumbold, S. J. (2017). "A methodology of theropod print replication utilising the pedal reconstruction of Australovenator and a simulated paleo-sediment". PeerJ, 5, e3427. doi:10.7717/peerj.3427
White MA, Bell, PR, Poropat, SF, Pentland, AH, Rigby, SL, Cook, AG, Sloan, T, Elliott, DA (2020) "New theropod remains and implications for megaraptorid diversity in the Winton Formation (lower Upper Cretaceous), Queensland, Australia". Royal Society Open Science. 7 (1): 191462. doi:10.1098/rsos.191462
![[1]](https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Australovenator.png){kind=link}