Shunosaurus: Różnice pomiędzy wersjami
m (mapka) |
m |
||
| (Nie pokazano 7 wersji utworzonych przez 2 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{DISPLAYTITLE:''Shunosaurus''}} | {{DISPLAYTITLE:''Shunosaurus''}} | ||
| − | + | {{Opis | |
| − | { | + | |Autor = [[Maciej Ziegler]], [[Paweł Konarzewski]] |
| − | | Autor | + | |Korekta = [[Marcin Szermański]], [[Tomasz Sokołowski]], [[Adrian Tkocz]] |
| − | + | |nazwa = ''Shunosaurus'' (szunozaur) | |
| − | + | |długość = 12,5 m <ref name="Molina-Larramendi">Molina-Pérez, R., & Larramendi, A. (2020). "Dinosaur Facts and Figures: The Sauropods and Other Sauropodomorphs". Princeton University Press. </ref> | |
| − | + | |wysokość = 3,3 m (w ramionach) <ref name="Molina-Larramendi"></ref> | |
| − | | [[Marcin Szermański]] | + | |masa = 7 t <ref name="Molina-Larramendi"></ref> |
| − | [[Tomasz Sokołowski]] | + | |dieta = roślinożerny |
| − | + | |miejsce = [[Chiny]] - Syczuan | |
| − | [[Adrian Tkocz]] | + | <small>(dolna część [[formacja|formacji]] [[Shaximiao]] |
| − | | | + | [=formacja [[Xiashaximiao]])]</small> |
| − | + | |czas = {{Występowanie|170|168}} | |
| − | + | <small>[[środkowa jura]] - [[późna jura]] ([[bajos]]-[[oksford]])<ref>Zobacz przypis o wieku w artykule o ''[[Huayangosaurus]]''.</ref></small> | |
| − | + | |systematyka = [[Dinosauria]] | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |- | ||
| − | |||
| − | | | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | | | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | | [[Chiny]] - | ||
| − | |||
| − | <small>[[formacja]] [[Xiashaximiao]] | ||
| − | |||
| − | |||
| − | | | ||
| − | |||
| − | | | ||
| − | |||
| − | <small>[[środkowa jura]] | ||
| − | |||
| − | |||
| − | | [[Dinosauria]] | ||
[[Saurischia]] | [[Saurischia]] | ||
| Linia 47: | Linia 21: | ||
[[Sauropoda]] | [[Sauropoda]] | ||
| − | [[ | + | [[Eusauropoda]] |
| − | + | |grafika = Shunosaurus life restoration.jpg | |
| − | | | + | |podpis = Rekonstrukcja ''Shunosaurus''. Autor: Smokeybjb [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Shunosaurus_life_restoration.jpg] |
| − | + | |PorównanieGrupa = | |
| − | + | |PorównanieDługość = | |
| − | | | + | |mapa = |
| − | |||
| − | | | ||
| − | | | ||
<display_points type="terrain" zoom=4> | <display_points type="terrain" zoom=4> | ||
| − | 29.4° N, 104.9° E | + | 29.4° N, 104.9° E~ Dashanpu Dinosaur Quarry, prowincja Syczuan, Chiny |
</display_points> | </display_points> | ||
| − | | | + | }} |
| + | ==Wstęp== | ||
| + | ''Shunosaurus'' to dość prymitywny [[zauropod]] żyjący w środkowej jurze na terenie obecnych Chin. | ||
| + | |||
| + | ==Materiał kopalny== | ||
| + | [[Plik:Shunosaurus - Finnish Museum of Natural History.jpg|thumb|Zrekonstruowany szkielet ''Shunosaurus''. Fot. Daderot [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Shunosaurus_-_Finnish_Museum_of_Natural_History.jpg]]] | ||
| + | [[Holotyp]] o numerze katalogowym IVPP V9065 obejmuje: 5 kręgów szyjnych, 13 połączonych kręgów grzbietowych, fragmentaryczny trzon krzyżowy, 2 kręgi ogonowe, lewą kość promieniową, łokciową i pojedynczą nadgarstkową, kość kulszową i łonową, które są zwietrzałe i fragmentaryczne, lewą kość udową, piszczel, kość strzałkową, kość gnykową i kompletne kości śródstopia z prawie wszystkimi paliczkami | ||
| − | + | W latach 1984, 1988, 1989, 2002 i 2022 opisywano nowe szczątki należące do omawianego zauropoda. W sumie znaleziono ponad 20 szkieletów, w tym kilka praktycznie kompletnych, dzięki czemu szunozaur jest jednym z najlepiej poznanych zauropodów. | |
| − | |||
| − | + | ==Budowa== | |
| + | Czaszka szunozaura była mniejsza i lżej zbudowana niż u ''[[Camarasaurus]]''. Znajdowało się w niej pięć otworów bocznych. Oczodół miał w przybliżeniu kształt trójkąta i był umieszczony bocznie. W kości przedszczękowej znajdowały się 4-5 zębów, gdy w szczękowej było ich 20. Liczba zębów w kości zębowej wynosiła 25 lub 26. Górne i dolne rzędy zębów przenikały się wzajemnie i ścinały działając podobnie jak nożyce ogrodowe i były przystosowane do twardego pokarmu. Budowa zębów, czaszki oraz położenie szyi sugeruje, że odżywiał się niską roślinnością (Chatterjee i Zheng, 2002). Cechą charakterystyczną tego zauropoda była niewielka kolczasta buława na końcu ogona. Prawdopodobnie mogła ona służyć do obrony przed drapieżnikami (Paul, 2010). Molina-Perez i Larramendi (2020) uważają go za najwolniej poruszającego się zauropoda żyjącego w środkowej jurze. Ich zdaniem maksymalnie osiągał prędkość 16,5 km/h. | ||
| − | == | + | ==Systematyka== |
| − | + | Dong i in. (1983) uznali szunozaura za członka rodziny [[Cetiosauridae]]. Według analizy przeprowadzonej przez Ma i in. (2022) zauropod ten jest [[bazalny|bazalnym]] przedstawicielem [[Eusauropoda]]. | |
| − | == | + | ==''S. jiangyiensis''== |
| − | + | W 2004 roku Fu i Zhang opisali drugi potencjalnie ważny gatunek należący do [[rodzaj]]u ''Shunosaurus''. [[Holotyp|Okaz typowy]] YJ 2001 to: 9 kręgów szyjnych, 15 grzbietowych, 3 krzyżowe, 4 ogonowe oraz kości kończyn przednich i tylnych. Nazwa gatunkowa ''jiangyiensis'' nawiązuje do miejscowości Jiangyi, miejsca odnalezienia skamieniałości. | |
| − | + | ==Etymologia== | |
| + | ''Shunosaurus'' znaczy "jaszczur z Shu". Słowo ''Shu'' to dawne określenie prowincji Syczuan, gdzie znaleziono szczątki tego zauropoda. Epitet gatunkowy ''lii'' nadano na cześć hydrologa Li Binga, rządził który prowincją Syczuan w latach 256-251 p.n.e. z ramienia państwa Qin. | ||
==Spis gatunków== | ==Spis gatunków== | ||
{| class="wikitable" | {| class="wikitable" | ||
| − | + | | {{V|''Shunosaurus''}} | |
| {{Kpt|[[Dong Zhiming|Dong]]}}, {{Kpt|[[Zhou Shiwu|Zhou]]}} i {{Kpt|[[Zhang Yihong|Zhang]]}}, [[1983]] | | {{Kpt|[[Dong Zhiming|Dong]]}}, {{Kpt|[[Zhou Shiwu|Zhou]]}} i {{Kpt|[[Zhang Yihong|Zhang]]}}, [[1983]] | ||
|- | |- | ||
| − | + | | {{V| ''S. lii''}} | |
| {{Kpt|Dong, Zhou}} i {{Kpt|Zhang}}, 1983 | | {{Kpt|Dong, Zhou}} i {{Kpt|Zhang}}, 1983 | ||
| + | |- | ||
| + | | {{V|? ''S. jiangyiensis''}} | ||
| + | | {{Kpt|Fu & Zhang}}, 2004 | ||
|} | |} | ||
| − | == | + | ==Bibliografia== |
<small> | <small> | ||
| − | + | Chatterjee, S., & Zheng, Z. (2002). "Cranial anatomy of ''Shunosaurus'', a basal sauropod dinosaur from the Middle Jurassic of China". Zoological Journal of the Linnean Society, 136(1), 145-169. [[doi:10.1046/j.1096-3642.2002.00037.x]] | |
| + | |||
| + | Dong, Z., Zhou, S. & Zhang, Y. (1983). [Dinosaurs from the Jurassic of Sichuan]. Palaeontologica Sinica, New Series C 162(23): 1-136 [tłumaczenie na język angielski, Will Downs, Northern Arizona University, 1999] | ||
| + | |||
| + | Ford, T (online) [http://www.paleofile.com/Dinosaurs/Sauropoda/Shunosaurus.asp] | ||
| + | |||
| + | Fu, L., Zhang, J. (2004). "A new species of sauropod from the Middle Jurassic of Jiangyi, Yuanmou". Yunnan Geology. 23 (1): 73–76 [oryginał w języku chińskim] | ||
| + | |||
| + | Ma, Q., Dai, H., Tan, C., Li, N., Wang, P., Ren, X., ... & Xu, X. (2022). "New ''Shunosaurus'' (Dinosauria: Sauropoda) material from the middle Jurassic lower Shaximiao Formation of Yunyang, Chongqing, China". Historical Biology, 34(6), 1085-1099. [[doi:10.1080/08912963.2021.1962852]] | ||
Upchurch, P., Barrett, P.M., Dodson, P. (2004) Sauropoda. [w:] David B. Weishampel, Peter Dodson, Halszka Osmólska (red.): "The Dinosauria". Wyd. drugie. Berkeley: University of California Press. | Upchurch, P., Barrett, P.M., Dodson, P. (2004) Sauropoda. [w:] David B. Weishampel, Peter Dodson, Halszka Osmólska (red.): "The Dinosauria". Wyd. drugie. Berkeley: University of California Press. | ||
Paul, G.S. (2010) "The Princeton Field Guide to Dinosaurs" wyd. Princeton University - Princeton i Oxford. | Paul, G.S. (2010) "The Princeton Field Guide to Dinosaurs" wyd. Princeton University - Princeton i Oxford. | ||
| − | </small> | + | |
| + | Zhang Y., Yang D. & Peng G., (1984) "[New materials of Shunosaurus from the Middle Jurassic of Dashanpu, Zigong, Sichuan]", Journal of Chengdu College of Geology 2: 1–12 [praca w języku chińskim] | ||
| + | <references/></small> | ||
[[Kategoria:Dinosauria]] | [[Kategoria:Dinosauria]] | ||
| Linia 102: | Linia 93: | ||
[[Kategoria:Mezozoik]] | [[Kategoria:Mezozoik]] | ||
[[Kategoria:Jura]] | [[Kategoria:Jura]] | ||
| − | [[Kategoria: | + | [[Kategoria:Rodzaj wielogatunkowy]] |
| − | |||
| − | |||
Aktualna wersja na dzień 10:05, 1 gru 2023
| Autor: | Maciej Ziegler, Paweł Konarzewski |
| Korekta: | Marcin Szermański, Tomasz Sokołowski, Adrian Tkocz |
| Shunosaurus (szunozaur) | |
|---|---|
| Długość | 12,5 m [1] |
| Wysokość | 3,3 m (w ramionach) [1] |
| Masa | 7 t [1] |
| Dieta | roślinożerny |
| Miejsce | Chiny - Syczuan
(dolna część formacji Shaximiao [=formacja Xiashaximiao)] |
| Czas | |
| Systematyka | Dinosauria |
 Rekonstrukcja Shunosaurus. Autor: Smokeybjb [2] | |
| Mapa znalezisk | |
Wczytywanie mapy…
| |
Wstęp
Shunosaurus to dość prymitywny zauropod żyjący w środkowej jurze na terenie obecnych Chin.
Materiał kopalny
Holotyp o numerze katalogowym IVPP V9065 obejmuje: 5 kręgów szyjnych, 13 połączonych kręgów grzbietowych, fragmentaryczny trzon krzyżowy, 2 kręgi ogonowe, lewą kość promieniową, łokciową i pojedynczą nadgarstkową, kość kulszową i łonową, które są zwietrzałe i fragmentaryczne, lewą kość udową, piszczel, kość strzałkową, kość gnykową i kompletne kości śródstopia z prawie wszystkimi paliczkami
W latach 1984, 1988, 1989, 2002 i 2022 opisywano nowe szczątki należące do omawianego zauropoda. W sumie znaleziono ponad 20 szkieletów, w tym kilka praktycznie kompletnych, dzięki czemu szunozaur jest jednym z najlepiej poznanych zauropodów.
Budowa
Czaszka szunozaura była mniejsza i lżej zbudowana niż u Camarasaurus. Znajdowało się w niej pięć otworów bocznych. Oczodół miał w przybliżeniu kształt trójkąta i był umieszczony bocznie. W kości przedszczękowej znajdowały się 4-5 zębów, gdy w szczękowej było ich 20. Liczba zębów w kości zębowej wynosiła 25 lub 26. Górne i dolne rzędy zębów przenikały się wzajemnie i ścinały działając podobnie jak nożyce ogrodowe i były przystosowane do twardego pokarmu. Budowa zębów, czaszki oraz położenie szyi sugeruje, że odżywiał się niską roślinnością (Chatterjee i Zheng, 2002). Cechą charakterystyczną tego zauropoda była niewielka kolczasta buława na końcu ogona. Prawdopodobnie mogła ona służyć do obrony przed drapieżnikami (Paul, 2010). Molina-Perez i Larramendi (2020) uważają go za najwolniej poruszającego się zauropoda żyjącego w środkowej jurze. Ich zdaniem maksymalnie osiągał prędkość 16,5 km/h.
Systematyka
Dong i in. (1983) uznali szunozaura za członka rodziny Cetiosauridae. Według analizy przeprowadzonej przez Ma i in. (2022) zauropod ten jest bazalnym przedstawicielem Eusauropoda.
S. jiangyiensis
W 2004 roku Fu i Zhang opisali drugi potencjalnie ważny gatunek należący do rodzaju Shunosaurus. Okaz typowy YJ 2001 to: 9 kręgów szyjnych, 15 grzbietowych, 3 krzyżowe, 4 ogonowe oraz kości kończyn przednich i tylnych. Nazwa gatunkowa jiangyiensis nawiązuje do miejscowości Jiangyi, miejsca odnalezienia skamieniałości.
Etymologia
Shunosaurus znaczy "jaszczur z Shu". Słowo Shu to dawne określenie prowincji Syczuan, gdzie znaleziono szczątki tego zauropoda. Epitet gatunkowy lii nadano na cześć hydrologa Li Binga, rządził który prowincją Syczuan w latach 256-251 p.n.e. z ramienia państwa Qin.
Spis gatunków
| Shunosaurus | Dong, Zhou i Zhang, 1983 |
| S. lii | Dong, Zhou i Zhang, 1983 |
| ? S. jiangyiensis | Fu & Zhang, 2004 |
Bibliografia
Chatterjee, S., & Zheng, Z. (2002). "Cranial anatomy of Shunosaurus, a basal sauropod dinosaur from the Middle Jurassic of China". Zoological Journal of the Linnean Society, 136(1), 145-169. doi:10.1046/j.1096-3642.2002.00037.x
Dong, Z., Zhou, S. & Zhang, Y. (1983). [Dinosaurs from the Jurassic of Sichuan]. Palaeontologica Sinica, New Series C 162(23): 1-136 [tłumaczenie na język angielski, Will Downs, Northern Arizona University, 1999]
Ford, T (online) [3]
Fu, L., Zhang, J. (2004). "A new species of sauropod from the Middle Jurassic of Jiangyi, Yuanmou". Yunnan Geology. 23 (1): 73–76 [oryginał w języku chińskim]
Ma, Q., Dai, H., Tan, C., Li, N., Wang, P., Ren, X., ... & Xu, X. (2022). "New Shunosaurus (Dinosauria: Sauropoda) material from the middle Jurassic lower Shaximiao Formation of Yunyang, Chongqing, China". Historical Biology, 34(6), 1085-1099. doi:10.1080/08912963.2021.1962852
Upchurch, P., Barrett, P.M., Dodson, P. (2004) Sauropoda. [w:] David B. Weishampel, Peter Dodson, Halszka Osmólska (red.): "The Dinosauria". Wyd. drugie. Berkeley: University of California Press.
Paul, G.S. (2010) "The Princeton Field Guide to Dinosaurs" wyd. Princeton University - Princeton i Oxford.
Zhang Y., Yang D. & Peng G., (1984) "[New materials of Shunosaurus from the Middle Jurassic of Dashanpu, Zigong, Sichuan]", Journal of Chengdu College of Geology 2: 1–12 [praca w języku chińskim]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 Molina-Pérez, R., & Larramendi, A. (2020). "Dinosaur Facts and Figures: The Sauropods and Other Sauropodomorphs". Princeton University Press.
- ↑ Zobacz przypis o wieku w artykule o Huayangosaurus.
![[2]](https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Shunosaurus_life_restoration.jpg){kind=link}
![[1]](https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Shunosaurus_-_Finnish_Museum_of_Natural_History.jpg){kind=link}