Shunosaurus: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Dinozaury.com
Skocz do: nawigacja, szukaj
(drobne)
m
 
(Nie pokazano 11 wersji utworzonych przez 5 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
−
<small>
+
{{DISPLAYTITLE:''Shunosaurus''}}
−
{| class="wikitable" style="background-color:CornSilk"
+
{{Opis
−
| Autor:
+
|Autor                  = [[Maciej Ziegler]], [[Paweł Konarzewski]]
−
| Korekta:
+
|Korekta                = [[Marcin Szermański]], [[Tomasz Sokołowski]], [[Adrian Tkocz]]
−
|-
+
|nazwa                  = ''Shunosaurus'' (szunozaur)
−
| [[Maciej Ziegler]]
+
|długość                = 12,5 m <ref name="Molina-Larramendi">Molina-Pérez, R., & Larramendi, A. (2020). "Dinosaur Facts and Figures: The Sauropods and Other Sauropodomorphs". Princeton University Press. </ref>
−
| [[Marcin Szermański]]
+
|wysokość              = 3,3 m (w ramionach) <ref name="Molina-Larramendi"></ref>
−
[[Tomasz Sokołowski]]
+
|masa                  = 7 t <ref name="Molina-Larramendi"></ref>
 +
|dieta                  = roślinożerny
 +
|miejsce                = [[Chiny]] - Syczuan
 +
<small>(dolna część [[formacja|formacji]] [[Shaximiao]]
 +
[=formacja [[Xiashaximiao]])]</small>
 +
|czas                  = {{Występowanie|170|168}}
 +
<small>[[środkowa jura]] - [[późna jura]] ([[bajos]]-[[oksford]])<ref>Zobacz przypis o wieku w artykule o ''[[Huayangosaurus]]''.</ref></small>
 +
|systematyka            = [[Dinosauria]]
  
−
[[Adrian Tkocz]]
+
[[Saurischia]]
−
|}
 
−
</small>
 
  
−
----
+
[[Sauropodomorpha]]
  
−
{| class="wikitable" style="text-align:left" align="left"
+
[[Sauropoda]]
−
! colspan=2 | ''Shunosaurus'' (szunozaur)
 
−
|-
 
−
! '''Długość''':
 
−
| 9-12 m (do 14?)
 
  
−
|-
+
[[Eusauropoda]]
−
! '''Masa''':
 
−
| 3 t
 
  
−
|-
+
|grafika                = Shunosaurus life restoration.jpg
−
! '''[[Lokacje|Miejsce występowania]]''':
+
|podpis                = Rekonstrukcja ''Shunosaurus''. Autor: Smokeybjb [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Shunosaurus_life_restoration.jpg]
−
| [[Chiny]] - prowincja Syczuan
+
|PorównanieGrupa =
 +
|PorównanieDługość =
 +
|mapa                  =
 +
<display_points type="terrain" zoom=4>
 +
29.4° N, 104.9° E~ Dashanpu Dinosaur Quarry, prowincja Syczuan, Chiny
 +
</display_points>
 +
}}
 +
==Wstęp==
 +
''Shunosaurus'' to dość prymitywny [[zauropod]] żyjący w środkowej jurze na terenie obecnych Chin.
  
−
<small>[[formacja Xiashaximiao]] = dolne warstwy formacji
+
==Materiał kopalny==
 +
[[Plik:Shunosaurus - Finnish Museum of Natural History.jpg|thumb|Zrekonstruowany szkielet ''Shunosaurus''. Fot. Daderot [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Shunosaurus_-_Finnish_Museum_of_Natural_History.jpg]]]
 +
[[Holotyp]] o numerze katalogowym IVPP V9065 obejmuje: 5 kręgów szyjnych, 13 połączonych kręgów grzbietowych, fragmentaryczny trzon krzyżowy, 2 kręgi ogonowe, lewą kość promieniową, łokciową i pojedynczą nadgarstkową, kość kulszową i łonową, które są zwietrzałe i fragmentaryczne, lewą kość udową, piszczel, kość strzałkową, kość gnykową i kompletne kości śródstopia z prawie wszystkimi paliczkami
  
−
Shaximiao)</small>
+
W latach 1984, 1988, 1989, 2002 i 2022 opisywano nowe szczątki należące do omawianego zauropoda. W sumie znaleziono ponad 20 szkieletów, w tym kilka praktycznie kompletnych, dzięki czemu szunozaur jest jednym z najlepiej poznanych zauropodów.
−
|-
 
−
! '''[[Czas|Czas występowania]]'''
 
−
| 168-161 Ma
 
  
−
<small>środkowa [[jura]] ([[baton]] - [[kelowej]])</small>
+
==Budowa==
−
|-
+
Czaszka szunozaura była mniejsza i lżej zbudowana niż u ''[[Camarasaurus]]''. Znajdowało się w niej pięć otworów bocznych. Oczodół miał w przybliżeniu kształt trójkąta i był umieszczony bocznie. W kości przedszczękowej znajdowały się 4-5 zębów, gdy w szczękowej było ich 20. Liczba zębów w kości zębowej wynosiła 25 lub 26. Górne i dolne rzędy zębów przenikały się wzajemnie i ścinały działając podobnie jak nożyce ogrodowe i były przystosowane do twardego pokarmu. Budowa zębów, czaszki oraz położenie szyi sugeruje, że odżywiał się niską roślinnością (Chatterjee i Zheng, 2002). Cechą charakterystyczną tego zauropoda była niewielka kolczasta buława na końcu ogona. Prawdopodobnie mogła ona służyć do obrony przed drapieżnikami (Paul, 2010). Molina-Perez i Larramendi (2020) uważają go za najwolniej poruszającego się zauropoda żyjącego w środkowej jurze. Ich zdaniem maksymalnie osiągał prędkość 16,5 km/h.
−
! '''Systematyka'''
 
−
| [[Dinosauria]]
 
  
−
[[Saurischia]]
+
==Systematyka==
 +
Dong i in. (1983) uznali szunozaura za członka rodziny [[Cetiosauridae]]. Według analizy przeprowadzonej przez Ma i in. (2022) zauropod ten jest [[bazalny|bazalnym]] przedstawicielem [[Eusauropoda]].
  
−
[[Sauropodomorpha]]
+
==''S. jiangyiensis''==
 +
W 2004 roku Fu i Zhang opisali drugi potencjalnie ważny gatunek należący do [[rodzaj]]u ''Shunosaurus''. [[Holotyp|Okaz typowy]] YJ 2001 to: 9 kręgów szyjnych, 15 grzbietowych, 3 krzyżowe, 4 ogonowe oraz kości kończyn przednich i tylnych. Nazwa gatunkowa ''jiangyiensis'' nawiązuje do miejscowości Jiangyi, miejsca odnalezienia skamieniałości.
  
−
[[Sauropoda]]
+
==Etymologia==
 +
''Shunosaurus'' znaczy "jaszczur z Shu". Słowo ''Shu'' to dawne określenie prowincji Syczuan, gdzie znaleziono szczątki tego zauropoda. Epitet gatunkowy ''lii'' nadano na cześć hydrologa Li Binga, rządził który prowincją Syczuan w latach 256-251 p.n.e. z ramienia państwa Qin.
  
−
[[Gravisauria]]
+
==Spis gatunków==
−
 
+
{| class="wikitable"
−
? [[Eusauropoda]]
+
| {{V|''Shunosaurus''}}
 +
| {{Kpt|[[Dong Zhiming|Dong]]}}, {{Kpt|[[Zhou Shiwu|Zhou]]}} i {{Kpt|[[Zhang Yihong|Zhang]]}}, [[1983]]
 +
|-
 +
| {{V| ''S. lii''}}
 +
| {{Kpt|Dong, Zhou}} i {{Kpt|Zhang}}, 1983
 
|-
 
|-
−
| colspan=2 |[[Plik:Shunosaurus.jpg|400px|]]
+
| {{V|? ''S. jiangyiensis''}}
−
<small>Rekonstrukcja ''Shunosaurus''. Autor: Brian Franczak [http://static.howstuffworks.com/gif/dinosaur-images-063-resize.jpg].</small>
+
| {{Kpt|Fu & Zhang}}, 2004
 
|}
 
|}
  
−
==Wstęp==
+
==Bibliografia==
−
''Shunosaurus'' to dość prymitywny zauropod żyjący w środkowej jurze na terenie obecnych Chin. Najbardziej wyjątkową cechą tego dinozaura był ogon zakończony niezwykłą maczugą. Szunozaur dzielił swoje środowisko z wieloma dinozaurami. Był w nim na tyle charakterystycznym zwierzęciem, że nazywa się czasem ten ekosystem "fauną ''Shunosaurus''". Najbardziej znani przedstawiciele tej fauny to [[zauropod]]y ''[[Omeisaurus]]'', [[stegozaur]]y ''[[Huayangosaurus]]'' i drapieżne [[tetanur]]y ''[[Gasosaurus]]''.
+
<small>
−
 
+
Chatterjee, S., & Zheng, Z. (2002). "Cranial anatomy of ''Shunosaurus'', a basal sauropod dinosaur from the Middle Jurassic of China". Zoological Journal of the Linnean Society, 136(1), 145-169. [[doi:10.1046/j.1096-3642.2002.00037.x]]
−
==Etymologia==
 
−
''Shunosaurus'' znaczy "jaszczur z Shu". Słowo "Shu" to dawne określenie prowincji Syczuan, gdzie znaleziono szczątki tego zauropoda. Epitet gatunkowy nadano na cześć hydrologa Li Binga, który rządził Syczuanem w III wieku p.n.e.
 
  
−
==Materiał kopalny i budowa==
+
Dong, Z., Zhou, S. & Zhang, Y. (1983). [Dinosaurs from the Jurassic of Sichuan]. Palaeontologica Sinica, New Series C 162(23): 1-136 [tłumaczenie na język angielski, Will Downs, Northern Arizona University, 1999]
−
Dzięki znalezieniu ponad 20-tu szkieletów, w tym praktycznie kompletnych, szunozaur jest jednym z najlepiej poznanych zauropodów. Nozdrza znajdowały się z przodu czaszki, a nie jak u wielu późniejszych zauropodów na górze. Zęby były dość małe i miały kształt pośredni między łyżkowatymi zębami ''[[Camarasaurus]]'' a kołkowatymi ''[[Diplodocus]]''.
 
  
−
Najbardziej niezwykłą cechą tego dinozaura było kolczaste zgrubienie na końcu ogona. Przywodzi one na myśl buławy ankylozaurów. Prawdopodobnie także pełniło funkcję obronną.
+
Ford, T (online) [http://www.paleofile.com/Dinosaurs/Sauropoda/Shunosaurus.asp]
 +
 +
Fu, L., Zhang, J. (2004). "A new species of sauropod from the Middle Jurassic of Jiangyi, Yuanmou". Yunnan Geology. 23 (1): 73–76 [oryginał w języku chińskim]
  
−
=="Shunosaurus ziliujingensis"==
+
Ma, Q., Dai, H., Tan, C., Li, N., Wang, P., Ren, X., ... & Xu, X. (2022). "New ''Shunosaurus'' (Dinosauria: Sauropoda) material from the middle Jurassic lower Shaximiao Formation of Yunyang, Chongqing, China". Historical Biology, 34(6), 1085-1099. [[doi:10.1080/08912963.2021.1962852]]
−
Obecnie [[rodzaj]] ''Shunosaurus'' jest monotypowy - gatunek ''S. lii'' pozostaje jedynym ważnym [[takson]]em. Jednak w Museum Zigong wydano książeczkę-przewodnik, w której znajdują się informacje o wystawionym tam niedorosłym osobniku "Shunosaurus ziliujingensis". Prawdopodobnie okaz pochodzi z formacji Ziliujing z basenu Syczuan. Jeżeli rzeczywiście zebrano jego szczątki w tej lokalizacji, to jest to takson starszy od ''S. lii''. "S. ziliujingensis" jest lżej zbudowany od typowego gatunku szunozaura. Jego zęby są dłuższe. Powierzchnia tnąca tych zębów jest ząbkowana, co wskazuje na zdolność do efektywnego ścinania roślin. Struktura zębów wskazuje na możliwą wszystkożerność tego gada. Długość szacuje się na 9 metrów.  
 
  
−
==Spis gatunków==
+
Upchurch, P., Barrett, P.M., Dodson, P. (2004) Sauropoda. [w:] David B. Weishampel, Peter Dodson, Halszka Osmólska (red.): "The Dinosauria". Wyd. drugie. Berkeley: University of California Press.
−
{| class="wikitable"
 
−
! ''Shunosaurus''
 
−
| [[Dong]], [[Zhou]] i [[Zhang]], [[1983]]
 
−
|-
 
−
! ''S. lii''
 
−
| [[Dong]], [[Zhou]] i [[Zhang]], [[1983]]
 
−
|-
 
−
| "S. ziliujingensis"
 
−
| (nieznany autor), [[1986]]
 
−
| ''[[nomen nudum]]''
 
−
|}
 
  
−
==Wybrana bibliografia==
+
Paul, G.S. (2010) "The Princeton Field Guide to Dinosaurs" wyd. Princeton University - Princeton i Oxford.
−
<small>Upchurch P., Barrett P.M., Dodson P. (2004) Sauropoda. [w:] David B. Weishampel, Peter Dodson, Halszka Osmólska (red.): "The Dinosauria". Wyd. drugie. Berkeley: University of California Press
 
  
−
Paul, G.S. (2010) "The Princeton Field Guide to Dinosaurs" wyd. Princeton University - Princeton i Oxford</small>
+
Zhang Y., Yang D. & Peng G., (1984) "[New materials of Shunosaurus from the Middle Jurassic of Dashanpu, Zigong, Sichuan]", Journal of Chengdu College of Geology 2: 1–12 [praca w języku chińskim]
 +
<references/></small>
  
 
[[Kategoria:Dinosauria]]
 
[[Kategoria:Dinosauria]]
Linia 95: Linia 93:
 
[[Kategoria:Mezozoik]]
 
[[Kategoria:Mezozoik]]
 
[[Kategoria:Jura]]
 
[[Kategoria:Jura]]
−
[[Kategoria:Baton]]
+
[[Kategoria:Rodzaj wielogatunkowy]]
−
[[Kategoria:Kelowej]]
 

Aktualna wersja na dzień 10:05, 1 gru 2023

Autor: Maciej Ziegler, Paweł Konarzewski
Korekta: Marcin Szermański, Tomasz Sokołowski, Adrian Tkocz

Shunosaurus (szunozaur)
Długość 12,5 m [1]
Wysokość 3,3 m (w ramionach) [1]
Masa 7 t [1]
Dieta roślinożerny
Miejsce Chiny - Syczuan

(dolna część formacji Shaximiao [=formacja Xiashaximiao)]

Czas
252 201 145
66

środkowa jura - późna jura (bajos-oksford)[2]

Systematyka Dinosauria

Saurischia

Sauropodomorpha

Sauropoda

Eusauropoda

Shunosaurus life restoration.jpg
Rekonstrukcja Shunosaurus. Autor: Smokeybjb [2]
Mapa znalezisk
Wczytywanie mapy…

Wstęp

Shunosaurus to dość prymitywny zauropod żyjący w środkowej jurze na terenie obecnych Chin.

Materiał kopalny

Zrekonstruowany szkielet Shunosaurus. Fot. Daderot [1]

Holotyp o numerze katalogowym IVPP V9065 obejmuje: 5 kręgów szyjnych, 13 połączonych kręgów grzbietowych, fragmentaryczny trzon krzyżowy, 2 kręgi ogonowe, lewą kość promieniową, łokciową i pojedynczą nadgarstkową, kość kulszową i łonową, które są zwietrzałe i fragmentaryczne, lewą kość udową, piszczel, kość strzałkową, kość gnykową i kompletne kości śródstopia z prawie wszystkimi paliczkami

W latach 1984, 1988, 1989, 2002 i 2022 opisywano nowe szczątki należące do omawianego zauropoda. W sumie znaleziono ponad 20 szkieletów, w tym kilka praktycznie kompletnych, dzięki czemu szunozaur jest jednym z najlepiej poznanych zauropodów.

Budowa

Czaszka szunozaura była mniejsza i lżej zbudowana niż u Camarasaurus. Znajdowało się w niej pięć otworów bocznych. Oczodół miał w przybliżeniu kształt trójkąta i był umieszczony bocznie. W kości przedszczękowej znajdowały się 4-5 zębów, gdy w szczękowej było ich 20. Liczba zębów w kości zębowej wynosiła 25 lub 26. Górne i dolne rzędy zębów przenikały się wzajemnie i ścinały działając podobnie jak nożyce ogrodowe i były przystosowane do twardego pokarmu. Budowa zębów, czaszki oraz położenie szyi sugeruje, że odżywiał się niską roślinnością (Chatterjee i Zheng, 2002). Cechą charakterystyczną tego zauropoda była niewielka kolczasta buława na końcu ogona. Prawdopodobnie mogła ona służyć do obrony przed drapieżnikami (Paul, 2010). Molina-Perez i Larramendi (2020) uważają go za najwolniej poruszającego się zauropoda żyjącego w środkowej jurze. Ich zdaniem maksymalnie osiągał prędkość 16,5 km/h.

Systematyka

Dong i in. (1983) uznali szunozaura za członka rodziny Cetiosauridae. Według analizy przeprowadzonej przez Ma i in. (2022) zauropod ten jest bazalnym przedstawicielem Eusauropoda.

S. jiangyiensis

W 2004 roku Fu i Zhang opisali drugi potencjalnie ważny gatunek należący do rodzaju Shunosaurus. Okaz typowy YJ 2001 to: 9 kręgów szyjnych, 15 grzbietowych, 3 krzyżowe, 4 ogonowe oraz kości kończyn przednich i tylnych. Nazwa gatunkowa jiangyiensis nawiązuje do miejscowości Jiangyi, miejsca odnalezienia skamieniałości.

Etymologia

Shunosaurus znaczy "jaszczur z Shu". Słowo Shu to dawne określenie prowincji Syczuan, gdzie znaleziono szczątki tego zauropoda. Epitet gatunkowy lii nadano na cześć hydrologa Li Binga, rządził który prowincją Syczuan w latach 256-251 p.n.e. z ramienia państwa Qin.

Spis gatunków

Shunosaurus Dong, Zhou i Zhang, 1983
S. lii Dong, Zhou i Zhang, 1983
? S. jiangyiensis Fu & Zhang, 2004

Bibliografia

Chatterjee, S., & Zheng, Z. (2002). "Cranial anatomy of Shunosaurus, a basal sauropod dinosaur from the Middle Jurassic of China". Zoological Journal of the Linnean Society, 136(1), 145-169. doi:10.1046/j.1096-3642.2002.00037.x

Dong, Z., Zhou, S. & Zhang, Y. (1983). [Dinosaurs from the Jurassic of Sichuan]. Palaeontologica Sinica, New Series C 162(23): 1-136 [tłumaczenie na język angielski, Will Downs, Northern Arizona University, 1999]

Ford, T (online) [3]

Fu, L., Zhang, J. (2004). "A new species of sauropod from the Middle Jurassic of Jiangyi, Yuanmou". Yunnan Geology. 23 (1): 73–76 [oryginał w języku chińskim]

Ma, Q., Dai, H., Tan, C., Li, N., Wang, P., Ren, X., ... & Xu, X. (2022). "New Shunosaurus (Dinosauria: Sauropoda) material from the middle Jurassic lower Shaximiao Formation of Yunyang, Chongqing, China". Historical Biology, 34(6), 1085-1099. doi:10.1080/08912963.2021.1962852

Upchurch, P., Barrett, P.M., Dodson, P. (2004) Sauropoda. [w:] David B. Weishampel, Peter Dodson, Halszka Osmólska (red.): "The Dinosauria". Wyd. drugie. Berkeley: University of California Press.

Paul, G.S. (2010) "The Princeton Field Guide to Dinosaurs" wyd. Princeton University - Princeton i Oxford.

Zhang Y., Yang D. & Peng G., (1984) "[New materials of Shunosaurus from the Middle Jurassic of Dashanpu, Zigong, Sichuan]", Journal of Chengdu College of Geology 2: 1–12 [praca w języku chińskim]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 Molina-Pérez, R., & Larramendi, A. (2020). "Dinosaur Facts and Figures: The Sauropods and Other Sauropodomorphs". Princeton University Press.
  2. ↑ Zobacz przypis o wieku w artykule o Huayangosaurus.
Źródło: „https://encyklopedia.dinozaury.com/index.php?title=Shunosaurus&oldid=30717”