Wonthaggi

Autor:

Michał Siedlecki

---

Formacja Wonthaggi
Wiek	Trias 252 Jura 201 Kreda 145 66 ok.? 132,6 - 121,4 Ma (wczesna kreda, walanżyn - późny barrem)
Miejsce	Australia - Wiktoria
Podjednostki	ogniwo San Remo,
Leży pod	formacje Wombat Volcanics i Kersop Arkose
Leży nad	podłoże paleozoiczne
Miąższość	do 2500 m
Klimat	umiarkowanie ciepły
Litologia	wulkaniczne piaskowce, mułowce, konglomeraty, węgiel
Odsłonięcia formacji Wonthaggi, stanowisko Flat Rocks . Autorzy zdjęcia: Matthew C. Herne, Jay P. Nair, Alistair R. Evans i Alan M. Tait. [3]
Mapa znalezisk
Wczytywanie mapy… {"minzoom":false,"maxzoom":false,"mappingservice":"leaflet","width":"auto","height":"350px","centre":false,"title":"","label":"","icon":"","visitedicon":"","lines":[],"polygons":[],"circles":[],"rectangles":[],"wmsoverlay":false,"copycoords":false,"static":false,"zoom":4,"defzoom":14,"layers":["OpenStreetMap"],"overlaylayers":[],"resizable":false,"enablefullscreen":false,"scrollwheelzoom":true,"markercluster":false,"clustermaxzoom":20,"clusterzoomonclick":true,"clustermaxradius":80,"clusterspiderfy":true,"geojson":"","locations":[{"text":"\u003Cb\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003Cp\u003Etypowa lokalizacja formacji Wonthaggi\n\u003C/p\u003E\u003C/div\u003E\u003C/b\u003E\u003Chr /\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003C/div\u003E","title":"typowa lokalizacja formacji Wonthaggi\n","link":"","lat":-38.7000000000000028421709430404007434844970703125,"lon":145.69999999999998863131622783839702606201171875,"icon":""}],"imageoverlays":null} }

Wstęp

Formacja Wonthaggi to nieformalna jednostka geologiczna znajdująca się na terenie południowowschodniej Australii, w stanie Wiktoria. Jej skały pochodzą ze środkowej części epoki wczesnej kredy.

Historia badań

Odkrycia skamieniałości dawno wymarłych zwierząt z tej formacji zaczęły się w latach 80' i 90' XX wieku. Wstępnie datowano ją na apt, a ogniwo San Remo było uznawane za odmienną jednostkę geologiczną (również datowaną na apt)(Vickers-Rich, 1996). Później zrewidowano wiek formacji na wcześniejszy (walanżyn - barrem )W drugiej dekadzie XXI wieku ze stanowiska Flat Rocks (datowanego na późny barrem) znaleziono nowe szczątki wczesnokredowych kręgowców, w tym dinozaurów (Herne i in., 2019).

Geologia

Formacja Wonthagii jest częścią grupy Strzeleckiego i basenu sedymentacyjnego Gippsland. Obie jej granice leżą bardzo niekomfortowo: jej dolna granica leży nad podłożem skalnym datowanym na erę paleozoiczną, natomiast górna graniczy z o wiele późniejszymi skałami formacji Wombat Volcanics i Kersop Arkose. Jest za to stosunkowo dobrze skorelowana z niewiele młodszą formacją Eumeralla, której osady są datowane na apt (wydaje się, że górne pokłady formacji Wonthaggi i dolne pokłady formacji Eumeralla są bardzo podobnego wieku). Jej pokłady są zbudowane przede wszystkim z piaskowców pochodzenia wulkanicznego (ok. 60%) i iłowców (ok. 40%). Pomniejszą część skał tworzących tą formacje stanowią konglomeraty różnych skał osadowych (iłów, piasku, gliny, itp.) oraz węgiel pochodzący z obumarłej roślinności. Nie wyodrębniono wielu

Paleośrodowisko

Kulazuch płynący w rzece. Autor: PaleoEquii [1].

Tereny formacji Wonthagii w połowie wczesnej kredy porastały lasy zapewne paproci drzewiastych oraz roślin nagonasiennych. Przez teren przepływały rzeki oraz znajdowało się jezioro. Prawdopodobnie była to równina zalewowa, narażona na wylewy rzek z ich koryt.

Fauna

Na terenach tej formacji żyły liczne zwierzęta: w rzekach i jeziorach pływały ryby oraz ostatnie wielkie płazy z grupy temnospondyli, zaś w pobliskim morzu pływały gady morskie z grupy plezjozaurów. Na lądzie dominującą grupa zwierząt były nieptasie dinozaury, pod którymi łapami przebiegały liczne ssaki. W powietrzu latały stosunkowo rzadkie ptaki.

Dinozaury

Fauna dinozaurów z formacji Wonthaggi jest stosunkowo słabo zróżnicowana i przypomina nieco młodszą faunę dinozaurzą z formacji Eumeralla. Najczęściej występującymi dinozaurami roślinożernymi były niewielkie, szybko biegające ornitopody z kladu Elasmaria. O wiele rzadsze były ankylozaury, które prawdopodobnie nie konkurowały z elasmarami o pokarm. Dominującymi drapieżnikami były megaraptory. Ptaki były zaś stosunkowo nieliczne.

Gady morskie

Znane są pojedyncze zęby i elementy szkieletu pozaczaszkowego (np: izolowane żebra) należące do pliozaurów i plezjozaurów.

Ssaki

Na terenie formacji znaleziono stosunkowo zróżnicowaną faunę wczesnych ssaków, na którą składały się ausktribosfenidy (znana wyłącznie z półkuli południowej grupa mezozoicznych ssaków, obecnie uważana za prawdopodobnie parafiletyczną, wieloguzkowce oraz stekowce.

Temnospondyle

Rekonstrukcja przyżyciowa kulazucha. Autor: Tim Bertelink [2].

W rzekach i jeziorach formacji Wonthaggi pływał wielki, drapieżny płaz z grupy temnospondyli - Koolasuchus cleelandi (kulazuch). Znany jest z fragmnntów czaszki i kręgów. Był ostatnim znanym płazem z tej grupy. Prawdopodobnie został wyparty przez krokodyle.

Bibliografia

Herne, M. C.; Nair, J. P.; Evans, A. R.; Tait, A. M. (2019). "New small-bodied ornithopods (Dinosauria, Neornithischia) from the Early Cretaceous Wonthaggi Formation (Strzelecki Group) of the Australian-Antarctic rift system, with revision of Qantassaurus intrepidus Rich and Vickers-Rich, 1999". Journal of Paleontology. 93 (3): 543–584. [4]

Vickers-Rich, P. (1996). "

Weishampel, D.B. (2004). "Dinosaur distribution".[w]: D. B. Weishampel, H. Osmolska, and P. Dodson (red.), "The Dinosauria (2nd edition)". University of California Press, Berkeley 259-322