Meraxes: Różnice pomiędzy wersjami
m |
m (→Spis gatunków) |
||
(Nie pokazano 5 pośrednich wersji utworzonych przez tego samego użytkownika) | |||
Linia 1: | Linia 1: | ||
{{DISPLAYTITLE:''Meraxes''}} | {{DISPLAYTITLE:''Meraxes''}} | ||
− | + | {{Opis | |
− | { | + | |Autor = [[Paweł Konarzewski]] |
− | | Autor | + | |Korekta = |
− | | | + | |nazwa = ''Meraxes'' (merakses) |
− | + | |długość = ~11 m <ref>Długość zbliżona do ''Acrocanthosaurus'' na podstawie: Paul, G.S., 2016, "The Princeton Field Guide to Dinosaurs 2nd Edition", Princeton University Press </ref> | |
− | + | |wysokość = | |
− | + | |masa = do 5,3 t <ref>Canale i in., 2022</ref> | |
− | + | |dieta = mięsożerny | |
− | + | |miejsce = [[Argentyna]] - Neuquén | |
− | + | <small>([[formacja]] [[Huincul]])</small> | |
− | | ~11 m | + | |czas = {{Występowanie|97|94}} |
− | | | + | ok. 97-94 [[Ma]] <br> |
− | |||
− | | | ||
− | | | ||
− | |||
− | | [[Argentyna]] - | ||
− | |||
− | <small>(formacja [[Huincul]])</small> | ||
− | | | ||
− | |||
− | |||
− | ok. | ||
<small>[[późna kreda]] ([[cenoman]])</small> | <small>[[późna kreda]] ([[cenoman]])</small> | ||
− | | | + | |systematyka = |
− | + | [[Dinosauria]] | |
− | |||
[[Saurischia]] | [[Saurischia]] | ||
Linia 43: | Linia 31: | ||
[[Giganotosaurini]] | [[Giganotosaurini]] | ||
− | | | + | |grafika = Meraxes gigas ilustración científica realizada por Carlos Papolio.jpg |
− | + | |podpis = Rekonstrukcja przyżyciowa ''Meraxes''. Autor: Carlos Papolio. [https://commons.m.wikimedia.org/wiki/File:Meraxes_gigas_ilustraci%C3%B3n_cient%C3%ADfica_realizada_por_Carlos_Papolio.jpg] | |
− | + | [[Plik:Meraxes Size Comparison.svg|350px]] | |
− | + | Porównanie rozmiarów człowieka i ''Meraxes''. Autor: SlvrHwk. [https://commons.m.wikimedia.org/wiki/File:Meraxes_Size_Comparison.svg] | |
− | + | |PorównanieGrupa = | |
− | + | |PorównanieDługość = | |
− | | | + | |mapa = |
− | |||
− | | | ||
− | | | ||
<display_points type="terrain" zoom=4> | <display_points type="terrain" zoom=4> | ||
-39.4, -69~formacja Huincul - prowincja Neuquén, [[Argentyna]] | -39.4, -69~formacja Huincul - prowincja Neuquén, [[Argentyna]] | ||
</display_points> | </display_points> | ||
− | + | }} | |
− | |||
==Wstęp== | ==Wstęp== | ||
− | ''Meraxes'' to [[rodzaj]] dużego [[karcharodontozauryd]]a żyjącego na | + | ''Meraxes'' to [[rodzaj]] dużego [[karcharodontozauryd]]a żyjącego na terenie dzisiejszej Argentyny w [[późna kreda|późnej kredzie]] ([[cenoman]]). Jego szczątki zostały odkryte w 2012 roku. W momencie śmierci [[teropod]] mógł mieć 39-53 lata, gdy dojrzałość szkieletową osiągnął mając 35-49 lata. Oszacowany wiek czyni go jednym z najstarszych znanych dużych dinozaurów drapieżnych (Cullen i in., 2020). |
==Materiał kopalny== | ==Materiał kopalny== | ||
[[Plik:Meraxes gigas skull reconstruction.png|thumb|200px|right|Rekonstrukcja czaszki. Na biało odnalezione elementy. Autor: Eotyrannu5 [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Meraxes_gigas_skull_reconstruction.png]]] | [[Plik:Meraxes gigas skull reconstruction.png|thumb|200px|right|Rekonstrukcja czaszki. Na biało odnalezione elementy. Autor: Eotyrannu5 [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Meraxes_gigas_skull_reconstruction.png]]] | ||
− | [[Holotyp]] (MMCh-PV 65) | + | [[Holotyp]] (MMCh-PV 65) to: prawie kompletna czaszka bez żuchwy, częściowe kończyny przednie, kość łopatkowo-krucza, fragmenty żeber, gastralia, kompletna miednica i całe kończyny tylne, fragmenty kręgów szyjnych i grzbietowych, kompletna kość krzyżowa oraz kilkanaście kręgów ogonowych. |
==Budowa i systematyka== | ==Budowa i systematyka== | ||
− | ''Meraxes'' charakteryzował się zredukowanymi kończynami przednimi. Cecha ta wystąpiła niezależnie u przedstawicieli [[Carcharodontosauridae]], [[Abelisauridae]], [[Tyrannosauridae]] i [[Alvarezsauridae]]. Czaszka o długości 127 cm była długa, niska i zdobiona małymi rogami na kości zaoczodołowej, a kształtem i proporcjami przypominała ''[[Acrocanthosaurus]]''. Kość krzyżowa wyróżniała się sigmoidalnym kształtem z przednimi i tylnymi kolcami wystającymi ponad brzeg biodrowy. Analiza filogenetyczna przeprowadzona przez autorów opisu umieszcza [[teropod]]a w [[Giganotosaurini]] jako najbardziej [[bazalny|bazalnego]] przedstawiciela (Canale i in., 2022). | + | ''Meraxes'' charakteryzował się zredukowanymi kończynami przednimi. Cecha ta wystąpiła niezależnie u przedstawicieli [[Carcharodontosauridae]], [[Abelisauridae]], [[Tyrannosauridae]] i [[Alvarezsauridae]]. Czaszka o długości 127 cm była długa, niska i zdobiona małymi rogami na kości zaoczodołowej, a kształtem i proporcjami przypominała ''[[Acrocanthosaurus]]''. Kość krzyżowa wyróżniała się sigmoidalnym kształtem z przednimi i tylnymi kolcami wystającymi ponad brzeg biodrowy. |
+ | |||
+ | Analiza filogenetyczna przeprowadzona przez autorów opisu umieszcza [[teropod]]a w [[Giganotosaurini]] jako najbardziej [[bazalny|bazalnego]] przedstawiciela (Canale i in., 2022). | ||
==Paleośrodowisko== | ==Paleośrodowisko== | ||
[[Plik:Huincul Formation Dinosauria Scale.svg|thumb|300px|right|Dinozaury z formacji Huincul. Autor: Slate Weasel [https://commons.m.wikimedia.org/wiki/File:Huincul_Formation_Dinosauria_Scale.svg#mw-jump-to-license]]] | [[Plik:Huincul Formation Dinosauria Scale.svg|thumb|300px|right|Dinozaury z formacji Huincul. Autor: Slate Weasel [https://commons.m.wikimedia.org/wiki/File:Huincul_Formation_Dinosauria_Scale.svg#mw-jump-to-license]]] | ||
− | Osady znajdujące się w formacji Huincul sugerują występowanie środowisk rzecznych. Na tych terenach przeważały rośliny okrytozalążkowe, Cupressaceae i Araucariaceae. Lizzoli i in. | + | Osady znajdujące się w formacji Huincul sugerują występowanie środowisk rzecznych. Na tych terenach przeważały rośliny okrytozalążkowe, Cupressaceae i Araucariaceae. Lizzoli i in. (2021) ocenili średnią temperaturę roczną w przedziale ok. 10,9 do 11,2 ± 2,1 °C, a opady ok. 911,8 do 976 ± 182 mm/rok. W tych szerokościach geograficznych dominowały warunki suche i półsuche z wilgotnymi okresami. Na obszarze formacji Huincul odkryto skamieniałości należące do żółwi, ryb dwudysznych oraz dinozaurów: patrz ilustracja obok. |
==Etymologia== | ==Etymologia== | ||
Linia 77: | Linia 63: | ||
==Spis gatunków== | ==Spis gatunków== | ||
{| class="wikitable" | {| class="wikitable" | ||
− | + | |{{V| ''Meraxes''}} | |
− | | {{Kpt|[[Juan | + | | {{Kpt|[[Juan Canale|Canale]]}}, {{Kpt|[[Sebastián Apesteguía|Apesteguía]]}}, {{Kpt|[[Pablo Gallina|Gallina]]}}, {{Kpt|[[Jonathan Mitchell|Mitchell]]}}, {{Kpt|[[Nathan Smith|Smith]]}}, {{Kpt|[[Thomas Cullen|Cullen]]}}, {{Kpt|[[Akiko Shinya|Shinya]]}}, {{Kpt|[[Alejandro Haluza|Haluza]]}}, {{Kpt|[[Federico Gianechini|Gianechini]]}} i {{Kpt|[[Peter Makovicky|Makovicky]]}}, [[2022]] |
|- | |- | ||
− | + | |{{V| ''M. gigas''}} | |
− | | {{Kpt|Canale}}, {{Kpt|Apesteguía}}, {{Kpt|Gallina}}, {{Kpt|Mitchell}}, {{Kpt|Smith}}, {{Kpt|Cullen}}, {{Kpt|Shinya}}, {{Kpt|Haluza}}, {{Kpt|Gianechini}} | + | | {{Kpt|Canale}}, {{Kpt|Apesteguía}}, {{Kpt|Gallina}}, {{Kpt|Mitchell}}, {{Kpt|Smith}}, {{Kpt|Cullen}}, {{Kpt|Shinya}}, {{Kpt|Haluza}}, {{Kpt|Gianechini}} i {{Kpt|Makovicky}}, 2022 |
|} | |} | ||
Linia 89: | Linia 75: | ||
Canale, J.I., Apesteguía, S., Gallina, P.A., Mitchell, J., Smith, N.D., Cullen, T.M., Shinya, A., Haluza, A., Gianechini, F.A., Makovicky, P.J. (2022). "New giant carnivorous dinosaur reveals convergent evolutionary trends in theropod arm reduction". Current Biology [[doi:10.1016/j.cub.2022.05.057]] | Canale, J.I., Apesteguía, S., Gallina, P.A., Mitchell, J., Smith, N.D., Cullen, T.M., Shinya, A., Haluza, A., Gianechini, F.A., Makovicky, P.J. (2022). "New giant carnivorous dinosaur reveals convergent evolutionary trends in theropod arm reduction". Current Biology [[doi:10.1016/j.cub.2022.05.057]] | ||
− | Cullen, T.M., Canale, J.I., Apesteguía, S., Smith., N. D., Hu, D., Makovicky, P.J. (2020). Osteohistological analyses reveal diverse strategies of theropod dinosaur body-size evolution. Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences. 287 (1939): 20202258 [[doi:10.1098/rspb.2020.2258 | + | Cullen, T.M., Canale, J.I., Apesteguía, S., Smith., N. D., Hu, D., Makovicky, P.J. (2020). "Osteohistological analyses reveal diverse strategies of theropod dinosaur body-size evolution". Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences. 287 (1939): 20202258 [[doi:10.1098/rspb.2020.2258]] |
− | |||
− | |||
− | + | Lizzoli, S., Raigemborn, M. S., & Varela, A. N. (2021). "Controls of pedogenesis in a fluvial-eolian succession of Cenomanian age in northern Patagonia". Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology, 577, 110549. [[doi:10.1016/j.palaeo.2021.110549]] | |
<references/></small> | <references/></small> | ||
Wersja z 14:36, 15 lut 2024
Autor: | Paweł Konarzewski |
Meraxes (merakses) | |
---|---|
Długość | ~11 m [1] |
Masa | do 5,3 t [2] |
Dieta | mięsożerny |
Miejsce | Argentyna - Neuquén |
Czas |
ok. 97-94 Ma |
Systematyka | Dinosauria |
Rekonstrukcja przyżyciowa Meraxes. Autor: Carlos Papolio. [3] Porównanie rozmiarów człowieka i Meraxes. Autor: SlvrHwk. [4] | |
Mapa znalezisk | |
Wczytywanie mapy…
|
Wstęp
Meraxes to rodzaj dużego karcharodontozauryda żyjącego na terenie dzisiejszej Argentyny w późnej kredzie (cenoman). Jego szczątki zostały odkryte w 2012 roku. W momencie śmierci teropod mógł mieć 39-53 lata, gdy dojrzałość szkieletową osiągnął mając 35-49 lata. Oszacowany wiek czyni go jednym z najstarszych znanych dużych dinozaurów drapieżnych (Cullen i in., 2020).
Materiał kopalny
Holotyp (MMCh-PV 65) to: prawie kompletna czaszka bez żuchwy, częściowe kończyny przednie, kość łopatkowo-krucza, fragmenty żeber, gastralia, kompletna miednica i całe kończyny tylne, fragmenty kręgów szyjnych i grzbietowych, kompletna kość krzyżowa oraz kilkanaście kręgów ogonowych.
Budowa i systematyka
Meraxes charakteryzował się zredukowanymi kończynami przednimi. Cecha ta wystąpiła niezależnie u przedstawicieli Carcharodontosauridae, Abelisauridae, Tyrannosauridae i Alvarezsauridae. Czaszka o długości 127 cm była długa, niska i zdobiona małymi rogami na kości zaoczodołowej, a kształtem i proporcjami przypominała Acrocanthosaurus. Kość krzyżowa wyróżniała się sigmoidalnym kształtem z przednimi i tylnymi kolcami wystającymi ponad brzeg biodrowy.
Analiza filogenetyczna przeprowadzona przez autorów opisu umieszcza teropoda w Giganotosaurini jako najbardziej bazalnego przedstawiciela (Canale i in., 2022).
Paleośrodowisko
Osady znajdujące się w formacji Huincul sugerują występowanie środowisk rzecznych. Na tych terenach przeważały rośliny okrytozalążkowe, Cupressaceae i Araucariaceae. Lizzoli i in. (2021) ocenili średnią temperaturę roczną w przedziale ok. 10,9 do 11,2 ± 2,1 °C, a opady ok. 911,8 do 976 ± 182 mm/rok. W tych szerokościach geograficznych dominowały warunki suche i półsuche z wilgotnymi okresami. Na obszarze formacji Huincul odkryto skamieniałości należące do żółwi, ryb dwudysznych oraz dinozaurów: patrz ilustracja obok.
Etymologia
Nazwa rodzajowa Meraxes odnosi się do smoka z powieści fantasy "Pieśń Ognia i Lodu" autorstwa George'a R.R. Martina. Epitet gatunkowy gigas z języka greckiego znaczy duży, gigantyczny i nawiązuje do dużych rozmiarów odnalezionego dinozaura.
Spis gatunków
Meraxes | Canale, Apesteguía, Gallina, Mitchell, Smith, Cullen, Shinya, Haluza, Gianechini i Makovicky, 2022 |
M. gigas | Canale, Apesteguía, Gallina, Mitchell, Smith, Cullen, Shinya, Haluza, Gianechini i Makovicky, 2022 |
Bibliografia
Canale, J.I., Apesteguía, S., Gallina, P.A., Mitchell, J., Smith, N.D., Cullen, T.M., Shinya, A., Haluza, A., Gianechini, F.A., Makovicky, P.J. (2022). "New giant carnivorous dinosaur reveals convergent evolutionary trends in theropod arm reduction". Current Biology doi:10.1016/j.cub.2022.05.057
Cullen, T.M., Canale, J.I., Apesteguía, S., Smith., N. D., Hu, D., Makovicky, P.J. (2020). "Osteohistological analyses reveal diverse strategies of theropod dinosaur body-size evolution". Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences. 287 (1939): 20202258 doi:10.1098/rspb.2020.2258
Lizzoli, S., Raigemborn, M. S., & Varela, A. N. (2021). "Controls of pedogenesis in a fluvial-eolian succession of Cenomanian age in northern Patagonia". Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology, 577, 110549. doi:10.1016/j.palaeo.2021.110549