Agilisaurus: Różnice pomiędzy wersjami
m |
m (→Bibliografia) |
||
| (Nie pokazano 4 wersji utworzonych przez jednego użytkownika) | |||
| Linia 30: | Linia 30: | ||
==Etymologia== | ==Etymologia== | ||
| − | Nazwa ''Agilisaurus'' pochodzi od | + | Nazwa ''Agilisaurus'' pochodzi od łacińskiego słowa ''agilis'', oznaczającego „zwinny” oraz greckiego ''sauros'' („gad”, „jaszczur”). Epitet gatunkowy honoruje amerykańskiego geologa George’a Louderbacka, pioniera poszukiwań kości dinozaurów na terenie prowincji Syczuan. |
==Materiał kopalny== | ==Materiał kopalny== | ||
| Linia 36: | Linia 36: | ||
==Historia taksonu== | ==Historia taksonu== | ||
| − | ''Agilisaurus'' został nazwany w 1990 r. przez [[Guangzhao Peng|Guangzhao Penga]]. Dwa lata później autor ten opublikował pełniejszy opis jego osteologii. Peng uznał też, że do ''Agilisaurus'' należy zaliczyć drugi gatunek - ''A. multidens'', wcześniej łączony z rodzajem ''[[ | + | ''Agilisaurus'' został nazwany w 1990 r. przez [[Guangzhao Peng|Guangzhao Penga]]. Dwa lata później autor ten opublikował pełniejszy opis jego osteologii. Peng uznał też, że do ''Agilisaurus'' należy zaliczyć drugi gatunek - ''A. multidens'', wcześniej łączony z rodzajem ''[[Yandusaurus]]''. W 2005 r. został on przeniesiony do osobnego rodzaju ''[[Hexinlusaurus]]''. |
==Budowa== | ==Budowa== | ||
| − | ''Agilisaurus'' był niewielkim, dwunożnym roślinożercą, być może uzupełniającym wegetariańską dietę niewielkimi zwierzętami. Czaszka była krótka i wysoka. Patrząc z góry, mała kształt tępego trójkąta, a w widoku bocznym przypominała klin. Kość przedszczękowa zawierała 6 zębów (5 wg Penga [1992]; obecność zębów w tej kości jest cechą prymitywną u przedstawicieli [[Ornithischia]]), szczękowa 14, a zębowa – 20. W kości przedszczękowej znajdowały się wydłużone, ostre zęby podobne do kłów. Pozostałe zęby miały trójkątny lub romboidalny kształt. Drugi z autorów niniejszego artykułu zwrócił uwagę, że zakrzywione do tyłu zęby w przedniej części żuchwy mogą wskazywać na częściową mięsożerność. Oczodoły były duże, a nozdrza zewnętrzne – stosunkowo małe i eliptyczne (Peng, 1992). | + | ''Agilisaurus'' był niewielkim, dwunożnym roślinożercą, być może uzupełniającym wegetariańską dietę niewielkimi zwierzętami. Czaszka była krótka i wysoka. Patrząc z góry, mała kształt tępego trójkąta, a w widoku bocznym przypominała klin. Kość przedszczękowa zawierała 6 zębów (5 wg Penga [1992]; obecność zębów w tej kości jest cechą prymitywną u przedstawicieli [[Ornithischia]]), szczękowa 14, a zębowa – 20. W kości przedszczękowej znajdowały się wydłużone, ostre zęby podobne do kłów. Pozostałe zęby miały trójkątny lub romboidalny kształt. Drugi z autorów niniejszego artykułu zwrócił uwagę, że zakrzywione do tyłu zęby w przedniej części czaszki i żuchwy mogą wskazywać na częściową mięsożerność. Oczodoły były duże, a nozdrza zewnętrzne – stosunkowo małe i eliptyczne (Peng, 1992). |
[[Plik: Zigong_Dinosaur_Museum_Agilisaurus_louderbacki.jpg|300px|thumb|right|Zmontowany szkielet agilizaura. Autor zdjęcia: Zhangzhugang. [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Zigong_Dinosaur_Museum_Agilisaurus_louderbacki.jpg].]] | [[Plik: Zigong_Dinosaur_Museum_Agilisaurus_louderbacki.jpg|300px|thumb|right|Zmontowany szkielet agilizaura. Autor zdjęcia: Zhangzhugang. [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Zigong_Dinosaur_Museum_Agilisaurus_louderbacki.jpg].]] | ||
| Linia 74: | Linia 74: | ||
[[Kategoria:Dinosauria]] | [[Kategoria:Dinosauria]] | ||
[[Kategoria:Ornithischia]] | [[Kategoria:Ornithischia]] | ||
| + | [[Kategoria:Ornithischia bazalne]] | ||
[[Kategoria:Azja]] | [[Kategoria:Azja]] | ||
[[Kategoria:Chiny]] | [[Kategoria:Chiny]] | ||
[[Kategoria:Mezozoik]] | [[Kategoria:Mezozoik]] | ||
[[Kategoria:Jura]] | [[Kategoria:Jura]] | ||
Aktualna wersja na dzień 09:49, 17 mar 2024
| Autor: | Kamil Kamiński, Tomasz Singer |
| Agilisaurus (agilizaur) | |
|---|---|
| Długość | ok. 1,7 m |
| Masa | 7-8 kg |
| Dieta | roślinożerny |
| Miejsce | Chiny, Syczuan |
| Czas | |
| Systematyka | Dinosauria |
 Rekonstrukcja szkieletu z zaznaczeniem znanych kości. Autor: Jaime A. Headden. | |
Wstęp
Agilisaurus to rodzaj małego dinozaura ptasiomiednicznego, żyjącego w środkowej jurze na terenie dzisiejszych Chin.
Etymologia
Nazwa Agilisaurus pochodzi od łacińskiego słowa agilis, oznaczającego „zwinny” oraz greckiego sauros („gad”, „jaszczur”). Epitet gatunkowy honoruje amerykańskiego geologa George’a Louderbacka, pioniera poszukiwań kości dinozaurów na terenie prowincji Syczuan.
Materiał kopalny
Holotyp (ZDM 6011) to prawie kompletny szkielet wraz z czaszką. Brakuje jedynie części lewej kończyny przedniej i tylnej.
Historia taksonu
Agilisaurus został nazwany w 1990 r. przez Guangzhao Penga. Dwa lata później autor ten opublikował pełniejszy opis jego osteologii. Peng uznał też, że do Agilisaurus należy zaliczyć drugi gatunek - A. multidens, wcześniej łączony z rodzajem Yandusaurus. W 2005 r. został on przeniesiony do osobnego rodzaju Hexinlusaurus.
Budowa
Agilisaurus był niewielkim, dwunożnym roślinożercą, być może uzupełniającym wegetariańską dietę niewielkimi zwierzętami. Czaszka była krótka i wysoka. Patrząc z góry, mała kształt tępego trójkąta, a w widoku bocznym przypominała klin. Kość przedszczękowa zawierała 6 zębów (5 wg Penga [1992]; obecność zębów w tej kości jest cechą prymitywną u przedstawicieli Ornithischia), szczękowa 14, a zębowa – 20. W kości przedszczękowej znajdowały się wydłużone, ostre zęby podobne do kłów. Pozostałe zęby miały trójkątny lub romboidalny kształt. Drugi z autorów niniejszego artykułu zwrócił uwagę, że zakrzywione do tyłu zęby w przedniej części czaszki i żuchwy mogą wskazywać na częściową mięsożerność. Oczodoły były duże, a nozdrza zewnętrzne – stosunkowo małe i eliptyczne (Peng, 1992).
Łopatka była krótka i szeroka. Kończyny przednie cechowały się delikatną budową i były raczej krótkie (kość ramienna stanowiła połowę długości kości udowej). W przeciwieństwie do nich kończyny tylne były długie i masywnie zbudowane. Kość piszczelowa nieznacznie przewyższała długością kość udową. Ogon agilizaura był względnie długi i stanowił ponad połowę długości całego ciała. Skostniałe ścięgna usztywniające kręgosłup występowały w odcinku grzbietowym kręgosłupa, ale brakowało ich w ogonie (Peng, 1992).
Filogeneza
Agilisaurus początkowo uznany został za ornitopoda z uważanej obecnie za parafiletyczną rodziny Fabrosauridae. Wg większości współczesnych analiz filogenetycznych, był on znacznie bardziej prymitywny i zajmował pozycję wśród bazalnych przedstawicieli Neornithischia (Burrett i in., [2005]; Boyd, [2015]).
Spis gatunków
| Agilisaurus | Peng, 1990 | |
| A. louderbacki | Peng, 1990 | |
| A. multidens | (He i Cai, 1983) Peng, 1990 | =Hexinlusaurus multidens |
Bibliografia
Barrett, P.M., Butler, R.J., Knoll, F. (2005). "Small-bodied ornithischian dinosaurs from the Middle Jurassic of Sichuan, China". Journal of Vertebrate Paleontology. 25 (4): 823–834. [[doi:10.1671/0272-4634(2005)025[0823:sodftm]2.0.co;2]].
Boyd, C.A. (2015). "The systematic relationships and biogeographic history of ornithischian dinosaurs". „PeerJ”. 3, s. e1523. DOI: 10.7717/peerj.1523.
Holtz, T. (2012) "Dinosaurs" (suplement) [[3]]
Peng, G. (1992). "Jurassic ornithopod Agilisaurus louderbacki (Ornithopoda: Fabrosauridae) from Zigong, Sichuan, China". Vertebrata PalAsiatica. 30: 39–51.
![[1]](https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Zigong_Dinosaur_Museum_Agilisaurus_louderbacki.jpg){kind=link}
![[2]](https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Zigong_Dinosaur_Museum_Agilisaurus.jpg){kind=link}