Lirainosaurus

Do sprawdzenia.

Autor:	Korekta:
Maciej Ziegler Tomasz Skawiński	Tomasz Sokołowski

---

Lirainosaurus (lirainozaur)
Długość:	> 8-10 m? (4-6 m?)
Masa:	> 1,5 t (2-4 t)
Miejsce występowania:	Hiszpania - prowincje Araba i Walencja (formacja Sierra Perenchiza)
Czas występowania	74-69 Ma późna kreda (późny kampan)
Systematyka	Dinosauria Saurischia Sauropodomorpha Sauropoda Macronaria Titanosauriformes Somphospondyli Titanosauria Lithostrotia Eutitanosauria ? Saltasaurinae
Autor: "Hyrotrioskjan" [1]

Wstęp

Lirainosaurus to tytanozaur żyjący w późnej kredzie na terenach obecnej Hiszpanii. Jego szczątki odkryto w prowincjach Araba i Walencja. Był to jeden z najmniejszych zauropodów. Autorzy opisu stwierdzili, że gad ten posiada najsmuklejszą kość udową spośród wszystkich zauropodów. Badanie histologiczne kości (Company 2011) wykazały, że żaden z badanych okazów nie osiągnął maksymalnych rozmiarów. Lirainosaurus, podobnie jak inne małe zauropody z wysp Europy, rósł wolniej niż więksi pobratymcy, ale cechy typowe dla dorosłych zwierząt pojawiały się na wcześniejszym etapie rozwoju. Company oszacował długość lirainozaura na 8-10 m, podczas gdy jego masę na około 1,5 t. Według Díez Díaz i in. (2013) zauropod ten osiągał mniejsze rozmiary (długość największych osobników prawdopodobnie nie przekraczała 6 m, podczas gdy przeciętna wynosiła ok. 4 m), był natomiast cięższy niż według Company'ego – duże osobniki mogły ważyć nawet 4 t.

Materiał kopalny

Znany jest z wielu okazów, zarówno młodych jak i dorosłych osobników. Holotyp (MCNA 7458) to przedni kręg ogonowy, paratypy to: potyliczna część czaszki, izolowane zęby, kręgi grzbietowe, łopatka, kość krucza, mostek, kości ramienne, fragmenty kości biodrowej i łonowej, kości udowe, kość piszczelowa i dwie płytki kostne, które tworzyły za życia zwierzęcia ochronny pancerz. Później przypisano kolejne kręgi i kości kończyn oraz ponad 100 zębów.

Według Díez Díaz i in. (2013) pancerz na grzbiecie zwierzęcia mógł być gorzej wykształcony niż u pokrewnych tytanozaurów, takich jak Ampelosaurus.

Etymologia

Nazwa tego gada oznacza "smukły jaszczur" (lirain z języka baskijskiego oznacza "smukły", zaś sauros to po grecku "jaszczur"), co odnosi się do budowy kości udowej. Epitet gatunkowy nadano na cześć Humberta Astibii.

Spis gatunków

Lirainosaurus	Sanz, Powell, Le Loeuff, Martínez i Pereda Suberbiola, 1999
L. astibiae	Sanz, Powell, Le Loeuff, Martinez i Pereda Suberbiola, 1999

Wybrana bibliografia

Company, J. (2011) "Bone histology of the titanosaur Lirainosaurus astibiae (Dinosauria: Sauropoda) from the Latest Cretaceous of Spain" Naturwissenschaften 98: 67-78. doi:10.1007/s00114-010-0742-3.

Díez Díaz, V., Pereda Suberbiola, X., Sanz, J.L. (2012) "Juvenile and adult teeth of the titanosaurian dinosaur Lirainosaurus (Sauropoda) from the Late Cretaceous of Iberia" Geobios 45: 265-274. doi:10.1016/j.geobios.2011.10.002.

Díez Díaz, V., Pereda Suberbiola, X., Sanz, J.L. (2013) "Appendicular skeleton and dermal armour of the Late Cretaceous titanosaur Lirainosaurus astibiae (Dinosauria: Sauropoda) from Spain" Palaeontologia Electronica 16 (2): 19A. Pełny tekst artykułu.