Alcovasaurus: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Dinozaury.com
Skocz do: nawigacja, szukaj
m (→‎Spis gatunków)
m (Sánchez-Fenollosa i in., 2024)
 
(Nie pokazano 9 wersji utworzonych przez 3 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
 
{{DISPLAYTITLE:''Alcovasaurus''}}
 
{{DISPLAYTITLE:''Alcovasaurus''}}
−
<small>
+
{{Opis
−
{| class="wikitable" style="background-color:CornSilk"
+
|Autor                 = [[Maciej Ziegler]], [[Marcin Szermański]], [[Kamil Kamiński]]
−
| Autor:
+
|Korekta                = [[Paweł Konarzewski]]
−
| Korekta:
+
|nazwa                  = ''Alcovasaurus'' (alkowazaur)
−
|-
+
|długość                = ok. 7 m
−
| [[Maciej Ziegler]]
+
|wysokość              =
−
[[Marcin Szermański]]
+
|masa                  =
−
|
+
|dieta                  = roślinożerny
−
|}
+
|miejsce                = [[USA]] - Wyoming
−
</small>
 
−
 
 
−
----
 
−
 
 
−
{| class="wikitable" style="text-align:left" align="left"
 
−
! colspan=2 | ''Alcovasaurus'' (alkowazaur)
 
−
|-
 
−
! '''Długość''':
 
−
| ok. 7 m  
 
−
 
 
−
|-
 
−
! '''Masa''':
 
−
| ? t
 
−
 
 
−
|-
 
−
! '''[[Lokacje|Miejsce występowania]]''':
 
−
| [[USA]] - Wyoming
 
−
 
 
 
<small>(ekwiwalent ogniwa Brushy Basin, formacja [[Morrison]])</small>
 
<small>(ekwiwalent ogniwa Brushy Basin, formacja [[Morrison]])</small>
−
|-
+
|czas                  = {{Występowanie|154.8|145}}
−
! '''[[Czas|Czas występowania]]'''
+
ok. 155-145 [[Ma]]<br>
−
| <small>późna [[jura]] ([[kimeryd]] - [[tyton]])
+
<small>[[późna jura]] ([[kimeryd]] - [[tyton]])</small>
−
 
+
|systematyka            =
−
tj. ok. 156-150 Ma</small>
+
[[Dinosauria]]
−
 
 
−
|-
 
−
! '''Systematyka'''
 
−
| [[Dinosauria]]
 
  
 
[[Ornithischia]]
 
[[Ornithischia]]
Linia 46: Linia 24:
 
[[Stegosauridae]]
 
[[Stegosauridae]]
  
−
[[Stegosaurinae]]
+
[[Dacentrurinae]]
−
|}
+
|grafika                = Alcovasaurus longispinus.png
−
 
+
|podpis                = Rekonstrukcja przyżyciowa. Autor: Connor Ashbridge [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Alcovasaurus_longispinus.png]
 +
|PorównanieGrupa        =
 +
|PorównanieDługość      =
 +
|mapa                  =
 +
}}
 +
==Wstęp==
 +
''Alcovasaurus'' to [[zaawansowany]] stegozauryd z późnej jury Ameryki Północnej. Wg Costy i Mateusa (2019) może on być drugim gatunkiem rodzaju ''[[Miragaia]]'', jednakże obecnie uważa się ''Alcovasaurus'' za ważny takson.
  
−
''Alcovasaurus'' był [[zaawansowany]]m stegozaurydem z późnej jury Ameryki Północnej.
+
==Materiał kopalny==
 +
[[Plik:Alcovasaurus longispinus Skeletal Diagram.jpg|thumb| Sylwetka ''Alcovasaurus'' z zaznaczonymi odnalezionymi elementami. Autor: Gunnar Bivens [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Alcovasaurus_longispinus_Skeletal_Diagram.jpg]]]
 +
Okaz typowy to UW 20503 (wcześniej UW D54) - 42 kręgi ze wszystkich odcinków kręgosłupa, kość krzyżowa i niekompletne kości miednicy, prawa kość udowa (do dziś tylko ona przetrwała) i 4 kolce ogonowe. Do ''Alcovasaurus'' mógł należeć też fragment znaleziony w Como Bluff, Wyoming (odlew DMNH 33431) (Galton i Carpenter, 2016).
  
−
Cechy charakterystyczne to bardzo długie (ok. 98,5 cm) kolce ogonowe, które są nieco spłaszczone (jednak pancerz skórny może być różny w zależności od wieku, wielkości i płci zwierzęcia - Maidment i in., [[2008]]), ponadto 10 trzonów dystalnych kręgów ogonowych łatwo odróżnić od gatunków ''[[Stegosaurus]]'': trzony te są zaokrąglone w widoku przednim/tylnym i występują szczątkowe wyrostki poprzeczne. Ogon był krótszy niż u ''Stegosaurus stenops''. Kontynuacja wyrostków poprzecznych prawie do końca ogona koreluje ze znacznie dłuższymi kolcami ogonowymi. Te dodatkowe wyrostki sugerują obecność większych bocznych mięśni ogonowych (mięsień ''longissimus caudalis superior'') i dolnych (mięśnie ''caudi-femoralis longus'' i ''iliocaudalis''). Ta dodatkowa masa mięśniowa czyniłaby kolce ogonowe efektywniejszą bronią defensywną.
+
==Budowa==
 +
Cechy charakterystyczne to bardzo długie (ok. 98,5 cm) kolce ogonowe, które są nieco spłaszczone (jednak pancerz może różnić się w zależności od wieku, wielkości i płci zwierzęcia - Maidment i in., [[2008]]). Ponadto 10 trzonów dalszych kręgów ogonowych łatwo odróżnić od ''[[Stegosaurus]]'': są zaokrąglone w widoku przednim/tylnym i występują wyrostki poprzeczne. Wyrostki sugerują obecność większych mięśni (''longissimus caudalis superior'', ''caudifemoralis longus'' i ''iliocaudalis''). Rozwnięta muskulatura ogona koreluje z długimi kolcami ogonowymi, co czyniło go zapewne efektywniejszą bronią. Ogon był krótszy niż u ''Stegosaurus stenops'' (Galton, 2010; Galton i Carpenter, 2016). Od innych stegozaurów z formacji Morrison alkowazaura odróżnia także obecność sześciu par żeber krzyżowych (Costa i Mateus, 2019).
  
−
''Alcovasaurus'' jest podobny do ''Stegosaurus'' (Galton i Carpenter, 2016), więc prawdopodobnie jest jego bliskim krewnym. [[Paul]] ([[2010]]) nieoficjalnie podał, że ''S. longispinus'' jest bardziej bazalny.
+
==Filogeneza i taksonomia==
 +
[[Plik:ryc1.jpg|250px|thumb|right|(f-j) kolce ogonowe: f - ''Stegosaurus stenops'', g - ''S. sulcatus''. (h-j) Przednia para kolców ogonowych ''Alcovasaurus'': i - widok boczny, j - widok z tyłu, h - widok boczny przeciwległego kolca. (p-q) Kolce ogonowe i przekrój kręgów ''Stegosaurus''. Skala 10 cm. Rysunki z Galton, [[2010]]; reprodukowane z Gilmore, [[1914]] i [[Bakker]], [[1988]].]]
  
−
Okaz typowy to UW 20503 (wcześniej D54) - 42 kręgi ze wszystkich odcinków kręgosłupa, kość kulszowa, część kości łonowej, prawa kość udowa i 4 kolce ogonowe.
+
''Alcovasaurus'' jest podobny do ''Stegosaurus'' (Galton i Carpenter, 2016), więc prawdopodobnie jest jego bliskim krewnym. [[Paul]] ([[2010]]) nieoficjalnie podał, że gatunek ten jest bardziej bazalny od ''Stegosaurus'' (''S. ungulatus'' i ''S. stenops''). Nie przeprowadzono dokładnych porównań (w szczególności analiz filogenetycznych), więc pokrewieństwo z gatunkami ''Stegosaurus'', ''[[Hesperosaurus]]'' i innymi stegozaurydami oraz odrębność rodzajowa ''Alcovasaurus'' nie są pewne. Wg Costy i Mateusa (2019) ''Alcovasaurus'' nie powinien być klasyfikowany jako odrębny rodzaju, lecz gatunek rodzaju ''Miragaia''. Wraz z drugim gaunkiem miragaji oraz ''[[Dacentrurus]]'' należał on do [[klad]]u Dacentrurinae. Sánchez-Fenollosa i współautorzy (2024) na podstawie różnic morfologicznych w stosunku do ''Miragaia'' (obecnie synonim ''[[Dacentrurus]]'') uznali, iż ''Alcovasaurus'' jest odrębnym taksonem.
  
 +
==Etymologia==
 
Nazwa [[rodzaj]]owa ''Alcovasaurus'' odnosi się z pewnością do miejsca znalezienia i oznacza "jaszczur z Alcova" (''Alcova'' + ''sauros''), zaś epitet gatunkowy oznacza zapewne "długokolcy".
 
Nazwa [[rodzaj]]owa ''Alcovasaurus'' odnosi się z pewnością do miejsca znalezienia i oznacza "jaszczur z Alcova" (''Alcova'' + ''sauros''), zaś epitet gatunkowy oznacza zapewne "długokolcy".
  
Linia 67: Linia 56:
 
| = "Natronasaurus"
 
| = "Natronasaurus"
 
| {{Kpt|Ulansky}} ''vide'' {{Kpt|Galton}} i {{Kpt|Carpenter}}, [[2016]]
 
| {{Kpt|Ulansky}} ''vide'' {{Kpt|Galton}} i {{Kpt|Carpenter}}, [[2016]]
−
| <small>(''[[nomen nudum]]'')</small>
+
| ''[[nomen nudum]]''
 
|-
 
|-
−
|{{V|''Alcovasaurus longispinus''}}  
+
|{{V|''A. longispinus''}}
 
| ({{Kpt|[[Charles Gilmore|Gilmore]]}}, [[1914]]) {{Kpt|[[Peter Galton|Galton]]}} i {{Kpt|[[Kenneth Carpenter|Carpenter]]}}, [[2016]]
 
| ({{Kpt|[[Charles Gilmore|Gilmore]]}}, [[1914]]) {{Kpt|[[Peter Galton|Galton]]}} i {{Kpt|[[Kenneth Carpenter|Carpenter]]}}, [[2016]]
 
|-
 
|-
−
| = ''[[Stegosaurus]] longispinus'' <br>  = ''[[Kentrosaurus]] longispinus'' <br> = "Natronasaurus" ''longispinus''
+
| = ''[[Stegosaurus]] longispinus''  
−
| {{Kpt|[[Charles Gilmore|Gilmore]]}}, [[1914]] <br> ({{Kpt|[[Charles Gilmore|Gilmore]]}}, [[1914]]) {{Kpt|Olshevsky}} i {{Kpt|Ford}}, [[1993]] <br> ({{Kpt|[[Charles Gilmore|Gilmore]]}}, [[1914]]) {{Kpt|Ulansky}} ''vide'' {{Kpt|Galton}} i {{Kpt|Carpenter}}, [[2016]]
+
| {{Kpt|[[Charles Gilmore|Gilmore]]}}, [[1914]]
−
|{{pad}} <br> {{pad}} <br> <small>(''[[nomen nudum]]'')</small>
+
|-
 +
| = ''Stegosaurus'' "altispinus"
 +
| {{Kpt|Gilmore}}, [[1914]]
 +
| ''[[nomen nudum]]''
 +
|-
 +
| = ''[[Kentrosaurus]] longispinus''
 +
| ({{Kpt|Gilmore}}, [[1914]]) {{Kpt|Olshevsky}} i {{Kpt|Ford}}, [[1993]]
 +
|-
 +
| = "Natronasaurus" ''longispinus''
 +
| ({{Kpt|Gilmore}}, [[1914]]) {{Kpt|Ulansky}} ''vide'' {{Kpt|Galton}} i {{Kpt|Carpenter}}, [[2016]]
 +
| ''[[nomen nudum]]''
 +
|-
 +
| = ''Miragaia longispinus''
 +
|{{Kpt|Costa}} i {{Kpt|Mateus}}, 2019
 
|}
 
|}
  
 
==Bibliografia==
 
==Bibliografia==
−
<small>Galton, P. M. (2010) "Species of plated dinosaur Stegosaurus (Morrison Formation, Late Jurassic) of western USA: new type species designation needed" Swiss Journal of Geosciences, 103(2), 187-198. doi: 10.1007/s00015-010-0022-4
+
<small>Costa, F., Mateus, O. (2019) “Dacentrurine stegosaurs (Dinosauria): A new specimen of ''Miragaia longicollum'' from the Late Jurassic of Portugal resolves taxonomical validity and shows the occurrence of the clade in North America.” PLoS ONE 14(11): e0224263. [[doi:10.1371/journal.pone.0224263]].
  
−
Galton, P.M. & Carpenter, K. (2016) "The plated dinosaur Stegosaurus longispinus Gilmore, 1914 (Dinosauria: Ornithischia; Upper Jurassic, western USA), type species of Alcovasaurus n. gen." Neues Jahrbuch für Geologie und Paläontologie - Abhandlungen, 279(2), 185–208. doi: 10.1127/njgpa/2016/0551
+
Galton, P. M. (2010) "Species of plated dinosaur Stegosaurus (Morrison Formation, Late Jurassic) of western USA: new type species designation needed" Swiss Journal of Geosciences, 103(2), 187-198. [[doi:10.1007/s00015-010-0022-4]]
 +
 
 +
Galton, P.M. & Carpenter, K. (2016) "The plated dinosaur Stegosaurus longispinus Gilmore, 1914 (Dinosauria: Ornithischia; Upper Jurassic, western USA), type species of Alcovasaurus n. gen." Neues Jahrbuch für Geologie und Paläontologie - Abhandlungen, 279(2), 185–208. [[doi:10.1127/njgpa/2016/0551]]
 +
 
 +
Gilmore, C.W. (1914) "Osteology of the armoured Dinosauria in the United States National Museum, with special reference to the genus Stegosaurus" United States National Museum Bulletin, 89, 1-143.
  
 
Maidment, S.C.R., Norman, D.B., Barrett, P.M., & Upchurch, P. (2008) "Systematics and phylogeny of Stegosauria (Dinosauria: Ornithischia)" Journal of Systematic Palaeontology, 6(4), 367-407. doi:10.1017/S1477201908002459
 
Maidment, S.C.R., Norman, D.B., Barrett, P.M., & Upchurch, P. (2008) "Systematics and phylogeny of Stegosauria (Dinosauria: Ornithischia)" Journal of Systematic Palaeontology, 6(4), 367-407. doi:10.1017/S1477201908002459
  
 
Paul, G.S. (2010) "The Princeton Field Guide to Dinosaurs" wyd. Princeton University - Princeton i Oxford
 
Paul, G.S. (2010) "The Princeton Field Guide to Dinosaurs" wyd. Princeton University - Princeton i Oxford
 +
 +
Sánchez-Fenollosa, S., Escaso, F., & Cobos, A. (2024). "A new specimen of ''Dacentrurus armatus'' Owen, 1875 (Ornithischia: Thyreophora) from the Upper Jurassic of Spain and its taxonomic relevance in the European stegosaurian diversity". Zoological Journal of the Linnean Society, zlae074. [[doi:10.1093/zoolinnean/zlae074]]
  
 
Ulansky, R. (online 2014) "Dinosaur classification. Basal Thyreophora & Stegosauria" http://dinoweb.narod.ru/Ulansky_2014_Dinoclass_Stegosauria.pdf</small>
 
Ulansky, R. (online 2014) "Dinosaur classification. Basal Thyreophora & Stegosauria" http://dinoweb.narod.ru/Ulansky_2014_Dinoclass_Stegosauria.pdf</small>

Aktualna wersja na dzień 09:13, 24 cze 2024

Autor: Maciej Ziegler, Marcin Szermański, Kamil Kamiński
Korekta: Paweł Konarzewski

Alcovasaurus (alkowazaur)
Długość ok. 7 m
Dieta roślinożerny
Miejsce USA - Wyoming

(ekwiwalent ogniwa Brushy Basin, formacja Morrison)

Czas
252 201 145
66

ok. 155-145 Ma
późna jura (kimeryd - tyton)

Systematyka Dinosauria

Ornithischia

Thyreophora

Stegosauria

Stegosauridae

Dacentrurinae

Alcovasaurus longispinus.png
Rekonstrukcja przyżyciowa. Autor: Connor Ashbridge [2]

Wstęp

Alcovasaurus to zaawansowany stegozauryd z późnej jury Ameryki Północnej. Wg Costy i Mateusa (2019) może on być drugim gatunkiem rodzaju Miragaia, jednakże obecnie uważa się Alcovasaurus za ważny takson.

Materiał kopalny

Sylwetka Alcovasaurus z zaznaczonymi odnalezionymi elementami. Autor: Gunnar Bivens [1]

Okaz typowy to UW 20503 (wcześniej UW D54) - 42 kręgi ze wszystkich odcinków kręgosłupa, kość krzyżowa i niekompletne kości miednicy, prawa kość udowa (do dziś tylko ona przetrwała) i 4 kolce ogonowe. Do Alcovasaurus mógł należeć też fragment znaleziony w Como Bluff, Wyoming (odlew DMNH 33431) (Galton i Carpenter, 2016).

Budowa

Cechy charakterystyczne to bardzo długie (ok. 98,5 cm) kolce ogonowe, które są nieco spłaszczone (jednak pancerz może różnić się w zależności od wieku, wielkości i płci zwierzęcia - Maidment i in., 2008). Ponadto 10 trzonów dalszych kręgów ogonowych łatwo odróżnić od Stegosaurus: są zaokrąglone w widoku przednim/tylnym i występują wyrostki poprzeczne. Wyrostki sugerują obecność większych mięśni (longissimus caudalis superior, caudifemoralis longus i iliocaudalis). Rozwnięta muskulatura ogona koreluje z długimi kolcami ogonowymi, co czyniło go zapewne efektywniejszą bronią. Ogon był krótszy niż u Stegosaurus stenops (Galton, 2010; Galton i Carpenter, 2016). Od innych stegozaurów z formacji Morrison alkowazaura odróżnia także obecność sześciu par żeber krzyżowych (Costa i Mateus, 2019).

Filogeneza i taksonomia

(f-j) kolce ogonowe: f - Stegosaurus stenops, g - S. sulcatus. (h-j) Przednia para kolców ogonowych Alcovasaurus: i - widok boczny, j - widok z tyłu, h - widok boczny przeciwległego kolca. (p-q) Kolce ogonowe i przekrój kręgów Stegosaurus. Skala 10 cm. Rysunki z Galton, 2010; reprodukowane z Gilmore, 1914 i Bakker, 1988.

Alcovasaurus jest podobny do Stegosaurus (Galton i Carpenter, 2016), więc prawdopodobnie jest jego bliskim krewnym. Paul (2010) nieoficjalnie podał, że gatunek ten jest bardziej bazalny od Stegosaurus (S. ungulatus i S. stenops). Nie przeprowadzono dokładnych porównań (w szczególności analiz filogenetycznych), więc pokrewieństwo z gatunkami Stegosaurus, Hesperosaurus i innymi stegozaurydami oraz odrębność rodzajowa Alcovasaurus nie są pewne. Wg Costy i Mateusa (2019) Alcovasaurus nie powinien być klasyfikowany jako odrębny rodzaju, lecz gatunek rodzaju Miragaia. Wraz z drugim gaunkiem miragaji oraz Dacentrurus należał on do kladu Dacentrurinae. Sánchez-Fenollosa i współautorzy (2024) na podstawie różnic morfologicznych w stosunku do Miragaia (obecnie synonim Dacentrurus) uznali, iż Alcovasaurus jest odrębnym taksonem.

Etymologia

Nazwa rodzajowa Alcovasaurus odnosi się z pewnością do miejsca znalezienia i oznacza "jaszczur z Alcova" (Alcova + sauros), zaś epitet gatunkowy oznacza zapewne "długokolcy".

Spis gatunków

Alcovasaurus Galton i Carpenter, 2016
= "Natronasaurus" Ulansky vide Galton i Carpenter, 2016 nomen nudum
A. longispinus (Gilmore, 1914) Galton i Carpenter, 2016
= Stegosaurus longispinus Gilmore, 1914
= Stegosaurus "altispinus" Gilmore, 1914 nomen nudum
= Kentrosaurus longispinus (Gilmore, 1914) Olshevsky i Ford, 1993
= "Natronasaurus" longispinus (Gilmore, 1914) Ulansky vide Galton i Carpenter, 2016 nomen nudum
= Miragaia longispinus Costa i Mateus, 2019

Bibliografia

Costa, F., Mateus, O. (2019) “Dacentrurine stegosaurs (Dinosauria): A new specimen of Miragaia longicollum from the Late Jurassic of Portugal resolves taxonomical validity and shows the occurrence of the clade in North America.” PLoS ONE 14(11): e0224263. doi:10.1371/journal.pone.0224263.

Galton, P. M. (2010) "Species of plated dinosaur Stegosaurus (Morrison Formation, Late Jurassic) of western USA: new type species designation needed" Swiss Journal of Geosciences, 103(2), 187-198. doi:10.1007/s00015-010-0022-4

Galton, P.M. & Carpenter, K. (2016) "The plated dinosaur Stegosaurus longispinus Gilmore, 1914 (Dinosauria: Ornithischia; Upper Jurassic, western USA), type species of Alcovasaurus n. gen." Neues Jahrbuch für Geologie und Paläontologie - Abhandlungen, 279(2), 185–208. doi:10.1127/njgpa/2016/0551

Gilmore, C.W. (1914) "Osteology of the armoured Dinosauria in the United States National Museum, with special reference to the genus Stegosaurus" United States National Museum Bulletin, 89, 1-143.

Maidment, S.C.R., Norman, D.B., Barrett, P.M., & Upchurch, P. (2008) "Systematics and phylogeny of Stegosauria (Dinosauria: Ornithischia)" Journal of Systematic Palaeontology, 6(4), 367-407. doi:10.1017/S1477201908002459

Paul, G.S. (2010) "The Princeton Field Guide to Dinosaurs" wyd. Princeton University - Princeton i Oxford

Sánchez-Fenollosa, S., Escaso, F., & Cobos, A. (2024). "A new specimen of Dacentrurus armatus Owen, 1875 (Ornithischia: Thyreophora) from the Upper Jurassic of Spain and its taxonomic relevance in the European stegosaurian diversity". Zoological Journal of the Linnean Society, zlae074. doi:10.1093/zoolinnean/zlae074

Ulansky, R. (online 2014) "Dinosaur classification. Basal Thyreophora & Stegosauria" http://dinoweb.narod.ru/Ulansky_2014_Dinoclass_Stegosauria.pdf

Źródło: „https://encyklopedia.dinozaury.com/index.php?title=Alcovasaurus&oldid=33280”