Alcovasaurus: Różnice pomiędzy wersjami
(synonim Miragaia?) |
m (Sánchez-Fenollosa i in., 2024) |
||
| (Nie pokazano 5 wersji utworzonych przez 2 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{DISPLAYTITLE:''Alcovasaurus''}} | {{DISPLAYTITLE:''Alcovasaurus''}} | ||
| − | + | {{Opis | |
| − | { | + | |Autor = [[Maciej Ziegler]], [[Marcin Szermański]], [[Kamil Kamiński]] |
| − | | Autor | + | |Korekta = [[Paweł Konarzewski]] |
| − | + | |nazwa = ''Alcovasaurus'' (alkowazaur) | |
| − | + | |długość = ok. 7 m | |
| − | | | + | |wysokość = |
| − | + | |masa = | |
| − | + | |dieta = roślinożerny | |
| − | + | |miejsce = [[USA]] - Wyoming | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | | | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | | | ||
| − | |||
| − | | | ||
| − | |||
| − | | | ||
| − | |||
| − | | [[USA]] - Wyoming | ||
| − | |||
<small>(ekwiwalent ogniwa Brushy Basin, formacja [[Morrison]])</small> | <small>(ekwiwalent ogniwa Brushy Basin, formacja [[Morrison]])</small> | ||
| − | |- | + | |czas = {{Występowanie|154.8|145}} |
| − | + | ok. 155-145 [[Ma]]<br> | |
| − | + | <small>[[późna jura]] ([[kimeryd]] - [[tyton]])</small> | |
| − | + | |systematyka = | |
| − | + | [[Dinosauria]] | |
| − | |||
| − | | | ||
| − | |||
| − | |||
[[Ornithischia]] | [[Ornithischia]] | ||
| Linia 43: | Linia 24: | ||
[[Stegosauridae]] | [[Stegosauridae]] | ||
| − | [[ | + | [[Dacentrurinae]] |
| − | | | + | |grafika = Alcovasaurus longispinus.png |
| − | | | + | |podpis = Rekonstrukcja przyżyciowa. Autor: Connor Ashbridge [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Alcovasaurus_longispinus.png] |
| − | + | |PorównanieGrupa = | |
| − | |} | + | |PorównanieDługość = |
| − | + | |mapa = | |
| + | }} | ||
==Wstęp== | ==Wstęp== | ||
| − | ''Alcovasaurus'' to [[zaawansowany]] stegozauryd z późnej jury Ameryki Północnej. | + | ''Alcovasaurus'' to [[zaawansowany]] stegozauryd z późnej jury Ameryki Północnej. Wg Costy i Mateusa (2019) może on być drugim gatunkiem rodzaju ''[[Miragaia]]'', jednakże obecnie uważa się ''Alcovasaurus'' za ważny takson. |
==Materiał kopalny== | ==Materiał kopalny== | ||
| + | [[Plik:Alcovasaurus longispinus Skeletal Diagram.jpg|thumb| Sylwetka ''Alcovasaurus'' z zaznaczonymi odnalezionymi elementami. Autor: Gunnar Bivens [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Alcovasaurus_longispinus_Skeletal_Diagram.jpg]]] | ||
Okaz typowy to UW 20503 (wcześniej UW D54) - 42 kręgi ze wszystkich odcinków kręgosłupa, kość krzyżowa i niekompletne kości miednicy, prawa kość udowa (do dziś tylko ona przetrwała) i 4 kolce ogonowe. Do ''Alcovasaurus'' mógł należeć też fragment znaleziony w Como Bluff, Wyoming (odlew DMNH 33431) (Galton i Carpenter, 2016). | Okaz typowy to UW 20503 (wcześniej UW D54) - 42 kręgi ze wszystkich odcinków kręgosłupa, kość krzyżowa i niekompletne kości miednicy, prawa kość udowa (do dziś tylko ona przetrwała) i 4 kolce ogonowe. Do ''Alcovasaurus'' mógł należeć też fragment znaleziony w Como Bluff, Wyoming (odlew DMNH 33431) (Galton i Carpenter, 2016). | ||
==Budowa== | ==Budowa== | ||
| − | Cechy charakterystyczne to bardzo długie (ok. 98,5 cm) kolce ogonowe, które są nieco spłaszczone (jednak pancerz może różnić się w zależności od wieku, wielkości i płci zwierzęcia - Maidment i in., [[2008]]). Ponadto 10 trzonów dalszych kręgów ogonowych łatwo odróżnić od ''[[Stegosaurus]]'': są zaokrąglone w widoku przednim/tylnym i występują wyrostki poprzeczne. Wyrostki sugerują obecność większych mięśni (''longissimus caudalis superior'', ''caudifemoralis longus'' i ''iliocaudalis''). Rozwnięta muskulatura ogona koreluje z długimi kolcami ogonowymi, co czyniło go zapewne efektywniejszą bronią. Ogon był krótszy niż u ''Stegosaurus stenops'' (Galton, 2010; Galton i Carpenter, 2016). | + | Cechy charakterystyczne to bardzo długie (ok. 98,5 cm) kolce ogonowe, które są nieco spłaszczone (jednak pancerz może różnić się w zależności od wieku, wielkości i płci zwierzęcia - Maidment i in., [[2008]]). Ponadto 10 trzonów dalszych kręgów ogonowych łatwo odróżnić od ''[[Stegosaurus]]'': są zaokrąglone w widoku przednim/tylnym i występują wyrostki poprzeczne. Wyrostki sugerują obecność większych mięśni (''longissimus caudalis superior'', ''caudifemoralis longus'' i ''iliocaudalis''). Rozwnięta muskulatura ogona koreluje z długimi kolcami ogonowymi, co czyniło go zapewne efektywniejszą bronią. Ogon był krótszy niż u ''Stegosaurus stenops'' (Galton, 2010; Galton i Carpenter, 2016). Od innych stegozaurów z formacji Morrison alkowazaura odróżnia także obecność sześciu par żeber krzyżowych (Costa i Mateus, 2019). |
==Filogeneza i taksonomia== | ==Filogeneza i taksonomia== | ||
[[Plik:ryc1.jpg|250px|thumb|right|(f-j) kolce ogonowe: f - ''Stegosaurus stenops'', g - ''S. sulcatus''. (h-j) Przednia para kolców ogonowych ''Alcovasaurus'': i - widok boczny, j - widok z tyłu, h - widok boczny przeciwległego kolca. (p-q) Kolce ogonowe i przekrój kręgów ''Stegosaurus''. Skala 10 cm. Rysunki z Galton, [[2010]]; reprodukowane z Gilmore, [[1914]] i [[Bakker]], [[1988]].]] | [[Plik:ryc1.jpg|250px|thumb|right|(f-j) kolce ogonowe: f - ''Stegosaurus stenops'', g - ''S. sulcatus''. (h-j) Przednia para kolców ogonowych ''Alcovasaurus'': i - widok boczny, j - widok z tyłu, h - widok boczny przeciwległego kolca. (p-q) Kolce ogonowe i przekrój kręgów ''Stegosaurus''. Skala 10 cm. Rysunki z Galton, [[2010]]; reprodukowane z Gilmore, [[1914]] i [[Bakker]], [[1988]].]] | ||
| − | ''Alcovasaurus'' jest podobny do ''Stegosaurus'' (Galton i Carpenter, 2016), więc prawdopodobnie jest jego bliskim krewnym. [[Paul]] ([[2010]]) nieoficjalnie podał, że gatunek ten jest bardziej bazalny od ''Stegosaurus'' (''S. ungulatus'' i ''S. stenops''). Nie przeprowadzono dokładnych porównań (w szczególności analiz filogenetycznych), więc pokrewieństwo z gatunkami ''Stegosaurus'', ''[[Hesperosaurus]]'' i innymi stegozaurydami oraz odrębność rodzajowa ''Alcovasaurus'' nie są pewne. | + | ''Alcovasaurus'' jest podobny do ''Stegosaurus'' (Galton i Carpenter, 2016), więc prawdopodobnie jest jego bliskim krewnym. [[Paul]] ([[2010]]) nieoficjalnie podał, że gatunek ten jest bardziej bazalny od ''Stegosaurus'' (''S. ungulatus'' i ''S. stenops''). Nie przeprowadzono dokładnych porównań (w szczególności analiz filogenetycznych), więc pokrewieństwo z gatunkami ''Stegosaurus'', ''[[Hesperosaurus]]'' i innymi stegozaurydami oraz odrębność rodzajowa ''Alcovasaurus'' nie są pewne. Wg Costy i Mateusa (2019) ''Alcovasaurus'' nie powinien być klasyfikowany jako odrębny rodzaju, lecz gatunek rodzaju ''Miragaia''. Wraz z drugim gaunkiem miragaji oraz ''[[Dacentrurus]]'' należał on do [[klad]]u Dacentrurinae. Sánchez-Fenollosa i współautorzy (2024) na podstawie różnic morfologicznych w stosunku do ''Miragaia'' (obecnie synonim ''[[Dacentrurus]]'') uznali, iż ''Alcovasaurus'' jest odrębnym taksonem. |
==Etymologia== | ==Etymologia== | ||
| Linia 74: | Linia 57: | ||
| {{Kpt|Ulansky}} ''vide'' {{Kpt|Galton}} i {{Kpt|Carpenter}}, [[2016]] | | {{Kpt|Ulansky}} ''vide'' {{Kpt|Galton}} i {{Kpt|Carpenter}}, [[2016]] | ||
| ''[[nomen nudum]]'' | | ''[[nomen nudum]]'' | ||
| − | |||
|- | |- | ||
| − | |{{V|'' | + | |{{V|''A. longispinus''}} |
| ({{Kpt|[[Charles Gilmore|Gilmore]]}}, [[1914]]) {{Kpt|[[Peter Galton|Galton]]}} i {{Kpt|[[Kenneth Carpenter|Carpenter]]}}, [[2016]] | | ({{Kpt|[[Charles Gilmore|Gilmore]]}}, [[1914]]) {{Kpt|[[Peter Galton|Galton]]}} i {{Kpt|[[Kenneth Carpenter|Carpenter]]}}, [[2016]] | ||
|- | |- | ||
| Linia 92: | Linia 74: | ||
| ({{Kpt|Gilmore}}, [[1914]]) {{Kpt|Ulansky}} ''vide'' {{Kpt|Galton}} i {{Kpt|Carpenter}}, [[2016]] | | ({{Kpt|Gilmore}}, [[1914]]) {{Kpt|Ulansky}} ''vide'' {{Kpt|Galton}} i {{Kpt|Carpenter}}, [[2016]] | ||
| ''[[nomen nudum]]'' | | ''[[nomen nudum]]'' | ||
| − | |||
|- | |- | ||
| + | | = ''Miragaia longispinus'' | ||
| + | |{{Kpt|Costa}} i {{Kpt|Mateus}}, 2019 | ||
|} | |} | ||
==Bibliografia== | ==Bibliografia== | ||
| − | <small>Costa, F., Mateus, O. (2019) “Dacentrurine stegosaurs (Dinosauria): A new specimen of ''Miragaia longicollum'' from the Late Jurassic of Portugal resolves taxonomical validity and shows the occurrence of the clade in North America.” PLoS ONE 14(11): e0224263. [[ | + | <small>Costa, F., Mateus, O. (2019) “Dacentrurine stegosaurs (Dinosauria): A new specimen of ''Miragaia longicollum'' from the Late Jurassic of Portugal resolves taxonomical validity and shows the occurrence of the clade in North America.” PLoS ONE 14(11): e0224263. [[doi:10.1371/journal.pone.0224263]]. |
| − | Galton, P. M. (2010) "Species of plated dinosaur Stegosaurus (Morrison Formation, Late Jurassic) of western USA: new type species designation needed" Swiss Journal of Geosciences, 103(2), 187-198. doi: 10.1007/s00015-010-0022-4 | + | |
| + | Galton, P. M. (2010) "Species of plated dinosaur Stegosaurus (Morrison Formation, Late Jurassic) of western USA: new type species designation needed" Swiss Journal of Geosciences, 103(2), 187-198. [[doi:10.1007/s00015-010-0022-4]] | ||
| − | Galton, P.M. & Carpenter, K. (2016) "The plated dinosaur Stegosaurus longispinus Gilmore, 1914 (Dinosauria: Ornithischia; Upper Jurassic, western USA), type species of Alcovasaurus n. gen." Neues Jahrbuch für Geologie und Paläontologie - Abhandlungen, 279(2), 185–208. doi: 10.1127/njgpa/2016/0551 | + | Galton, P.M. & Carpenter, K. (2016) "The plated dinosaur Stegosaurus longispinus Gilmore, 1914 (Dinosauria: Ornithischia; Upper Jurassic, western USA), type species of Alcovasaurus n. gen." Neues Jahrbuch für Geologie und Paläontologie - Abhandlungen, 279(2), 185–208. [[doi:10.1127/njgpa/2016/0551]] |
Gilmore, C.W. (1914) "Osteology of the armoured Dinosauria in the United States National Museum, with special reference to the genus Stegosaurus" United States National Museum Bulletin, 89, 1-143. | Gilmore, C.W. (1914) "Osteology of the armoured Dinosauria in the United States National Museum, with special reference to the genus Stegosaurus" United States National Museum Bulletin, 89, 1-143. | ||
| Linia 107: | Linia 91: | ||
Paul, G.S. (2010) "The Princeton Field Guide to Dinosaurs" wyd. Princeton University - Princeton i Oxford | Paul, G.S. (2010) "The Princeton Field Guide to Dinosaurs" wyd. Princeton University - Princeton i Oxford | ||
| + | |||
| + | Sánchez-Fenollosa, S., Escaso, F., & Cobos, A. (2024). "A new specimen of ''Dacentrurus armatus'' Owen, 1875 (Ornithischia: Thyreophora) from the Upper Jurassic of Spain and its taxonomic relevance in the European stegosaurian diversity". Zoological Journal of the Linnean Society, zlae074. [[doi:10.1093/zoolinnean/zlae074]] | ||
Ulansky, R. (online 2014) "Dinosaur classification. Basal Thyreophora & Stegosauria" http://dinoweb.narod.ru/Ulansky_2014_Dinoclass_Stegosauria.pdf</small> | Ulansky, R. (online 2014) "Dinosaur classification. Basal Thyreophora & Stegosauria" http://dinoweb.narod.ru/Ulansky_2014_Dinoclass_Stegosauria.pdf</small> | ||
Aktualna wersja na dzień 09:13, 24 cze 2024
| Autor: | Maciej Ziegler, Marcin Szermański, Kamil Kamiński |
| Korekta: | Paweł Konarzewski |
| Alcovasaurus (alkowazaur) | |
|---|---|
| Długość | ok. 7 m |
| Dieta | roślinożerny |
| Miejsce | USA - Wyoming
(ekwiwalent ogniwa Brushy Basin, formacja Morrison) |
| Czas |
ok. 155-145 Ma |
| Systematyka | Dinosauria |
 Rekonstrukcja przyżyciowa. Autor: Connor Ashbridge [2] | |
Wstęp
Alcovasaurus to zaawansowany stegozauryd z późnej jury Ameryki Północnej. Wg Costy i Mateusa (2019) może on być drugim gatunkiem rodzaju Miragaia, jednakże obecnie uważa się Alcovasaurus za ważny takson.
Materiał kopalny
Okaz typowy to UW 20503 (wcześniej UW D54) - 42 kręgi ze wszystkich odcinków kręgosłupa, kość krzyżowa i niekompletne kości miednicy, prawa kość udowa (do dziś tylko ona przetrwała) i 4 kolce ogonowe. Do Alcovasaurus mógł należeć też fragment znaleziony w Como Bluff, Wyoming (odlew DMNH 33431) (Galton i Carpenter, 2016).
Budowa
Cechy charakterystyczne to bardzo długie (ok. 98,5 cm) kolce ogonowe, które są nieco spłaszczone (jednak pancerz może różnić się w zależności od wieku, wielkości i płci zwierzęcia - Maidment i in., 2008). Ponadto 10 trzonów dalszych kręgów ogonowych łatwo odróżnić od Stegosaurus: są zaokrąglone w widoku przednim/tylnym i występują wyrostki poprzeczne. Wyrostki sugerują obecność większych mięśni (longissimus caudalis superior, caudifemoralis longus i iliocaudalis). Rozwnięta muskulatura ogona koreluje z długimi kolcami ogonowymi, co czyniło go zapewne efektywniejszą bronią. Ogon był krótszy niż u Stegosaurus stenops (Galton, 2010; Galton i Carpenter, 2016). Od innych stegozaurów z formacji Morrison alkowazaura odróżnia także obecność sześciu par żeber krzyżowych (Costa i Mateus, 2019).
Filogeneza i taksonomia
Alcovasaurus jest podobny do Stegosaurus (Galton i Carpenter, 2016), więc prawdopodobnie jest jego bliskim krewnym. Paul (2010) nieoficjalnie podał, że gatunek ten jest bardziej bazalny od Stegosaurus (S. ungulatus i S. stenops). Nie przeprowadzono dokładnych porównań (w szczególności analiz filogenetycznych), więc pokrewieństwo z gatunkami Stegosaurus, Hesperosaurus i innymi stegozaurydami oraz odrębność rodzajowa Alcovasaurus nie są pewne. Wg Costy i Mateusa (2019) Alcovasaurus nie powinien być klasyfikowany jako odrębny rodzaju, lecz gatunek rodzaju Miragaia. Wraz z drugim gaunkiem miragaji oraz Dacentrurus należał on do kladu Dacentrurinae. Sánchez-Fenollosa i współautorzy (2024) na podstawie różnic morfologicznych w stosunku do Miragaia (obecnie synonim Dacentrurus) uznali, iż Alcovasaurus jest odrębnym taksonem.
Etymologia
Nazwa rodzajowa Alcovasaurus odnosi się z pewnością do miejsca znalezienia i oznacza "jaszczur z Alcova" (Alcova + sauros), zaś epitet gatunkowy oznacza zapewne "długokolcy".
Spis gatunków
| Alcovasaurus | Galton i Carpenter, 2016 | |
| = "Natronasaurus" | Ulansky vide Galton i Carpenter, 2016 | nomen nudum |
| A. longispinus | (Gilmore, 1914) Galton i Carpenter, 2016 | |
| = Stegosaurus longispinus | Gilmore, 1914 | |
| = Stegosaurus "altispinus" | Gilmore, 1914 | nomen nudum |
| = Kentrosaurus longispinus | (Gilmore, 1914) Olshevsky i Ford, 1993 | |
| = "Natronasaurus" longispinus | (Gilmore, 1914) Ulansky vide Galton i Carpenter, 2016 | nomen nudum |
| = Miragaia longispinus | Costa i Mateus, 2019 |
Bibliografia
Costa, F., Mateus, O. (2019) “Dacentrurine stegosaurs (Dinosauria): A new specimen of Miragaia longicollum from the Late Jurassic of Portugal resolves taxonomical validity and shows the occurrence of the clade in North America.” PLoS ONE 14(11): e0224263. doi:10.1371/journal.pone.0224263.
Galton, P. M. (2010) "Species of plated dinosaur Stegosaurus (Morrison Formation, Late Jurassic) of western USA: new type species designation needed" Swiss Journal of Geosciences, 103(2), 187-198. doi:10.1007/s00015-010-0022-4
Galton, P.M. & Carpenter, K. (2016) "The plated dinosaur Stegosaurus longispinus Gilmore, 1914 (Dinosauria: Ornithischia; Upper Jurassic, western USA), type species of Alcovasaurus n. gen." Neues Jahrbuch für Geologie und Paläontologie - Abhandlungen, 279(2), 185–208. doi:10.1127/njgpa/2016/0551
Gilmore, C.W. (1914) "Osteology of the armoured Dinosauria in the United States National Museum, with special reference to the genus Stegosaurus" United States National Museum Bulletin, 89, 1-143.
Maidment, S.C.R., Norman, D.B., Barrett, P.M., & Upchurch, P. (2008) "Systematics and phylogeny of Stegosauria (Dinosauria: Ornithischia)" Journal of Systematic Palaeontology, 6(4), 367-407. doi:10.1017/S1477201908002459
Paul, G.S. (2010) "The Princeton Field Guide to Dinosaurs" wyd. Princeton University - Princeton i Oxford
Sánchez-Fenollosa, S., Escaso, F., & Cobos, A. (2024). "A new specimen of Dacentrurus armatus Owen, 1875 (Ornithischia: Thyreophora) from the Upper Jurassic of Spain and its taxonomic relevance in the European stegosaurian diversity". Zoological Journal of the Linnean Society, zlae074. doi:10.1093/zoolinnean/zlae074
Ulansky, R. (online 2014) "Dinosaur classification. Basal Thyreophora & Stegosauria" http://dinoweb.narod.ru/Ulansky_2014_Dinoclass_Stegosauria.pdf
![[2]](https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Alcovasaurus_longispinus.png){kind=link}
![[1]](https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Alcovasaurus_longispinus_Skeletal_Diagram.jpg){kind=link}