Xianshanosaurus

Autor:	Marcin Szermański
Korekta:	Maciej Ziegler, Tomasz Skawiński, Michał Siedlecki

---

Xianshanosaurus (ksjanszanozaur)
Długość	15,5 m
Wysokość	3,7 m (w ramionach)
Masa	7,1 t
Dieta	roślinożerny
Miejsce	Chiny - Henan (formacja Haoling)
Czas	Trias 252 Jura 201 Kreda 145 66 ok. 121-100,5 Ma wczesna kreda (apt-alb)
Systematyka	Dinosauria Saurischia Sauropodomorpha Sauropoda Eusauropoda ?Neosauropoda/??Turiasauria ? Macronaria ? Titanosauriformes ? Somphospondyli ? Titanosauria ? Lithostrotia
Rekonstrukcja szkieletu. Zdjęcie: Kumiko. [1]
Mapa znalezisk
Wczytywanie mapy… {"minzoom":false,"maxzoom":false,"mappingservice":"leaflet","width":"auto","height":"350px","centre":false,"title":"","label":"","icon":"","visitedicon":"","lines":[],"polygons":[],"circles":[],"rectangles":[],"wmsoverlay":false,"copycoords":false,"static":false,"zoom":3,"defzoom":14,"layers":["OpenStreetMap"],"overlaylayers":[],"resizable":false,"enablefullscreen":false,"scrollwheelzoom":true,"markercluster":false,"clustermaxzoom":20,"clusterzoomonclick":true,"clustermaxradius":80,"clusterspiderfy":true,"geojson":"","locations":[{"text":"\u003Cb\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003Cp\u003EHaoling, Basen Ruyang, \"formacja \u003Ca href=\"/index.php?title=Mangchuan\u0026amp;action=edit\u0026amp;redlink=1\" class=\"new\" title=\"Mangchuan (strona nie istnieje)\"\u003EMangchuan\u003C/a\u003E\"|\u003Cb\u003EKLR-07-62-(6,59,15,3a,1)\u003C/b\u003E - \u003Ci\u003E\u003Ca class=\"mw-selflink selflink\"\u003EXianshanosaurus\u003C/a\u003E shijiagouensis\u003C/i\u003E - \u003Ca href=\"/wiki/Holotyp\" title=\"Holotyp\"\u003Eholotyp\u003C/a\u003E.\n\u003C/p\u003E\u003C/div\u003E\u003C/b\u003E\u003Chr /\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003C/div\u003E","title":"Haoling, Basen Ruyang, \"formacja Mangchuan\"|KLR-07-62-(6,59,15,3a,1) - Xianshanosaurus shijiagouensis - holotyp.\n","link":"","lat":34.11200000000000187583282240666449069976806640625,"lon":112.5892999999999943838702165521681308746337890625,"icon":""}],"imageoverlays":null}

Wstęp

Xianshanosaurus to rodzaj średnich rozmiarów zauropoda, należącego prawdopodobnie do tytanozaurów żyjącego na terenie dzisiejszych Chin w drugiej połowie epoki wczesnej kredy.

Materiał kopalny

Do holotypu należą: 10 naturalnie artykułowanych przednich kręgów ogonowych i 1 łuk hemalny (KLR-07-62-6), prawie kompletna prawa kość krucza (KLR-07-62-59), kompletna lewa kość udowa (KLR-07-62-15) i kilka kompletnych (KLR-07-62-3a, KLR-07-62-59-1) i niekompletnych żeber. Okaz typowy Xianshanosaurus znajduje się w Muzeum Geologii w Henan.

Budowa i systematyka

Ksjanszanozaur był średniej wielkości zauropodem, który odróżniał się od innych "długoszyjców" detalami budowy kręgów oraz kości kończyn. Na podstawie podobieństwa jego zęba do uzębienia Brachiosaurus można przypuszczać, że dinozaur ten może mieć pewne powiązania z brachiozaurydami. Jego morfologia przypomina także uzębienie jakie występuje u Euhelopus zdanskyi, natomiast różni się od innych zauropodów (Lü i in., 2009). Proceliczne kręgi ogonowe wskazują natomiast, że to przedstawiciel Lithostrotia (D'Emic, 2012), a przynajmniej Titanosauria (Mannion i Calvo, 2011). Obecnie zauropod ten uznawany jest za takson o niepewnej pozycji systematycznej, w różnych analizach filogenetycznych wychodzący jako tytanozaur (czasami należący do Lithostrotia) blisko spokrewniony z daksjatytanem (np: Mannion i in., 2013; Mannion i in. 2019; Mo i in., 2023a, Mo i in., 2023b) lub jako turiazaur, bądź euhelopidid (w tej wersji również spokrewniony z daksjatytanem) (Moore i in., 2020).

Paleoekologia

Xianshanosaurus dzielił prawdopodobnie przestrzeń życiową z innymi zauropodami, takimi jak ogromne ?Huanghetitan ruyangensis i Ruyangosaurus oraz mniejszy Yunmenglong. Z dinozaurów roślinożernych żyjących wraz z ksianszanozaurem można także wymienić bazalnego ankylozauryda Gobisaurus, który z kolei zasiedlał inną niszę ekologiczną. Fauną pokładów Basenu Ruyang uzupełniają liczne teropody: owiraptorozaur Luoyanggia liudianensis, nieopisany jeszcze ornitomimid (Ornithomimidae), spinozaurydy (Spinosauridae), karcharodontozaurydy (Carnosauria) odnalezione w okolicach miast Liudan i Santun w okręgu administracyjnym Ruyang, prowincja Henan. Listę teropodów uzupełniają okazy należące być może do dromeozaurydów (Dromaeosauridae).

Etymologia

Na nazwę rodzajową składają się Xianshan (góra Xian), w pobliżu której odnaleziono holotyp oraz greckie sauros (jaszczur, jaszczurka). Nazwę można więc przetłumaczyć jako "jaszczur z Xian". Z kolei epitet gatunkowy odnosi się do wsi Shijiagou, gdzie odkopano holotyp.

Spis gatunków

Xianshanosaurus	Lü, Xu, Jiang, Jia, Li, Yuan, Zhang i Ji, 2009
X. shijiagouensis	Lü, Xu, Jiang, Jia, Li, Yuan, Zhang i Ji, 2009

Bibliografia

D'Emic, M. (2012) "The early evolution of titanosauriform sauropod dinosaurs" Zoological Journal of the Linnean Society, 166, 624-671. doi:10.1111/j.1096-3642.2012.00853.x

Lü, J., Xu, L., Jiang, X., Jia, S., Li, M., Yuan, C., Zhang, X. & Ji, Q. (2009) "A preliminary report on the new dinosaurian fauna from the Cretaceous of the Ruyang Basin, Henan province of Central China". Journal of Paleontological Society of Korea. 25 (1) 43-56

Mannion, P. D., Calvo, J.O. (2011). "Anatomy of the basal titanosaur (Dinosauria, Sauropoda) Andesaurus delgadoi from the mid-Cretaceous (Albian-early Cenomanian) Río Limay Formation, Neuquén Province, Argentina: implications for titanosaur systematics". Zoological Journal of the Linnean Society. 163: no. [2]

Mannion, P.D., Upchurch, P., Barnes, R,N.. Mateus, O, (2013). "Osteology of the Late Jurassic Portuguese sauropod dinosaur Lusotitan atalaiensis (Macronaria) and the evolutionary history of basal titanosauriforms: Lusotitan and Titanosauriform Evolution". Zoological Journal of the Linnean Society. 168 (1): 98–206. [3]

Mannion, Philip D.; Upchurch, Paul; Jin, Xingsheng; Zheng, Wenjie (2019). "New information on the Cretaceous sauropod dinosaurs of Zhejiang Province, China: impact on Laurasian titanosauriform phylogeny and biogeography". Royal Society Open Science. 6 (8): 191057. [4]

Mo, J.-Y., Fu, Q.-Y., Yu, Y.-L. & Xu, X. (2023b). "A New Titanosaurian Sauropod from the Upper Cretaceous of Jiangxi Province, Southern China". Historical Biology: 1–1 [5]

Mo, J., Ma, F., Yu, Y. & Xu, X. (2023a). “A New Titanosauriform Sauropod with An Unusual Tail from the Lower Cretaceous of Northeastern China.” Cretaceous Research. [6]

Moore, A.J., Upchurch, P., Barrett, P.M., Clark, J.M., Xu, X. (2020). "Osteology of Klamelisaurus gobiensis (Dinosauria, Eusauropoda) and the evolutionary history of Middle–Late Jurassic Chinese sauropods". Journal of Systematic Palaeontology. 18 (16): 1299–1393. [7]