Ziapelta: Różnice pomiędzy wersjami
(Utworzył nową stronę „ Do rozszerzenia: dokładniejsze info z Arbour i in. (m.in. etymologia, budowa, rozmiary) {{DISPLAYTITLE:''Ziapelta''}} <small> {| class="wikitable" style="background...”) |
m |
||
| (Nie pokazano 2 wersji utworzonych przez jednego użytkownika) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
{{DISPLAYTITLE:''Ziapelta''}} | {{DISPLAYTITLE:''Ziapelta''}} | ||
| − | + | {{Opis | |
| − | { | + | |Autor = [[Marcin Szermański]], [[Paweł Konarzewski]] |
| − | | Autor | + | |Korekta = |
| − | + | |nazwa = ''Ziapelta'' | |
| − | + | |długość = | |
| − | + | |wysokość = | |
| − | | | + | |masa = |
| − | | | + | |dieta = roślinożerny |
| − | + | |miejsce = [[USA]] - Nowy Meksyk | |
| − | + | <small>[[formacja]] [[Kirtland]]</small> | |
| − | + | |czas = {{Występowanie|73|72.7}} | |
| − | + | ok. 73-72,7 [[Ma]] <br> | |
| − | | | ||
| − | |||
| − | | | ||
| − | | | ||
| − | |||
| − | | | ||
| − | |||
| − | |||
| − | | [[USA]] - Nowy Meksyk | ||
| − | |||
| − | <small> | ||
| − | | | ||
| − | |||
| − | | 72 | ||
| − | |||
<small>[[późna kreda]] ([[kampan]])</small> | <small>[[późna kreda]] ([[kampan]])</small> | ||
| − | | | + | |systematyka = |
| − | + | [[Dinosauria]] | |
| − | |||
[[Ornithischia]] | [[Ornithischia]] | ||
| Linia 41: | Linia 22: | ||
[[Ankylosauria]] | [[Ankylosauria]] | ||
| − | [[Ankylosauridae]] | + | [[Ankylosauridae]] |
| − | + | ||
| − | + | [[Ankylosaurinae]] | |
| − | [[ | ||
| − | |||
| − | Źródło: [https:// | + | [[Ankylosaurini]] |
| − | | | + | |grafika = Ziapelta.png |
| − | + | |podpis = Rekonstrukcja przyżyciowa ''Ziapelta sanjuanensis''. Autor: Sydney Mohr. Źródło: [https://journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.0108804] | |
| − | | | + | |PorównanieGrupa = |
| − | | | + | |PorównanieDługość = |
| − | <display_points type="terrain" zoom= | + | |mapa = |
| − | San Juan County, New Mexico, USA | + | <display_points type="terrain" zoom=3> |
| + | San Juan County, New Mexico, USA~formacja [[Kirtland]], hrabstwo San Juan, Nowy Meksyk, [[USA]]|<small>''Z. sanjuanensis'' - holotyp NMMNH P-64484 i(?) materiał przypisany NMMNH P-66930.<br> | ||
</display_points> | </display_points> | ||
| − | + | }} | |
| − | |||
==Wstęp== | ==Wstęp== | ||
| − | ''Ziapelta'' jest przedstawicielem [[zaawansowany]]ch ankylozaurów. Jej szczątki zostały odnalezione w dzisiejszym Nowym Meksyku ([[USA]]), a formalnie opisane w [[2014]] roku przez zespół naukowców pod przewodnictwem [[Victoria Arbour|Victorii Arbour]]. [[Dinozaur]] ten żył na tych obszarach ok. 72, | + | ''Ziapelta'' jest przedstawicielem [[zaawansowany]]ch ankylozaurów. Jej szczątki zostały odnalezione w dzisiejszym Nowym Meksyku ([[USA]]), a formalnie opisane w [[2014]] roku przez zespół naukowców pod przewodnictwem [[Victoria Arbour|Victorii Arbour]]. [[Dinozaur]] ten żył na tych obszarach ok. 72,3-72,7 [[Ma|milionów lat temu]], w [[późna kreda|późnej kredzie]]. |
| − | ==Materiał kopalny | + | ==Materiał kopalny== |
[[Plik:Ziapelta_sanjuanensis.png|200px|thumb|right|Czaszka holotypu. Źródło: [https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/9/94/Ziapelta_sanjuanensis.png].]] | [[Plik:Ziapelta_sanjuanensis.png|200px|thumb|right|Czaszka holotypu. Źródło: [https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/9/94/Ziapelta_sanjuanensis.png].]] | ||
| − | |||
[[Holotyp]] o numerze katalogowym NMMNH P-64484 to prawie kompletna czaszka, lewa strona tarczki pierwszego kręgu szyjnego (ang. first ''cervical half ring'') i częściowa tarczka drugiego kręgu szyjnego, osteodermy. | [[Holotyp]] o numerze katalogowym NMMNH P-64484 to prawie kompletna czaszka, lewa strona tarczki pierwszego kręgu szyjnego (ang. first ''cervical half ring'') i częściowa tarczka drugiego kręgu szyjnego, osteodermy. | ||
Materiał przypisany NMMNH P-66930 to kompletna tarczka pierwszego kręgu szyjnego. | Materiał przypisany NMMNH P-66930 to kompletna tarczka pierwszego kręgu szyjnego. | ||
| − | Według | + | ==Systematyka== |
| + | Według Arbour i Currie (2016) omawiany [[ankylozauryd]] znajduje się w [[klad]]zie [[Ankylosaurini]], grupie zaawansowanych ankylozaurynów. | ||
| + | |||
| + | ==Budowa== | ||
| + | Czaszka ''Ziapelta'' zachowała się prawie w całości i uległa niewielkiej kompresji. Jej najszerszy punkt znajduje się na tylnych końcach rogów łuskowych. W widoku grzbietowym (z pomięciem rogów nadocznych i łuskowych) ma kształt podobny do prostokąta. Rogi znajdujące się na kości łuskowej są wysokie, grube i zagięte do przodu. Przedoczodołowa część czaszki jest lekko wypukła, a kości przedszczękowe są szerokie i kwadratowe, pokryte płaskimi ozdobami. Płaskie kości zwane ''caputegulae'' znajdujące się na środku pyska są dużych rozmiarów i zajmują prawie połowę jego powierzchni. Są trójkątnego kształtu, gdy u jego kuzynów sześciokątne. Kształt rogów obecnych na policzkach jest nieznany, gdyż uszkodziły się podczas procesu powstania skamieniałości. W górnych szczękach znajduje się po 18 zębów z każdej strony. Ciało dinozaura jest chronione licznymi osteodermami. Poza osteodermami dinozaur posiada również dwie tarczki chroniące szyję oraz rzędy owalnych łusek, które prawdopodobnie biegły wzdłuż pleców i boków tułowia (Arbour i in., 2014). | ||
==Etymologia== | ==Etymologia== | ||
| − | Epitet gatunkowy ''sanjuanensis'' tego ankylozaura odnosi się do hrabstwa, w którym odnaleziono jego skamieniałe szczątki - San Juan. | + | Nazwa [[rodzaj]]owa ''Ziapelta'' to połączenie słów ''Zia'' i ''pelta''. Pierwszy człon nawiązuje do symbolu słońca Zia z czterema grupami promieni, mającego znaczenie religijne dla ludu Zia z Nowego Meksyku, a także symbolu ikonicznego na fladze stanowej Nowego Meksyku. Drugi człon ''pelta'' z języka łacińskiego oznacza mała tarcza, w nawiązaniu do osteodermów występujących u wszystkich [[ankylozauryd]]ów. Epitet gatunkowy ''sanjuanensis'' tego ankylozaura odnosi się do hrabstwa, w którym odnaleziono jego skamieniałe szczątki - San Juan. |
==Spis gatunków== | ==Spis gatunków== | ||
{| class="wikitable" | {| class="wikitable" | ||
| − | + | |{{V| ''Ziapelta''}} | |
| {{Kpt|[[Victoria Arbour|Arbour]]}}, {{Kpt|[[Michael Burns|Burns]]}}, {{Kpt|[[Robert Sullivan|Sullivan]]}}, {{Kpt|[[Spencer Lucas|Lucas]]}}, {{Kpt|[[Amanda Cantrell|Cantrell]]}}, {{Kpt|[[Joshua Fry|Fry]]}} i {{Kpt|[[Thomas Suazo|Suazo]]}}, [[2014]] | | {{Kpt|[[Victoria Arbour|Arbour]]}}, {{Kpt|[[Michael Burns|Burns]]}}, {{Kpt|[[Robert Sullivan|Sullivan]]}}, {{Kpt|[[Spencer Lucas|Lucas]]}}, {{Kpt|[[Amanda Cantrell|Cantrell]]}}, {{Kpt|[[Joshua Fry|Fry]]}} i {{Kpt|[[Thomas Suazo|Suazo]]}}, [[2014]] | ||
|- | |- | ||
| − | + | |{{V| ''Z. sanjuanensis''}} | |
| {{Kpt|Arbour, Burns, Sullivan, Lucas, Cantrell, Fry}} i {{Kpt|Suazo}}, 2014 | | {{Kpt|Arbour, Burns, Sullivan, Lucas, Cantrell, Fry}} i {{Kpt|Suazo}}, 2014 | ||
|} | |} | ||
==Bibliografia== | ==Bibliografia== | ||
| − | <small> | + | <small>Arbour, V. M., Burns, M. E., Sullivan, R. M., Lucas, S. G., Cantrell, A. K., Fry, J., & Suazo, T. L. (2014). "A new ankylosaurid dinosaur from the Upper Cretaceous (Kirtlandian) of New Mexico with implications for ankylosaurid diversity in the Upper Cretaceous of western North America". PLoS One, 9(9), e108804. [[doi:10.1371/journal.pone.0108804]] |
| − | Arbour, V.M. & Currie, P.J. ( | + | |
| + | Arbour, V.M. & Currie, P.J. (2016) "Systematics, phylogeny and palaeobiogeography of the ankylosaurid dinosaurs". Journal of Systematic Palaeontology. [[doi:10.1080/14772019.2015.1059985]] | ||
</small> | </small> | ||
| Linia 95: | Linia 78: | ||
[[Kategoria:Kreda]] | [[Kategoria:Kreda]] | ||
[[Kategoria:Kampan]] | [[Kategoria:Kampan]] | ||
| − | |||
Aktualna wersja na dzień 22:24, 5 paź 2024
| Autor: | Marcin Szermański, Paweł Konarzewski |
| Ziapelta | |
|---|---|
| Dieta | roślinożerny |
| Miejsce | USA - Nowy Meksyk |
| Czas |
ok. 73-72,7 Ma |
| Systematyka | Dinosauria |
 Rekonstrukcja przyżyciowa Ziapelta sanjuanensis. Autor: Sydney Mohr. Źródło: [2] | |
| Mapa znalezisk | |
Wczytywanie mapy…
| |
Wstęp
Ziapelta jest przedstawicielem zaawansowanych ankylozaurów. Jej szczątki zostały odnalezione w dzisiejszym Nowym Meksyku (USA), a formalnie opisane w 2014 roku przez zespół naukowców pod przewodnictwem Victorii Arbour. Dinozaur ten żył na tych obszarach ok. 72,3-72,7 milionów lat temu, w późnej kredzie.
Materiał kopalny
Holotyp o numerze katalogowym NMMNH P-64484 to prawie kompletna czaszka, lewa strona tarczki pierwszego kręgu szyjnego (ang. first cervical half ring) i częściowa tarczka drugiego kręgu szyjnego, osteodermy.
Materiał przypisany NMMNH P-66930 to kompletna tarczka pierwszego kręgu szyjnego.
Systematyka
Według Arbour i Currie (2016) omawiany ankylozauryd znajduje się w kladzie Ankylosaurini, grupie zaawansowanych ankylozaurynów.
Budowa
Czaszka Ziapelta zachowała się prawie w całości i uległa niewielkiej kompresji. Jej najszerszy punkt znajduje się na tylnych końcach rogów łuskowych. W widoku grzbietowym (z pomięciem rogów nadocznych i łuskowych) ma kształt podobny do prostokąta. Rogi znajdujące się na kości łuskowej są wysokie, grube i zagięte do przodu. Przedoczodołowa część czaszki jest lekko wypukła, a kości przedszczękowe są szerokie i kwadratowe, pokryte płaskimi ozdobami. Płaskie kości zwane caputegulae znajdujące się na środku pyska są dużych rozmiarów i zajmują prawie połowę jego powierzchni. Są trójkątnego kształtu, gdy u jego kuzynów sześciokątne. Kształt rogów obecnych na policzkach jest nieznany, gdyż uszkodziły się podczas procesu powstania skamieniałości. W górnych szczękach znajduje się po 18 zębów z każdej strony. Ciało dinozaura jest chronione licznymi osteodermami. Poza osteodermami dinozaur posiada również dwie tarczki chroniące szyję oraz rzędy owalnych łusek, które prawdopodobnie biegły wzdłuż pleców i boków tułowia (Arbour i in., 2014).
Etymologia
Nazwa rodzajowa Ziapelta to połączenie słów Zia i pelta. Pierwszy człon nawiązuje do symbolu słońca Zia z czterema grupami promieni, mającego znaczenie religijne dla ludu Zia z Nowego Meksyku, a także symbolu ikonicznego na fladze stanowej Nowego Meksyku. Drugi człon pelta z języka łacińskiego oznacza mała tarcza, w nawiązaniu do osteodermów występujących u wszystkich ankylozaurydów. Epitet gatunkowy sanjuanensis tego ankylozaura odnosi się do hrabstwa, w którym odnaleziono jego skamieniałe szczątki - San Juan.
Spis gatunków
| Ziapelta | Arbour, Burns, Sullivan, Lucas, Cantrell, Fry i Suazo, 2014 |
| Z. sanjuanensis | Arbour, Burns, Sullivan, Lucas, Cantrell, Fry i Suazo, 2014 |
Bibliografia
Arbour, V. M., Burns, M. E., Sullivan, R. M., Lucas, S. G., Cantrell, A. K., Fry, J., & Suazo, T. L. (2014). "A new ankylosaurid dinosaur from the Upper Cretaceous (Kirtlandian) of New Mexico with implications for ankylosaurid diversity in the Upper Cretaceous of western North America". PLoS One, 9(9), e108804. doi:10.1371/journal.pone.0108804
Arbour, V.M. & Currie, P.J. (2016) "Systematics, phylogeny and palaeobiogeography of the ankylosaurid dinosaurs". Journal of Systematic Palaeontology. doi:10.1080/14772019.2015.1059985
![[1]](https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/9/94/Ziapelta_sanjuanensis.png){kind=link}