Ziapelta
Autor: | Marcin Szermański, Paweł Konarzewski |
Ziapelta | |
---|---|
Dieta | roślinożerny |
Miejsce | USA - Nowy Meksyk |
Czas |
ok. 73-72,7 Ma |
Systematyka | Dinosauria |
Rekonstrukcja przyżyciowa Ziapelta sanjuanensis. Autor: Sydney Mohr. Źródło: [2] | |
Mapa znalezisk | |
Wczytywanie mapy…
|
Wstęp
Ziapelta jest przedstawicielem zaawansowanych ankylozaurów. Jej szczątki zostały odnalezione w dzisiejszym Nowym Meksyku (USA), a formalnie opisane w 2014 roku przez zespół naukowców pod przewodnictwem Victorii Arbour. Dinozaur ten żył na tych obszarach ok. 72,3-72,7 milionów lat temu, w późnej kredzie.
Materiał kopalny
Holotyp o numerze katalogowym NMMNH P-64484 to prawie kompletna czaszka, lewa strona tarczki pierwszego kręgu szyjnego (ang. first cervical half ring) i częściowa tarczka drugiego kręgu szyjnego, osteodermy.
Materiał przypisany NMMNH P-66930 to kompletna tarczka pierwszego kręgu szyjnego.
Systematyka
Według Arbour i Currie (2016) omawiany ankylozauryd znajduje się w kladzie Ankylosaurini, grupie zaawansowanych ankylozaurynów.
Budowa
Czaszka Ziapelta zachowała się prawie w całości i uległa niewielkiej kompresji. Jej najszerszy punkt znajduje się na tylnych końcach rogów łuskowych. W widoku grzbietowym (z pomięciem rogów nadocznych i łuskowych) ma kształt podobny do prostokąta. Rogi znajdujące się na kości łuskowej są wysokie, grube i zagięte do przodu. Przedoczodołowa część czaszki jest lekko wypukła, a kości przedszczękowe są szerokie i kwadratowe, pokryte płaskimi ozdobami. Płaskie kości zwane caputegulae znajdujące się na środku pyska są dużych rozmiarów i zajmują prawie połowę jego powierzchni. Są trójkątnego kształtu, gdy u jego kuzynów sześciokątne. Kształt rogów obecnych na policzkach jest nieznany, gdyż uszkodziły się podczas procesu powstania skamieniałości. W górnych szczękach znajduje się po 18 zębów z każdej strony. Ciało dinozaura jest chronione licznymi osteodermami. Poza osteodermami dinozaur posiada również dwie tarczki chroniące szyję oraz rzędy owalnych łusek, które prawdopodobnie biegły wzdłuż pleców i boków tułowia (Arbour i in., 2014).
Etymologia
Nazwa rodzajowa Ziapelta to połączenie słów Zia i pelta. Pierwszy człon nawiązuje do symbolu słońca Zia z czterema grupami promieni, mającego znaczenie religijne dla ludu Zia z Nowego Meksyku, a także symbolu ikonicznego na fladze stanowej Nowego Meksyku. Drugi człon pelta z języka łacińskiego oznacza mała tarcza, w nawiązaniu do osteodermów występujących u wszystkich ankylozaurydów. Epitet gatunkowy sanjuanensis tego ankylozaura odnosi się do hrabstwa, w którym odnaleziono jego skamieniałe szczątki - San Juan.
Spis gatunków
Ziapelta | Arbour, Burns, Sullivan, Lucas, Cantrell, Fry i Suazo, 2014 |
Z. sanjuanensis | Arbour, Burns, Sullivan, Lucas, Cantrell, Fry i Suazo, 2014 |
Bibliografia
Arbour, V. M., Burns, M. E., Sullivan, R. M., Lucas, S. G., Cantrell, A. K., Fry, J., & Suazo, T. L. (2014). "A new ankylosaurid dinosaur from the Upper Cretaceous (Kirtlandian) of New Mexico with implications for ankylosaurid diversity in the Upper Cretaceous of western North America". PLoS One, 9(9), e108804. doi:10.1371/journal.pone.0108804
Arbour, V.M. & Currie, P.J. (2016) "Systematics, phylogeny and palaeobiogeography of the ankylosaurid dinosaurs". Journal of Systematic Palaeontology. doi:10.1080/14772019.2015.1059985