Minmi: Różnice pomiędzy wersjami
m |
m |
||
| (Nie pokazano 1 pośredniej wersji utworzonej przez tego samego użytkownika) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| − | |||
| − | |||
{{DISPLAYTITLE:''Minmi''}} | {{DISPLAYTITLE:''Minmi''}} | ||
| − | + | {{Opis | |
| − | { | + | |Autor = [[Maciej Ziegler]] |
| − | | Autor | + | |Korekta = [[Tomasz Sokołowski]], [[Adrian Tkocz]], [[Marcin Szermański]], [[Kamil Kamiński]] |
| − | + | |nazwa = ''Minmi'' (minmi) | |
| − | + | |długość = ok. 3 m | |
| − | + | |wysokość = | |
| − | | [[Tomasz Sokołowski]] | + | |masa = 200-350 kg |
| − | [[Adrian Tkocz]] | + | |dieta = roślinożerny |
| − | + | |miejsce = [[Australia]] - Queensland | |
| − | [[Marcin Szermański]] | + | <small>([[formacja]] [[Bungil]])</small> |
| − | | | + | |czas = {{Występowanie|121|118}} |
| − | + | ok. ?121,4-118 [[Ma]]<br> | |
| − | + | <small>[[wczesna kreda]] (?wczesny [[apt]])</small> | |
| − | + | |systematyka = | |
| − | + | [[Dinosauria]] | |
| − | |||
| − | |||
| − | | | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | | | ||
| − | |||
| − | | | ||
| − | |||
| − | | | ||
| − | |||
| − | | [[Australia]] - | ||
| − | |||
| − | <small>(formacja [[Bungil]])</small> | ||
| − | |||
| − | | | ||
| − | |||
| − | |||
| − | <small>[[wczesna kreda]] ([[ | ||
| − | |||
| − | | | ||
| − | |||
| − | |||
[[Ornithischia]] | [[Ornithischia]] | ||
| Linia 46: | Linia 20: | ||
[[Thyreophora]] | [[Thyreophora]] | ||
| − | [[Ankylosauria | + | ?[[Ankylosauria]] |
| − | + | |grafika = Minmi_Cas_Liber.jpg | |
| − | + | |podpis = Rekonstrukcja minmi w muzeum. Autor zdjęcia: Cus Liber [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Minmi_model_Canberra_email.jpg] | |
| − | | | + | |PorównanieGrupa = |
| − | + | |PorównanieDługość = | |
| − | + | |mapa = | |
| − | | | + | }} |
| − | | | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
==Wstęp== | ==Wstęp== | ||
| − | Minmi to | + | Minmi to wątpliwy rodzaj niewielkiego ankylozaura, znanego z osadów wczesnokredowych z Australii. |
==Nazwa== | ==Nazwa== | ||
| − | Nazwa [[rodzaj]]owa pochodzi od miejsca znalezienia dinozaura - Minmi Crossing w stanie Queensland. Przez wiele lat ''Minmi'' miał najkrótszą nazwę wśród dinozaurów. W [[2004]] roku został jednak zdeklasowany przez ''[[Mei]]'' i później także przez ''[[Kol]]''. | + | Nazwa [[rodzaj]]owa pochodzi od miejsca znalezienia dinozaura - Minmi Crossing w stanie Queensland. Przez wiele lat ''Minmi'' miał najkrótszą nazwę wśród dinozaurów. W [[2004]] roku został jednak zdeklasowany przez ''[[Mei]]'' i później także przez ''[[Kol]]''. |
==Materiał kopalny== | ==Materiał kopalny== | ||
| − | Znaleziono | + | Znaleziono sześć osobników przypisanych temu [[rodzaj]]owi. |
| − | [[Holotyp]] (QM F10329) to szkielet pozaczaszkowy (11 [[kręg]]ów grzbietowych, | + | [[Holotyp]] (QM F10329) to szkielet pozaczaszkowy (11 [[kręg]]ów grzbietowych, połączonych z podstawami 11 żeber i 3 przykręgami, 5 niekompletnych żeber, niekompletna prawa stopa, pancerz brzuszny i 2 niezidentyfikowane elementy) (Molnar, 1980). Arbour i Currie (2015) zamiast stopy wymieniają dłoń. |
| − | Materiał przypisany: | + | Materiał przypisany: |
AM F35259 - żebra z osteodermami. | AM F35259 - żebra z osteodermami. | ||
| Linia 76: | Linia 44: | ||
AM F119849 - kręgi, żebra, osteodermy. | AM F119849 - kręgi, żebra, osteodermy. | ||
| − | QM F33286 | + | QM F33286 – fragmentaryczny odcinek piersiowy kręgosłupa, połączony z miednicą i osteodermami. |
QM F33565 - częściowa kość udowa. | QM F33565 - częściowa kość udowa. | ||
| − | QM F33566 - częściowa kość piszczelowa. | + | QM F33566 - częściowa kość piszczelowa. |
| + | |||
| + | Należy zaznaczyć, że okazy te pochodzą z osadów formacji [[Toolebuk]] i [[Allaru]], podczas gdy holotyp – z formacji Bungil. Ze względu na ich fragmentaryczność oraz fakt, że w niewielkim stopniu pokrywają się z okazem QM F10329, można mieć wątpliwości, czy rzeczywiście należą one do tego samego gatunku. | ||
Przez wiele lat do ''Minmi'' przypisywano także okaz QM F1801 pochodzący z młodszych osadów ([[formacja]] [[Allaru]]). W [[2015]] roku utworzono dla niego nowy [[rodzaj]] - ''[[Kunbarrasaurus]]''. | Przez wiele lat do ''Minmi'' przypisywano także okaz QM F1801 pochodzący z młodszych osadów ([[formacja]] [[Allaru]]). W [[2015]] roku utworzono dla niego nowy [[rodzaj]] - ''[[Kunbarrasaurus]]''. | ||
==Budowa== | ==Budowa== | ||
| − | Minmi był spokojnym roślinożercą, broniąc się przed drapieżnikami polegał na swoim pancerzu złożonym z kostnych płyt i kolców | + | Minmi był spokojnym roślinożercą, broniąc się przed drapieżnikami polegał na swoim pancerzu złożonym z kostnych płyt i kolców. Poruszał się dość wolno, jak wskazują badania przypisywanych temu rodzajowi odcisków stóp. W przeciwieństwie do większości ankylozaurów (prócz ''[[Hungarosaurus]]''), minmi miał poziome płytki kostne, które ciągnęły się po bokach kręgów, zwane przykręgami (''paravertebrae''), od których pochodzi nazwa gatunkowa tego dinozaura. Były to prawdopodobnie kości heterotopowe (powstające na skutek kostnienia ścięgien, tzw. trzeszczka), podobne do skostniałych ścięgien innych ptasiomiednicznych (zdaniem Arbour i Curriego [2015] to właśnie skostniałe ścięgna, analogiczne do podobnych struktur u innych ankylozaurów). Ich funkcja jest niepewna – być może wzmacniały grzbiet, co pozwalałoby na szybszą lokomocję niż u pozostałych dinozaurów pancernych. Niezwykłą cechą, występującą także u ''[[Liaoningosaurus]]'', znanego z dolnokredowych osadów z Chin, jest opancerzenie na brzuchu. |
==Pozycja filogenetyczna== | ==Pozycja filogenetyczna== | ||
| − | ''Minmi'' | + | Pozycja filogenetyczna ''Minmi'' jest trudna do ustalenia ze względu na niedostatek szczątków. Dawniejsze analizy, które uwzględniały ten rodzaj, opierały się w znacznej mierze na okazie QM F1801, który wg obecnego stanu wiedzy nie należy do ''Minmi''. Z tego też powodu, wobec braku cech diagnostycznych, Arbour i Currie (2015) uznali go za ''nomen dubium''. W analizie Ravena i in. (2023) ''Minmi'' występuje jako takson siostrzany dla [[Eurypoda]], kladu grupującego [[Ankylosauria]] i [[Stegosauria]]. |
==Spis gatunków== | ==Spis gatunków== | ||
| Linia 108: | Linia 78: | ||
Leahey, L.G., Molnar, R.E., Carpenter, K., Witmer, L.M. & Salisbury, S.W. (2015) Cranial osteology of the ankylosaurian dinosaur formerly known as ''Minmi'' sp. (Ornithischia: Thyreophora) from the Lower Cretaceous Allaru Mudstone of Richmond, Queensland, Australia. PeerJ, 3: e1475. [[doi:10.7717/peerj.1475]] | Leahey, L.G., Molnar, R.E., Carpenter, K., Witmer, L.M. & Salisbury, S.W. (2015) Cranial osteology of the ankylosaurian dinosaur formerly known as ''Minmi'' sp. (Ornithischia: Thyreophora) from the Lower Cretaceous Allaru Mudstone of Richmond, Queensland, Australia. PeerJ, 3: e1475. [[doi:10.7717/peerj.1475]] | ||
| + | |||
| + | Paul, G.S. (2024). "''The Princeton Field Guide to Dinosaurs''" wyd. Princeton University. | ||
| + | |||
| + | Raven, T.J., Barrett, P.M., Xu, X. & Maidment, S.C.R. (2019). „A reassessment of the purported ankylosaurian dinosaur ''Bienosaurus lufengensis'' from the Lower Lufeng Formation of Yunnan, China.” Acta Palaeontologica Polonica 64 (2): 335–342. | ||
Thompson, R.S., Parish, J.C., Maidment, S.C.R. & Barrett, P.M. (2012) Phylogeny of the ankylosaurian dinosaurs (Ornithischia: Thyreophora). Journal of Systematic Palaeontology 10(2): 301-312. [[doi:10.1080/14772019.2011.569091]] | Thompson, R.S., Parish, J.C., Maidment, S.C.R. & Barrett, P.M. (2012) Phylogeny of the ankylosaurian dinosaurs (Ornithischia: Thyreophora). Journal of Systematic Palaeontology 10(2): 301-312. [[doi:10.1080/14772019.2011.569091]] | ||
| − | + | </small> | |
| − | |||
| − | |||
[[Kategoria:Nomen dubium]] | [[Kategoria:Nomen dubium]] | ||
| − | |||
Aktualna wersja na dzień 10:14, 26 gru 2024
| Autor: | Maciej Ziegler |
| Korekta: | Tomasz Sokołowski, Adrian Tkocz, Marcin Szermański, Kamil Kamiński |
| Minmi (minmi) | |
|---|---|
| Długość | ok. 3 m |
| Masa | 200-350 kg |
| Dieta | roślinożerny |
| Miejsce | Australia - Queensland |
| Czas |
ok. ?121,4-118 Ma |
| Systematyka | Dinosauria |
 Rekonstrukcja minmi w muzeum. Autor zdjęcia: Cus Liber [1] | |
Wstęp
Minmi to wątpliwy rodzaj niewielkiego ankylozaura, znanego z osadów wczesnokredowych z Australii.
Nazwa
Nazwa rodzajowa pochodzi od miejsca znalezienia dinozaura - Minmi Crossing w stanie Queensland. Przez wiele lat Minmi miał najkrótszą nazwę wśród dinozaurów. W 2004 roku został jednak zdeklasowany przez Mei i później także przez Kol.
Materiał kopalny
Znaleziono sześć osobników przypisanych temu rodzajowi.
Holotyp (QM F10329) to szkielet pozaczaszkowy (11 kręgów grzbietowych, połączonych z podstawami 11 żeber i 3 przykręgami, 5 niekompletnych żeber, niekompletna prawa stopa, pancerz brzuszny i 2 niezidentyfikowane elementy) (Molnar, 1980). Arbour i Currie (2015) zamiast stopy wymieniają dłoń.
Materiał przypisany:
AM F35259 - żebra z osteodermami.
AM F119849 - kręgi, żebra, osteodermy.
QM F33286 – fragmentaryczny odcinek piersiowy kręgosłupa, połączony z miednicą i osteodermami.
QM F33565 - częściowa kość udowa.
QM F33566 - częściowa kość piszczelowa.
Należy zaznaczyć, że okazy te pochodzą z osadów formacji Toolebuk i Allaru, podczas gdy holotyp – z formacji Bungil. Ze względu na ich fragmentaryczność oraz fakt, że w niewielkim stopniu pokrywają się z okazem QM F10329, można mieć wątpliwości, czy rzeczywiście należą one do tego samego gatunku.
Przez wiele lat do Minmi przypisywano także okaz QM F1801 pochodzący z młodszych osadów (formacja Allaru). W 2015 roku utworzono dla niego nowy rodzaj - Kunbarrasaurus.
Budowa
Minmi był spokojnym roślinożercą, broniąc się przed drapieżnikami polegał na swoim pancerzu złożonym z kostnych płyt i kolców. Poruszał się dość wolno, jak wskazują badania przypisywanych temu rodzajowi odcisków stóp. W przeciwieństwie do większości ankylozaurów (prócz Hungarosaurus), minmi miał poziome płytki kostne, które ciągnęły się po bokach kręgów, zwane przykręgami (paravertebrae), od których pochodzi nazwa gatunkowa tego dinozaura. Były to prawdopodobnie kości heterotopowe (powstające na skutek kostnienia ścięgien, tzw. trzeszczka), podobne do skostniałych ścięgien innych ptasiomiednicznych (zdaniem Arbour i Curriego [2015] to właśnie skostniałe ścięgna, analogiczne do podobnych struktur u innych ankylozaurów). Ich funkcja jest niepewna – być może wzmacniały grzbiet, co pozwalałoby na szybszą lokomocję niż u pozostałych dinozaurów pancernych. Niezwykłą cechą, występującą także u Liaoningosaurus, znanego z dolnokredowych osadów z Chin, jest opancerzenie na brzuchu.
Pozycja filogenetyczna
Pozycja filogenetyczna Minmi jest trudna do ustalenia ze względu na niedostatek szczątków. Dawniejsze analizy, które uwzględniały ten rodzaj, opierały się w znacznej mierze na okazie QM F1801, który wg obecnego stanu wiedzy nie należy do Minmi. Z tego też powodu, wobec braku cech diagnostycznych, Arbour i Currie (2015) uznali go za nomen dubium. W analizie Ravena i in. (2023) Minmi występuje jako takson siostrzany dla Eurypoda, kladu grupującego Ankylosauria i Stegosauria.
Spis gatunków
| Minmi | Molnar, 1980 | nomen dubium |
| M. paravertebra | Molnar, 1980 | nomen dubium |
Bibliografia
Agnolin, F.L., Ezcurra, M.D., Pais, D.F. & Salisbury, S.W. (2010) A reappraisal of the Cretaceous non-avian dinosaur faunas from Australia and New Zealand: Evidence for their Gondwanan affinities. Journal of Systematic Palaeontology, 8(2): 257-300.
Arbour, V.M. & Currie, P.J. (2015) Systematics, phylogeny and palaeobiogeography of the ankylosaurid dinosaurs. Journal of Systematic Palaeontology. doi:10.1080/14772019.2015.1059985
Leahey, L.G., Molnar, R.E., Carpenter, K., Witmer, L.M. & Salisbury, S.W. (2015) Cranial osteology of the ankylosaurian dinosaur formerly known as Minmi sp. (Ornithischia: Thyreophora) from the Lower Cretaceous Allaru Mudstone of Richmond, Queensland, Australia. PeerJ, 3: e1475. doi:10.7717/peerj.1475
Paul, G.S. (2024). "The Princeton Field Guide to Dinosaurs" wyd. Princeton University.
Raven, T.J., Barrett, P.M., Xu, X. & Maidment, S.C.R. (2019). „A reassessment of the purported ankylosaurian dinosaur Bienosaurus lufengensis from the Lower Lufeng Formation of Yunnan, China.” Acta Palaeontologica Polonica 64 (2): 335–342.
Thompson, R.S., Parish, J.C., Maidment, S.C.R. & Barrett, P.M. (2012) Phylogeny of the ankylosaurian dinosaurs (Ornithischia: Thyreophora). Journal of Systematic Palaeontology 10(2): 301-312. doi:10.1080/14772019.2011.569091
![[1]](http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Minmi_model_Canberra_email.jpg){kind=link}