Bahariasaurus: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Dinozaury.com
Skocz do: nawigacja, szukaj
m
(uzupełnienia)
Linia 1: Linia 1:
−
Do sprawdzenia i aktualizacji.
 
−
 
 
{{DISPLAYTITLE:''Bahariasaurus''}}
 
{{DISPLAYTITLE:''Bahariasaurus''}}
−
<small>
+
{{Opis
−
{| class="wikitable" style="background-color:CornSilk"
+
|Autor               = [[Maciej Ziegler]]
−
| Autor:
+
|Korekta            = [[Marcin Szermański]], Ti58, [[Paweł Konarzewski]]
−
| Korekta:
+
|nazwa              = ''Bahariasurus'' (bahariazaur)
−
|-
+
|długość            = ok. 12 m  
−
| [[Maciej Ziegler]]
+
|wysokość            =
−
| [[Marcin Szermański]], Ti58
+
|masa                =
−
|}
+
|dieta              = ? wszystkożerny/roślinożerny
−
</small>
+
|miejsce            = [[Egipt]]
−
 
+
<small>([[formacja]] [[Bahariya]])</small>
−
----
+
<hr>
−
 
+
? [[Maroko]]
−
{| class="wikitable" style="text-align:left" align="left"
 
−
! colspan=2 | ''Bahariasurus'' (bahariazaur)
 
−
|-
 
−
! '''Długość''':
 
−
| ok. 12 m
 
−
 
 
−
|-
 
−
! '''Masa''':
 
−
| ? t
 
−
 
 
−
|-
 
−
! '''[[Lokacje|Miejsce występowania]]''':
 
−
| [[Egipt]]
 
  
−
<small>(formacja [[Baharıje]])</small>
+
<small>([[grupa]] [[Kem Kem]])</small>
−
|-
+
|czas                = {{Występowanie|100|94}}
−
! '''[[Czas|Czas występowania]]'''
+
ok. 100-94 [[Ma]]<br>
−
| 100-96 Ma
+
<small>[[późna kreda]] ([[cenoman]])</small>
 +
|systematyka =
 +
[[Dinosauria]]
  
−
<small>późny [[kreda]] (wczesny [[cenoman]])</small>
+
[[Saurischia]]
−
|-
 
−
! '''Systematyka'''
 
−
| [[Dinosauria]]
 
  
 
[[Theropoda]]
 
[[Theropoda]]
  
−
[[Averostra]]
+
[[Ceratosauria]]
  
−
[[Ceratosauria]] / [[Tetanurae]]
+
[[Abelisauroidea]]
  
−
|-
+
? [[Noasauridae]]
−
| colspan=2 |[[Plik:Bahariasaurus_NT.jpg|400px]]
 
−
<small>[http://spinops.blogspot.com/2013/09/bahariasaurus-ingens.html Autor: Nobu Tamura].</small>
 
−
|}
 
  
 +
|grafika = DeltaSize.png
 +
|podpis = Rekonstrukcja oraz porównanie rozmiarów człowieka z ''[[Deltadromeus]]'', potencjalnym synonimem ''Bahariasurus''. Autor: Definitely NOT Dilophosaurus [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:DeltaSize.png]
 +
|PorównanieGrupa =
 +
|PorówanieDługość =
 +
|mapa =
 +
}}
 
==Wstęp==
 
==Wstęp==
−
''Bahariasaurus'' to wielki, tajemniczy [[teropod]] z początku późnej kredy Afryki.
+
''Bahariasaurus'' to wielki, tajemniczy [[teropod]] prawdopodobnie będący [[Ceratosauria|ceratozaurem]] żyjącym w [[późna kreda|późnej kredzie]] na terenie dzisiejszej Afryki. Wszystkie skamieniałości należące do bahariazaura uległy zniszczeniu podczas II wojny światowej.
  
 
==Materiał kopalny==
 
==Materiał kopalny==
Linia 58: Linia 45:
  
 
* HM 1922 X 48 - obecnie zniszczone, fragmentaryczne szkielety: jeden zawiera kręgi a drugi kość łonową.
 
* HM 1922 X 48 - obecnie zniszczone, fragmentaryczne szkielety: jeden zawiera kręgi a drugi kość łonową.
 +
 +
[[Cau]] i Paterna (2025) uważają, że [[holotyp]] ''[[Deltadromeus]]'' (SGM Din-2 - niekompletny szkielet) jest w rzeczywistości niedojrzałym ''Bahariasurus''.
  
 
Materiał pochodzący z wczesnego [[cenoman]]u (100-96 Ma) północno-wschodniej Brazylii (formacja [[Alcântara]]) Medeiros i Schultz ([[2002]]) oznaczyli jako [[cf]]. ''Bahariasaurus'' [[sp.]]
 
Materiał pochodzący z wczesnego [[cenoman]]u (100-96 Ma) północno-wschodniej Brazylii (formacja [[Alcântara]]) Medeiros i Schultz ([[2002]]) oznaczyli jako [[cf]]. ''Bahariasaurus'' [[sp.]]
  
 
==Synonimika i filogeneza==
 
==Synonimika i filogeneza==
−
Część materiału zaliczonego do ''Bahariasaurus'' była uważana za należąca do ''[[Deltadromeus]]'' (Carrano i Sampson, 2008), sugerowano również, że są to [[synonim]]y. Status taksonomiczny i pozycja filogenetyczna ''Bahariasaurus'' jest obecnie niejasny (por. np. Chiarenza i Cau, 2016; Motta i in., 2016; Mortimer, online 2014; online 2016). Porównanie utrudnia znikoma ilość materiału (w przypadku ''B. ingens'' zostały jedynie rysunki Stromera) i kiepski stan zachowania [[holotyp]]u ''Deltadromeus''.
+
Część materiału zaliczonego do ''Bahariasaurus'' była uważana za należąca do ''[[Deltadromeus]]'' (Carrano i Sampson, 2008), sugerowano również, że są to [[synonim]]y (np. Cau i Paterna, 2025). Status taksonomiczny i pozycja filogenetyczna ''Bahariasaurus'' jest obecnie niejasny (por. np. Chiarenza i Cau, 2016; Motta i in., 2016; Mortimer, online 2014; online 2016). Porównanie utrudnia znikoma ilość materiału (w przypadku ''B. ingens'' zostały jedynie rysunki Stromera) i kiepski stan idealny zachowania [[holotyp]]u ''[[Deltadromeus]]''.  
  
 
[[Oliver Rauhut|Rauhut]] ([[1995]]) uznał bahariazaura za przedstawiciela [[Carcharodontosauridae]], natomiast Chure ([[2000]]) za [[tyranozauroid]]a, lecz oba przyporządkowania są raczej mało przekonujące ([[Mortimer]], online 2016). Kręgi krzyżowe wykazują budowę typową dla [[abelizaur]]ów (Carrano i Sampson, 2008) - zostało to obalone przez Mortimera (online 2016), który wskazuje, że ''Bahariasaurus'' jest [[diagnoza|diagnostycznym]] [[tetanur]]em.
 
[[Oliver Rauhut|Rauhut]] ([[1995]]) uznał bahariazaura za przedstawiciela [[Carcharodontosauridae]], natomiast Chure ([[2000]]) za [[tyranozauroid]]a, lecz oba przyporządkowania są raczej mało przekonujące ([[Mortimer]], online 2016). Kręgi krzyżowe wykazują budowę typową dla [[abelizaur]]ów (Carrano i Sampson, 2008) - zostało to obalone przez Mortimera (online 2016), który wskazuje, że ''Bahariasaurus'' jest [[diagnoza|diagnostycznym]] [[tetanur]]em.
  
−
Motta i in. (2016) sugerują na podstawie podobieństw w budowie [[kręg]]ów, że ''[[Deltadromeus]]'' tworzy wraz z ''Bahariasaurus'', ''[[Aoniraptor]]'' i być może nienazwaną formą z dwupalczastymi dłońmi z późnej kredy Patagonii klad nie[[megaraptoryd]]owych [[Megaraptora|megaraptorów]] w ramach [[Tyrannosauroidea]].
+
Motta i in. (2016) sugerują na podstawie podobieństw w budowie [[kręg]]ów, że ''[[Deltadromeus]]'' tworzy wraz z ''Bahariasaurus'', ''[[Aoniraptor]]'' i być może nienazwaną formą z dwupalczastymi dłońmi z późnej kredy Patagonii (obecnie znaną jako ''[[Gualicho]]'') klad nie[[megaraptoryd]]owych [[Megaraptora|megaraptorów]] w ramach [[Tyrannosauroidea]].
 +
 
 +
Obszerna analiza filogenetyczna przeprowadzona przez [[Cau]] (2024) uplasowała bahariazaura w obrębie [[Abelisauroidea]]. Taki sam rezultat otrzymali również [[Cau]] i Paterna (2025). We wspomnianych pracach, grupa [[Noasauridae]] okazała się być [[parafiletyzm|parafiletyczna]]. Zdaniem badaczy kość kulszowa ''[[Deltadromeus]]'' jest nieodróżnialna od ''Bahariasurus''. Na tej podstawie, Cau i Paterna uważają, że obydwa dinozaury należą do jednego [[rodzaj]]u.
 +
 
 +
==Budowa==
 +
[[Plik:Bahariasaurus vertebra.png|thumb|Schemat przedstawiający kręg ''Bahariasaurus''. Źródło: [[Stromer]], 1934]]
 +
''Bahariasurus'' ogólną budową mógł przypominać pozostałe [[Noasauridae|noazaurydy]]. Był to największy znany [[Ceratosauria|ceratozaur]] ze smukłymi kończynami. Według Cau i Paterny (2025) ''Bahariasurus'' wykazywał kilka cech [[konwergencja|zbieżnych]] z [[Ornithomimosauria|ornitomimozaurami]]. Cechą charakterystyczną omawianego [[rodzaj]]u były otwory pneumatyczne w kręgach krzyżowych ([[Stromer]], 1934).
  
 
==Spis gatunków==
 
==Spis gatunków==
 
{| class="wikitable"
 
{| class="wikitable"
−
! ''Bahariasaurus''  
+
|{{V| ''Bahariasaurus'' }}
 
| {{Kpt|[[Ernst Stromer|Stromer]]}}, [[1934]]
 
| {{Kpt|[[Ernst Stromer|Stromer]]}}, [[1934]]
 
|-
 
|-
−
| ??= ''[[Deltadromeus]]''
+
| ?= ''[[Deltadromeus]]''
 
| {{Kpt|[[Paul Sereno|Sereno]], [[Didier Dutheil|Dutheil]], Iarochene, [[Hans Larsson|Larsson]], Lyon, Magwene, [[Christian Sidor|Sidor]], [[David Varricchio|Varricchio]]}} i {{Kpt|[[Jeffrey Wilson|Wilson]]}}, [[1996]]
 
| {{Kpt|[[Paul Sereno|Sereno]], [[Didier Dutheil|Dutheil]], Iarochene, [[Hans Larsson|Larsson]], Lyon, Magwene, [[Christian Sidor|Sidor]], [[David Varricchio|Varricchio]]}} i {{Kpt|[[Jeffrey Wilson|Wilson]]}}, [[1996]]
 
|-
 
|-
−
! ''B. ingens''
+
|{{V| ''B. ingens''}}
 
| {{Kpt|Stromer}}, 1934
 
| {{Kpt|Stromer}}, 1934
 
|-
 
|-
−
| ??= ''[[Deltadromeus]] agilis''
+
| ?= ''[[Deltadromeus|Deltadromeus agilis]]''
−
| {{Kpt|Sereno, Dutheil, Iarochene, Larsson, Lyon, Magwene, Sidor, Varricchio}}i {{Kpt|Wilson}}, 1996
+
| {{Kpt|[[Sereno]], Dutheil, Iarochene, Larsson, Lyon, Magwene, [[Sidor]], [[Varricchio]]}} i {{Kpt|[[Wilson]]}}, [[1996]]
 
|}
 
|}
  
 
==Bibliografia==
 
==Bibliografia==
−
<small>Carrano, M. T. & Sampson, S. D. (2008) "The Phylogeny of Ceratosauria (Dinosauria: Theropoda)" Journal of Systematic Palaeontology, 6, 183-236.
+
<small>Carrano, M. T., & Sampson, S. D. (2008). "The Phylogeny of Ceratosauria (Dinosauria: Theropoda)" Journal of Systematic Palaeontology, 6, 183-236.
  
−
Chiarenza, A.A. & Cau, A. (2016) "A large abelisaurid (Dinosauria, Theropoda) from Morocco and comments on the Cenomanian theropods from North Africa" PeerJ, 4, e1754. [[doi:doi.org/10.7717/peerj.1754]]
+
Cau, A. (2024). "A unified framework for predatory dinosaur macroevolution". Bollettino della Società Paleontologica Italiana. 63 (1): 1-19. [[doi:10.4435/BSPI.2024.08]]
  
−
Motta, M.J., Aranciaga Rolando, A.M., Rozadilla, S., Agnolín, F.E., Chimento, N.R., Brissón Egli, F. & Novas, F.E. (2016) "New theropod fauna from the Upper Cretaceous (Huincul Formation) of northwestern Patagonia, Argentina" [w:] Khosla, A. & Lucas, S.G. (red.) "Cretaceous Period: Biotic Diversity and Biogeography" New Mexico Museum of Natural History and Science Bulletin 71, 231-253.
+
Cau, A., & Paterna, A. (2025). "Beyond the Stromer's Riddle: the impact of lumping and splitting hypotheses on the systematics of the giant predatory dinosaurs from northern Africa". Ital. J. Geosci., 144(2), XX-XX,  [[doi:10.3301/IJG.2025.10.]]
  
−
Sereno, P. C., D. B. Dutheil, M. Iarochene, H. C. E. Larsson, G. H. Lyon, P. M. Magwene, C. A. Sidor, D. J. Varricchio & J. A. Wilson. (1996). "Predatory dinosaurs from the Sahara and Late Cretaceous faunal differentiation". Science 272(5264):986-991.
+
Chiarenza, A. A., & Cau, A. (2016) "A large abelisaurid (Dinosauria, Theropoda) from Morocco and comments on the Cenomanian theropods from North Africa". PeerJ, 4, e1754. [[doi:doi.org/10.7717/peerj.1754]]
 +
 
 +
Motta, M. J., Aranciaga Rolando, A. M., Rozadilla, S., Agnolín, F .E., Chimento, N.R., Brissón Egli, F., & Novas, F. E. (2016) "New theropod fauna from the Upper Cretaceous (Huincul Formation) of northwestern Patagonia, Argentina". New Mexico Museum of Natural History and Science Bulletin 71, 231-253.
 +
 
 +
Sereno, P. C., Dutheil, D. B., Iarochene, M., Larsson, H. C., Lyon, G. H., Magwene, P. M., Sidor, C. A., Varricchio, D. J., & Wilson, J. A. (1996). "Predatory dinosaurs from the Sahara and Late Cretaceous faunal differentiation". Science, 272(5264), 986-991. [[doi:10.1126/science.272.5264.986]]
 +
 
 +
Stromer, E. (1934). "Ergebnisse der Forschungsreisen Prof. E. Stromers in den Wüsten Ägyptens. II. Wirbeltier-Reste der Baharije-Stufe (unterstes Cenoman)." 13. Dinosauria. Abhandlungen der Bayerischen Akademie der Wissenschaften, Mathematisch-naturwissenschaftliche Abteilung n.f., 22: 1–79.
  
 
Mortimer, online 2014 http://theropoddatabase.blogspot.com/2014/09/no-giant-egyptian-deltadromeus.html
 
Mortimer, online 2014 http://theropoddatabase.blogspot.com/2014/09/no-giant-egyptian-deltadromeus.html
  
−
Mortimer, online 2016 http://theropoddatabase.com/Megalosauroidea.htm#Bahariasaurusingens
+
Mortimer, online 2016 https://theropoddatabase.github.io/Megalosauroidea.htm#Bahariasaurusingens
  
−
http://www.paleodb.org/cgi-bin/bridge.pl?a=displayCollResults&taxon_no=38575&max_interval=Cretaceous&country=Brazil&is_real_user=1&basic=yes&type=view&match_subgenera=1</small>
+
http://www.paleodb.org/cgi-bin/bridge.pl?a=displayCollResults&taxon_no=38575&max_interval=Cretaceous&country=Brazil&is_real_user=1&basic=yes&type=view&match_subgenera=1
 +
</small>
  
 
[[Kategoria:Dinosauria]]
 
[[Kategoria:Dinosauria]]
 
[[Kategoria:Saurischia]]
 
[[Kategoria:Saurischia]]
 
[[Kategoria:Theropoda]]
 
[[Kategoria:Theropoda]]
 +
[[Kategoria:Ceratosauria]]
 +
[[Kategoria:Noasauridae]]
 
[[Kategoria:Afryka]]
 
[[Kategoria:Afryka]]
 
[[Kategoria:Egipt]]
 
[[Kategoria:Egipt]]
Linia 106: Linia 110:
 
[[Kategoria:Kreda]]
 
[[Kategoria:Kreda]]
 
[[Kategoria:Cenoman]]
 
[[Kategoria:Cenoman]]
−
[[Kategoria:Do sprawdzenia]]
 

Wersja z 21:47, 14 maj 2025

Autor: Maciej Ziegler
Korekta: Marcin Szermański, Ti58, Paweł Konarzewski

Bahariasurus (bahariazaur)
Długość ok. 12 m
Dieta ? wszystkożerny/roślinożerny
Miejsce Egipt

(formacja Bahariya)

? Maroko

(grupa Kem Kem)

Czas
252 201,4 143,1
66

ok. 100-94 Ma
późna kreda (cenoman)

Systematyka Dinosauria

Saurischia

Theropoda

Ceratosauria

Abelisauroidea

? Noasauridae

DeltaSize.png
Rekonstrukcja oraz porównanie rozmiarów człowieka z Deltadromeus, potencjalnym synonimem Bahariasurus. Autor: Definitely NOT Dilophosaurus [1]

Wstęp

Bahariasaurus to wielki, tajemniczy teropod prawdopodobnie będący ceratozaurem żyjącym w późnej kredzie na terenie dzisiejszej Afryki. Wszystkie skamieniałości należące do bahariazaura uległy zniszczeniu podczas II wojny światowej.

Materiał kopalny

Znane są liczne skamieniałości, lecz przypisywanie ich do jednego gatunku jest wątpliwe. Trzy okazy mogą być syntypami a jeden z nich to możliwy holotyp (Stromer, 1934):

  • HM 1922 X 47, mogący być holotypem - obecnie zniszczony, niekompletny szkielet, na który składały się 2 kręgi grzbietowe (200 i ok. 180 mm), łuk neuralny, fragment żebra, 3 kręgi krzyżowe (ok. 135 mm, ok. 120 mm, ok. 120 mm) kość łonowa (1030 mm) i proksymalna część kości kulszowej.
  • HM 1922 X 48 - obecnie zniszczone, fragmentaryczne szkielety: jeden zawiera kręgi a drugi kość łonową.

Cau i Paterna (2025) uważają, że holotyp Deltadromeus (SGM Din-2 - niekompletny szkielet) jest w rzeczywistości niedojrzałym Bahariasurus.

Materiał pochodzący z wczesnego cenomanu (100-96 Ma) północno-wschodniej Brazylii (formacja Alcântara) Medeiros i Schultz (2002) oznaczyli jako cf. Bahariasaurus sp.

Synonimika i filogeneza

Część materiału zaliczonego do Bahariasaurus była uważana za należąca do Deltadromeus (Carrano i Sampson, 2008), sugerowano również, że są to synonimy (np. Cau i Paterna, 2025). Status taksonomiczny i pozycja filogenetyczna Bahariasaurus jest obecnie niejasny (por. np. Chiarenza i Cau, 2016; Motta i in., 2016; Mortimer, online 2014; online 2016). Porównanie utrudnia znikoma ilość materiału (w przypadku B. ingens zostały jedynie rysunki Stromera) i kiepski stan idealny zachowania holotypu Deltadromeus.

Rauhut (1995) uznał bahariazaura za przedstawiciela Carcharodontosauridae, natomiast Chure (2000) za tyranozauroida, lecz oba przyporządkowania są raczej mało przekonujące (Mortimer, online 2016). Kręgi krzyżowe wykazują budowę typową dla abelizaurów (Carrano i Sampson, 2008) - zostało to obalone przez Mortimera (online 2016), który wskazuje, że Bahariasaurus jest diagnostycznym tetanurem.

Motta i in. (2016) sugerują na podstawie podobieństw w budowie kręgów, że Deltadromeus tworzy wraz z Bahariasaurus, Aoniraptor i być może nienazwaną formą z dwupalczastymi dłońmi z późnej kredy Patagonii (obecnie znaną jako Gualicho) klad niemegaraptorydowych megaraptorów w ramach Tyrannosauroidea.

Obszerna analiza filogenetyczna przeprowadzona przez Cau (2024) uplasowała bahariazaura w obrębie Abelisauroidea. Taki sam rezultat otrzymali również Cau i Paterna (2025). We wspomnianych pracach, grupa Noasauridae okazała się być parafiletyczna. Zdaniem badaczy kość kulszowa Deltadromeus jest nieodróżnialna od Bahariasurus. Na tej podstawie, Cau i Paterna uważają, że obydwa dinozaury należą do jednego rodzaju.

Budowa

Schemat przedstawiający kręg Bahariasaurus. Źródło: Stromer, 1934

Bahariasurus ogólną budową mógł przypominać pozostałe noazaurydy. Był to największy znany ceratozaur ze smukłymi kończynami. Według Cau i Paterny (2025) Bahariasurus wykazywał kilka cech zbieżnych z ornitomimozaurami. Cechą charakterystyczną omawianego rodzaju były otwory pneumatyczne w kręgach krzyżowych (Stromer, 1934).

Spis gatunków

Bahariasaurus Stromer, 1934
?= Deltadromeus Sereno, Dutheil, Iarochene, Larsson, Lyon, Magwene, Sidor, Varricchio i Wilson, 1996
B. ingens Stromer, 1934
?= Deltadromeus agilis Sereno, Dutheil, Iarochene, Larsson, Lyon, Magwene, Sidor, Varricchio i Wilson, 1996

Bibliografia

Carrano, M. T., & Sampson, S. D. (2008). "The Phylogeny of Ceratosauria (Dinosauria: Theropoda)" Journal of Systematic Palaeontology, 6, 183-236.

Cau, A. (2024). "A unified framework for predatory dinosaur macroevolution". Bollettino della Società Paleontologica Italiana. 63 (1): 1-19. doi:10.4435/BSPI.2024.08

Cau, A., & Paterna, A. (2025). "Beyond the Stromer's Riddle: the impact of lumping and splitting hypotheses on the systematics of the giant predatory dinosaurs from northern Africa". Ital. J. Geosci., 144(2), XX-XX, doi:10.3301/IJG.2025.10.

Chiarenza, A. A., & Cau, A. (2016) "A large abelisaurid (Dinosauria, Theropoda) from Morocco and comments on the Cenomanian theropods from North Africa". PeerJ, 4, e1754. doi:doi.org/10.7717/peerj.1754

Motta, M. J., Aranciaga Rolando, A. M., Rozadilla, S., Agnolín, F .E., Chimento, N.R., Brissón Egli, F., & Novas, F. E. (2016) "New theropod fauna from the Upper Cretaceous (Huincul Formation) of northwestern Patagonia, Argentina". New Mexico Museum of Natural History and Science Bulletin 71, 231-253.

Sereno, P. C., Dutheil, D. B., Iarochene, M., Larsson, H. C., Lyon, G. H., Magwene, P. M., Sidor, C. A., Varricchio, D. J., & Wilson, J. A. (1996). "Predatory dinosaurs from the Sahara and Late Cretaceous faunal differentiation". Science, 272(5264), 986-991. doi:10.1126/science.272.5264.986

Stromer, E. (1934). "Ergebnisse der Forschungsreisen Prof. E. Stromers in den Wüsten Ägyptens. II. Wirbeltier-Reste der Baharije-Stufe (unterstes Cenoman)." 13. Dinosauria. Abhandlungen der Bayerischen Akademie der Wissenschaften, Mathematisch-naturwissenschaftliche Abteilung n.f., 22: 1–79.

Mortimer, online 2014 http://theropoddatabase.blogspot.com/2014/09/no-giant-egyptian-deltadromeus.html

Mortimer, online 2016 https://theropoddatabase.github.io/Megalosauroidea.htm#Bahariasaurusingens

http://www.paleodb.org/cgi-bin/bridge.pl?a=displayCollResults&taxon_no=38575&max_interval=Cretaceous&country=Brazil&is_real_user=1&basic=yes&type=view&match_subgenera=1

Źródło: „https://encyklopedia.dinozaury.com/index.php?title=Bahariasaurus&oldid=36327”