Meraxes

Autor:

Paweł Konarzewski

---

Meraxes (merakses)
Długość	~11 m
Masa	do 5,3 t
Dieta	mięsożerny
Miejsce	Argentyna - Neuquén (dolne warstwy formacji Huincul)
Czas	Trias 252 Jura 201,4 Kreda 143,1 66 ok. 97-94 Ma późna kreda (cenoman)
Systematyka	Dinosauria Saurischia Theropoda Tetanurae Carnosauria Allosauroidea Carcharodontosauridae Carcharodontosaurinae Giganotosaurini
Rekonstrukcja przyżyciowa Meraxes. Autor. Cesar Diaz [4] Porównanie rozmiarów człowieka i Meraxes. Autor: SlvrHwk. [5]
Mapa znalezisk
Wczytywanie mapy… {"minzoom":false,"maxzoom":false,"mappingservice":"leaflet","width":"auto","height":"350px","centre":false,"title":"","label":"","icon":"","visitedicon":"","lines":[],"polygons":[],"circles":[],"rectangles":[],"wmsoverlay":false,"copycoords":false,"static":false,"zoom":4,"defzoom":14,"layers":["OpenStreetMap"],"overlaylayers":[],"resizable":false,"enablefullscreen":false,"scrollwheelzoom":true,"markercluster":false,"clustermaxzoom":20,"clusterzoomonclick":true,"clustermaxradius":80,"clusterspiderfy":true,"geojson":"","locations":[{"text":"\u003Cb\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003Cp\u003Eformacja Huincul - prowincja Neuqu\u00e9n, \u003Ca href=\"/wiki/Argentyna\" class=\"mw-redirect\" title=\"Argentyna\"\u003EArgentyna\u003C/a\u003E\n\u003C/p\u003E\u003C/div\u003E\u003C/b\u003E\u003Chr /\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003C/div\u003E","title":"formacja Huincul - prowincja Neuqu\u00e9n, Argentyna\n","link":"","lat":-39.39999999999999857891452847979962825775146484375,"lon":-69,"icon":""}],"imageoverlays":null}

Wstęp

Meraxes to rodzaj dużego karcharodontozauryda żyjącego na terenie dzisiejszej Argentyny w późnej kredzie. Jego szczątki zostały odkryte w 2012 roku, a przed nadaniem nazwy był znany jako "Campanas carcharodontosaurid". Opisywany dinozaur charakteryzował się zredukowanymi kończynami przednimi, co świadczy, iż cecha ta wyewoluowała się niezależnie u przedstawicieli Carcharodontosauridae, Abelisauridae, Tyrannosauridae i Alvarezsauridae.

Materiał kopalny

Rekonstrukcja czaszki. Na biało odnalezione elementy. Autor: Eotyrannu5 [1]

Holotyp o numerze katalogowym MMCh-PV 65 to prawie kompletna czaszka pozbawiona żuchwy, częściowe kończyny przednie, kość łopatkowo-krucza, fragmenty żeber, gastralia, kompletna miednica i całe kończyny tylne, fragmenty kręgów szyjnych i grzbietowych, kompletna kość krzyżowa oraz kilkanaście kręgów ogonowych.

Budowa

Rekonstrukcja. Autor: Carlos Papolio. [2]

Czaszka Meraxes o długości 127 cm była długa, niska i zdobiona małymi rogami na kości zaoczodołowej, a kształtem i proporcjami przypominała tą u Acrocanthosaurus. Kość krzyżowa składała się z 5 całkowicie zrośniętych ze sobą kręgów. Przednie kręgi ogonowe wykazywały pneumatyzację, zaś 1-2 i 3-4 miały również częściowo połączone ze sobą wyrostki kolczyste. Łopatka była długą, solidną i delikatnie zakrzywioną kością, zaś ramienna - mocna i rozszerzona na obydwu końcach. Krótka i mocna kość łokciowa miała wyrostek o kształcie bloku i stanowi 27% całkowitej jej długości. Kość udowa miała silnie wypukłą i lekko skierowaną do przodu głowę. W śródstopiu III kosć osiągnęła największą długość. Co ciekawe, drugi palec miał prawie dwukrotnie dłuższy pazur niż jego odpowiednik na czwartym palcu (Canale i in., 2022).

Systematyka

Analiza filogenetyczna przeprowadzona przez autorów opisu umieszcza teropoda w Giganotosaurini jako najbardziej bazalnego przedstawiciela. Jednakże Andrea Cau w 2024 roku uznał, iż opisywany teropod jest bardziej prymitywnym przedstawicielem Carcharodontosauridae. Jego zdaniem najbliższym krewnym Meraxes był Carcharodontosaurus iguidensis.

Paleobiologia

Zespół naukowców pod przewodnictwem Thomasa Cullena w 2020 roku zbadał histologię kości okazu MMCh-PV 65. Jak się okazało w momencie śmierci teropod mógł mieć 39-53 lata, gdy dojrzałość szkieletową osiągnął mając 35-49 lata. Oszacowany wiek czyni go jednym z najstarszych znanych dużych dinozaurów drapieżnych.

Paleośrodowisko

Dinozaury z formacji Huincul. Autor: Slate Weasel [3]

Zobacz: Huincul#Paleośrodowisko.

Etymologia

Nazwa rodzajowa Meraxes odnosi się do smoka z powieści fantasy "Pieśń Ognia i Lodu" autorstwa George'a R.R. Martina. Epitet gatunkowy gigas z języka greckiego znaczy duży, gigantyczny i nawiązuje do dużych rozmiarów odnalezionego dinozaura.

Spis gatunków

Meraxes	Canale, Apesteguía, Gallina, Mitchell, Smith, Cullen, Shinya, Haluza, Gianechini i Makovicky, 2022
M. gigas	Canale, Apesteguía, Gallina, Mitchell, Smith, Cullen, Shinya, Haluza, Gianechini i Makovicky, 2022

Bibliografia

Canale, J. I., Apesteguía, S., Gallina, P. A., Mitchell, J., Smith, N. D., Cullen, T. M., Shinya, A., Haluza, A., Gianechini, F. A., & Makovicky, P. J. (2022). "New giant carnivorous dinosaur reveals convergent evolutionary trends in theropod arm reduction". Current Biology doi:10.1016/j.cub.2022.05.057

Cau, A. (2024). "A Unified Framework for Predatory Dinosaur Macroevolution". Bollettino della Società Paleontologica Italiana. 63 (1). doi:10.4435/BSPI.2024.08

Cullen, T. M., Canale, J. I., Apesteguía, S., Smith., N. D., Hu, D., & Makovicky, P. J. (2020). "Osteohistological analyses reveal diverse strategies of theropod dinosaur body-size evolution". Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences. 287 (1939): 20202258 doi:10.1098/rspb.2020.2258