Spinostropheus

Autor:	Korekta:
Sebastian Oziemski Maciej Ziegler	Tomasz Sokołowski

---

Spinostropheus (spinostrofez)
Długość:	4 m
Masa:	100 kg
Miejsce występowania:	Niger (formacja Tiouraren)
Czas występowania	nieznany, prawdopodobnie 167-161 Ma środkowa jura (prawdopodobnie baton - kelowej)
Systematyka	Dinosauria Saurischia Theropoda Ceratosauria ? Neoceratosauria ? Abelisauroidea
Rekonstrukcja przyżyciowa spinostrofeza. [1]

Wstęp

Spinostropheus to rodzaj prymitywnego ceratozaura żyjącego w Afryce.

Odkrycie

Spinostropheus został nazwany w 2004 roku przez Sereno, Wilsona i Conrada, którzy po odkryciu nieznanych w czasie pierwotnego opisu dinozaura szczątków (1960), opisali ponownie teropoda o nazwie Elaphrosaurus gautieri. Autor oryginalnego opisu - Lapparent - uznał odkryte przez siebie skamieniałości za nowy gatunek rodzaju Elaphosaurus. Sereno i in. zauważyli znaczące różnice w budowie otworów kręgowych w kręgach szyjnych oraz kości udowych dwóch gatunków elafozaura: typowego E. bambergi i E. gautieri. Utworzyli więc dla E. gautieri nowy rodzaj - Spinostropheus, z gatunkiem S. gautieri.

Okazało się, że w opisanych przez Lapparenta skamieniałościach tego teropoda znajdują się dwa opistoceliczne kręgi krzyżowe należące prawdopodobnie być może nawet nie do teropoda.

Etymologia

Nazwę Spinostropheus można przetłumaczyć jako "kolcokręgi" (z gr. spinos - "kolec" i gr. strophe - "kręg"). Nadano ją ze względu na wyraźnie widoczne wyrostki na kręgach szyjnych oraz [sic!] średnią wielkość teropoda (ok. 4 m długości). Epitet gatunkowy jest uhonorowaniem geologa F. Gautiera, który odkrył lokalizację holotypu.

Pozycja systematyczna i wiek

Jeśli chodzi o klasyfikację dinozaura, to wg badania Carrano i Sampsona (2008) jest on jednym z prymitywnych ceratozaurów, wraz z Elaphrosaurus (prawdopodobnie takson siostrzany omawianego teropoda) i Deltadromeus. Także analiza Xu i innych (2009) wykazała, że Spinostropheus to bazalny ceratozaur. Zob. Ceratosauria#Kladogramy.

Bazalna pozycja Spinostropheus wśród Ceratosauria, wraz z pozycją innych dinozaurów z formacji Tiouraren (Afrovenator i Jobaria), pozwoliła badaczom (Rauhut i López-Arbarello, 2009) na tymczasowe wyznaczenie wieku tych osadów - pochodzą one prawdopodobnie z górnej środkowej jury. Spinostrofez jest więc prawdopodobnie jednym z najstarszych ceratozaurów.

Materiał kopalny

Holotyp o oznaczeniu MNHN 1961-28 (Musee National d’Histoire Naturelle) składa się z: kręgu szyjnego (80 mm), dwóch przednich kręgów grzbietowych (70, 80 mm), tylnego kręgu grzbietowego (50 mm), czterech fragmentów kręgów grzbietowych, trzech kręgów ogonowych i dwóch fragmentów (80-85 mm), fragmentu kości ramiennej (200 mm), końcowego fragmentu k. łonowej, końcowego fragm. k. udowej, niekompletnej kości piszczelowej i strzałkowej, k. śródstopia i fragmentu paliczka ze stopy.

Paratypy (materiały niepewne), które mogły należeć do teropoda to: MNHN coll. (Musee National du Niger): kość łokciowa (300 mm), k. śródstopia oraz: łuk neuralny kręgu szyjnego, dwa kręgi grzbietowe, dwa kręgi krzyżowe (lub patologicznie zrośnięte szyjne, 140 mm), niekompletny kręg ogonowy, trzy pazury z kończyny przedniej (40, 45, 60 mm), kości strzałkowe (700 mm), końcowy fragment k. piszczelowej, część śródstopia oraz cztery fragmenty paliczków.

Materiał przypisany do Spinostropheus przez Sereno i in. (oznaczony MNN TIG6) to: osiem kręgów szyjnych (od 3 do 10), żebro kręgu szyjnego, osiem kręgów piersiowych (od 1 do 8.), pięć niekompletnych kręgów piersiowych (od 9 do 13), fragmenty żeber odcinka piersiowego, łuki neuralne kręgów krzyżowych (od 1 do 3) oraz skostniałe ścięgna.

Co do trzech paratypów, to najprawdopodobniej tylko kość łokciowa nie jest materiałem należącym do spinostrofeza. Co do pozostałych szczątków nie ma stuprocentowej pewności, ale ich właścicielem mógł być omawiany teropod.

Spis gatunków

Spinostropheus	Sereno, Wilson i Conrad, 2004
S. gautieri	(Lapparent, 1960) Sereno, Wilson i Conrad, 2004
= Elaphrosaurus gautieri	Lapparent, 1960

Bibliografia

Carrano, M.T. & Sampson, S.D. (2008) "The phylogeny of Ceratosauria (Dinosauria: Theropoda)" Journal of Systematic Palaeontology, 6, 182-236.

Rauhut, O.W.M. & López-Arbarello, A (2009) "Considerations on the age of the Tiouaren Formation (Iullemmeden Basin, Niger, Africa): Implications for Gondwanan Mesozoic terrestrial vertebrate faunas" Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology, 271, 259–267. doi:10.1016/j.palaeo.2008.10.019

Sereno, P.C., Wilson, J.A. & Conrad, J.L. (2004) "New dinosaurs link southern landmasses in the Mid-Cretaceous" Proceedings of the Royal Society of London B: Biological Sciences, 271, 1325-1330.

Xu, X., Clark, J.M., Mo J., Choiniere, J., Forster, C.A., Erickson, G.M., Hone, D.W.E., Sullivan, C., Eberth, D.A., Nesbitt, S., Zhao, Q., Hernandez, R., Jia, C., Han, F. & Guo, Y. (2009) "A Jurassic ceratosaur from China helps clarify avian digital homologies" Nature, 459, 940-944.

http://home.comcast.net/~eoraptor/Ceratosauria.htm#Spinostropheusgautieri