Hypselospinus: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Dinozaury.com
Skocz do: nawigacja, szukaj
(poprawki, uzupełnienia)
 
(Nie pokazano 4 wersji utworzonych przez 2 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
−
Opis w trakcie poprawy
 
−
 
 
{{DISPLAYTITLE:''Hypselospinus''}}
 
{{DISPLAYTITLE:''Hypselospinus''}}
 
<small>
 
<small>
Linia 9: Linia 7:
 
| [[Marcin Szermański]]
 
| [[Marcin Szermański]]
 
| [[Łukasz Czepiński]]<br>[[Maciej Ziegler]]
 
| [[Łukasz Czepiński]]<br>[[Maciej Ziegler]]
 +
 +
[[Kamil Kamiński]]
 
|}
 
|}
 
</small>
 
</small>
Linia 18: Linia 18:
 
|-
 
|-
 
! '''Długość''':
 
! '''Długość''':
−
| ok. 6 m
+
| ok. 7-8 m
  
 
|-
 
|-
 
! '''Masa''':
 
! '''Masa''':
−
| ? t
+
| ok. 3 t
 
|-
 
|-
 
! '''[[Lokacje|Miejsce występowania]]''':
 
! '''[[Lokacje|Miejsce występowania]]''':
Linia 30: Linia 30:
 
|-
 
|-
 
! '''[[Czas|Czas występowania]]'''
 
! '''[[Czas|Czas występowania]]'''
−
| 139,8-132,9 [[Ma]]
+
| ok. 139-137 [[Ma]]
  
 
<small>[[wczesna kreda]] ([[walanżyn]])</small>
 
<small>[[wczesna kreda]] ([[walanżyn]])</small>
Linia 46: Linia 46:
  
 
[[Styracosterna]]
 
[[Styracosterna]]
 +
 +
?[[Hadrosauriformes]]
 
|-
 
|-
−
| colspan=2 |[[Plik:Hypselospinus.jpg|400px|]]
+
| colspan=2 |[[Plik:Hypselospinus NT.jpg|400px|]]
 
<small>Rekonstrukcja przyżyciowa hipselospina. <br>{{c}} 2011, Nobu Tamura. [http://paleoexhibit.blogspot.com/2011/07/ornithopods-of-british-isles-part-i.html]</small>
 
<small>Rekonstrukcja przyżyciowa hipselospina. <br>{{c}} 2011, Nobu Tamura. [http://paleoexhibit.blogspot.com/2011/07/ornithopods-of-british-isles-part-i.html]</small>
 
|-
 
|-
Linia 54: Linia 56:
 
| colspan=2 |
 
| colspan=2 |
 
<display_points type="terrain" zoom=4>
 
<display_points type="terrain" zoom=4>
−
Shornden, Hastings, United Kingdom|Shornden, [[Formacja]] [[Wadhurst Clay]]|<small>''[[Hypselospinus]] fittoni'' - '''NHMUK R1635''' </small>
+
50°53' N, 0°36' W~Shornden, [[Formacja]] [[Wadhurst Clay]]|<small>''[[Hypselospinus]] fittoni'' - '''NHMUK R1635''' </small>
 
</display_points>
 
</display_points>
 
|}
 
|}
Linia 69: Linia 71:
 
[[Holotyp]] NHMUK R1635 to: lewa kość biodrowa, tylna część kości krzyżowej, trzon przedniego kręgu ogonowego i (bardziej wątpliwy) proksymalny fragment kości kulszowej, noszący ślady działania erozyjnego wody (''water-worn'').
 
[[Holotyp]] NHMUK R1635 to: lewa kość biodrowa, tylna część kości krzyżowej, trzon przedniego kręgu ogonowego i (bardziej wątpliwy) proksymalny fragment kości kulszowej, noszący ślady działania erozyjnego wody (''water-worn'').
  
−
Materiał przypisany to: NHMUK R1148 (prawa kość udowa), R1629, R1632, R811 (kość krzyżowa), R811b (kość biodrowa), R604, R1834, R33, R1627, R1636 (zawierające okazy opisane jako R2357, R2358) i R1831 (zawierający okazy NHMUK R1832, R1833, R1835 i R1836).
+
Materiał przypisany to: NHMUK R1148 (zawierajacy okazy opisane jako R1629 i R1632), R604, 604a (zawierający okazy opisane jako R811, R811a, R811b), NHMUH R33, R966, R1636 (jedynie kość biodrowa), R1831 (zawierajacy okazy opisane jako R1832, R1833 i R1835), R1834, R4743 (łopatka). Do ''H. fittoni'' może także należeć niekompletny szkielet NHMUK R1627 oraz NHMUK R2848. Łącznie znana jest większość szkieletu z wyjątkiem czaszki (Norman, 2014).  
  
 
==Historia taksonomii==
 
==Historia taksonomii==
Linia 76: Linia 78:
 
W tym samym roku (lecz nieco później) [[Kenneth Carpenter|Carpenter]] i [[Yusuke Ishida|Ishida]], niezależnie od Normana, również utworzyli dla ''I. fittoni'' nową nazwę rodzajową – ''Wadhurstia'' (nazwa odnosi się do nazwy formacji). Jest ona [[młodszy synonim|młodszym synonim]]em ''Hypselospinus'', gdyż opiera się na tym samym [[holotyp]]ie (określonym przez nich BMNH R 1635a-d; dodatkowo zaliczają do niego możliwe zęby).
 
W tym samym roku (lecz nieco później) [[Kenneth Carpenter|Carpenter]] i [[Yusuke Ishida|Ishida]], niezależnie od Normana, również utworzyli dla ''I. fittoni'' nową nazwę rodzajową – ''Wadhurstia'' (nazwa odnosi się do nazwy formacji). Jest ona [[młodszy synonim|młodszym synonim]]em ''Hypselospinus'', gdyż opiera się na tym samym [[holotyp]]ie (określonym przez nich BMNH R 1635a-d; dodatkowo zaliczają do niego możliwe zęby).
  
−
W [[2012]] roku Paul stwierdził, że wskutek braku zachodzącego materiału, Norman mógł stworzyć [[chimera|chimerę]] międzytaksonową i powołał osobną nazwę rodzajową dla materiału przypisanego do ''Hypselospinus fittoni'' (wcześniej holotypu ''Iguanodon hollingtoniensis'') - ''[[Huxleysaurus]] hollingtoniensis''. Mimo to Norman ([[2013]]) wciąż uważa za ważnego ''Hypselospinus'', a ''Wadhurstia'' i ''[[Huxleysaurus]]'' za [[młodszy synonim|młodsze synonimy]] (tego ostatniego także ze ''[[nomen dubium]]'').
+
W [[2012]] roku Paul stwierdził, że wskutek braku zachodzącego materiału, Norman mógł stworzyć [[chimera|chimerę]] międzytaksonową i powołał osobną nazwę rodzajową dla materiału przypisanego do ''Hypselospinus fittoni'' (wcześniej holotypu ''Iguanodon hollingtoniensis'') - ''[[Huxleysaurus]] hollingtoniensis''. Mimo to Norman ([[2013]]) wciąż uważa za ważnego ''Hypselospinus'', a ''Wadhurstia'' i ''[[Huxleysaurus]]'' za [[młodszy synonim|młodsze synonimy]] (tego ostatniego także ze ''[[nomen dubium]]''). W 2015 r. Norman dokonał redeskrypcji materiału ''Hypselospinus'' i podtrzymał swoje zdanie o jego ważności.
 +
 
 +
==Budowa==
 +
''Hypselospinus'' był iguanodontem co najmniej średnich rozmiarów. Miał duże, wygięte w płytki łuk kości zębowe z dużymi zębami o kształcie tarcz. Kręgi grzbietowe oraz przednie kręgi ogonowe charakteryzowały się ekstremalnie wysokimi, wąskimi wyrostkami kolczystymi. Kończyny przednie były masywne i miały duży, bocznie spłąszczony kolec na kciuku. Kości śródręcza II-IV były krótkie i połączone więzadłami. Palce dłoni kończyły się spłaszczonymi pazurami, tworzącymi rodzaj kopyta. Kość udowa była szczególnie masywna.
  
 
==Etymologia==
 
==Etymologia==
−
Nazwa [[rodzaj]]owa ''Hypselospinus'' znaczy "wysoki/długi kolec" (gr. ''hypselos'' + łac. ''spina'') i odnosi się do wydłużonych wyrostków obecnych u kręgów zarówno grzbietowych, jak i krzyżowych oraz ogonowych.
+
Nazwa [[rodzaj]]owa ''Hypselospinus'' znaczy "wysoki/długi kolec" (gr. ''hypselos'' + łac. ''spina'') i odnosi się do wydłużonych wyrostków obecnych u kręgów zarówno grzbietowych, jak i krzyżowych oraz ogonowych.  
  
 
==Spis gatunków==
 
==Spis gatunków==
 
{| class="wikitable"
 
{| class="wikitable"
−
! ''Hypselospinus''
+
|{{V|''Hypselospinus''}}
 
| {{Kpt|[[David Norman|Norman]]}}, [[2010]]
 
| {{Kpt|[[David Norman|Norman]]}}, [[2010]]
 
|-
 
|-
−
| = ''[[Huxleysaurus]]''
+
| =''[[Huxleysaurus]]''
 
| {{Kpt|[[Gregory Paul|Paul]]}}, [[2012]]
 
| {{Kpt|[[Gregory Paul|Paul]]}}, [[2012]]
 
|-
 
|-
 
| = ''Wadhurstia''
 
| = ''Wadhurstia''
−
| {{Kpt|[[Kenneth Carpenter|Carpenter]]}} i {{Kpt|[[Yusuke Ishida|Ishida]]}}, 2010
+
| {{Kpt|[[Kenneth Carpenter|Carpenter]]}} i {{Kpt|[[Yusuke Ishida|Ishida]]}}, [[2010]]
−
|-
 
−
| ?= ''[[Darwinsaurus]]''
 
−
| {{Kpt|Paul}}, 2012
 
 
|-
 
|-
−
! ''H. fittoni''
+
|?= ''[[Darwinsaurus]]''
−
| ({{Kpt|[[Richard Lydekker|Lydekker]]}}, [[1889]]) {{Kpt|Norman}}, 2010
+
| {{Kpt|[[Greogry Paul|Paul]]}}, [[2012]]
 
|-
 
|-
−
| = ''[[Huxleysaurus]] hollingtoniensis''
+
|{{V|''Hypselospinus fittoni''}}
−
| {{Kpt|Paul}}, 2012
+
| ({{Kpt|[[Richard Lydekker|Lydekker]]}}, [[1889]]) {{Kpt|[[Norman]]}}, [[2010]]
 
|-
 
|-
 
| = ''[[Iguanodon]] fittoni''
 
| = ''[[Iguanodon]] fittoni''
−
| {{Kpt|Lydekker}}, 1889
+
| {{Kpt|[[Richard Lydekker|Lydekker]]}}, [[1889]]
 
|-
 
|-
 
| = ''Wadhurstia fittoni''
 
| = ''Wadhurstia fittoni''
−
| ({{Kpt|Lydekker}}, 1889) {{Kpt|Carpenter}} i {{Kpt|Ishida}}, 2010
+
| ({{Kpt|[[Richard Lydekker|Lydekker]]}}, [[1889]]) {{Kpt|[[Kenneth Carpenter|Carpenter]]}} i {{Kpt|[[Yusuke Ishida|Ishida]]}}, [[2010]]
 +
|-
 +
| = ''[[Iguanodon]] hollingtoniensis''
 +
| {{Kpt|[[Richard Lydekker|Lydekker]]}}, [[1889]]
 +
|-
 +
| = ''[[Huxleysaurus|Huxleysaurus hollingtoniensis]]''
 +
| | ({{Kpt|[[Richard Lydekker|Lydekker]]}}, [[1889]]) {{Kpt|[[Paul]]}}, [[2012]]
 
|-
 
|-
−
| ?= ''[[Darwinsaurus]] evolutionis''
+
|?= ''[[Darwinsaurus|Darwinsaurus evolutionis]]''
−
| {{Kpt|Paul}}, 2012
+
| {{Kpt|[[Greogry Paul|Paul]]}}, [[2012]]
 
|}
 
|}
  
Linia 119: Linia 127:
  
 
Norman, D.B. (2010) "A taxonomy of iguanodontian (Dinosauria: Ornithopoda) from the lower Wealden Group (Cretaceous: Valanginian) of southern England". Zootaxa 2489: 47–66
 
Norman, D.B. (2010) "A taxonomy of iguanodontian (Dinosauria: Ornithopoda) from the lower Wealden Group (Cretaceous: Valanginian) of southern England". Zootaxa 2489: 47–66
 +
 +
Norman, DB. (2015) “On the history, osteology, and systematic position of the Wealdon
 +
(Hastings Group) dinosaur Hypselospinus fittoni (Iguanodontia: Styracosterna).” Zoological
 +
Journal of the Linnean Society 173(1):92–189. [[DOI 10.1111/zoj.12193]]
  
 
Norman, D.B. (2013) On the taxonomy and diversity of Wealden iguanodontian dinosaurs (Ornithischia: Ornithopoda). Revue de Paléobiologie 32 (2): 385–404. [http://www.ville-ge.ch/mhng/paleo/paleo-pdf/32-2/pal_32_2_09.pdf PDF].
 
Norman, D.B. (2013) On the taxonomy and diversity of Wealden iguanodontian dinosaurs (Ornithischia: Ornithopoda). Revue de Paléobiologie 32 (2): 385–404. [http://www.ville-ge.ch/mhng/paleo/paleo-pdf/32-2/pal_32_2_09.pdf PDF].
Linia 139: Linia 151:
 
[[Kategoria:Kreda]]
 
[[Kategoria:Kreda]]
 
[[Kategoria:Walanżyn]]
 
[[Kategoria:Walanżyn]]
−
[[Kategoria:Do poprawy - zajęte]]
 

Aktualna wersja na dzień 22:32, 9 kwi 2021

Autor: Korekta:
Marcin Szermański Łukasz Czepiński
Maciej Ziegler

Kamil Kamiński

Hypselospinus (hipselospin)
Długość: ok. 7-8 m
Masa: ok. 3 t
Miejsce występowania: Wielka Brytania – hrabstwo East Sussex, Shornden

(podgrupa Hastings - formacja Wadhurst Clay)

Czas występowania ok. 139-137 Ma

wczesna kreda (walanżyn)

Systematyka Dinosauria

Ornithischia

Ornithopoda

Iguanodontia

Ankylopollexia

Styracosterna

?Hadrosauriformes

Hypselospinus NT.jpg

Rekonstrukcja przyżyciowa hipselospina.
© 2011, Nobu Tamura. [1]

Mapa znalezisk:
Wczytywanie mapy…

Wstęp

Hypselospinus to rodzaj wczesnokredowego przedstawiciela kladu Iguanodontia z terenów dzisiejszej Wielkiej Brytanii. Żył na tych terenach około 139,8-132,9 milionów lat temu (walanżyn). Przez wiele lat traktowany był jako kolejny gatunek iguanodonta. Wg Normana hipselospin jest masywnym, średniej wielkości przedstawicielem iguanodontów. Miał wydłużone wyrostki kolczyste na kręgach.

Paul (2008) uważa go – określanego wówczas jeszcze jako Iguanodon fittoni – za niemożliwego do szczegółowej klasyfikacji (incertae sedis). Z kolei wiele późniejszych analiz (np. Norman, 2010; McDonald i in., 2012; Zheng i in., 2014) uznaje hipselospina za członka grupy Styracosterna.

Lokalizacja

Kamieniołom we wsi Shornden, niedaleko Hastings (hrabstwo East Sussex – w tej samej lokalizacji odnaleziono holotyp Barilium dawsoni oraz materiał przypisany do Huxleysaurus hollingtoniensis). Zbocza tego kamieniołomu należą do formacji Wadhurst Clay (podgrupa Hastings).

Materiał kopalny

Holotyp NHMUK R1635 to: lewa kość biodrowa, tylna część kości krzyżowej, trzon przedniego kręgu ogonowego i (bardziej wątpliwy) proksymalny fragment kości kulszowej, noszący ślady działania erozyjnego wody (water-worn).

Materiał przypisany to: NHMUK R1148 (zawierajacy okazy opisane jako R1629 i R1632), R604, 604a (zawierający okazy opisane jako R811, R811a, R811b), NHMUH R33, R966, R1636 (jedynie kość biodrowa), R1831 (zawierajacy okazy opisane jako R1832, R1833 i R1835), R1834, R4743 (łopatka). Do H. fittoni może także należeć niekompletny szkielet NHMUK R1627 oraz NHMUK R2848. Łącznie znana jest większość szkieletu z wyjątkiem czaszki (Norman, 2014).

Historia taksonomii

H. fittoni znany był wcześniej pod nazwą Iguanodon fittoni (Lydekker, 1889). W tej samej pracy Lydekker opisał inny gatunek iguanodonta – Iguanodon hollingtoniensis. Niektórzy naukowcy uważają, że te dwa dinozaury należały do jednego gatunku (np. Norman i Weishampel, 1990; Norman, 2004) i, ponieważ I. fittoni był opisany (o zaledwie jedną stronę) przed I. hollingtoniensis, to on miał pierwszeństwo (był nazwą ważną). Jak się jednak okazało po ponad 120 latach, I. fittoni reprezentuje nowy rodzaj iguanodonta. Nową nazwę ukuł formalnie Norman w 2010 roku, zachowując epitet gatunkowy fittoni. Podział ten jest powszechnie akceptowany przez środowisko paleontologiczne.

W tym samym roku (lecz nieco później) Carpenter i Ishida, niezależnie od Normana, również utworzyli dla I. fittoni nową nazwę rodzajową – Wadhurstia (nazwa odnosi się do nazwy formacji). Jest ona młodszym synonimem Hypselospinus, gdyż opiera się na tym samym holotypie (określonym przez nich BMNH R 1635a-d; dodatkowo zaliczają do niego możliwe zęby).

W 2012 roku Paul stwierdził, że wskutek braku zachodzącego materiału, Norman mógł stworzyć chimerę międzytaksonową i powołał osobną nazwę rodzajową dla materiału przypisanego do Hypselospinus fittoni (wcześniej holotypu Iguanodon hollingtoniensis) - Huxleysaurus hollingtoniensis. Mimo to Norman (2013) wciąż uważa za ważnego Hypselospinus, a Wadhurstia i Huxleysaurus za młodsze synonimy (tego ostatniego także ze nomen dubium). W 2015 r. Norman dokonał redeskrypcji materiału Hypselospinus i podtrzymał swoje zdanie o jego ważności.

Budowa

Hypselospinus był iguanodontem co najmniej średnich rozmiarów. Miał duże, wygięte w płytki łuk kości zębowe z dużymi zębami o kształcie tarcz. Kręgi grzbietowe oraz przednie kręgi ogonowe charakteryzowały się ekstremalnie wysokimi, wąskimi wyrostkami kolczystymi. Kończyny przednie były masywne i miały duży, bocznie spłąszczony kolec na kciuku. Kości śródręcza II-IV były krótkie i połączone więzadłami. Palce dłoni kończyły się spłaszczonymi pazurami, tworzącymi rodzaj kopyta. Kość udowa była szczególnie masywna.

Etymologia

Nazwa rodzajowa Hypselospinus znaczy "wysoki/długi kolec" (gr. hypselos + łac. spina) i odnosi się do wydłużonych wyrostków obecnych u kręgów zarówno grzbietowych, jak i krzyżowych oraz ogonowych.

Spis gatunków

Hypselospinus Norman, 2010
=Huxleysaurus Paul, 2012
= Wadhurstia Carpenter i Ishida, 2010
?= Darwinsaurus Paul, 2012
Hypselospinus fittoni (Lydekker, 1889) Norman, 2010
= Iguanodon fittoni Lydekker, 1889
= Wadhurstia fittoni (Lydekker, 1889) Carpenter i Ishida, 2010
= Iguanodon hollingtoniensis Lydekker, 1889
= Huxleysaurus hollingtoniensis (Lydekker, 1889) Paul, 2012
?= Darwinsaurus evolutionis Paul, 2012

Bibliografia

Carpenter, K. & Ishida, Y. (2010) "Early and "Middle" Cretaceous Iguanodonts in Time and Space". Journal of Iberian Geology 36 (2): 145-164. doi:10.5209/rev_JIGE.2010.v36.n2.3

McDonald, A.T., Espílez, E., Mampel, L., Kirkland, J.I. & Alcalá, L. (2012) "An unusual new basal iguanodont (Dinosauria: Ornithopoda) from the Lower Cretaceous of Teruel, Spain" Zootaxa, 3595, 61–76

Norman, D.B. (2004) Basal Iguanodontia. [w]: David B. Weishampel, Peter Dodson, Halszka Osmólska (red.): "The Dinosauria". Wyd. drugie. Berkeley: University of California Press

Norman, D.B. (2010) "A taxonomy of iguanodontian (Dinosauria: Ornithopoda) from the lower Wealden Group (Cretaceous: Valanginian) of southern England". Zootaxa 2489: 47–66

Norman, DB. (2015) “On the history, osteology, and systematic position of the Wealdon (Hastings Group) dinosaur Hypselospinus fittoni (Iguanodontia: Styracosterna).” Zoological Journal of the Linnean Society 173(1):92–189. DOI 10.1111/zoj.12193

Norman, D.B. (2013) On the taxonomy and diversity of Wealden iguanodontian dinosaurs (Ornithischia: Ornithopoda). Revue de Paléobiologie 32 (2): 385–404. PDF.

Paul, G.S. (2008) "A revised taxonomy of the iguanodont dinosaur genera and species". Cretaceous Research 29 (2): 192–216 doi:10.1016/j.cretres.2007.04.009

Paul, G.S. (2012) "Notes on the rising diversity of iguanodont taxa, and iguanodonts named after Darwin, Huxley and evolutionary science". Actas de V Jornadas Internacionales sobre Paleontologia de Dinosaurios y su Entorno, Salas de los Infantes, Burgos. Colectivo de Arqueologico-Paleontologico de Salas de los Infantes (Burgos). pp. 121–131

Zheng, W.-J., Jin, X.-S., Shibata, M. & Azuma, Y. (2014) "An early juvenile specimen of Bolong yixianensis (Ornithopoda: Iguanodontia) from the Lower Cretaceous of Ningcheng County, Nei Mongol, China" Historical Biology. doi:10.1080/08912963.2013.809347

Źródło: „https://encyklopedia.dinozaury.com/index.php?title=Hypselospinus&oldid=26109”