Uberabatitan: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Dinozaury.com
Skocz do: nawigacja, szukaj
m
m
 
(Nie pokazano 2 wersji utworzonych przez 2 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
 
{{DISPLAYTITLE:''Uberabatitan''}}
 
{{DISPLAYTITLE:''Uberabatitan''}}
−
<small>
+
{{Opis
−
{| class="wikitable" style="background-color:CornSilk"
+
|Autor = [[Marcin Szermański]]
−
| Autor:
+
|Korekta = [[Paweł Konarzewski]]
−
| Korekta:
+
|nazwa = ''Uberabatitan'' (uberabatytan)
−
|-
+
|długość = do 26 m
−
| [[Marcin Szermański]]
+
|wysokość =
−
|}
+
|masa =
−
</small>
+
|dieta = roślinożerny
−
 
+
|miejsce = [[Brazylia]] - Minas Gerais
−
----
+
<small> ([[formacja]] [[Serra da Galga]])</small>
−
 
+
|czas = {{Występowanie|72.1|66}}
−
{| class="wikitable" style="text-align:left" align="left"
+
ok. 72,1-66 [[Ma]]<br>
−
! colspan=2 | ''Uberabatitan'' (uberabatytan)
+
<small>[[późna kreda]] ([[mastrycht]])</small>
−
|-
+
|systematyka
−
! '''Długość''':
+
= [[Dinosauria]]
−
| ok. 16-20 (??) m
 
−
 
 
−
|-
 
−
! '''Masa''':
 
−
| ? t
 
−
 
 
−
|-
 
−
! '''[[Lokacje|Miejsce występowania]]''':
 
−
| [[Brazylia]] - Uberaba, stan Minas Gerais
 
−
 
 
−
<small>([[formacja]] [[Marília]] - grupa Bauru)</small>
 
−
|-
 
−
! '''[[Czas|Czas występowania]]'''
 
−
| 70,6-65,5 [[Ma]]
 
−
 
 
−
<small>późna [[kreda]] ([[mastrycht]])</small>
 
−
|-
 
−
! '''Systematyka'''
 
−
| [[Dinosauria]]
 
  
 
[[Saurischia]]
 
[[Saurischia]]
Linia 41: Linia 22:
 
[[Sauropoda]]
 
[[Sauropoda]]
  
−
[[Eusauropoda]]
+
[[Somphospondyli]]
  
−
[[Neosauropoda]]
+
[[Titanosauria]]
−
 
 
−
[[Titanosauriformes]]
 
  
−
[[Somphospondyli]]
+
[[Lithostrotia]]
  
−
[[Titanosauria]]
+
|grafika = Uberabatitan riberoi profile reconstruction.jpg
−
|-
+
|podpis = Rekonstrukcja ''Uberabatitan''. Autor: LancianIdolatry [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Uberabatitan_riberoi_profile_reconstruction.jpg]
−
| colspan=2 |[[Plik:Uberabatitan.jpg|400px]]
+
|PorównanieGrupa =  
−
<small>Zrekonstruowany szkielet uberabatytana w pozycji obronnej. [http://www.ikessauro.com/2008/09/uberabatitan-exposto-no-rio-de-janeiro.html]</small>
+
|PorównanieDługość =
−
|-
+
|mapa = <display_points type="terrain" zoom=4>
−
! colspan=2 | Mapa znalezisk:
+
Uberaba, Brasil~ formacja [[Marília]], Uberaba, stan Minas Gerais, [[Brazylia]]|<small>''[[Uberabatitan]] ribeiroi'' - ([[holotyp]]) i materiał przypisany.<br>
−
|-
 
−
| colspan=2 |
 
−
<display_points type="terrain" zoom=4>
 
−
Uberaba, Brasil|formacja [[Marília]], Uberaba, stan Minas Gerais, [[Brazylia]]|<small>''[[Uberabatitan]] ribeiroi'' - '''CPP-UrHo''' ([[holotyp]]) i materiał przypisany - okaz '''CPP-UrB''' i '''CPP-UrC'''.<br>
 
 
</display_points>
 
</display_points>
−
|}
+
}}
−
 
 
 
==Wstęp==
 
==Wstęp==
−
''Uberabatitan'' to późnokredowy ([[mastrycht]]) przedstawiciel tytanozaurów żyjący na terenie dzisiejszej Brazylii. Jest monotypowym [[rodzaj]]em zauropoda, a więc jest [[takson]]em zawierającym tylko jeden [[gatunek]]. Został opisany formalnie na podstawie trzech niekompletnych szkieletów przez znanych południowoamerykańskich paleontologów – [[Leonardo Salgado|Leonarda Salgado]] i Ismara de Souzę [[Carvalho]] w [[2008]] roku.
+
''Uberabatitan'' to późnokredowy ([[mastrycht]]) przedstawiciel tytanozaurów żyjący na terenie dzisiejszej Brazylii. Jest monotypowym [[rodzaj]]em zauropoda, a więc jest [[takson]]em zawierającym tylko jeden [[gatunek]]. Został opisany formalnie na podstawie kilku niekompletnych szkieletów przez znanych południowoamerykańskich paleontologów – [[Leonardo Salgado|Leonarda Salgado]] i Ismara de Souzę [[Carvalho]] w [[2008]] roku.
  
 
==Materiał kopalny==
 
==Materiał kopalny==
−
[[Holotyp]]:
+
Uberabatytan jest znany z co najmniej pięciu osobników, z czego jeden jest młodociany, a inny gigantyczny. Salgado i Carvalho (2008) za [[holotyp]] uznali okaz CPP-UrHo składający się z wielu kości. Silva Junior i in. (2019) nie mieli pewności czy wszystkie kości przypisane do [[holotyp|okazu typowego]] należały do jednego osobnika. W związku z tym oni przedefiniowani okaz wzorcowy i wybrali następujące skamieniałości: CPPLIP-912 (lewa kość piszczelowa), CPPLIP-1107 (lewa kość strzałkowa) i CPPLIP-1082 (lewa kość skokowa).
−
 
 
−
Osobnik CPP-UrHo: 4 przednie kręgi szyjne, 2 łuki neuralne przednich kręgów szyjnych, 2 środkowe kręgi szyjne, 2 trzony tylnych kręgów szyjnych, 6 żeber szyjnych, 1 przedni (trzon/kręg?) grzbietowy, 1 [[łuk neuralny]] środkowego kręgu grzbietowego, 1 żebro grzbietowe, 1 trzon kręgu krzyżowego, 1 przedni i 1 środkowy kręg ogonowy, 4 tylne kręgi ogonowe, 1 przedni i 1 tylny [[łuk hemalny]], płyta mostkowa, prawa k. krucza, lewa k. ramienna, lewa i prawa k. promieniowa, prawa k. śródręcza, lewa i prawa k. łonowa, lewa k. piszczelowa i lewa k. strzałkowa oraz lewa k. skokowa.
 
  
−
Materiał przypisany:
+
Do omawianego rodzaju może należeć okaz MCT 1487-R znany jako "DGM Series A" (Silva Junior i in., 2019).
  
−
Osobnik CPP-UrB: 2 przednie kręgi szyjne, 1 przedni/środkowy kręgi szyjny, 1 środkowy kręg szyjny, 1 trzon środkowego kręgu szyjnego, 2 tylne kręgi szyjne, 1 kręg szyjny, 1 łuk neuralny tylnego kręgu szyjnego, 1 tylny kręg ogonowy, 1 fragment kręgu, 1 żebro grzbietowe, 2 środkowe kręgi ogonowe i 2 kolejne zrośnięte środkowe kręgi ogonowe, 1 trzon tylnego kręgu ogonowego, 3 łuki hemalne, lewa k. krucza, fragment prawej k. łonowej, fragment k. kulszowej, dystalny koniec prawej k. udowej oraz lewa k. strzałkowa.
+
W miejscu, gdzie wykopano szczątki ''Uberabatitan'' odnaleziono również dwa zęby, z czego jeden jest największym znanym wśród tytanozaurów. Mierzy on 6,2 cm od podstawy do wierzchołka (Silva Junior i in., 2023).
  
−
Osobnik CPP-UrC: 1 trzon środkowego kręgu grzbietowego oraz częściowa prawa k. udowa.
+
==Paleobiologia==
 +
===Wzrost===
 +
''Uberabatitan'' podobnie jak inne tytanozaury charakteryzował się wysokim stopniem przebudowy kości żeber. Zauropod ten wykazywał szybki i nieprzerwany wzrost, co potwierdziło ciągłe odkładanie się tkanki włóknistej w kościach. W dalszych etapach rozwoju, wzrost mógłby się zatrzymać lub spowalniać, przy jednoczesnym pojawieniu się okresowych przerw, który szczególnie był widoczny w kościach szkieletu obwodowego. Część badanych osobników osiągnęła dojrzałość somatyczną (Windholz i in., 2023).
 +
===Paleopatologia===
 +
Martinelli i in. (2015) za pomocą tomografu komputerowego zbadali dwa środkowe kręgi ogonowe ''Uberabatitan'' (CPPLIP-1020). Okazało się, że były one zrośnięte ze sobą. Prawdopodobnie przyczyną tej patologii była infekcja bakteryjna lub spondyloartropatia. Drugi okaz z nienaturalnymi zmianami znajduje się na szewronie (CPPLIP 1006), który nosi ślady gojenia się po złamaniu kości.
  
 
==Pozycja systematyczna==
 
==Pozycja systematyczna==
 
Należy on do grupy masywnie zbudowanych zauropodów – tytanozaurów ([[Titanosauria]]). Dinozaur ten został do niej zaliczony przez [[Leonardo Salgado|Salgado]] i [[Carvalho]] ([[2008]]) w ich artykule poświęconym uberatytanowi. Ten przedstawiciel tytanozaurów jest jej najmłodszym przedstawicielem odnalezionym w pokładach skalnych grupy Bauru – jego kuzyni pochodzą ze starszych osadów.
 
Należy on do grupy masywnie zbudowanych zauropodów – tytanozaurów ([[Titanosauria]]). Dinozaur ten został do niej zaliczony przez [[Leonardo Salgado|Salgado]] i [[Carvalho]] ([[2008]]) w ich artykule poświęconym uberatytanowi. Ten przedstawiciel tytanozaurów jest jej najmłodszym przedstawicielem odnalezionym w pokładach skalnych grupy Bauru – jego kuzyni pochodzą ze starszych osadów.
 +
Według analizy filogenetycznej przeprowadzonej przez Silvę Juniora i wspólników (2019)
 +
''Uberabatitan'' należy do [[Lithostrotia]] będąc bliskim kuzynem ''[[Brasilotitan]]''
  
 
==Etymologia==
 
==Etymologia==
Linia 84: Linia 62:
 
==Spis gatunków==
 
==Spis gatunków==
 
{| class="wikitable"
 
{| class="wikitable"
−
! ''Uberabatitan''
+
|{{V| ''Uberabatitan''}}
 
| {{Kpt|[[Leonardo Salgado|Salgado]]}} i {{Kpt|[[Carvalho]]}}, [[2008]]
 
| {{Kpt|[[Leonardo Salgado|Salgado]]}} i {{Kpt|[[Carvalho]]}}, [[2008]]
 
|-
 
|-
−
! ''U. ribeiroi''
+
|{{V| ''U. ribeiroi''}}
 
| {{Kpt|Salgado}} i {{Kpt|Carvalho}}, 2008
 
| {{Kpt|Salgado}} i {{Kpt|Carvalho}}, 2008
 
|}
 
|}
Linia 93: Linia 71:
 
==Bibliografia==
 
==Bibliografia==
 
<small>
 
<small>
 +
 +
Martinelli, A. G., Teixeira, V. P., Marinho, T. S., Fonseca, P. H., Cavellani, C. L., Araujo, A. J., ... & Ferraz, M. L. (2015). "Fused mid‐caudal vertebrae in the titanosaur ''Uberabatitan ribeiroi'' from the Late Cretaceous of Brazil and other bone lesions". Lethaia, 48(4), 456-462. [[doi:10.1111/let.12117]]
 +
 
Salgado L., Carvalho I. de Souza (2008) "''Uberabatitan ribeiroi'', a new titanosaur from the Marília Formation (Bauru Group, Upper Cretaceous), Minas Gerais, Brazil". "Palaeontology". 51 (4), s. 881–901. [[doi:10.1111/j.1475-4983.2008.00781.x]]
 
Salgado L., Carvalho I. de Souza (2008) "''Uberabatitan ribeiroi'', a new titanosaur from the Marília Formation (Bauru Group, Upper Cretaceous), Minas Gerais, Brazil". "Palaeontology". 51 (4), s. 881–901. [[doi:10.1111/j.1475-4983.2008.00781.x]]
 +
 +
Silva Junior, J. C. G., Marinho, T. S., Martinelli, A. G., & Langer, M. C. (2019). "Osteology and systematics of Uberabatitan ribeiroi (Dinosauria; Sauropoda): a Late Cretaceous titanosaur from Minas Gerais, Brazil". Zootaxa, 4577(3), 401-438. [[doi:10.11646/zootaxa.4577.3.1]]
 +
 +
Silva Junior, J. C. G., Marinho, T. S., Martinelli, A. G., Ribeiro, L. C., & Langer, M. C. (2023). "The largest known titanosaur (Dinosauria, Sauropoda) tooth and other isolated dental elements from the Serra da Galga Formation (Upper Cretaceous of Southeast Brazil)". Cretaceous Research, 151, 105656. [[doi:10.1016/j.cretres.2023.105656]]
 +
 +
Windholz, G. J., González, R., Cerda, I. A., Bellardini, F., Silva Junior, J.C. G., Marinho, T. S., ... & Martinelli, A. G. (2023). "Osteohistology of ''Uberabatitan ribeiroi'' (Dinosauria, Sauropoda) provides insight into the life history of titanosaurs". Historical Biology, 1-11. [[doi:10.1080/08912963.2023.2253257]]
 
</small>
 
</small>
  

Aktualna wersja na dzień 20:02, 15 wrz 2023

Autor: Marcin Szermański
Korekta: Paweł Konarzewski

Uberabatitan (uberabatytan)
Długość do 26 m
Dieta roślinożerny
Miejsce Brazylia - Minas Gerais

(formacja Serra da Galga)

Czas
252 201 145
66

ok. 72,1-66 Ma
późna kreda (mastrycht)

Systematyka Dinosauria

Saurischia

Sauropodomorpha

Sauropoda

Somphospondyli

Titanosauria

Lithostrotia

Uberabatitan riberoi profile reconstruction.jpg
Rekonstrukcja Uberabatitan. Autor: LancianIdolatry [1]
Mapa znalezisk
Wczytywanie mapy…

Wstęp

Uberabatitan to późnokredowy (mastrycht) przedstawiciel tytanozaurów żyjący na terenie dzisiejszej Brazylii. Jest monotypowym rodzajem zauropoda, a więc jest taksonem zawierającym tylko jeden gatunek. Został opisany formalnie na podstawie kilku niekompletnych szkieletów przez znanych południowoamerykańskich paleontologów – Leonarda Salgado i Ismara de Souzę Carvalho w 2008 roku.

Materiał kopalny

Uberabatytan jest znany z co najmniej pięciu osobników, z czego jeden jest młodociany, a inny gigantyczny. Salgado i Carvalho (2008) za holotyp uznali okaz CPP-UrHo składający się z wielu kości. Silva Junior i in. (2019) nie mieli pewności czy wszystkie kości przypisane do okazu typowego należały do jednego osobnika. W związku z tym oni przedefiniowani okaz wzorcowy i wybrali następujące skamieniałości: CPPLIP-912 (lewa kość piszczelowa), CPPLIP-1107 (lewa kość strzałkowa) i CPPLIP-1082 (lewa kość skokowa).

Do omawianego rodzaju może należeć okaz MCT 1487-R znany jako "DGM Series A" (Silva Junior i in., 2019).

W miejscu, gdzie wykopano szczątki Uberabatitan odnaleziono również dwa zęby, z czego jeden jest największym znanym wśród tytanozaurów. Mierzy on 6,2 cm od podstawy do wierzchołka (Silva Junior i in., 2023).

Paleobiologia

Wzrost

Uberabatitan podobnie jak inne tytanozaury charakteryzował się wysokim stopniem przebudowy kości żeber. Zauropod ten wykazywał szybki i nieprzerwany wzrost, co potwierdziło ciągłe odkładanie się tkanki włóknistej w kościach. W dalszych etapach rozwoju, wzrost mógłby się zatrzymać lub spowalniać, przy jednoczesnym pojawieniu się okresowych przerw, który szczególnie był widoczny w kościach szkieletu obwodowego. Część badanych osobników osiągnęła dojrzałość somatyczną (Windholz i in., 2023).

Paleopatologia

Martinelli i in. (2015) za pomocą tomografu komputerowego zbadali dwa środkowe kręgi ogonowe Uberabatitan (CPPLIP-1020). Okazało się, że były one zrośnięte ze sobą. Prawdopodobnie przyczyną tej patologii była infekcja bakteryjna lub spondyloartropatia. Drugi okaz z nienaturalnymi zmianami znajduje się na szewronie (CPPLIP 1006), który nosi ślady gojenia się po złamaniu kości.

Pozycja systematyczna

Należy on do grupy masywnie zbudowanych zauropodów – tytanozaurów (Titanosauria). Dinozaur ten został do niej zaliczony przez Salgado i Carvalho (2008) w ich artykule poświęconym uberatytanowi. Ten przedstawiciel tytanozaurów jest jej najmłodszym przedstawicielem odnalezionym w pokładach skalnych grupy Bauru – jego kuzyni pochodzą ze starszych osadów. Według analizy filogenetycznej przeprowadzonej przez Silvę Juniora i wspólników (2019) Uberabatitan należy do Lithostrotia będąc bliskim kuzynem Brasilotitan

Etymologia

Nazwa rodzajowa Uberabatitan to połączenie nazwy miasta Uberaba, nieopodal którego natrafiono na szczątki tego dinozaura oraz greckiego titan (olbrzym z mitologii greckiej). Nazwę te można więc przetłumaczyć na "tytan z Uberaba". Epitet gatunkowy ribeiroi z kolei honoruje Luiza Carlosa Borgesa Ribeiro, za jego pomoc i wsparcie w przeprowadzanych wykopaliskach paleontologicznych w stanie Minas Gerais.

Spis gatunków

Uberabatitan Salgado i Carvalho, 2008
U. ribeiroi Salgado i Carvalho, 2008

Bibliografia

Martinelli, A. G., Teixeira, V. P., Marinho, T. S., Fonseca, P. H., Cavellani, C. L., Araujo, A. J., ... & Ferraz, M. L. (2015). "Fused mid‐caudal vertebrae in the titanosaur Uberabatitan ribeiroi from the Late Cretaceous of Brazil and other bone lesions". Lethaia, 48(4), 456-462. doi:10.1111/let.12117

Salgado L., Carvalho I. de Souza (2008) "Uberabatitan ribeiroi, a new titanosaur from the Marília Formation (Bauru Group, Upper Cretaceous), Minas Gerais, Brazil". "Palaeontology". 51 (4), s. 881–901. doi:10.1111/j.1475-4983.2008.00781.x

Silva Junior, J. C. G., Marinho, T. S., Martinelli, A. G., & Langer, M. C. (2019). "Osteology and systematics of Uberabatitan ribeiroi (Dinosauria; Sauropoda): a Late Cretaceous titanosaur from Minas Gerais, Brazil". Zootaxa, 4577(3), 401-438. doi:10.11646/zootaxa.4577.3.1

Silva Junior, J. C. G., Marinho, T. S., Martinelli, A. G., Ribeiro, L. C., & Langer, M. C. (2023). "The largest known titanosaur (Dinosauria, Sauropoda) tooth and other isolated dental elements from the Serra da Galga Formation (Upper Cretaceous of Southeast Brazil)". Cretaceous Research, 151, 105656. doi:10.1016/j.cretres.2023.105656

Windholz, G. J., González, R., Cerda, I. A., Bellardini, F., Silva Junior, J.C. G., Marinho, T. S., ... & Martinelli, A. G. (2023). "Osteohistology of Uberabatitan ribeiroi (Dinosauria, Sauropoda) provides insight into the life history of titanosaurs". Historical Biology, 1-11. doi:10.1080/08912963.2023.2253257

Źródło: „https://encyklopedia.dinozaury.com/index.php?title=Uberabatitan&oldid=29506”