Bicentenaria: Różnice pomiędzy wersjami
m (→Spis gatunków: skrócony zapis jak w większości opisów) |
m |
||
| (Nie pokazano 1 wersji utworzonej przez jednego użytkownika) | |||
| Linia 6: | Linia 6: | ||
|- | |- | ||
| [[Eryk Sroka]] | | [[Eryk Sroka]] | ||
| − | | [[Maciej Ziegler]] | + | | [[Maciej Ziegler]], [[Kamil Kamiński]] |
|} | |} | ||
</small> | </small> | ||
| Linia 14: | Linia 14: | ||
|- | |- | ||
! '''Długość''': | ! '''Długość''': | ||
| − | | 3 m | + | | 3-3,1 m |
|- | |- | ||
! '''Masa''': | ! '''Masa''': | ||
| − | | | + | | 33-60 kg |
|- | |- | ||
! '''[[Lokacje|Miejsce występowania]]''': | ! '''[[Lokacje|Miejsce występowania]]''': | ||
| Linia 47: | Linia 47: | ||
| colspan=2 | | | colspan=2 | | ||
<display_points type="terrain" zoom=3> | <display_points type="terrain" zoom=3> | ||
| − | 39.5° S, 68.9° W | + | 39.5° S, 68.9° W~Ezequiel Ramos Mexía |
</display_points> | </display_points> | ||
|} | |} | ||
==Wstęp== | ==Wstęp== | ||
| − | ''Bicentenaria'' była niewielkim [[celurozaur]]em żyjącym na terenach dawnego superkontynentu Gondwany a dokładniej dzisiejszej Argentyny, w Północnej Patagonii w prowincji Rio Negro. Gatunkiem typowym jest ''Bicentenaria argentina | + | ''Bicentenaria'' była niewielkim [[celurozaur]]em żyjącym na terenach dawnego superkontynentu Gondwany a dokładniej dzisiejszej Argentyny, w Północnej Patagonii w prowincji Rio Negro. Gatunkiem typowym jest ''Bicentenaria argentina''. |
Opisu bicentenarii dokonali w roku [[2012]] Fernando E. Novas, Martin D. Ezcurra, Federico L. Agnolín, Diego Pol i Raúl Ortíz. | Opisu bicentenarii dokonali w roku [[2012]] Fernando E. Novas, Martin D. Ezcurra, Federico L. Agnolín, Diego Pol i Raúl Ortíz. | ||
==Materiał kopalny== | ==Materiał kopalny== | ||
| − | Okazy znaleziono na wschodnim brzegu zbiornika Ezequiel Ramos Mexía, a dokładniej w miejscu o współrzędnych GPS 39° 28' 9.82"S i 68º 54' 25.01"W. [[Holotyp]] MPCA 865 to tylna część czaszki. | + | Okazy znaleziono na wschodnim brzegu zbiornika Ezequiel Ramos Mexía, a dokładniej w miejscu o współrzędnych GPS 39° 28' 9.82"S i 68º 54' 25.01"W. [[Holotyp]] MPCA 865 to tylna dolna część czaszki (lewe kości: jarzmowa, kwadratowo-jarzmowa, kwadratowa i skrzydłowa) oraz tylna część żuchwy, a także fragment kości szczękowej i przedszczękowej (Aranciaga-Rolando i in., 2020). |
[[Paratyp]]y: | [[Paratyp]]y: | ||
Oprócz niekompletnej czaszki znaleziono również około 130 innych kości tego teropoda, pochodzących od osobników o zróżnicowanej wielkości i w różnym wieku w tym: dwie kości przedszczękowe z zachowanymi zębami, niekompletną prawą kość szczękową z zachowanym zębem, 14 kręgów krzyżowych i 20 ogonowych, kawałki 17 kręgów grzbietowych, części dwóch łopatek, kawałek prawej kości kruczej, części lewych i prawych kości ramiennych, końce bliższe trzech kości łokciowych, koniec dalszy kości promieniowej, kawałki lewej kości biodrowej, części pięciu trzonków kości łonowych , pięć niekompletnych kości udowych, części dwóch lewych i jednej prawej kości piszczelowej, prawą kość skokową, kawałki pięciu kości śródstopia, paliczki palców przednich i tylnych kończyn oraz kawałki żeber. | Oprócz niekompletnej czaszki znaleziono również około 130 innych kości tego teropoda, pochodzących od osobników o zróżnicowanej wielkości i w różnym wieku w tym: dwie kości przedszczękowe z zachowanymi zębami, niekompletną prawą kość szczękową z zachowanym zębem, 14 kręgów krzyżowych i 20 ogonowych, kawałki 17 kręgów grzbietowych, części dwóch łopatek, kawałek prawej kości kruczej, części lewych i prawych kości ramiennych, końce bliższe trzech kości łokciowych, koniec dalszy kości promieniowej, kawałki lewej kości biodrowej, części pięciu trzonków kości łonowych , pięć niekompletnych kości udowych, części dwóch lewych i jednej prawej kości piszczelowej, prawą kość skokową, kawałki pięciu kości śródstopia, paliczki palców przednich i tylnych kończyn oraz kawałki żeber. | ||
| + | |||
| + | ==Budowa== | ||
| + | ''Bicentenaria'' była stosunkowo niewielkim i lekko zbudowanym teropodem. Kości czaszki wskazują, że była ona długa i smukła, zbudowana z cienkich kości. Odznaczała się wysokim stopniem pneumatyzacji. Wiele cech czaszki łączy bicentenarię z innymi [[bazalny]]mi celurozaurami, takimi jak [[Compsognathidae|kompsognatydy]] czy ''[[Ornitholestes]]''. Niektóre cechy związane z pneumatyzacją czaszki, zbliżają ją jednak do bardziej zaawansowanych przedstawicieli [[Coelurosauria]], w szczególności do [[Tyrannosauroidea|tyranozauroidów]] (Aranciaga-Rolando i in., 2020). | ||
| + | |||
| + | ==Paleoekologia== | ||
| + | W osadach [[formacja|formacji]] [[Candeleros]] poza kośćmi bicentenarii odkryto również skamieniałości innych [[teropod]]ów: [[abelizauryd]]a ''[[Ekrixinatosaurus]] novasi'', [[karcharodontozauryd]]a ''[[Giganotosaurus]] carolini'' i [[maniraptor]]a z grupy [[Paraves]] ''[[Buitreraptor]] gonzalezorum''. Dwa pierwsze z nich mogły być naturalnymi wrogami omawianego dinozaura. Większego zagrożenia nie stanowił za to [[alvarezauryd]] ''[[Alnashetri]]''. Zdobyczą bicentenarii mogły być liczne ssaki, żaby, węże i jaszczurki, a także młode dinozaury, oraz być może niewielki, prymitywny przedstawiciel [[Thyreophora]] - ''[[Jakapil]]''. W środowisku tym licznie występowały różnej wielkości [[Sauropoda|zauropody]]. | ||
==Etymologia== | ==Etymologia== | ||
| Linia 78: | Linia 84: | ||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
| − | <small>Novas, F.E., Ezcurra, M.D., Agnolin, F.L., Pol, D. & Ortiz, R. (2012) "New Patagonian Cretaceous theropod sheds light about the early radiation of Coelurosauria" Revista del Museo Argentino de Ciencias Naturales, nueva serie, 14(1), 57-81. [http://www.scielo.org.ar/scielo.php?script=sci_arttext&pid=S1853-04002012000100006&lng=en&nrm=iso&tlng=en] | + | <small> Aranciaga Rolando, A.M., Cerroni, M.A., Novas, F.E. (2020). Skull Anatomy and Pneumaticity of the Enigmatic Coelurosaurian Theropod ''Bicentenaria argentina''. The Anatomical Record. 303(7):1884-1900. [[doi: 10.1002/ar.24288]]. |
| + | |||
| + | Molina-Pérez, R. & Larramendi, A. (2019). "Dinosaur Facts and Figures: The Theropods and Other Dinosauriformes". wyd. Princeton University Press. | ||
| + | |||
| + | Novas, F.E., Ezcurra, M.D., Agnolin, F.L., Pol, D. & Ortiz, R. (2012) "New Patagonian Cretaceous theropod sheds light about the early radiation of Coelurosauria" Revista del Museo Argentino de Ciencias Naturales, nueva serie, 14(1), 57-81. [http://www.scielo.org.ar/scielo.php?script=sci_arttext&pid=S1853-04002012000100006&lng=en&nrm=iso&tlng=en] | ||
| + | |||
| + | Paul, G.S. (2016). "The Princeton Field Guide to Dinosaurs: 2nd Edition" wyd. Princeton University. | ||
<references/></small> | <references/></small> | ||
Aktualna wersja na dzień 07:53, 20 paź 2023
| Autor: | Korekta: |
| Eryk Sroka | Maciej Ziegler, Kamil Kamiński |
| Bicentenaria (bicentenaria) | |
|---|---|
| Długość: | 3-3,1 m |
| Masa: | 33-60 kg |
| Miejsce występowania: | Argentyna - Rio Negro |
| Czas występowania | "środkowa" kreda (?wczesny cenoman[1])
?101-?97 Ma |
| Systematyka | Dinosauria |
| |
| Mapa znalezisk: | |
|
Wczytywanie mapy…
| |
Wstęp
Bicentenaria była niewielkim celurozaurem żyjącym na terenach dawnego superkontynentu Gondwany a dokładniej dzisiejszej Argentyny, w Północnej Patagonii w prowincji Rio Negro. Gatunkiem typowym jest Bicentenaria argentina.
Opisu bicentenarii dokonali w roku 2012 Fernando E. Novas, Martin D. Ezcurra, Federico L. Agnolín, Diego Pol i Raúl Ortíz.
Materiał kopalny
Okazy znaleziono na wschodnim brzegu zbiornika Ezequiel Ramos Mexía, a dokładniej w miejscu o współrzędnych GPS 39° 28' 9.82"S i 68º 54' 25.01"W. Holotyp MPCA 865 to tylna dolna część czaszki (lewe kości: jarzmowa, kwadratowo-jarzmowa, kwadratowa i skrzydłowa) oraz tylna część żuchwy, a także fragment kości szczękowej i przedszczękowej (Aranciaga-Rolando i in., 2020).
Oprócz niekompletnej czaszki znaleziono również około 130 innych kości tego teropoda, pochodzących od osobników o zróżnicowanej wielkości i w różnym wieku w tym: dwie kości przedszczękowe z zachowanymi zębami, niekompletną prawą kość szczękową z zachowanym zębem, 14 kręgów krzyżowych i 20 ogonowych, kawałki 17 kręgów grzbietowych, części dwóch łopatek, kawałek prawej kości kruczej, części lewych i prawych kości ramiennych, końce bliższe trzech kości łokciowych, koniec dalszy kości promieniowej, kawałki lewej kości biodrowej, części pięciu trzonków kości łonowych , pięć niekompletnych kości udowych, części dwóch lewych i jednej prawej kości piszczelowej, prawą kość skokową, kawałki pięciu kości śródstopia, paliczki palców przednich i tylnych kończyn oraz kawałki żeber.
Budowa
Bicentenaria była stosunkowo niewielkim i lekko zbudowanym teropodem. Kości czaszki wskazują, że była ona długa i smukła, zbudowana z cienkich kości. Odznaczała się wysokim stopniem pneumatyzacji. Wiele cech czaszki łączy bicentenarię z innymi bazalnymi celurozaurami, takimi jak kompsognatydy czy Ornitholestes. Niektóre cechy związane z pneumatyzacją czaszki, zbliżają ją jednak do bardziej zaawansowanych przedstawicieli Coelurosauria, w szczególności do tyranozauroidów (Aranciaga-Rolando i in., 2020).
Paleoekologia
W osadach formacji Candeleros poza kośćmi bicentenarii odkryto również skamieniałości innych teropodów: abelizauryda Ekrixinatosaurus novasi, karcharodontozauryda Giganotosaurus carolini i maniraptora z grupy Paraves Buitreraptor gonzalezorum. Dwa pierwsze z nich mogły być naturalnymi wrogami omawianego dinozaura. Większego zagrożenia nie stanowił za to alvarezauryd Alnashetri. Zdobyczą bicentenarii mogły być liczne ssaki, żaby, węże i jaszczurki, a także młode dinozaury, oraz być może niewielki, prymitywny przedstawiciel Thyreophora - Jakapil. W środowisku tym licznie występowały różnej wielkości zauropody.
Etymologia
Nazwa Bicentenaria nawiązuje do dwusetnej rocznicy argentyńskiej Rewolucji Majowej (25. maja 1810), która doprowadziła do powstania pierwszego argentyńskiego rządu autonomicznego.
Epitet gatunkowy argentina pochodzi od Argentyny, państwa na terenie którego znaleziono szczątki tego zwierzęcia.
Spis gatunków
| Bicentenaria | Novas, Ezcurra, Agnolín, Pol i Ortíz 2012 |
| B. argentina | Novas, Ezcurra, Agnolín, Pol i Ortíz 2012 |
Bibliografia
Aranciaga Rolando, A.M., Cerroni, M.A., Novas, F.E. (2020). Skull Anatomy and Pneumaticity of the Enigmatic Coelurosaurian Theropod Bicentenaria argentina. The Anatomical Record. 303(7):1884-1900. doi: 10.1002/ar.24288.
Molina-Pérez, R. & Larramendi, A. (2019). "Dinosaur Facts and Figures: The Theropods and Other Dinosauriformes". wyd. Princeton University Press.
Novas, F.E., Ezcurra, M.D., Agnolin, F.L., Pol, D. & Ortiz, R. (2012) "New Patagonian Cretaceous theropod sheds light about the early radiation of Coelurosauria" Revista del Museo Argentino de Ciencias Naturales, nueva serie, 14(1), 57-81. [1]
Paul, G.S. (2016). "The Princeton Field Guide to Dinosaurs: 2nd Edition" wyd. Princeton University.
- ↑ Leanza, H.A., Apesteguia, S., Novas, F.E. & de la Fuente, M.S. (2004) "Cretaceous terrestrial beds from the Neuquen Basin (Argentina) and their tetrapod assemblages" Cretaceous Research, 25, 61-87. doi:10.1016/j.cretres.2003.10.005
Wiek jest niepewny, lecz nieznacznie starszy niż szacowany wiek formacji Huincul - zob. Carnosauria#Kiedy.
