Xianshanosaurus: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Dinozaury.com
Skocz do: nawigacja, szukaj
m
 
(Nie pokazano 15 wersji utworzonych przez 5 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
−
<small>
+
{{DISPLAYTITLE:''Xianshanosaurus''}}
−
{| class="wikitable" style="background-color:CornSilk"
+
{{Opis
−
| Autor:
+
|Autor            = [[Marcin Szermański]]
−
| Korekta:
+
|Korekta          = [[Maciej Ziegler]], [[Tomasz Skawiński]], [[Michał Siedlecki]]
−
|-
+
|nazwa            = ''Xianshanosaurus'' (ksjanszanozaur)
−
| [[Marcin Szermański]]  
+
|długość          = 15,5 m <ref name="Molina-Larramendi">Molina-Pérez, R., & Larramendi, A. (2020). "Dinosaur Facts and Figures: The Sauropods and Other Sauropodomorphs". Princeton University Press. </ref>
−
| [[Maciej Ziegler]]
+
|wysokość          = 3,7 m (w ramionach) <ref name="Molina-Larramendi"></ref>
−
[[Tomasz Skawiński]]
+
|masa              = 7,1 t <ref name="Molina-Larramendi"></ref>
−
|}
+
|dieta            = roślinożerny
−
</small>
+
|miejsce          = [[Chiny]] - Henan
 +
<small>([[formacja]] [[Haoling]])</small>
 +
|czas              = {{Występowanie|121|100.5}}
 +
ok. 121-100,5 [[Ma]] <br>
 +
<small>[[wczesna kreda]] ([[apt]]-[[alb]])</small>
 +
|systematyka      =
 +
[[Dinosauria]]
  
−
----
+
[[Saurischia]]
  
−
{| class="wikitable" style="text-align:left" align="left"
+
[[Sauropodomorpha]]
−
! colspan=2 | ''Xianshanosaurus''
 
−
|-
 
−
! '''Długość''':
 
−
| ? (duży) m
 
  
−
|-
+
[[Sauropoda]]
−
! '''Masa''':
 
−
| ? t
 
  
−
|-
+
[[Eusauropoda]]
−
! '''[[Lokacje|Miejsce występowania]]''':
 
−
| [[Chiny]] - prowincja [[Henan]]
 
  
−
<small>(Basen Ruyang, "[[formacja Mangchuan]]")</small>
+
?[[Neosauropoda]]/??[[Turiasauria]]
−
|-
 
−
! '''[[Czas|Czas występowania]]'''
 
−
| 99,6-93,5 Ma
 
  
−
<small>późna [[kreda]] ([[cenoman]])</small>
+
? [[Macronaria]]
−
|-
 
−
! '''Systematyka'''
 
−
| [[Dinosauria]]
 
  
−
[[Saurischia]]
+
? [[Titanosauriformes]]
  
−
[[Sauropodomorpha]]
+
? [[Somphospondyli]]
  
−
[[Sauropoda]]
+
? [[Titanosauria]]
  
−
[[Eusauropoda]]
+
? [[Lithostrotia]]
−
 
 
−
[[Neosauropoda]]
 
−
|-
 
−
| colspan=2 |[[Plik:Xianshanosaurus.jpg|400px|]]
 
−
<small> [http://www.wikidino.com/?attachment_id=13143]</small>
 
−
|}
 
  
 +
|grafika  = Xianshanosaurus skeleton.jpg
 +
|podpis  = Rekonstrukcja szkieletu. Zdjęcie: Kumiko. [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Xianshanosaurus_skeleton.jpg]
 +
|PorównanieGrupa =
 +
|PorównanieDługość =
 +
|mapa =
 +
<display_points type="terrain" zoom=3>
 +
34.112, 112.5893~Haoling, Basen Ruyang, "formacja [[Mangchuan]]"|'''KLR-07-62-(6,59,15,3a,1)''' - ''[[Xianshanosaurus]] shijiagouensis'' - [[holotyp]].
 +
</display_points>
 +
}}
 
==Wstęp==
 
==Wstęp==
−
Dużych rozmiarów dinozaur długoszyi o niepewnej pozycji systematycznej, odnaleziony we wschodnich Chinach. Jak każdy przedstawiciel tej grupy dinozaurów gadziomiedniczych, był roślinożerny, posiadał wydłużoną… szyję oraz poruszał się na czterech kończynach. Na podstawie podobieństwa jego zęba do uzębienia ''[[Brachiosaurus]]'' można przypuszczać, że dinozaur ten może mieć pewne powiązania z [[brachiozauryda]]mi. Jego morfologia przypomina także uzębienie jakie występuje u ''[[Euhelopus]] zdanskyi'', natomiast różni się od innych zauropodów.
+
''Xianshanosaurus'' to rodzaj średnich rozmiarów [[Sauropoda|zauropoda]], należącego prawdopodobnie do [[Titanosauria|tytanozaurów]] żyjącego na terenie dzisiejszych Chin w drugiej połowie epoki wczesnej kredy.
  
 
==Materiał kopalny==
 
==Materiał kopalny==
−
Do [[holotyp]]u należą: 10 naturalnie artykułowanych przednich kręgów ogonowych i 1 łuk hemalny (KLR-07-62-6), prawie kompletna prawa kość krucza (KLR-07-62-59), kompletna lewa kość udowa (KLR-07-62-15) i kilka kompletnych (KLR-07-62-3a, KLR-07-62-59-1) i niekompletnych żeber. Holotyp ''Xianshanosaurus'' znajduje się w Muzeum Geologii w [[Henan]].
+
Do [[holotyp]]u należą: 10 naturalnie artykułowanych przednich [[kręg]]ów ogonowych i 1 łuk hemalny (KLR-07-62-6), prawie kompletna prawa kość krucza (KLR-07-62-59), kompletna lewa kość udowa (KLR-07-62-15) i kilka kompletnych (KLR-07-62-3a, KLR-07-62-59-1) i niekompletnych żeber. [[Holotyp|Okaz typowy]] ''Xianshanosaurus'' znajduje się w Muzeum Geologii w Henan.
  
−
==Diagnoza==
+
==Budowa i systematyka==
−
Zauropod posiadający następujące cechy: Wydłużony ząb (41HIII-0015) o długości wynoszącej 4 centymetry z wyraźnym grzbietem na kości gnykowej powierzchni korony zęba. Ząb posiada ‘pomarszczone’ szkliwo i brak mu ząbkowania wzdłuż jego brzegu, podobnie jak u brachiozaura ([[Carpenter]] i [[Tidwell]], [[1998]]; [[Upchurch]] i in., [[2004]]). Wyrostki neuralne przednich kręgów ogonowych w kształcie płatków z grubymi obszarami na ich środkowej części przedniej i tylnej powierzchni. Odrębne doły obecne na przednio-bocznej powierzchni podstawy wyrostka przedstawowego i przedniej powierzchni podstawy wyrostka poprzecznego. Otwór kości gnykowej znajduje się dokładnie na szwie łopatki z kością… gnykową…. Płytka wklęsłość obecna przy proksymalnym (bliższym) końcu żebra.
+
Ksjanszanozaur był średniej wielkości zauropodem, który odróżniał się od innych "długoszyjców" detalami budowy kręgów oraz kości kończyn. Na podstawie podobieństwa jego zęba do uzębienia ''[[Brachiosaurus]]'' można przypuszczać, że dinozaur ten może mieć pewne powiązania z brachiozaurydami. Jego morfologia przypomina także uzębienie jakie występuje u ''[[Euhelopus]] zdanskyi'', natomiast różni się od innych zauropodów (Lü i in., 2009). Proceliczne kręgi ogonowe wskazują natomiast, że to przedstawiciel [[Lithostrotia]] (D'Emic, 2012), a przynajmniej Titanosauria (Mannion i [[Calvo]], 2011). Obecnie zauropod ten uznawany jest za takson o niepewnej pozycji systematycznej, w różnych analizach filogenetycznych wychodzący jako tytanozaur (czasami należący do Lithostrotia) blisko spokrewniony z [[Daxiatitan|daksjatytanem]] (np: Mannion i in., 2013; Mannion i in. 2019; Mo i in., 2023a, Mo i in., 2023b) lub jako [[Turiasauria|turiazaur]], bądź [[Euhelopodidae|euhelopidid]] (w tej wersji również spokrewniony z daksjatytanem) (Moore i in., 2020).
  
 
==Paleoekologia==
 
==Paleoekologia==
−
''Xianshanosaurus'' dzielił przestrzeń życiową z innymi [[zauropoda]]mi, takimi jak ogromne ''[[Huanghetitan]]'' i ''[[Ruyangosaurus]]''. Z dinozaurów roślinożernych żyją…cych wraz z ksjanszanozaurem można także wymienić [[nodozauryd]]a (lub [[ankylozauryd]]a) ''[[Zhongyuansaurus]]'', który z kolei zasiedlał inną… niszę ekologiczną…. Fauną pokładów Basenu Ruyang uzupełniają… liczne [[teropod]]y: [[owiraptorozaur]] ''[[Luoyanggia]] liudianensis'', nieopisany jeszcze ornitomimid ([[Ornithomimidae]]), spinozaurydy ([[Spinosauridae]]), karnozaury ([[Carnosauria]]) odnalezione w okolicach miast Liudan i Santun w okręgu administracyjnym Ruyang, prowincja [[Henan]]. Listę teropodów uzupełniają… okazy należą…ce być może do dromeozaurydów ([[Dromaeosauidae]]).
+
''Xianshanosaurus'' dzielił prawdopodobnie przestrzeń życiową z innymi zauropodami, takimi jak ogromne ''[[Huanghetitan#.3FH._ruyangensis|?Huanghetitan ruyangensis]]'' i ''[[Ruyangosaurus]]'' oraz mniejszy ''[[Yunmenglong]]''. Z dinozaurów roślinożernych żyjących wraz z ksianszanozaurem można także wymienić bazalnego [[Ankylosauridae|ankylozauryda]] ''[[Gobisaurus]]'', który z kolei zasiedlał inną niszę ekologiczną. Fauną pokładów Basenu Ruyang uzupełniają liczne [[teropod]]y: [[owiraptorozaur]] ''[[Luoyanggia]] liudianensis'', nieopisany jeszcze ornitomimid ([[Ornithomimidae]]), spinozaurydy ([[Spinosauridae]]), [[Carcharodontosauridae|karcharodontozaurydy]] ([[Carnosauria]]) odnalezione w okolicach miast Liudan i Santun w okręgu administracyjnym Ruyang, prowincja Henan. Listę [[teropod]]ów uzupełniają okazy należące być może do dromeozaurydów ([[Dromaeosauridae]]).
  
 
==Etymologia==
 
==Etymologia==
−
Na nazwę [[rodzaj]]ową… składają… się ''Xianshan'' (góra Xian), w pobliżu której odnaleziono [[holotyp]] oraz greckie ''sauros'' (jaszczur, jaszczurka). Nazwę można więc przetłumaczyć jako "jaszczur z Xian". Z kolei epitet [[gatunek|gatunkowy]] odnosi się do wsi Shijiagou, gdzie odkopano holotyp.
+
Na nazwę [[rodzaj]]ową składają się ''Xianshan'' (góra Xian), w pobliżu której odnaleziono [[holotyp]] oraz greckie ''sauros'' (jaszczur, jaszczurka). Nazwę można więc przetłumaczyć jako "jaszczur z Xian". Z kolei epitet [[gatunek|gatunkowy]] odnosi się do wsi Shijiagou, gdzie odkopano holotyp.
  
 
==Spis gatunków==
 
==Spis gatunków==
 
{| class="wikitable"
 
{| class="wikitable"
−
! ''Xianshanosaurus''
+
|{{V|''Xianshanosaurus''}}
−
| [[Lü]], [[Xu]], [[Jiang]], [[Jia]], [[Li]], [[Yuan]], [[Zhang]] i [[Ji Q]]., [[2009]]
+
| {{Kpt|[[Lü]], Xu, Jiang, Jia, Li, Yuan, Zhang}} i {{Kpt|Ji}}, [[2009]]
 
|-
 
|-
−
! ''X. shijiagouensis''
+
|{{V|''X. shijiagouensis''}}
−
| [[Lü]], [[Xu]], [[Jiang]], [[Jia]], [[Li]], [[Yuan]], [[Zhang]] i [[Ji Q]]., [[2009]]
+
| {{Kpt|Lü, Xu, Jiang, Jia, Li, Yuan, Zhang}} i {{Kpt|Ji}}, 2009
 
|}
 
|}
  
 
==Bibliografia==
 
==Bibliografia==
−
<small>Lü, J., Xu, L., Jiang, X., Jia, S., Li, M., Yuan, C., Zhang, X. & Ji, Q. (2009) "A preliminary report on the new dinosaurian fauna from the Cretaceous of the Ruyang Basin, Henan province of Central China". Journal of Paleontological Society of Korea. 25 (1) 43-56</small>
+
<small>
 +
D'Emic, M. (2012) "The early evolution of titanosauriform sauropod dinosaurs" Zoological Journal of the Linnean Society, 166, 624-671. [[doi:10.1111/j.1096-3642.2012.00853.x]]
 +
 
 +
Lü, J., Xu, L., Jiang, X., Jia, S., Li, M., Yuan, C., Zhang, X. & Ji, Q. (2009) "A preliminary report on the new dinosaurian fauna from the Cretaceous of the Ruyang Basin, Henan province of Central China". Journal of Paleontological Society of Korea. 25 (1) 43-56
 +
 
 +
Mannion, P. D., Calvo, J.O. (2011). "Anatomy of the basal titanosaur (Dinosauria, Sauropoda) Andesaurus delgadoi from the mid-Cretaceous (Albian-early Cenomanian) Río Limay Formation, Neuquén Province, Argentina: implications for titanosaur systematics". Zoological Journal of the Linnean Society. 163: no. [https://doi.org/10.1111%2Fj.1096-3642.2011.00699.x]
 +
 
 +
Mannion, P.D., Upchurch, P., Barnes, R,N.. Mateus, O, (2013). "Osteology of the Late Jurassic Portuguese sauropod dinosaur ''Lusotitan atalaiensis'' (Macronaria) and the evolutionary history of basal titanosauriforms: Lusotitan and Titanosauriform Evolution". Zoological Journal of the Linnean Society. 168 (1): 98–206. [https://doi.org/10.1111%2Fzoj.12029]
 +
 
 +
Mannion, Philip D.; Upchurch, Paul; Jin, Xingsheng; Zheng, Wenjie (2019). "New information on the Cretaceous sauropod dinosaurs of Zhejiang Province, China: impact on Laurasian titanosauriform phylogeny and biogeography". Royal Society Open Science. 6 (8): 191057. [https://doi.org/10.1098%2Frsos.191057]
 +
 
 +
Mo, J.-Y., Fu, Q.-Y., Yu, Y.-L. & Xu, X. (2023b). "A New Titanosaurian Sauropod from the Upper Cretaceous of Jiangxi Province, Southern China". Historical Biology: 1–1 [http://dx.doi.org/10.1080/08912963.2023.2259413]
 +
 
 +
Mo, J., Ma, F., Yu, Y. & Xu, X. (2023a). “A New Titanosauriform Sauropod with An Unusual Tail from the Lower Cretaceous of Northeastern China.” Cretaceous Research. [https://doi.org/10.1016/j.cretres.2022.105449]
 +
 
 +
Moore, A.J., Upchurch, P., Barrett, P.M., Clark, J.M., Xu, X. (2020). "Osteology of Klamelisaurus gobiensis (Dinosauria, Eusauropoda) and the evolutionary history of Middle–Late Jurassic Chinese sauropods". Journal of Systematic Palaeontology. 18 (16): 1299–1393. [https://doi.org/10.1080%2F14772019.2020.1759706]
 +
<references/></small>
  
 
[[Kategoria:Dinosauria]]
 
[[Kategoria:Dinosauria]]
Linia 81: Linia 92:
 
[[Kategoria:Sauropodomorpha]]
 
[[Kategoria:Sauropodomorpha]]
 
[[Kategoria:Sauropoda]]
 
[[Kategoria:Sauropoda]]
 +
[[Kategoria:Macronaria]]
 +
[[Kategoria:Somphospondyli]]
 
[[Kategoria:Azja]]
 
[[Kategoria:Azja]]
 
[[Kategoria:Chiny]]
 
[[Kategoria:Chiny]]
 
[[Kategoria:Mezozoik]]
 
[[Kategoria:Mezozoik]]
 
[[Kategoria:Kreda]]
 
[[Kategoria:Kreda]]
−
[[Kategoria:Cenoman]]
+
[[Kategoria:Apt]]
 +
[[Kategoria:Alb]]

Aktualna wersja na dzień 22:21, 9 lip 2024

Autor: Marcin Szermański
Korekta: Maciej Ziegler, Tomasz Skawiński, Michał Siedlecki

Xianshanosaurus (ksjanszanozaur)
Długość 15,5 m [1]
Wysokość 3,7 m (w ramionach) [1]
Masa 7,1 t [1]
Dieta roślinożerny
Miejsce Chiny - Henan

(formacja Haoling)

Czas
252 201 145
66

ok. 121-100,5 Ma
wczesna kreda (apt-alb)

Systematyka Dinosauria

Saurischia

Sauropodomorpha

Sauropoda

Eusauropoda

?Neosauropoda/??Turiasauria

? Macronaria

? Titanosauriformes

? Somphospondyli

? Titanosauria

? Lithostrotia

Xianshanosaurus skeleton.jpg
Rekonstrukcja szkieletu. Zdjęcie: Kumiko. [1]
Mapa znalezisk
Wczytywanie mapy…

Wstęp

Xianshanosaurus to rodzaj średnich rozmiarów zauropoda, należącego prawdopodobnie do tytanozaurów żyjącego na terenie dzisiejszych Chin w drugiej połowie epoki wczesnej kredy.

Materiał kopalny

Do holotypu należą: 10 naturalnie artykułowanych przednich kręgów ogonowych i 1 łuk hemalny (KLR-07-62-6), prawie kompletna prawa kość krucza (KLR-07-62-59), kompletna lewa kość udowa (KLR-07-62-15) i kilka kompletnych (KLR-07-62-3a, KLR-07-62-59-1) i niekompletnych żeber. Okaz typowy Xianshanosaurus znajduje się w Muzeum Geologii w Henan.

Budowa i systematyka

Ksjanszanozaur był średniej wielkości zauropodem, który odróżniał się od innych "długoszyjców" detalami budowy kręgów oraz kości kończyn. Na podstawie podobieństwa jego zęba do uzębienia Brachiosaurus można przypuszczać, że dinozaur ten może mieć pewne powiązania z brachiozaurydami. Jego morfologia przypomina także uzębienie jakie występuje u Euhelopus zdanskyi, natomiast różni się od innych zauropodów (Lü i in., 2009). Proceliczne kręgi ogonowe wskazują natomiast, że to przedstawiciel Lithostrotia (D'Emic, 2012), a przynajmniej Titanosauria (Mannion i Calvo, 2011). Obecnie zauropod ten uznawany jest za takson o niepewnej pozycji systematycznej, w różnych analizach filogenetycznych wychodzący jako tytanozaur (czasami należący do Lithostrotia) blisko spokrewniony z daksjatytanem (np: Mannion i in., 2013; Mannion i in. 2019; Mo i in., 2023a, Mo i in., 2023b) lub jako turiazaur, bądź euhelopidid (w tej wersji również spokrewniony z daksjatytanem) (Moore i in., 2020).

Paleoekologia

Xianshanosaurus dzielił prawdopodobnie przestrzeń życiową z innymi zauropodami, takimi jak ogromne ?Huanghetitan ruyangensis i Ruyangosaurus oraz mniejszy Yunmenglong. Z dinozaurów roślinożernych żyjących wraz z ksianszanozaurem można także wymienić bazalnego ankylozauryda Gobisaurus, który z kolei zasiedlał inną niszę ekologiczną. Fauną pokładów Basenu Ruyang uzupełniają liczne teropody: owiraptorozaur Luoyanggia liudianensis, nieopisany jeszcze ornitomimid (Ornithomimidae), spinozaurydy (Spinosauridae), karcharodontozaurydy (Carnosauria) odnalezione w okolicach miast Liudan i Santun w okręgu administracyjnym Ruyang, prowincja Henan. Listę teropodów uzupełniają okazy należące być może do dromeozaurydów (Dromaeosauridae).

Etymologia

Na nazwę rodzajową składają się Xianshan (góra Xian), w pobliżu której odnaleziono holotyp oraz greckie sauros (jaszczur, jaszczurka). Nazwę można więc przetłumaczyć jako "jaszczur z Xian". Z kolei epitet gatunkowy odnosi się do wsi Shijiagou, gdzie odkopano holotyp.

Spis gatunków

Xianshanosaurus Lü, Xu, Jiang, Jia, Li, Yuan, Zhang i Ji, 2009
X. shijiagouensis Lü, Xu, Jiang, Jia, Li, Yuan, Zhang i Ji, 2009

Bibliografia

D'Emic, M. (2012) "The early evolution of titanosauriform sauropod dinosaurs" Zoological Journal of the Linnean Society, 166, 624-671. doi:10.1111/j.1096-3642.2012.00853.x

Lü, J., Xu, L., Jiang, X., Jia, S., Li, M., Yuan, C., Zhang, X. & Ji, Q. (2009) "A preliminary report on the new dinosaurian fauna from the Cretaceous of the Ruyang Basin, Henan province of Central China". Journal of Paleontological Society of Korea. 25 (1) 43-56

Mannion, P. D., Calvo, J.O. (2011). "Anatomy of the basal titanosaur (Dinosauria, Sauropoda) Andesaurus delgadoi from the mid-Cretaceous (Albian-early Cenomanian) Río Limay Formation, Neuquén Province, Argentina: implications for titanosaur systematics". Zoological Journal of the Linnean Society. 163: no. [2]

Mannion, P.D., Upchurch, P., Barnes, R,N.. Mateus, O, (2013). "Osteology of the Late Jurassic Portuguese sauropod dinosaur Lusotitan atalaiensis (Macronaria) and the evolutionary history of basal titanosauriforms: Lusotitan and Titanosauriform Evolution". Zoological Journal of the Linnean Society. 168 (1): 98–206. [3]

Mannion, Philip D.; Upchurch, Paul; Jin, Xingsheng; Zheng, Wenjie (2019). "New information on the Cretaceous sauropod dinosaurs of Zhejiang Province, China: impact on Laurasian titanosauriform phylogeny and biogeography". Royal Society Open Science. 6 (8): 191057. [4]

Mo, J.-Y., Fu, Q.-Y., Yu, Y.-L. & Xu, X. (2023b). "A New Titanosaurian Sauropod from the Upper Cretaceous of Jiangxi Province, Southern China". Historical Biology: 1–1 [5]

Mo, J., Ma, F., Yu, Y. & Xu, X. (2023a). “A New Titanosauriform Sauropod with An Unusual Tail from the Lower Cretaceous of Northeastern China.” Cretaceous Research. [6]

Moore, A.J., Upchurch, P., Barrett, P.M., Clark, J.M., Xu, X. (2020). "Osteology of Klamelisaurus gobiensis (Dinosauria, Eusauropoda) and the evolutionary history of Middle–Late Jurassic Chinese sauropods". Journal of Systematic Palaeontology. 18 (16): 1299–1393. [7]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 Molina-Pérez, R., & Larramendi, A. (2020). "Dinosaur Facts and Figures: The Sauropods and Other Sauropodomorphs". Princeton University Press.
Źródło: „https://encyklopedia.dinozaury.com/index.php?title=Xianshanosaurus&oldid=33649”