Cedarosaurus: Różnice pomiędzy wersjami
m (→Spis gatunków) |
m (→Paleobiologia) |
||
| (Nie pokazano 6 wersji utworzonych przez 4 użytkowników) | |||
| Linia 4: | Linia 4: | ||
|Korekta = | |Korekta = | ||
|nazwa = ''Cedarosaurus'' (cedarozaur) | |nazwa = ''Cedarosaurus'' (cedarozaur) | ||
| − | |długość = | + | |długość = 14,9 m <ref name="Molina-Larramendi">Molina-Pérez, R., & Larramendi, A. (2020). "Dinosaur Facts and Figures: The Sauropods and Other Sauropodomorphs". Princeton University Press.</ref> |
| − | |wysokość = | + | |wysokość = 4,1 m (w ramionach) <ref name="Molina-Larramendi"></ref> |
| − | |masa = | + | |masa = 10,6 t <ref name="Molina-Larramendi"></ref> |
|dieta = roślinożerny | |dieta = roślinożerny | ||
| − | |miejsce = [[USA]] | + | |miejsce = [[USA]] - Utah |
| − | <small> [[formacja]] [[Cedar Mountain]] ( | + | <small> [[formacja|formacje]] [[Cedar Mountain]] (dolna część ogniwa Yellow Cat) i [[Paluxy]]/[[Glen River]]?</small> |
| − | |czas = {{Występowanie| | + | |czas = {{Występowanie|139|134.6}} |
| − | ok. | + | ok. 139 - 134,6 [[Ma]]<br> |
| − | <small>[[wczesna kreda]] ([[ | + | <small>[[wczesna kreda]] ([[walanżyn]])</small> |
|systematyka | |systematyka | ||
= [[Dinosauria]] | = [[Dinosauria]] | ||
| Linia 22: | Linia 22: | ||
[[Sauropoda]] | [[Sauropoda]] | ||
| − | [[ | + | [[Macronaria]] |
[[Titanosauriformes]] | [[Titanosauriformes]] | ||
| Linia 30: | Linia 30: | ||
|podpis = Rekonstrukcja. Autor: Slate Weasel. | |podpis = Rekonstrukcja. Autor: Slate Weasel. | ||
| − | |PorównanieGrupa = | + | |PorównanieGrupa = Brachiosauridae |
| − | |PorównanieDługość = | + | |PorównanieDługość = 15 |
|mapa = | |mapa = | ||
}} | }} | ||
| − | |||
==Wstęp== | ==Wstęp== | ||
''Cedarosaurus'' to [[rodzaj]] średniej wielkości zauropoda, który żył we wczesnej [[kreda|kredzie]] na terenie dzisiejszego stanu Utah w USA. Został on nazwany i opisany w 1999 r. przez Virginię Tidwell i współpracowników. | ''Cedarosaurus'' to [[rodzaj]] średniej wielkości zauropoda, który żył we wczesnej [[kreda|kredzie]] na terenie dzisiejszego stanu Utah w USA. Został on nazwany i opisany w 1999 r. przez Virginię Tidwell i współpracowników. | ||
| Linia 42: | Linia 41: | ||
==Materiał kopalny== | ==Materiał kopalny== | ||
| − | [[Holotyp]] (DMNH 39045) to 8 kręgów grzbietowych, 25 kręgów ogonowych, 7 szewronów, część obu łopatek, kości krucze, płyty mostkowe, część prawej kończyny przedniej, częściowa miednica, niepełne kończyny tylne, żebra i | + | [[Holotyp]] (DMNH 39045) to 8 kręgów grzbietowych, 25 kręgów ogonowych, 7 szewronów, część obu łopatek, kości krucze, płyty mostkowe, część prawej kończyny przedniej, częściowa miednica, niepełne kończyny tylne, żebra i [[gastrolit]]y (kamienie żołądkowe) (Tidwell i in., 1999). Wg D'Emica do tego gatunku należy również okaz FMNH PR977 - lewa kość piszczelowa, k. strzałkowa, lewa k. skokowa i kompletna lewa stopa, dawniej przypisywana nieważnemu obecnie rodzajowi ''[[Pleurocoelus]]''. Materiał ten pochodzi z formacji [[Glen River]] (prawdopodobnie [[alb]], ale wymaga dokładniejszego datowania) (D'Emic, 2012) lub z formacji [[Paluxy]] (wczesna kreda) (Ford, online). |
==Budowa i filogeneza== | ==Budowa i filogeneza== | ||
| Linia 51: | Linia 50: | ||
==Paleobiologia== | ==Paleobiologia== | ||
Wraz ze szczątkami cedarozaura okryto 115 niewielkich kamieni, które zidentyfikowano jako gastrolity – kamienie żołądkowe, połykane przez zwierzęta w celu ułatwienia trawienia. Kamienie te to przede wszystkim czerty i kwarcyty, ale były wśród nich również piaskowce i iły. Ważyły od 0,1 g do 715 g. Stwierdzono, że wybierając kamienie, ''Cedarosaurus'' raczej nie kierował się ich kolorem – gastrolity miały matowe zabarwienie (Sanders i in., 2001). | Wraz ze szczątkami cedarozaura okryto 115 niewielkich kamieni, które zidentyfikowano jako gastrolity – kamienie żołądkowe, połykane przez zwierzęta w celu ułatwienia trawienia. Kamienie te to przede wszystkim czerty i kwarcyty, ale były wśród nich również piaskowce i iły. Ważyły od 0,1 g do 715 g. Stwierdzono, że wybierając kamienie, ''Cedarosaurus'' raczej nie kierował się ich kolorem – gastrolity miały matowe zabarwienie (Sanders i in., 2001). | ||
| + | |||
| + | Cedarozaur żył w środowisku w strefie ciepłego klimatu, w którym pora deszczowa trwała stosunkowo krótko lub warunki były przez pewien okres jałowe. Prawdopodobnie zauropod ten przemierzał równiny zalewowe pokryte mezozoicznymi roślinami tworzącymi środowisko podobne do stepu lub otwarte lasy, przez które przepływały rzeki (Paul, 2016). | ||
==Spis gatunków== | ==Spis gatunków== | ||
| Linia 58: | Linia 59: | ||
|- | |- | ||
| {{V|''C. weiskopfae''}} | | {{V|''C. weiskopfae''}} | ||
| − | | {{Kpt| | + | | {{Kpt|Tidwell, Carpenter}} i {{Kpt|Brooks}}, 1999 |
| − | |||
|} | |} | ||
==Bibliografia== | ==Bibliografia== | ||
<small>Benson, R. B. J., Campione, N. E., Carrano, M. T., Mannion, P. D., Sullivan, C., Upchurch, P. & Evans, D. C. (2014) "Rates of Dinosaur Body Mass Evolution Indicate 170 Million Years of Sustained Ecological Innovation on the Avian Stem Lineage" PLoS Biology, 12(5), e1001853. [[doi:10.1371/journal.pbio.1001853]]. | <small>Benson, R. B. J., Campione, N. E., Carrano, M. T., Mannion, P. D., Sullivan, C., Upchurch, P. & Evans, D. C. (2014) "Rates of Dinosaur Body Mass Evolution Indicate 170 Million Years of Sustained Ecological Innovation on the Avian Stem Lineage" PLoS Biology, 12(5), e1001853. [[doi:10.1371/journal.pbio.1001853]]. | ||
| + | |||
| + | D’Emic, M.D. (2012). "The early evolution of titanosauriform sauropod dinosaurs". Zoological Journal of the Linnean Society, Volume 166, Issue 3, November 2012, Pages 624–671 [https://doi.org/10.1111/j.1096-3642.2012.00853.x] | ||
D’Emic, M.D.; Foreman, B.Z.; Jud, N.A. (2016). "Anatomy, systematics, paleoenvironment, growth, and age of the sauropod dinosaur ''Sonorasaurus thompsoni'' from the Cretaceous of Arizona, USA". Journal of Paleontology. 90 (1): 102–132. [[doi:10.1017/jpa.2015.67]]. | D’Emic, M.D.; Foreman, B.Z.; Jud, N.A. (2016). "Anatomy, systematics, paleoenvironment, growth, and age of the sauropod dinosaur ''Sonorasaurus thompsoni'' from the Cretaceous of Arizona, USA". Journal of Paleontology. 90 (1): 102–132. [[doi:10.1017/jpa.2015.67]]. | ||
| + | |||
| + | Ford, T. (online) [http://www.paleofile.com/Dinosaurs/Sauropoda/Cedarosaurus.asp] | ||
Mannion, P.D., Allain, R. & Moine, O. (2017). "The earliest known titanosauriform sauropod dinosaur and the evolution of Brachiosauridae". PeerJ. 5: e3217. [[doi:10.7717/peerj.3217]]. | Mannion, P.D., Allain, R. & Moine, O. (2017). "The earliest known titanosauriform sauropod dinosaur and the evolution of Brachiosauridae". PeerJ. 5: e3217. [[doi:10.7717/peerj.3217]]. | ||
| − | Paul, G.S. ( | + | Paul, G.S. (2016). "The Princeton Field Guide to Dinosaurs" wyd. Princeton University. |
Royo-Torres, R., Fuentes, C., Meijide, M., Meijide-Fuentes, F. & Meijide-Fuentes, M. (2017). "A new Brachiosauridae Sauropod dinosaur from the lower Cretaceous of Europe (Soria Province, Spain)". Cretaceous Research. 80: 38–55. [[doi:10.1016/j.cretres.2017.08.012]]. | Royo-Torres, R., Fuentes, C., Meijide, M., Meijide-Fuentes, F. & Meijide-Fuentes, M. (2017). "A new Brachiosauridae Sauropod dinosaur from the lower Cretaceous of Europe (Soria Province, Spain)". Cretaceous Research. 80: 38–55. [[doi:10.1016/j.cretres.2017.08.012]]. | ||
| − | Sanders, F., Manley, K. & Carpenter, K. (2001). "Gastroliths from the Lower Cretaceous sauropod Cedarosaurus weiskopfae". W: Tanke, D. & Carpenter, K.. Mesozoic Vertebrate Life: New Research Inspired by the Paleontology of Philip J. Currie. Indiana University Press. 166–180. | + | Sanders, F., Manley, K. & Carpenter, K. (2001). "Gastroliths from the Lower Cretaceous sauropod ''Cedarosaurus weiskopfae''". W: Tanke, D. & Carpenter, K.. Mesozoic Vertebrate Life: New Research Inspired by the Paleontology of Philip J. Currie. Indiana University Press. 166–180. |
| + | |||
| + | Tidwell, V., Carpenter, K. & Brooks, W. (1999). "New sauropod from the Lower Cretaceous of Utah, USA". Oryctos 2: 21-37 | ||
| − | + | <references/></small> | |
[[Kategoria:Dinosauria]] | [[Kategoria:Dinosauria]] | ||
[[Kategoria:Saurischia]] | [[Kategoria:Saurischia]] | ||
[[Kategoria:Sauropoda]] | [[Kategoria:Sauropoda]] | ||
| − | [[Kategoria:Ameryka | + | [[Kategoria:Macronaria]] |
| + | [[Kategoria:Brachiosauridae]] | ||
| + | [[Kategoria:Ameryka Północna]] | ||
[[Kategoria:USA]] | [[Kategoria:USA]] | ||
[[Kategoria:Mezozoik]] | [[Kategoria:Mezozoik]] | ||
[[Kategoria:Kreda]] | [[Kategoria:Kreda]] | ||
| − | [[Kategoria: | + | [[Kategoria:Walanżyn]] |
Aktualna wersja na dzień 23:16, 19 lut 2024
| Autor: | Kamil Kamiński |
| Cedarosaurus (cedarozaur) | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Długość | 14,9 m [1] | ||||
| Wysokość | 4,1 m (w ramionach) [1] | ||||
| Masa | 10,6 t [1] | ||||
| Dieta | roślinożerny | ||||
| Miejsce | USA - Utah
formacje Cedar Mountain (dolna część ogniwa Yellow Cat) i Paluxy/Glen River? | ||||
| Czas |
ok. 139 - 134,6 Ma | ||||
| Systematyka | Dinosauria | ||||
 Rekonstrukcja. Autor: Slate Weasel.
Porównanie wielkości Cedarosaurus i człowieka. | |||||
Wstęp
Cedarosaurus to rodzaj średniej wielkości zauropoda, który żył we wczesnej kredzie na terenie dzisiejszego stanu Utah w USA. Został on nazwany i opisany w 1999 r. przez Virginię Tidwell i współpracowników.
Etymologia
Nazwa Cedarosaurus pochodzi od formacji skalnej Cedar Mountain . Epitet gatunkowy honoruje Carola Weiskopfa za jego wkład w prace terenowe i laboratoryjne, związane z wydobyciem i wypreparowaniem kości omawianego dinozaura.
Materiał kopalny
Holotyp (DMNH 39045) to 8 kręgów grzbietowych, 25 kręgów ogonowych, 7 szewronów, część obu łopatek, kości krucze, płyty mostkowe, część prawej kończyny przedniej, częściowa miednica, niepełne kończyny tylne, żebra i gastrolity (kamienie żołądkowe) (Tidwell i in., 1999). Wg D'Emica do tego gatunku należy również okaz FMNH PR977 - lewa kość piszczelowa, k. strzałkowa, lewa k. skokowa i kompletna lewa stopa, dawniej przypisywana nieważnemu obecnie rodzajowi Pleurocoelus. Materiał ten pochodzi z formacji Glen River (prawdopodobnie alb, ale wymaga dokładniejszego datowania) (D'Emic, 2012) lub z formacji Paluxy (wczesna kreda) (Ford, online).
Budowa i filogeneza
Cedarosaurus nie należał do szczególnie wielkich zauropodów. Został on opisany jako przedstawiciel Brachiosauridae i taką pozycję systematyczną potwierdziły później niektóre analizy (np. D’Emic i in. [2016], Mannion i in. [2017] czy Royo-Torres i in. [2017]). Istnieją także badania wskazujące na jego większe zaawansowanie ewolucyjne i bliższe relacje z kladem Titanosauria (Rose, 2007).
Cedarosaurus od swoich krewniaków różnił się budową kręgów ogonowych oraz kończyn przednich. Kość ramienna i udowa były zbliżonej długości, podobnie jak u Brachiosaurus i Giraffatitan. Ta pierwsza cechowała się masywną budową, z kolei kość promieniowa była raczej smukła. Kręgi grzbietowe były niezwykle krótkie w porównaniu do ich wysokości (Tidwell i in., 1999).
Paleobiologia
Wraz ze szczątkami cedarozaura okryto 115 niewielkich kamieni, które zidentyfikowano jako gastrolity – kamienie żołądkowe, połykane przez zwierzęta w celu ułatwienia trawienia. Kamienie te to przede wszystkim czerty i kwarcyty, ale były wśród nich również piaskowce i iły. Ważyły od 0,1 g do 715 g. Stwierdzono, że wybierając kamienie, Cedarosaurus raczej nie kierował się ich kolorem – gastrolity miały matowe zabarwienie (Sanders i in., 2001).
Cedarozaur żył w środowisku w strefie ciepłego klimatu, w którym pora deszczowa trwała stosunkowo krótko lub warunki były przez pewien okres jałowe. Prawdopodobnie zauropod ten przemierzał równiny zalewowe pokryte mezozoicznymi roślinami tworzącymi środowisko podobne do stepu lub otwarte lasy, przez które przepływały rzeki (Paul, 2016).
Spis gatunków
| Cedarosaurus | Tidwell, Carpenter i Brooks, 1999 |
| C. weiskopfae | Tidwell, Carpenter i Brooks, 1999 |
Bibliografia
Benson, R. B. J., Campione, N. E., Carrano, M. T., Mannion, P. D., Sullivan, C., Upchurch, P. & Evans, D. C. (2014) "Rates of Dinosaur Body Mass Evolution Indicate 170 Million Years of Sustained Ecological Innovation on the Avian Stem Lineage" PLoS Biology, 12(5), e1001853. doi:10.1371/journal.pbio.1001853.
D’Emic, M.D. (2012). "The early evolution of titanosauriform sauropod dinosaurs". Zoological Journal of the Linnean Society, Volume 166, Issue 3, November 2012, Pages 624–671 [1]
D’Emic, M.D.; Foreman, B.Z.; Jud, N.A. (2016). "Anatomy, systematics, paleoenvironment, growth, and age of the sauropod dinosaur Sonorasaurus thompsoni from the Cretaceous of Arizona, USA". Journal of Paleontology. 90 (1): 102–132. doi:10.1017/jpa.2015.67.
Ford, T. (online) [2]
Mannion, P.D., Allain, R. & Moine, O. (2017). "The earliest known titanosauriform sauropod dinosaur and the evolution of Brachiosauridae". PeerJ. 5: e3217. doi:10.7717/peerj.3217.
Paul, G.S. (2016). "The Princeton Field Guide to Dinosaurs" wyd. Princeton University.
Royo-Torres, R., Fuentes, C., Meijide, M., Meijide-Fuentes, F. & Meijide-Fuentes, M. (2017). "A new Brachiosauridae Sauropod dinosaur from the lower Cretaceous of Europe (Soria Province, Spain)". Cretaceous Research. 80: 38–55. doi:10.1016/j.cretres.2017.08.012.
Sanders, F., Manley, K. & Carpenter, K. (2001). "Gastroliths from the Lower Cretaceous sauropod Cedarosaurus weiskopfae". W: Tanke, D. & Carpenter, K.. Mesozoic Vertebrate Life: New Research Inspired by the Paleontology of Philip J. Currie. Indiana University Press. 166–180.
Tidwell, V., Carpenter, K. & Brooks, W. (1999). "New sauropod from the Lower Cretaceous of Utah, USA". Oryctos 2: 21-37
