Agustinia

Autor:	Kamil Kamiński
Korekta:	Paweł Konarzewski

---

Agustinia (agustinia)
Długość	ok. 15 m
Masa	8 t
Dieta	roślinożerny
Miejsce	Argentyna - Neuquen (formacja Lohan Cura)
Czas	Trias 252 Jura 201 Kreda 145 66 116-108 Ma wczesna kreda (apt – alb)
Systematyka	Dinosauria Saurischia Sauropodomorpha Sauropoda Diplodocoidea Rebbachisauridae
Rekonstrukcja szkieletu Agustinia. Na biało zostały zaznaczone odnalezione kości. Autor: Gunnar Bivens

Wstęp

Agustinia to rodzaj zauropoda, który żył we wczesnej kredzie na terenie dzisiejszej Argentyny. Dawniej uważano, że grzbiet tego zwierzęcia chroniły osteodermy, obejmujące m.in. płyty kostne i kolce. Obecnie sądzi się, że był to raczej błędny pogląd, a rzekome osteodermy to po prostu fragmenty innych kości.

Etymologia

Nazwa Agustinia honoruje młodego studenta – Augustina Martinelli, odkrywcę szczątków. Epitet gatunkowy z kolei jest wyrazem uznania dla filantropa dr Giancarlo Ligabue, który w 1997 r. wsparł wyprawę do Patagonii.

Materiał kopalny

Holotyp (MCF-PVPH-110) to fragmentaryczny szkielet pozaczaszkowy, obejmujący trzy grzbietowe, pięć krzyżowych i dwanaście przednich ogonowych wyrostków kolczystych, niekompletne żebro szyjne, siedem częściowych żeber grzbietowych, fragment łopatki i kości biodrowej, lewa kość piszczelowa, lewa kość strzałkowa i pięć prawych kości śródstopia.

Nowy materiał przypisany (MCF-PVPH-110/12a-b) to dystalne części dwóch grzbietowych wyrostków kolczystych kręgów. Należą one do okazu holotypowego, jednak nie zostały one uwzględnione w Bonaparte (1999).

Budowa i filogeneza

Nieaktualna rekonstrukcja Agustinia z pancerzem. Autor: Nobu Tamura [1]

Agustinia jest znana ze stosunkowo nielicznych szczątków. Można jednak zakładać, że nie różniła się zasadniczo wyglądem od innych tytanozaurów. Nie należała też do szczególnie wielkich zauropodów. Bonaparte (1999) uważał, że grzbiet agustinii pokrywały aż 3 rodzaje osteoderm. W 2009 r. D’Emic i in. wyrazili jednak wątpliwości, czy opisane przez Bonaparte struktury to na pewno osteodermy. Przeprowadzona w 2017 r. analiza histologiczna wykazała, że w rzeczywistości są to żebra brzuszne i szyjne, a także prawdopodobnie fragment miednicy (Bellardini i Cerda, 2017). Nie ma więc solidnych podstaw by twierdzić, iż Agustinia miała pancerz skórny, złożony z różnych rodzajów osteoderm.

Bonaparte (1999) zaliczył Agustinia do osobnej rodziny – Augustiniidae. Taka klasyfikacja nie zyskała jednak szerszej aprobaty i obecnie z reguły uznaje się omawianego zauropoda za członka Titanosauria lub szerszego kladu Somphospondyli (Mannion i in., 2013). Niestety, skąpy materiał kopalny powoduje, że jest on pomijany w większości analiz filogenetycznych. Bellardini i in. (2022) uznali omawianego zauropoda za bazalnego przedstawiciela Rebbachisauridae. Ich zdaniem jest bardziej zaawansowany niż Amazonsaurus.

Spis gatunków

Agustinia	Bonaparte, 1999
A. ligabuei	Bonaparte, 1999

Bibliografia

Bellardini, F. & Cerda, I.A. (2017). "Bone histology sheds light on the nature of the "dermal armor" of the enigmatic sauropod dinosaur Agustinia ligabuei Bonaparte, 1999". The Science of Nature. 104 (1). doi:10.1007/s00114-016-1423-7

Bellardini, F., Coria, R. A., Windholz, G. J., Martinelli, A. G., & Baiano, M. A. (2022). "Revisiting the early cretaceous sauropod Agustinia ligabuei (Dinosauria: diplodocoidea) from southern neuquén basin (Patagonia, Argentina), with implications on the early evolution of rebbachisaurids". Historical Biology, 1-27. doi:10.1080/08912963.2022.2142911

Bonaparte, J.F. (1999). “An armoured sauropod from the Aptian of northern Patagonia, Argentina.” W: Tomida, Y., Rich, T. H. & Vickers-Rich, P. (Eds.). Proceedings of the Second Gondwanan Dinosaur Symposium Tokyo: National Science Museum Monographs 15. 1–12

D'Emic, M.D., Wilson, J.A. & Chaterjee, S. (2009). "The titanosaur (Dinosauria: Sauropoda) osteoderm record: review and first definitive specimen from India". Journal of Vertebrate Paleontology. 29: 165–177. doi:10.1671/039.029.0131.

Mannion, P.D., Upchurch, P., Barnes, R.N. & Mateus, O. (2013). "Osteology of the Late Jurassic Portuguese sauropod dinosaur Lusotitan atalaiensis (Macronaria) and the evolutionary history of basal titanosauriforms". Zoological Journal of the Linnean Society. 168: 98–206. doi:10.1111/zoj.12029.

Paul, G.S. (2010). "The Princeton Field Guide to Dinosaurs" wyd. Princeton University.