Plottier: Różnice pomiędzy wersjami
m |
m (→Paleofauna) |
||
(Nie pokazano 8 pośrednich wersji utworzonych przez tego samego użytkownika) | |||
Linia 28: | Linia 28: | ||
==Rośliny== | ==Rośliny== | ||
− | W formacji Plottier odnaleziono glony z rodzajów ''Lychnothamnus'', ''Nitella'' i ''Henrisporites'' oraz trzy morfotypy roślin prawdopodobnie należących do okrytonasiennych (Musacchio i Vallati, | + | W formacji Plottier odnaleziono glony z rodzajów ''Lychnothamnus'', ''Nitella'' i ''Henrisporites'' oraz trzy morfotypy roślin prawdopodobnie należących do okrytonasiennych (Musacchio i Vallati, 2007). |
==Paleofauna== | ==Paleofauna== | ||
− | Najliczniejszą grupą wśród odnalezionych dinozaurów z formacji Plottier były zauropody należące do grupy [[Titanosauria]]. Część z nich (np. ''[[Notocolossus]]'' czy ''[[Antarctosaurus|"Antarctosaurus" giganteus]]'') osiągały olbrzymie rozmiary i zapewne dorosłe osobniki nie były narażone na ataki drapieżników. Teropody są znane z niewielkiej liczby skamieniałości i są typowe dla późnej kredy z obszaru Ameryki Południowej ([[Abelisauridae | + | Najliczniejszą grupą wśród odnalezionych dinozaurów z formacji Plottier były zauropody należące do grupy [[Titanosauria]]. Część z nich (np. ''[[Notocolossus]]'' czy ''[[Antarctosaurus|"Antarctosaurus" giganteus]]'') osiągały olbrzymie rozmiary i zapewne dorosłe osobniki nie były narażone na ataki drapieżników. Teropody są znane z niewielkiej liczby skamieniałości i są typowe dla późnej kredy z obszaru Ameryki Południowej (głównie [[Abelisauridae]]). Odnaleziono również szczątki należące do niezidentyfikowanych ornitopodów, krokodylomorfów, żółwi oraz olbrzymiego pterozaura z [[klad]]u Azhdarchidae (''Thanatosdrakon''). Z bezkręgowców znamy kilka gatunków małżoraczków. |
===Dinozaury=== | ===Dinozaury=== | ||
{| class="wikitable sortable" align="center" width="100%" | {| class="wikitable sortable" align="center" width="100%" | ||
Linia 43: | Linia 43: | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
− | ''[[Antarctosaurus|"Antarctosaurus" giganteus]] | + | ''[[Antarctosaurus|"Antarctosaurus" giganteus]]'' <ref name="Calvo2024">Calvo, J.O. (2024). "What is the most giant sauropod from Argentina? Diversity of large titanosaurs from Patagonia". Metode Science Studies Journal. 14 (14): 65–75. [[doi:10.7203/metode.14.24556]]</ref> |
| | | | ||
− | MLP 26-316 - | + | MLP 26-316 - fragmentaryczny szkielet pozaczaszkowy |
| | | | ||
− | Gigantyczny zauropod najprawdopodobniej będący przedstawicielem | + | Gigantyczny zauropod najprawdopodobniej będący przedstawicielem rodzaju ''[[Antarctosaurus]]''. |
| | | | ||
[[Plik:Antarctosaurus giganteus Skeletal.png|200px]] | [[Plik:Antarctosaurus giganteus Skeletal.png|200px]] | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
− | [[cf.]] [[Carcharodontosauridae]] | + | [[cf.]] [[Carcharodontosauridae]] <ref name="Canudo2009">Canudo, J. I., Filippi, L. S., Salgado, L., Garrido, A. C., Cerda, I., García, R., & Otero, A. (2009). "Theropod teeth associated with a sauropod carcass in the Upper Cretaceous (Plottier Formation) of Rincón de los Sauces". IV Jornadas Internacionales sobre Paleontología de Dinosaurios y su Entorno, Salas de los Infantes, Burgos, 343-352.</ref> |
| | | | ||
MAU-PV-PH-450; 459; 460; 461; 465; 466; 467; 468; 447/2; 447/4; 447/6; 447/7 i 447/9 - zęby | MAU-PV-PH-450; 459; 460; 461; 465; 466; 467; 468; 447/2; 447/4; 447/6; 447/7 i 447/9 - zęby | ||
Linia 59: | Linia 59: | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
− | ''[[Muyelensaurus|Muyelensaurus pecheni]]'' | + | ''[[Muyelensaurus|Muyelensaurus pecheni]]'' <ref>Calvo, J.O., González Riga, B.J., & Porfiri, J.D. (2007). "A new titanosaur sauropod from the Late Cretaceous of Neuquén, Patagonia, Argentina". Arquivos do Museu Nacional, Rio do Janeiro, 65(4): 485-504</ref><ref name="Bellardini2018"></ref> |
| | | | ||
− | + | Jest znany z niekompletnej czaszki oraz elementów pozaczaszkowych. | |
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
| | | | ||
Nieduży tytanozaur spokrewniony z ''[[Rinconsaurus]]''. | Nieduży tytanozaur spokrewniony z ''[[Rinconsaurus]]''. | ||
Linia 72: | Linia 68: | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
− | ''[[Notocolossus|Notocolossus gonzalezparejasi]]'' | + | ''[[Notocolossus|Notocolossus gonzalezparejasi]]'' <ref>González Riga, B.J., Lamanna, M.C., Ortiz David, L.D., Calvo, J.O., & Coria, J.P. (2016) "A gigantic new dinosaur from Argentina and the evolution of the sauropod hind foot". Scientific Reports 6: 19165. [[doi:10.1038/srep19165]]</ref><ref name="Calvo2024"></ref> |
| | | | ||
− | UNCUYO-LD 301 | + | Jest znany głównie z elementów pozaczaszkowych (UNCUYO-LD 301 i UNCUYO-LD 302). |
− | |||
− | UNCUYO-LD 302 | ||
| | | | ||
Olbrzymi tytanozaur mający największą znaną kość ramienną o długości 1,76 m. | Olbrzymi tytanozaur mający największą znaną kość ramienną o długości 1,76 m. | ||
Linia 83: | Linia 77: | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
− | ''[[Petrobrasaurus|Petrobrasaurus puestohernandezi]]'' | + | ''[[Petrobrasaurus|Petrobrasaurus puestohernandezi]]'' <ref>Filippi, L. S., Canudo, J. I., Salgado, J. L., Garrido, A., García, R., Cerda, I., & Otero, A. (2011). "A new sauropod titanosaur from the Plottier Formation (Upper Cretaceous) of Patagonia (Argentina)". Geologica Acta: an international earth science journal, 9(1), 1-12. [https://www.redalyc.org/pdf/505/50522124002.pdf]</ref> |
| | | | ||
− | MAU-Pv-PH-449 - | + | MAU-Pv-PH-449 - zęby oraz niekompletny szkielet pozaczaszkowy |
| | | | ||
Średniej wielkości tytanozaur mogący należeć do Longkosauria. | Średniej wielkości tytanozaur mogący należeć do Longkosauria. | ||
Linia 92: | Linia 86: | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
− | + | Niezidentyfikowane [[abelizauryd]]y | |
+ | | | ||
+ | MCNA-PV-3137 - ząb <ref>Hendrickx, C., Tschopp, E., & d Ezcurra, M. (2020). "Taxonomic identification of isolated theropod teeth: the case of the shed tooth crown associated with ''Aerosteon'' (Theropoda: Megaraptora) and the dentition of Abelisauridae". Cretaceous Research, 108, 104312. [[doi:10.1016/j.cretres.2019.104312.]]</ref> | ||
+ | <hr> | ||
+ | ENDEMAS-Pv16 - ząb <ref>Meso, J. G., Valieri, R. J., Porfiri, J. D., Correa, S. A. S., Martinelli, A. G., Casal, G. A., Canudo, J. I., Pablete, F., & Dos Santos, D. (2021). "Testing the persistence of Carcharodontosauridae (Theropoda) in the Upper Cretaceous of Patagonia based on dental evidence". Cretaceous Research, 125, 104875. [[doi:10.1016/j.cretres.2021.104875]]</ref> | ||
+ | <hr> | ||
+ | MAU-Pv-LL-75 - kręgi, zęby i prawdopodobna kość krzyżowa <ref>Méndez, A. H., Gianechini, F. A., Paulina-Carabajal, A., Filippi, L. S., Juárez-Valieri, R. D., Cerda, I. A., & Garrido, A. C. (2022). "New furileusaurian remains from La Invernada (northern Patagonia, Argentina): A site of unusual abelisaurids abundance". Cretaceous Research, 129, 104989. [[doi:10.1016/j.cretres.2021.104989]]</ref> | ||
+ | | | ||
+ | Niediagnostyczne taksony. | ||
+ | <hr> | ||
+ | Przedstawiciel grupy [[Brachyrostra]]. | ||
+ | |- | ||
+ | | | ||
+ | Niezidentyfikowany aeolozauryn <ref>Filippi, L. S., Martinelli, A. G., & Garrido, A. C. (2013). "Registro de un dinosaurio Aeolosaurini (Sauropoda, Titanosauria) en el Cretácico Superior (Formación Plottier) del Norte de la Provincia de Neuquén, Argentina, y comentarios sobre los Aeolosaurini sudamericanos". Revista Brasileira de Paleontologia, 16(147), e156.</ref> | ||
| | | | ||
− | + | MAU-Pv-N-414 - [[artykułowany|artykułowane]] 4 przednie kręgi ogonowe i fragmenty łuku neuralnego. | |
| | | | ||
− | + | Jeden z najstarszych znanych przedstawicieli Aeolosaurini. | |
|- | |- | ||
| | | | ||
− | Niezidentyfikowany | + | Niezidentyfikowany [[Alvarezsauroidea|alwarezzaur]] <ref>Gianechini, F. A., Meso, J. G., Méndez, A. H., Garrido, A. C., & Filippi, L. S. (2024). "A new maniraptoran femur with alvarezsaurian affinities from the Plottier Formation (Coniacian-Santonian), northern Patagonia". Historical Biology, 1-11.</ref> |
| | | | ||
− | + | MAU-Pv-PH-453 - kość udowa | |
| | | | ||
Niediagnostyczny takson. | Niediagnostyczny takson. | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
− | Niezidentyfikowany | + | Niezidentyfikowany [[Coelurosauria|celurozaur]] <ref name="Salgado2009"></ref> |
| | | | ||
− | + | MPCA-AT 263 i 269 - zęby | |
| | | | ||
− | + | Niediagnostyczny takson | |
|- | |- | ||
| | | | ||
− | Niezidentyfikowany | + | Niezidentyfikowany [[Maniraptora|maniraptor]] <ref name="Canudo2009"></ref> |
| | | | ||
MAU-PV-PH-462; PH-441/1; PH-447/3; PH-447/5; 447/8 - zęby | MAU-PV-PH-462; PH-441/1; PH-447/3; PH-447/5; 447/8 - zęby | ||
Linia 120: | Linia 127: | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
− | + | Niezidentyfikowane ornitopody | |
| | | | ||
− | MAU-Pv-PH-458 - częściowy łuk neuralny | + | MAU-Pv-PH-458 - częściowy łuk neuralny <ref>Cruzado-Caballero, P., Filippi, L. S., Méndez, A. H., Garrido, A. C., & Valieri, R. D. J. (2016). "New record of ornithopod dinosaur from the Plottier Formation (upper Cretaceous), Patagonia, Argentina". In Annales de Paléontologie (Vol. 102, No. 2, pp. 145-150). Elsevier Masson. [[doi:10.1016/j.annpal.2016.02.003]]</ref> |
+ | <hr> | ||
+ | MPCA-AT 26 - paliczek stopy <ref name="Salgado2009">Salgado, L., Canudo, J. I., Garrido, A. C., Ruiz-Omenaca, J. I., García, R. A., de la Fuente, M. S., Barco, J. L & Bollati, R. (2009). "Upper Cretaceous vertebrates from El Anfiteatro area, Río Negro, Patagonia, Argentina". Cretaceous Research, 30(3), 767-784. [[doi:10.1016/j.cretres.2009.01.001]]</ref> | ||
| | | | ||
Fragment kręgu jest zbliżony budową do tego u ''[[Macrogryphosaurus]]''. | Fragment kręgu jest zbliżony budową do tego u ''[[Macrogryphosaurus]]''. | ||
+ | <hr> | ||
+ | Niediagnostyczny takson. | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
− | Niezidentyfikowany tytanozaur | + | Niezidentyfikowany [[Theropoda|teropod]] <ref name="Salgado2009"></ref> |
+ | | | ||
+ | MPCA-AT 082 - trzon kręgu ogonowego | ||
+ | | | ||
+ | Niediagnostyczny takson | ||
+ | |- | ||
+ | | | ||
+ | Niezidentyfikowane tytanozaur <ref name="Bellardini2018">Bellardini, F., Baiano, M. A., Barrios, F., Holgado, B., & Coria, R. A. (2018). "New Titanosauria (Dinosauria, Sauropoda) remains from the Upper Cretaceous (Plottier Fm) of the southern Neuquén Basin (Patagonia, Argentina)". Journal of Iberian Geology, 44, 75-84.</ref> | ||
| | | | ||
MCF-PVPH-889 - lewa kość udowa i 3 fragmenty żeber | MCF-PVPH-889 - lewa kość udowa i 3 fragmenty żeber | ||
Linia 140: | Linia 158: | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
− | Niezidentyfikowany zauropod | + | Niezidentyfikowane tytanozaury <ref name="Salgado2009"></ref> |
+ | | | ||
+ | MPCA-AT 024 - niekompletny przedni kręg grzbietowy | ||
+ | <hr> | ||
+ | MPCA-AT 274 - niekompletny kręg szyjny, kilka żeber grzbietowych, kręg ogonowy, kość łonowa, częściowa kość udowa i łonowa, częściowa kość krucza oraz niezidentyfikowane elementy | ||
+ | | | ||
+ | Kręg ten należał do dużego zauropoda. | ||
+ | <hr> | ||
+ | Bardzo fragmentaryczny takson. | ||
+ | |- | ||
+ | | | ||
+ | Niezidentyfikowany [[Unenlagiinae|unenlagin]] <ref name="Salgado2009"></ref> | ||
+ | | | ||
+ | Endemas-Pv 15 - ząb | ||
+ | | | ||
+ | Niediagnostyczny takson | ||
+ | |- | ||
+ | | | ||
+ | Niezidentyfikowany zauropod <ref>Previtera, E. (2019). "Taphonomic analysis of saurischian dinosaurs from the Plottier Formation (Upper Cretaceous), Mendoza, Argentina". Andean Geology, 46(2), 345-367. [[doi:10.5027/andgeoV46n2-3161]]</ref> | ||
| | | | ||
IANIGLA-PV.113 - bliższy koniec kości ramiennej, dalszy koniec kości udowej, łopatka, kość strzałkowa, dwie niekompletne kości szkieletu obwodowego, dwa żebra grzbietowe, kość krucza i jeden łuk neuralny | IANIGLA-PV.113 - bliższy koniec kości ramiennej, dalszy koniec kości udowej, łopatka, kość strzałkowa, dwie niekompletne kości szkieletu obwodowego, dwa żebra grzbietowe, kość krucza i jeden łuk neuralny | ||
Linia 146: | Linia 182: | ||
Obecnie nie został przypisany do żadnej znanej grupy zauropodów. | Obecnie nie został przypisany do żadnej znanej grupy zauropodów. | ||
|} | |} | ||
+ | |||
===Pterozaury=== | ===Pterozaury=== | ||
{| class="wikitable sortable" align="center" width="100%" | {| class="wikitable sortable" align="center" width="100%" | ||
Linia 157: | Linia 194: | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
− | ''Thanatosdrakon amaru'' | + | ''Thanatosdrakon amaru'' <ref> Ortiz David, L. D., González Riga, B, J., & Kellner, A. W. A. (2022). "''Thanatosdrakon amaru'', gen. et sp nov., a giant azhdarchid pterosaur from the upper Cretaceous of Argentina". Cretaceous Research. 135: 105228. [[doi:10.1016/j.cretres.2022.105228]]</ref> |
| | | | ||
UNCUYO-LD 307 - częściowy szkielet pozaczaszkowy | UNCUYO-LD 307 - częściowy szkielet pozaczaszkowy | ||
Linia 178: | Linia 215: | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
− | Niezidentyfikowany przedstawiciel Peirosauridae | + | ''Lomasuchus palpebrosus'' <ref>Gasparini, Z., Chiappe, L. M., & Fernandez, M. (1991). A new Senonian peirosaurid (Crocodylomorpha) from Argentina and a synopsis of the South American Cretaceous crocodilians. Journal of Vertebrate Paleontology, 11(3), 316-333. [[doi:10.1080/02724634.1991.10011401]]</ref><ref>Pol, D. & Gasparini, Z. (2007). "Crocodyliformes". [w]: "Patagonian Mesozoic Reptiles". Gasparini, Z., Coria, R., & Salgado, L. (Eds.). Indiana University Press: 116–142.</ref> |
+ | | | ||
+ | MOZ 4048 PV - dość dobrze zachowana czaszka | ||
+ | | | ||
+ | W 2007 roku uznano, iż jego szczątki spoczywały w omawianej formacji skalnej. | ||
+ | |- | ||
+ | | | ||
+ | Niezidentyfikowany przedstawiciel Crocodyliformes <ref name="Salgado2009"></ref> | ||
+ | | | ||
+ | MPCA-AT 251–257 - 7 osteoderm | ||
+ | |||
+ | MPCA-AT 75 - prawa kość zębowa | ||
+ | | | ||
+ | Przypomina peirozaurydy, takie jak ''Peirosaurus'' i ''Uberabasuchus''. | ||
+ | |- | ||
+ | | | ||
+ | Niezidentyfikowany przedstawiciel Mesoeucrocodylia <ref>Arcucci, A. B., Filippi, L. S., & Calvo, J. O. (2011). "Un nuevo Mesoeucrocodylia cretácico del norte de la Cuenca Neuquina, Argentina". Revista Brasileira de Paleontologia, 14(1), 51-60. </ref> | ||
+ | | | ||
+ | MAU-PV-N-280 - niekompletny szkielet | ||
+ | | | ||
+ | Przedstawiciel Mesoeucrocodylia wykazujący zarówno prymitywne i zaawansowane cechy. | ||
+ | |- | ||
+ | | | ||
+ | Niezidentyfikowany przedstawiciel Peirosauridae <ref>Filippi, L. S., Cerda, I. A., & Garrido, A. C. (2013). "Morfología e histología de osteodermos de un Peirosauridae de la Cuenca Neuquina". Ameghiniana, 50(1), 3-13. [[doi:10.5710/AMGH.8.6.2012.430]]</ref> | ||
| | | | ||
MAU-Pv-PH-437 - ząb oraz niekompletny szkielet pozaczaszkowy | MAU-Pv-PH-437 - ząb oraz niekompletny szkielet pozaczaszkowy | ||
| | | | ||
Osobnik w chwili śmierci miał co najmniej 18 lat. | Osobnik w chwili śmierci miał co najmniej 18 lat. | ||
+ | |} | ||
+ | |||
+ | ===Żółwie=== | ||
+ | {| class="wikitable sortable" align="center" width="100%" | ||
+ | |- | ||
+ | ! colspan="4" align="center" |'''Żółwie | ||
+ | |- | ||
+ | !Takson | ||
+ | !Materiał kopalny | ||
+ | !Komentarz | ||
+ | !Grafika | ||
+ | |- | ||
+ | | | ||
+ | ''Linderochelys rinconensis'' <ref>Jannello, J. M., Maniel, I. J., Previtera, E., & de la Fuente, M. S. (2018). "''Linderochelys rinconensis'' (Testudines: Pan-Chelidae) from the Upper Cretaceous of northern Patagonia: New insights from shell bone histology, morphology and diagenetic implications. Cretaceous Research, 83, 47-61. [[doi:10.1016/j.cretres.2017.05.011]]</ref> | ||
+ | | | ||
+ | MAU-PV-LL-69 - niekompletny szkielet | ||
+ | | | ||
+ | Został opisany przez de la Fuente i współautorów w 2007 roku bez wskazania konkretnej formacji, w której został odnaleziony. | ||
+ | |- | ||
+ | | | ||
+ | ''Rionegrochelys caldieroi'' <ref>de La Fuente, M. S., Maniel, I., Jannello, J. M., Sterli, J., Garrido, A. C., Garcia, R .A., Salgado, L., Canudo, J.I., & Bolatti, R. (2017). "Unusual shell anatomy and osteohistology in a new Late Cretaceous panchelid turtle from northwestern Patagonia, Argentina". Acta Palaeontologica Polonica. 62. [[doi:10.4202/app.00340.2017]]</ref> | ||
+ | | | ||
+ | MPCA-AT 258 - elementy skorupy | ||
+ | |||
+ | MPCA-AT 30, MPCA-AT 29 i MPCA-AT 26 - elementy skorupy | ||
+ | | | ||
+ | Przedstawiciel grupy Panchelidae. | ||
+ | | | ||
+ | [[Plik:Rionegrochelys caldieroi.jpg|200px]] | ||
+ | |- | ||
+ | | | ||
+ | Niezidentyfikowany przedstawiciel Chelidae <ref name="Salgado2009"></ref> | ||
+ | | | ||
+ | MPCA-AT 089 - element skorupy | ||
+ | | | ||
+ | Niediagnostyczny takson | ||
|} | |} | ||
===Małżoraczki=== | ===Małżoraczki=== | ||
{| class="wikitable" | {| class="wikitable" | ||
− | + | !Takson | |
− | + | !Materiał kopalny | |
|- | |- | ||
− | |''Neuquenocypris calfucurensis'' | + | |''Neuquenocypris calfucurensis'' <ref name="Kihn2022"> Kihn, R. G., & Calvo, J. O. (2022). "Ostracods and paleoambiental inferences in the Plottier Formation (Coniancian-Upper Cretaceous) of the Barreales Lake, Neuquén. Munis Entomology & Zoology, 17 (1): 434-442</ref> |
|MUCPi 27,28,29 - 3 fragmenty muszli | |MUCPi 27,28,29 - 3 fragmenty muszli | ||
|- | |- | ||
− | |''Neocyprideis zampalensis'' | + | |''Neocyprideis zampalensis'' <ref name="Kihn2022"></ref> |
|MUCPi 30, 31, 32, 33 - 4 muszle dorosłych osobników | |MUCPi 30, 31, 32, 33 - 4 muszle dorosłych osobników | ||
|- | |- | ||
− | |''Neuquenocypris tenuipunctata'' | + | |''Neuquenocypris tenuipunctata'' <ref name="Kihn2022"></ref> |
|MUCPi 34, 35, 36, 37, 38 39, 40, 41 - 5 muszli dorosłych osobników oraz 3 młodocianych | |MUCPi 34, 35, 36, 37, 38 39, 40, 41 - 5 muszli dorosłych osobników oraz 3 młodocianych | ||
|- | |- | ||
− | |''Neuquenocypris nahuelniyuensis'' | + | |''Neuquenocypris nahuelniyuensis'' <ref name="Kihn2022"></ref> |
|MUCPi 42-43-44-45-46-47 - 6 muszli | |MUCPi 42-43-44-45-46-47 - 6 muszli | ||
|- | |- | ||
− | |''Vecticypris'' [[sp.]] | + | |''Vecticypris'' [[sp.]] <ref name="Kihn2022"></ref> |
|MUCPi 48-49 - 2 muszle | |MUCPi 48-49 - 2 muszle | ||
|} | |} | ||
− | Poza wymienionymi w tabeli gatunkami małżoraczkami w formacji Plottier odnaleziono następujące taksony: ''Ilyocypris wichmanni'', ''Ilyocypris'' [[cf.]] ''riograndensis'', ''Ilyocypris'' [[aff.]] ''bauruensis'', ''Neuquenocypris'' [[cf.]] ''minor'', ''Wolburgiopsis'' [[cf.]] ''neocretacea'', ''Paralimnocythere'' [[sp.]] oraz nieokreślonych przedstawicieli Talicyprideinae i Cypridoidea (Musacchio i Vallati, | + | Poza wymienionymi w tabeli gatunkami małżoraczkami w formacji Plottier odnaleziono następujące taksony: ''Ilyocypris wichmanni'', ''Ilyocypris'' [[cf.]] ''riograndensis'', ''Ilyocypris'' [[aff.]] ''bauruensis'', ''Neuquenocypris'' [[cf.]] ''minor'', ''Wolburgiopsis'' [[cf.]] ''neocretacea'', ''Paralimnocythere'' [[sp.]] oraz nieokreślonych przedstawicieli Talicyprideinae i Cypridoidea (Musacchio i Vallati, 2007). |
+ | |||
+ | ===Tropy=== | ||
+ | [[Calvo]] i współpracownicy (2021) opisali tropy dinozaurów z formacji Plottier znajdujące się stanowiskach Proyecto Dino oraz Middle Loma de la Lata. Sprawcą śladów z pierwszego stanowiska był prawdopodobnie [[zauropod]]. W sumie badaczom udało się zidentyfikować 12 śladów. Niektóre z nich miały średnicę 40 cm. Z kolei w drugim stanowisku tropy pozostawił nieduży [[ornitopod]]. Ślady te były trójpalczaste i jednocześnie słabo zachowane. Ich długość i szerokość wynosiły odpowiednio 35 cm i 34 cm. Odciski palców były zaokrąglone bez odcisków pazurów. | ||
==Bibliografia== | ==Bibliografia== | ||
− | <small> | + | <small> |
− | + | Calvo, J. O., Rivera, C., & Avila, L. (2021). "An overview of Upper Cretaceous dinosaur tracks and other trace fossils from the Barreales lake area, Neuquén Province, Patagonia, Argentina". Journal of South American Earth Sciences, 110, 103375. [[doi:10.1016/j.jsames.2021.103375]] | |
− | |||
− | |||
− | Calvo, J.O., | ||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
Garrido, A. C. (2010). "Estratigrafía del Grupo Neuquén, Cretácico Superior de la Cuenca Neuquina (Argentina): nueva propuesta de ordenamiento litoestratigráfico". Revista del Museo Argentino de Ciencias Naturales, 12(2), 121-177. | Garrido, A. C. (2010). "Estratigrafía del Grupo Neuquén, Cretácico Superior de la Cuenca Neuquina (Argentina): nueva propuesta de ordenamiento litoestratigráfico". Revista del Museo Argentino de Ciencias Naturales, 12(2), 121-177. | ||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
Leanza, H. A., Apesteguıa, S., Novas, F. E., & de la Fuente, M. S. (2004). "Cretaceous terrestrial beds from the Neuquén Basin (Argentina) and their tetrapod assemblages". Cretaceous Research, 25(1), 61-87. [[doi:10.1016/j.cretres.2003.10.005]] | Leanza, H. A., Apesteguıa, S., Novas, F. E., & de la Fuente, M. S. (2004). "Cretaceous terrestrial beds from the Neuquén Basin (Argentina) and their tetrapod assemblages". Cretaceous Research, 25(1), 61-87. [[doi:10.1016/j.cretres.2003.10.005]] | ||
− | |||
− | |||
Musacchio, E. A., & Vallati, P. (2007). "Late Cretaceous non marine microfossils of the Plottier Formation (Cretaceous) at Zampal, Argentina". In 4 European Meeting on the Paleontology and Stratigraphy of Latin America. Instituto Geológico y Minero de España, Madrid. Cuadernos del Museo Geominero (Vol. 8, pp. 273-278). | Musacchio, E. A., & Vallati, P. (2007). "Late Cretaceous non marine microfossils of the Plottier Formation (Cretaceous) at Zampal, Argentina". In 4 European Meeting on the Paleontology and Stratigraphy of Latin America. Instituto Geológico y Minero de España, Madrid. Cuadernos del Museo Geominero (Vol. 8, pp. 273-278). | ||
− | + | <references/></small> | |
− | |||
− | |||
− | |||
− | </small> | ||
[[Kategoria: Formacje]] | [[Kategoria: Formacje]] |
Aktualna wersja na dzień 14:08, 28 paź 2024
Autor: | Paweł Konarzewski |
Formacja Plottier | |
---|---|
Wiek |
ok. 87-86 Ma |
Miejsce | Argentyna - Mendoza, Neuquén i Río Negro |
Leży pod | formacja Bajo de la Carpa |
Leży nad | formacja Sierra Barrosa |
Miąższość | ~10-360 (?590) m |
Litologia | mułowce, piaskowce, pelity i iłowce |
Skały osadowe formacji Plottier. Źródło: Previtera, 2019 [2] |
Wstęp
Formacja Plottier to jednostka geologiczna położona na terenie dzisiejszej Argentyny. Jej osady datuje się na późny koniak oraz wczesny santon. Formacja została zdefiniowana przez Herrero Duclouxa w 1938 roku.
Etymologia
Nazwa formacji pochodzi od miasta Plottier znajdującego się w południowej części prowincji Neuquén.
Litologia
Formację Plottier tworzą głównie skały osadowe. Dominują w niej od czerwonych do jasnoczerwonych, słabo ze sobą połączonych pelitów wraz z interkalacjami mułowców i drobnoziarnistych piaskowców w kolorze żółtawym do szaro-zielonkawego. Obecne są również średnioziarniste pokłady piaskowca kwarcowego z niewielką zawartością mulistej warstwy, która ma czerwonawe odcienie. Najniższa część formacji Plottier styka się z Sierra Barrosa, zaś najwyższe - Bajo de la Carpa. Miąższość formacji w zależności od miejsca waha się od 10 m do 360 m, a być może nawet do 590 m (Garrido, 2010).
Rośliny
W formacji Plottier odnaleziono glony z rodzajów Lychnothamnus, Nitella i Henrisporites oraz trzy morfotypy roślin prawdopodobnie należących do okrytonasiennych (Musacchio i Vallati, 2007).
Paleofauna
Najliczniejszą grupą wśród odnalezionych dinozaurów z formacji Plottier były zauropody należące do grupy Titanosauria. Część z nich (np. Notocolossus czy "Antarctosaurus" giganteus) osiągały olbrzymie rozmiary i zapewne dorosłe osobniki nie były narażone na ataki drapieżników. Teropody są znane z niewielkiej liczby skamieniałości i są typowe dla późnej kredy z obszaru Ameryki Południowej (głównie Abelisauridae). Odnaleziono również szczątki należące do niezidentyfikowanych ornitopodów, krokodylomorfów, żółwi oraz olbrzymiego pterozaura z kladu Azhdarchidae (Thanatosdrakon). Z bezkręgowców znamy kilka gatunków małżoraczków.
Dinozaury
Dinozaury | |||
---|---|---|---|
Takson | Materiał kopalny | Komentarz | Grafika |
MLP 26-316 - fragmentaryczny szkielet pozaczaszkowy |
Gigantyczny zauropod najprawdopodobniej będący przedstawicielem rodzaju Antarctosaurus. |
||
MAU-PV-PH-450; 459; 460; 461; 465; 466; 467; 468; 447/2; 447/4; 447/6; 447/7 i 447/9 - zęby |
Niediagnostyczny takson. | ||
Jest znany z niekompletnej czaszki oraz elementów pozaczaszkowych. |
Nieduży tytanozaur spokrewniony z Rinconsaurus. |
||
Jest znany głównie z elementów pozaczaszkowych (UNCUYO-LD 301 i UNCUYO-LD 302). |
Olbrzymi tytanozaur mający największą znaną kość ramienną o długości 1,76 m. |
||
MAU-Pv-PH-449 - zęby oraz niekompletny szkielet pozaczaszkowy |
Średniej wielkości tytanozaur mogący należeć do Longkosauria. |
||
Niezidentyfikowane abelizaurydy |
MCNA-PV-3137 - ząb [7] ENDEMAS-Pv16 - ząb [8] MAU-Pv-LL-75 - kręgi, zęby i prawdopodobna kość krzyżowa [9] |
Niediagnostyczne taksony. Przedstawiciel grupy Brachyrostra. | |
Niezidentyfikowany aeolozauryn [10] |
MAU-Pv-N-414 - artykułowane 4 przednie kręgi ogonowe i fragmenty łuku neuralnego. |
Jeden z najstarszych znanych przedstawicieli Aeolosaurini. | |
Niezidentyfikowany alwarezzaur [11] |
MAU-Pv-PH-453 - kość udowa |
Niediagnostyczny takson. | |
Niezidentyfikowany celurozaur [12] |
MPCA-AT 263 i 269 - zęby |
Niediagnostyczny takson | |
Niezidentyfikowany maniraptor [2] |
MAU-PV-PH-462; PH-441/1; PH-447/3; PH-447/5; 447/8 - zęby |
Niediagnostyczny takson. | |
Niezidentyfikowane ornitopody |
MAU-Pv-PH-458 - częściowy łuk neuralny [13] MPCA-AT 26 - paliczek stopy [12] |
Fragment kręgu jest zbliżony budową do tego u Macrogryphosaurus. Niediagnostyczny takson. | |
MPCA-AT 082 - trzon kręgu ogonowego |
Niediagnostyczny takson | ||
Niezidentyfikowane tytanozaur [4] |
MCF-PVPH-889 - lewa kość udowa i 3 fragmenty żeber ? MCF-PVPH-899 - częściowa prawa kość piszczelowa MCF-PVPH-900 - prawa kość strzałkowa |
Wszystkie wyżej wymienione okazy zauropodów zostały odnalezione zaledwie kilka metrów od siebie, lecz na tym samym poziome stratygraficznym. |
|
Niezidentyfikowane tytanozaury [12] |
MPCA-AT 024 - niekompletny przedni kręg grzbietowy MPCA-AT 274 - niekompletny kręg szyjny, kilka żeber grzbietowych, kręg ogonowy, kość łonowa, częściowa kość udowa i łonowa, częściowa kość krucza oraz niezidentyfikowane elementy |
Kręg ten należał do dużego zauropoda. Bardzo fragmentaryczny takson. | |
Endemas-Pv 15 - ząb |
Niediagnostyczny takson | ||
Niezidentyfikowany zauropod [14] |
IANIGLA-PV.113 - bliższy koniec kości ramiennej, dalszy koniec kości udowej, łopatka, kość strzałkowa, dwie niekompletne kości szkieletu obwodowego, dwa żebra grzbietowe, kość krucza i jeden łuk neuralny |
Obecnie nie został przypisany do żadnej znanej grupy zauropodów. |
Pterozaury
Pterozaury | |||
---|---|---|---|
Takson | Materiał kopalny | Komentarz | Grafika |
Thanatosdrakon amaru [15] |
UNCUYO-LD 307 - częściowy szkielet pozaczaszkowy UNCUYO-LD 350 - kompletna lewa kość ramienna |
Jeden z najstarszych znanych przedstawicieli Quetzalcoatlinae. |
Krokodylomorfy
Krokodylomorfy | ||
---|---|---|
Takson | Materiał kopalny | Komentarz |
MOZ 4048 PV - dość dobrze zachowana czaszka |
W 2007 roku uznano, iż jego szczątki spoczywały w omawianej formacji skalnej. | |
Niezidentyfikowany przedstawiciel Crocodyliformes [12] |
MPCA-AT 251–257 - 7 osteoderm MPCA-AT 75 - prawa kość zębowa |
Przypomina peirozaurydy, takie jak Peirosaurus i Uberabasuchus. |
Niezidentyfikowany przedstawiciel Mesoeucrocodylia [18] |
MAU-PV-N-280 - niekompletny szkielet |
Przedstawiciel Mesoeucrocodylia wykazujący zarówno prymitywne i zaawansowane cechy. |
Niezidentyfikowany przedstawiciel Peirosauridae [19] |
MAU-Pv-PH-437 - ząb oraz niekompletny szkielet pozaczaszkowy |
Osobnik w chwili śmierci miał co najmniej 18 lat. |
Żółwie
Żółwie | |||
---|---|---|---|
Takson | Materiał kopalny | Komentarz | Grafika |
Linderochelys rinconensis [20] |
MAU-PV-LL-69 - niekompletny szkielet |
Został opisany przez de la Fuente i współautorów w 2007 roku bez wskazania konkretnej formacji, w której został odnaleziony. | |
Rionegrochelys caldieroi [21] |
MPCA-AT 258 - elementy skorupy MPCA-AT 30, MPCA-AT 29 i MPCA-AT 26 - elementy skorupy |
Przedstawiciel grupy Panchelidae. |
|
Niezidentyfikowany przedstawiciel Chelidae [12] |
MPCA-AT 089 - element skorupy |
Niediagnostyczny takson |
Małżoraczki
Takson | Materiał kopalny |
---|---|
Neuquenocypris calfucurensis [22] | MUCPi 27,28,29 - 3 fragmenty muszli |
Neocyprideis zampalensis [22] | MUCPi 30, 31, 32, 33 - 4 muszle dorosłych osobników |
Neuquenocypris tenuipunctata [22] | MUCPi 34, 35, 36, 37, 38 39, 40, 41 - 5 muszli dorosłych osobników oraz 3 młodocianych |
Neuquenocypris nahuelniyuensis [22] | MUCPi 42-43-44-45-46-47 - 6 muszli |
Vecticypris sp. [22] | MUCPi 48-49 - 2 muszle |
Poza wymienionymi w tabeli gatunkami małżoraczkami w formacji Plottier odnaleziono następujące taksony: Ilyocypris wichmanni, Ilyocypris cf. riograndensis, Ilyocypris aff. bauruensis, Neuquenocypris cf. minor, Wolburgiopsis cf. neocretacea, Paralimnocythere sp. oraz nieokreślonych przedstawicieli Talicyprideinae i Cypridoidea (Musacchio i Vallati, 2007).
Tropy
Calvo i współpracownicy (2021) opisali tropy dinozaurów z formacji Plottier znajdujące się stanowiskach Proyecto Dino oraz Middle Loma de la Lata. Sprawcą śladów z pierwszego stanowiska był prawdopodobnie zauropod. W sumie badaczom udało się zidentyfikować 12 śladów. Niektóre z nich miały średnicę 40 cm. Z kolei w drugim stanowisku tropy pozostawił nieduży ornitopod. Ślady te były trójpalczaste i jednocześnie słabo zachowane. Ich długość i szerokość wynosiły odpowiednio 35 cm i 34 cm. Odciski palców były zaokrąglone bez odcisków pazurów.
Bibliografia
Calvo, J. O., Rivera, C., & Avila, L. (2021). "An overview of Upper Cretaceous dinosaur tracks and other trace fossils from the Barreales lake area, Neuquén Province, Patagonia, Argentina". Journal of South American Earth Sciences, 110, 103375. doi:10.1016/j.jsames.2021.103375
Garrido, A. C. (2010). "Estratigrafía del Grupo Neuquén, Cretácico Superior de la Cuenca Neuquina (Argentina): nueva propuesta de ordenamiento litoestratigráfico". Revista del Museo Argentino de Ciencias Naturales, 12(2), 121-177.
Leanza, H. A., Apesteguıa, S., Novas, F. E., & de la Fuente, M. S. (2004). "Cretaceous terrestrial beds from the Neuquén Basin (Argentina) and their tetrapod assemblages". Cretaceous Research, 25(1), 61-87. doi:10.1016/j.cretres.2003.10.005
Musacchio, E. A., & Vallati, P. (2007). "Late Cretaceous non marine microfossils of the Plottier Formation (Cretaceous) at Zampal, Argentina". In 4 European Meeting on the Paleontology and Stratigraphy of Latin America. Instituto Geológico y Minero de España, Madrid. Cuadernos del Museo Geominero (Vol. 8, pp. 273-278).
- ↑ 1,0 1,1 Calvo, J.O. (2024). "What is the most giant sauropod from Argentina? Diversity of large titanosaurs from Patagonia". Metode Science Studies Journal. 14 (14): 65–75. doi:10.7203/metode.14.24556
- ↑ 2,0 2,1 Canudo, J. I., Filippi, L. S., Salgado, L., Garrido, A. C., Cerda, I., García, R., & Otero, A. (2009). "Theropod teeth associated with a sauropod carcass in the Upper Cretaceous (Plottier Formation) of Rincón de los Sauces". IV Jornadas Internacionales sobre Paleontología de Dinosaurios y su Entorno, Salas de los Infantes, Burgos, 343-352.
- ↑ Calvo, J.O., González Riga, B.J., & Porfiri, J.D. (2007). "A new titanosaur sauropod from the Late Cretaceous of Neuquén, Patagonia, Argentina". Arquivos do Museu Nacional, Rio do Janeiro, 65(4): 485-504
- ↑ 4,0 4,1 Bellardini, F., Baiano, M. A., Barrios, F., Holgado, B., & Coria, R. A. (2018). "New Titanosauria (Dinosauria, Sauropoda) remains from the Upper Cretaceous (Plottier Fm) of the southern Neuquén Basin (Patagonia, Argentina)". Journal of Iberian Geology, 44, 75-84.
- ↑ González Riga, B.J., Lamanna, M.C., Ortiz David, L.D., Calvo, J.O., & Coria, J.P. (2016) "A gigantic new dinosaur from Argentina and the evolution of the sauropod hind foot". Scientific Reports 6: 19165. doi:10.1038/srep19165
- ↑ Filippi, L. S., Canudo, J. I., Salgado, J. L., Garrido, A., García, R., Cerda, I., & Otero, A. (2011). "A new sauropod titanosaur from the Plottier Formation (Upper Cretaceous) of Patagonia (Argentina)". Geologica Acta: an international earth science journal, 9(1), 1-12. [1]
- ↑ Hendrickx, C., Tschopp, E., & d Ezcurra, M. (2020). "Taxonomic identification of isolated theropod teeth: the case of the shed tooth crown associated with Aerosteon (Theropoda: Megaraptora) and the dentition of Abelisauridae". Cretaceous Research, 108, 104312. doi:10.1016/j.cretres.2019.104312.
- ↑ Meso, J. G., Valieri, R. J., Porfiri, J. D., Correa, S. A. S., Martinelli, A. G., Casal, G. A., Canudo, J. I., Pablete, F., & Dos Santos, D. (2021). "Testing the persistence of Carcharodontosauridae (Theropoda) in the Upper Cretaceous of Patagonia based on dental evidence". Cretaceous Research, 125, 104875. doi:10.1016/j.cretres.2021.104875
- ↑ Méndez, A. H., Gianechini, F. A., Paulina-Carabajal, A., Filippi, L. S., Juárez-Valieri, R. D., Cerda, I. A., & Garrido, A. C. (2022). "New furileusaurian remains from La Invernada (northern Patagonia, Argentina): A site of unusual abelisaurids abundance". Cretaceous Research, 129, 104989. doi:10.1016/j.cretres.2021.104989
- ↑ Filippi, L. S., Martinelli, A. G., & Garrido, A. C. (2013). "Registro de un dinosaurio Aeolosaurini (Sauropoda, Titanosauria) en el Cretácico Superior (Formación Plottier) del Norte de la Provincia de Neuquén, Argentina, y comentarios sobre los Aeolosaurini sudamericanos". Revista Brasileira de Paleontologia, 16(147), e156.
- ↑ Gianechini, F. A., Meso, J. G., Méndez, A. H., Garrido, A. C., & Filippi, L. S. (2024). "A new maniraptoran femur with alvarezsaurian affinities from the Plottier Formation (Coniacian-Santonian), northern Patagonia". Historical Biology, 1-11.
- ↑ 12,0 12,1 12,2 12,3 12,4 12,5 12,6 Salgado, L., Canudo, J. I., Garrido, A. C., Ruiz-Omenaca, J. I., García, R. A., de la Fuente, M. S., Barco, J. L & Bollati, R. (2009). "Upper Cretaceous vertebrates from El Anfiteatro area, Río Negro, Patagonia, Argentina". Cretaceous Research, 30(3), 767-784. doi:10.1016/j.cretres.2009.01.001
- ↑ Cruzado-Caballero, P., Filippi, L. S., Méndez, A. H., Garrido, A. C., & Valieri, R. D. J. (2016). "New record of ornithopod dinosaur from the Plottier Formation (upper Cretaceous), Patagonia, Argentina". In Annales de Paléontologie (Vol. 102, No. 2, pp. 145-150). Elsevier Masson. doi:10.1016/j.annpal.2016.02.003
- ↑ Previtera, E. (2019). "Taphonomic analysis of saurischian dinosaurs from the Plottier Formation (Upper Cretaceous), Mendoza, Argentina". Andean Geology, 46(2), 345-367. doi:10.5027/andgeoV46n2-3161
- ↑ Ortiz David, L. D., González Riga, B, J., & Kellner, A. W. A. (2022). "Thanatosdrakon amaru, gen. et sp nov., a giant azhdarchid pterosaur from the upper Cretaceous of Argentina". Cretaceous Research. 135: 105228. doi:10.1016/j.cretres.2022.105228
- ↑ Gasparini, Z., Chiappe, L. M., & Fernandez, M. (1991). A new Senonian peirosaurid (Crocodylomorpha) from Argentina and a synopsis of the South American Cretaceous crocodilians. Journal of Vertebrate Paleontology, 11(3), 316-333. doi:10.1080/02724634.1991.10011401
- ↑ Pol, D. & Gasparini, Z. (2007). "Crocodyliformes". [w]: "Patagonian Mesozoic Reptiles". Gasparini, Z., Coria, R., & Salgado, L. (Eds.). Indiana University Press: 116–142.
- ↑ Arcucci, A. B., Filippi, L. S., & Calvo, J. O. (2011). "Un nuevo Mesoeucrocodylia cretácico del norte de la Cuenca Neuquina, Argentina". Revista Brasileira de Paleontologia, 14(1), 51-60.
- ↑ Filippi, L. S., Cerda, I. A., & Garrido, A. C. (2013). "Morfología e histología de osteodermos de un Peirosauridae de la Cuenca Neuquina". Ameghiniana, 50(1), 3-13. doi:10.5710/AMGH.8.6.2012.430
- ↑ Jannello, J. M., Maniel, I. J., Previtera, E., & de la Fuente, M. S. (2018). "Linderochelys rinconensis (Testudines: Pan-Chelidae) from the Upper Cretaceous of northern Patagonia: New insights from shell bone histology, morphology and diagenetic implications. Cretaceous Research, 83, 47-61. doi:10.1016/j.cretres.2017.05.011
- ↑ de La Fuente, M. S., Maniel, I., Jannello, J. M., Sterli, J., Garrido, A. C., Garcia, R .A., Salgado, L., Canudo, J.I., & Bolatti, R. (2017). "Unusual shell anatomy and osteohistology in a new Late Cretaceous panchelid turtle from northwestern Patagonia, Argentina". Acta Palaeontologica Polonica. 62. doi:10.4202/app.00340.2017
- ↑ 22,0 22,1 22,2 22,3 22,4 Kihn, R. G., & Calvo, J. O. (2022). "Ostracods and paleoambiental inferences in the Plottier Formation (Coniancian-Upper Cretaceous) of the Barreales Lake, Neuquén. Munis Entomology & Zoology, 17 (1): 434-442