Valdoraptor: Różnice pomiędzy wersjami
m (do poprawy, moja wersja była przynajmniej bez błędów) |
m |
||
| (Nie pokazano 9 wersji utworzonych przez 3 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| − | + | {{DISPLAYTITLE:''Valdoraptor''}} | |
| − | |||
<small> | <small> | ||
{| class="wikitable" style="background-color:CornSilk" | {| class="wikitable" style="background-color:CornSilk" | ||
| Linia 9: | Linia 8: | ||
[[Maciej Ziegler]] | [[Maciej Ziegler]] | ||
| [[Marcin Szermański]] | | [[Marcin Szermański]] | ||
| + | [[Kamil Kamiński]] | ||
|} | |} | ||
</small> | </small> | ||
| Linia 16: | Linia 16: | ||
|- | |- | ||
! '''Długość''': | ! '''Długość''': | ||
| − | | ok. 5 m | + | | ??ok. 5 m |
|- | |- | ||
! '''Masa''': | ! '''Masa''': | ||
| − | | 150-300 kg | + | | ??150-300 kg |
|- | |- | ||
! '''[[Lokacje|Miejsce występowania]]''': | ! '''[[Lokacje|Miejsce występowania]]''': | ||
| [[Wielka Brytania]] - hrabstwo West Sussex | | [[Wielka Brytania]] - hrabstwo West Sussex | ||
| − | <small>(warstwy Wealden)</small> | + | <small>(warstwy Wealden - [[formacja Tunbridge Wells Sand]])</small> |
|- | |- | ||
! '''[[Czas|Czas występowania]]''' | ! '''[[Czas|Czas występowania]]''' | ||
| Linia 40: | Linia 40: | ||
[[Tetanurae]] | [[Tetanurae]] | ||
| − | + | [[Coelurosauria]] | |
| + | |||
| + | [[Ornithomimosauria]] | ||
|- | |- | ||
| − | | colspan=2 |[[Plik: | + | | colspan=2 |[[Plik: Valdoraptor2.jpg|400px]] |
| − | <small> | + | <small>Holotyp waldoraptora. Autor: J. Erxleben. [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Valdoraptor.jpg]</small> |
|} | |} | ||
==Wstęp== | ==Wstęp== | ||
| − | ''Valdoraptor'' był średniej wielkości | + | ''Valdoraptor'' był średniej wielkości [[teropod]]em żyjącym we wczesnej kredzie na terytorium dzisiejszej Anglii. Przez długi czas uważano go za drapieżnego [[Carnosauria|karnozaura]], lecz wg ostatnich ustaleń był to przedstawiciel [[Ornithomimosauria]] – [[klad]]u najpewniej wszystkożernych dinozaurów przypominający dzisiejsze nielotne, szybkobiegające ptaki. |
==Historia taksonomii i klasyfikacja== | ==Historia taksonomii i klasyfikacja== | ||
| − | Jedynym znalezionym pewnym materiałem kopalnym tego [[teropod]]a jest [[holotyp]] (BMNH R2559) zawierający kości śródstopia (II-IV), zaliczone początkowo przez [[Owen]]a (który oznaczył je jako R2556) do [[rodzaj]]u ''[[Hylaeosaurus]]''. [[Hulke]] w [[1881]] roku stwierdził, że należały do bliżej nieokreślonego [[teropod]]a. Później [[Lydekker]] ([[1889]]) zaklasyfikował je do ''[[Megalosaurus]] dunkeri''. Miał on jednak do dyspozycji wyłącznie ryciny przedstawiające lustrzane odbicie szczątków, przez co uznał, że pochodzą z lewej, a nie prawej stopy. Rok później ten sam badacz uznał, że BMNH | + | Jedynym znalezionym pewnym materiałem kopalnym tego [[teropod]]a jest [[holotyp]] (BMNH R2559) zawierający kości lewego śródstopia (II-IV), zaliczone początkowo przez [[Owen]]a (który oznaczył je jako R2556) do [[rodzaj]]u ''[[Hylaeosaurus]]''. Zapewne do waldraptora należy też okaz BMNH 2661 (II kość śródstopia). [[Hulke]] w [[1881]] roku stwierdził, że szczątki te należały do bliżej nieokreślonego [[teropod]]a. Później [[Lydekker]] ([[1889]]) zaklasyfikował je do ''[[Megalosaurus]] dunkeri''. Miał on jednak do dyspozycji wyłącznie ryciny przedstawiające lustrzane odbicie szczątków, przez co uznał, że pochodzą z lewej, a nie prawej stopy. Rok później ten sam badacz uznał, że okazy BMNH R604a, BMNH R604c-d BMNH R1525, MNH 2574, 2661 i 2680 również należały do tego zwierzęcia, nie dokonał jednak szczegółowych porównań. Warto zaznaczyć, że znaleziono je mniej więcej 165 m od pierwszej wspomnianej tu skamieliny. Lydekker stwierdził, że wszystkie wymienione tu okazy reprezentują nowy, odrębny od ''dunkeri'' [[gatunek]] megalozaura - ''M. oweni''. [[Von Huene]] ([[1926]], [[1932]]) niepoprawnie uznał przyszły [[holotyp]] waldoraptora za cztery kości śródstopia. W swojej pracy z [[1923]] zaliczył je do nowego gatunku altispinaksa - ''[[Altispinax]] oweni''. Błąd ten powtarzał się później wielokrotnie - jego ofiarami padli między innymi [[Steel]] ([[1970]]) oraz [[Molnar]] ([[1990]]). Obecnie wspomniane wyżej okazy ( BMNH R604a, BMNH R604c-d BMNH R1525, MNH 2574, 2661 i 2680) nie są zaliczane do szczątków waldoraptora. |
| + | [[Plik: Nqwebasaurus.jpg|300px|thumb|right|Rekonstrukcja ''[[Nqwebasaurus]]'' być może waldoraptor był podobny. Autor: IJReid. [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Nqwebasaurus.jpg].]] | ||
| + | |||
| + | [[Olshevsky]] zauważył, że [[holotyp]]owe kości śródstopia są bardziej wysmukłe, a ich trzecia (zaliczona przez [[Phillips]]a w [[1871]] do ''[[Megalosaurus]] bucklandii'') kość jest proporcjonalnie większa i masywniejsza od pozostałych. Na podstawie tych różnic oraz wieku znaleziska opisał nowy [[rodzaj]] [[teropod]]a, któremu nadał nazwę ''Valdoraptor'' (czyli "rabuś z Wealden"). BMNH R2559 mierzy 215 mm, a jego całkowita długość jest szacowana na 240 mm. | ||
| − | Jako, że materiał kopalny jest bardzo ubogi, trudno zaliczyć waldoraptora do jakieś konkretnej grupy [[teropod]]ów, poza zaklasyfikowaniem do [[tetanur]]ów. [[Olshevsky]] ([[1991]]) uznał go za [[allozauryd]]a, choć pojawiają się też sugestie jakoby prawdziwym właścicielem skamielin był ''[[Neovenator]]'' lub ''[[Eotyrannus]]''. Nadawano waldoraptorowi status ''[[nomen dubium]]'', nie potrafiąc znaleźć w zachowanym materiale kopalnym cech diagnostycznych. Dopiero [[Naish]] ([[2007]]) znalazł dwie | + | Jako, że materiał kopalny jest bardzo ubogi, badaczom trudno było zaliczyć waldoraptora do jakieś konkretnej grupy [[teropod]]ów, poza zaklasyfikowaniem do [[tetanur]]ów. [[Olshevsky]] ([[1991]]) uznał go za [[allozauryd]]a, choć pojawiają się też sugestie jakoby prawdziwym właścicielem skamielin był ''[[Neovenator]]'' lub ''[[Eotyrannus]]''. Nadawano waldoraptorowi status ''[[nomen dubium]]'', nie potrafiąc znaleźć w zachowanym materiale kopalnym cech diagnostycznych. Dopiero [[Naish]] ([[2007]]) znalazł dwie [[autapomorfia|autapomorfie]] i zaklasyfikował "rabusia z Wealden" jako [[tetanur]]a o bliżej nieznanej pozycji systematycznej. ''Valdoraptor'' mógł być też [[noazauryd]]em, o czym pisze Andrea [[Cau]] na blogu [[Theropoda]]. [[Matthew T. Carrano|Carrano]] i in. ([[2012]]) w swej obszernej analizie [[Tetanurae]] twierdzą, że cechy [[holotyp]]u są niedostatecznie oczywiste, aby ustalić jego klasyfikację. |
| + | |||
| + | Wreszcie w 2014 r. Allain i współpracownicy dostrzegli podobieństwo kości waldoraptora do wczesnokredowych [[Ornithomimosauria|ornitomimozaurów]] z Francji. Na tej podstawie uznali, że był on przedstawicielem właśnie tej grupy teropodów i prawdopodobnym młodszym synonimem ''[[Thecocoelurus]]''. Zakwestionowali również [[diagnoza|diagnozę]] waldoraptora i ponownie uznali go za ''[[nomen dubium]]''. Jeśli identyfikacja Allena i współpracowników jest poprawna, to oznacza ona, że wieloletnie wyobrażenia ''Valdoraptor'' jako drapieżnego karnozaura, okazały się całkowicie błędne. | ||
== Spis gatunków == | == Spis gatunków == | ||
{| class="wikitable" | {| class="wikitable" | ||
| − | + | | ''Valdoraptor'' | |
| [[Olshevsky]], [[1991]] | | [[Olshevsky]], [[1991]] | ||
| + | |''[[nomen dubium]]''; ?= ''[[Thecocoelurus]]'' | ||
|- | |- | ||
| − | + | | ''V. oweni'' | |
| ([[Lydekker]], [[1889]]) [[Olshevsky]], [[1991]] | | ([[Lydekker]], [[1889]]) [[Olshevsky]], [[1991]] | ||
| + | |''[[nomen dubium]]''; ?= ''[[Thecocoelurus]] daviesi'' | ||
|- | |- | ||
| = ''[[Megalosaurus]] oweni'' | | = ''[[Megalosaurus]] oweni'' | ||
| Linia 70: | Linia 79: | ||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
| − | <small> | + | <small>Allain, R., Vullo, R., Le loeuff, J. & Tournepiche, J.-F (2014). “European ornithomimosaurs (Dinosauria, Theropoda): an undetected record.” Geologica Acta 12(2). [https://www.researchgate.net/publication/263364214_European_ornithomimosaurs_Dinosauria_Theropoda_An_undetected_record/download]. |
| + | |||
| + | Carrano, M.T., Benson, R.B.J. & Sampson, S.D. (2012) "The phylogeny of Tetanurae (Dinosauria: Theropoda)" Journal of Systematic Palaeontology, 10(2), 211-300. doi: 10.1080/14772019.2011.630927 | ||
| + | |||
http://theropoda.blogspot.com/2008/10/valdoraptor-lydekker-1889-olshevsky.html | http://theropoda.blogspot.com/2008/10/valdoraptor-lydekker-1889-olshevsky.html | ||
| Linia 80: | Linia 92: | ||
</small> | </small> | ||
| − | [[Kategoria: | + | [[Kategoria:Nomen dubium]] |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
Aktualna wersja na dzień 12:40, 9 paź 2023
| Autor: | Korekta: |
| Dawid Mika | Marcin Szermański |
| Valdoraptor (waldoraptor) | |
|---|---|
| Długość: | ??ok. 5 m |
| Masa: | ??150-300 kg |
| Miejsce występowania: | Wielka Brytania - hrabstwo West Sussex
(warstwy Wealden - formacja Tunbridge Wells Sand) |
| Czas występowania | 146-136 (130-125?) Ma |
| Systematyka | Dinosauria |
Holotyp waldoraptora. Autor: J. Erxleben. [2] | |
Wstęp
Valdoraptor był średniej wielkości teropodem żyjącym we wczesnej kredzie na terytorium dzisiejszej Anglii. Przez długi czas uważano go za drapieżnego karnozaura, lecz wg ostatnich ustaleń był to przedstawiciel Ornithomimosauria – kladu najpewniej wszystkożernych dinozaurów przypominający dzisiejsze nielotne, szybkobiegające ptaki.
Historia taksonomii i klasyfikacja
Jedynym znalezionym pewnym materiałem kopalnym tego teropoda jest holotyp (BMNH R2559) zawierający kości lewego śródstopia (II-IV), zaliczone początkowo przez Owena (który oznaczył je jako R2556) do rodzaju Hylaeosaurus. Zapewne do waldraptora należy też okaz BMNH 2661 (II kość śródstopia). Hulke w 1881 roku stwierdził, że szczątki te należały do bliżej nieokreślonego teropoda. Później Lydekker (1889) zaklasyfikował je do Megalosaurus dunkeri. Miał on jednak do dyspozycji wyłącznie ryciny przedstawiające lustrzane odbicie szczątków, przez co uznał, że pochodzą z lewej, a nie prawej stopy. Rok później ten sam badacz uznał, że okazy BMNH R604a, BMNH R604c-d BMNH R1525, MNH 2574, 2661 i 2680 również należały do tego zwierzęcia, nie dokonał jednak szczegółowych porównań. Warto zaznaczyć, że znaleziono je mniej więcej 165 m od pierwszej wspomnianej tu skamieliny. Lydekker stwierdził, że wszystkie wymienione tu okazy reprezentują nowy, odrębny od dunkeri gatunek megalozaura - M. oweni. Von Huene (1926, 1932) niepoprawnie uznał przyszły holotyp waldoraptora za cztery kości śródstopia. W swojej pracy z 1923 zaliczył je do nowego gatunku altispinaksa - Altispinax oweni. Błąd ten powtarzał się później wielokrotnie - jego ofiarami padli między innymi Steel (1970) oraz Molnar (1990). Obecnie wspomniane wyżej okazy ( BMNH R604a, BMNH R604c-d BMNH R1525, MNH 2574, 2661 i 2680) nie są zaliczane do szczątków waldoraptora.
Olshevsky zauważył, że holotypowe kości śródstopia są bardziej wysmukłe, a ich trzecia (zaliczona przez Phillipsa w 1871 do Megalosaurus bucklandii) kość jest proporcjonalnie większa i masywniejsza od pozostałych. Na podstawie tych różnic oraz wieku znaleziska opisał nowy rodzaj teropoda, któremu nadał nazwę Valdoraptor (czyli "rabuś z Wealden"). BMNH R2559 mierzy 215 mm, a jego całkowita długość jest szacowana na 240 mm.
Jako, że materiał kopalny jest bardzo ubogi, badaczom trudno było zaliczyć waldoraptora do jakieś konkretnej grupy teropodów, poza zaklasyfikowaniem do tetanurów. Olshevsky (1991) uznał go za allozauryda, choć pojawiają się też sugestie jakoby prawdziwym właścicielem skamielin był Neovenator lub Eotyrannus. Nadawano waldoraptorowi status nomen dubium, nie potrafiąc znaleźć w zachowanym materiale kopalnym cech diagnostycznych. Dopiero Naish (2007) znalazł dwie autapomorfie i zaklasyfikował "rabusia z Wealden" jako tetanura o bliżej nieznanej pozycji systematycznej. Valdoraptor mógł być też noazaurydem, o czym pisze Andrea Cau na blogu Theropoda. Carrano i in. (2012) w swej obszernej analizie Tetanurae twierdzą, że cechy holotypu są niedostatecznie oczywiste, aby ustalić jego klasyfikację.
Wreszcie w 2014 r. Allain i współpracownicy dostrzegli podobieństwo kości waldoraptora do wczesnokredowych ornitomimozaurów z Francji. Na tej podstawie uznali, że był on przedstawicielem właśnie tej grupy teropodów i prawdopodobnym młodszym synonimem Thecocoelurus. Zakwestionowali również diagnozę waldoraptora i ponownie uznali go za nomen dubium. Jeśli identyfikacja Allena i współpracowników jest poprawna, to oznacza ona, że wieloletnie wyobrażenia Valdoraptor jako drapieżnego karnozaura, okazały się całkowicie błędne.
Spis gatunków
| Valdoraptor | Olshevsky, 1991 | nomen dubium; ?= Thecocoelurus |
| V. oweni | (Lydekker, 1889) Olshevsky, 1991 | nomen dubium; ?= Thecocoelurus daviesi |
| = Megalosaurus oweni | Lydekker, 1889 | |
| = Altispinax oweni | (Lydekker, 1889) von Huene, 1923 |
Bibliografia
Allain, R., Vullo, R., Le loeuff, J. & Tournepiche, J.-F (2014). “European ornithomimosaurs (Dinosauria, Theropoda): an undetected record.” Geologica Acta 12(2). [3].
Carrano, M.T., Benson, R.B.J. & Sampson, S.D. (2012) "The phylogeny of Tetanurae (Dinosauria: Theropoda)" Journal of Systematic Palaeontology, 10(2), 211-300. doi: 10.1080/14772019.2011.630927
http://theropoda.blogspot.com/2008/10/valdoraptor-lydekker-1889-olshevsky.html
http://home.comcast.net/~eoraptor/Tetanurae.htm#Valdoraptoroweni
![[2]](https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Valdoraptor.jpg){kind=link}
![[1]](https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Nqwebasaurus.jpg){kind=link}