Valdoraptor

Autor:	Korekta:
Dawid Mika Maciej Ziegler	Marcin Szermański Kamil Kamiński

Valdoraptor (waldoraptor)
Długość:	??ok. 5 m
Masa:	??150-300 kg
Miejsce występowania:	Wielka Brytania - hrabstwo West Sussex (warstwy Wealden - formacja Tunbridge Wells Sand)
Czas występowania	146-136 (130-125?) Ma wczesna kreda (berias - walanżyn (barrem?))
Systematyka	Dinosauria Saurischia Theropoda Tetanurae Coelurosauria Ornithomimosauria
Holotyp waldoraptora. Autor: J. Erxleben. [2]

Wstęp

Valdoraptor był średniej wielkości teropodem żyjącym we wczesnej kredzie na terytorium dzisiejszej Anglii. Przez długi czas uważano go za drapieżnego karnozaura, lecz wg ostatnich ustaleń był to przedstawiciel Ornithomimosauria – kladu najpewniej wszystkożernych dinozaurów przypominający dzisiejsze nielotne, szybkobiegające ptaki.

Historia taksonomii i klasyfikacja

Jedynym znalezionym pewnym materiałem kopalnym tego teropoda jest holotyp (BMNH R2559) zawierający kości lewego śródstopia (II-IV), zaliczone początkowo przez Owena (który oznaczył je jako R2556) do rodzaju Hylaeosaurus. Zapewne do waldraptora należy też okaz BMNH 2661 (II kość śródstopia). Hulke w 1881 roku stwierdził, że szczątki te należały do bliżej nieokreślonego teropoda. Później Lydekker (1889) zaklasyfikował je do Megalosaurus dunkeri. Miał on jednak do dyspozycji wyłącznie ryciny przedstawiające lustrzane odbicie szczątków, przez co uznał, że pochodzą z lewej, a nie prawej stopy. Rok później ten sam badacz uznał, że okazy BMNH R604a, BMNH R604c-d BMNH R1525, MNH 2574, 2661 i 2680 również należały do tego zwierzęcia, nie dokonał jednak szczegółowych porównań. Warto zaznaczyć, że znaleziono je mniej więcej 165 m od pierwszej wspomnianej tu skamieliny. Lydekker stwierdził, że wszystkie wymienione tu okazy reprezentują nowy, odrębny od dunkeri gatunek megalozaura - M. oweni. Von Huene (1926, 1932) niepoprawnie uznał przyszły holotyp waldoraptora za cztery kości śródstopia. W swojej pracy z 1923 zaliczył je do nowego gatunku altispinaksa - Altispinax oweni. Błąd ten powtarzał się później wielokrotnie - jego ofiarami padli między innymi Steel (1970) oraz Molnar (1990). Obecnie wspomniane wyżej okazy ( BMNH R604a, BMNH R604c-d BMNH R1525, MNH 2574, 2661 i 2680) nie są zaliczane do szczątków waldoraptora.

Rekonstrukcja Nqwebasaurus być może waldoraptor był podobny. Autor: IJReid. [1].

Olshevsky zauważył, że holotypowe kości śródstopia są bardziej wysmukłe, a ich trzecia (zaliczona przez Phillipsa w 1871 do Megalosaurus bucklandii) kość jest proporcjonalnie większa i masywniejsza od pozostałych. Na podstawie tych różnic oraz wieku znaleziska opisał nowy rodzaj teropoda, któremu nadał nazwę Valdoraptor (czyli "rabuś z Wealden"). BMNH R2559 mierzy 215 mm, a jego całkowita długość jest szacowana na 240 mm.

Jako, że materiał kopalny jest bardzo ubogi, badaczom trudno było zaliczyć waldoraptora do jakieś konkretnej grupy teropodów, poza zaklasyfikowaniem do tetanurów. Olshevsky (1991) uznał go za allozauryda, choć pojawiają się też sugestie jakoby prawdziwym właścicielem skamielin był Neovenator lub Eotyrannus. Nadawano waldoraptorowi status nomen dubium, nie potrafiąc znaleźć w zachowanym materiale kopalnym cech diagnostycznych. Dopiero Naish (2007) znalazł dwie autapomorfie i zaklasyfikował "rabusia z Wealden" jako tetanura o bliżej nieznanej pozycji systematycznej. Valdoraptor mógł być też noazaurydem, o czym pisze Andrea Cau na blogu Theropoda. Carrano i in. (2012) w swej obszernej analizie Tetanurae twierdzą, że cechy holotypu są niedostatecznie oczywiste, aby ustalić jego klasyfikację.

Wreszcie w 2014 r. Allain i współpracownicy dostrzegli podobieństwo kości waldoraptora do wczesnokredowych ornitomimozaurów z Francji. Na tej podstawie uznali, że był on przedstawicielem właśnie tej grupy teropodów i prawdopodobnym młodszym synonimem Thecocoelurus. Zakwestionowali również diagnozę waldoraptora i ponownie uznali go za nomen dubium. Jeśli identyfikacja Allena i współpracowników jest poprawna, to oznacza ona, że wieloletnie wyobrażenia Valdoraptor jako drapieżnego karnozaura, okazały się całkowicie błędne.

Spis gatunków

Valdoraptor	Olshevsky, 1991	nomen dubium; ?= Thecocoelurus
V. oweni	(Lydekker, 1889) Olshevsky, 1991	nomen dubium; ?= Thecocoelurus daviesi
= Megalosaurus oweni	Lydekker, 1889
= Altispinax oweni	(Lydekker, 1889) von Huene, 1923

Bibliografia

Allain, R., Vullo, R., Le loeuff, J. & Tournepiche, J.-F (2014). “European ornithomimosaurs (Dinosauria, Theropoda): an undetected record.” Geologica Acta 12(2). [3].

Carrano, M.T., Benson, R.B.J. & Sampson, S.D. (2012) "The phylogeny of Tetanurae (Dinosauria: Theropoda)" Journal of Systematic Palaeontology, 10(2), 211-300. doi: 10.1080/14772019.2011.630927

http://theropoda.blogspot.com/2008/10/valdoraptor-lydekker-1889-olshevsky.html

http://home.comcast.net/~eoraptor/Tetanurae.htm#Valdoraptoroweni

http://scienceblogs.com/tetrapodzoology/

http://www.dinodata.org/