Juravenator: Różnice pomiędzy wersjami
(Cau, 2021) |
|||
| (Nie pokazano 6 wersji utworzonych przez 5 użytkowników) | |||
| Linia 9: | Linia 9: | ||
[[Marcin Szermański]] | [[Marcin Szermański]] | ||
| + | |||
| + | [[Kamil Kamiński]] | ||
|} | |} | ||
</small> | </small> | ||
| Linia 26: | Linia 28: | ||
|- | |- | ||
! '''[[Lokacje|Miejsce występowania]]''': | ! '''[[Lokacje|Miejsce występowania]]''': | ||
| − | | [[Niemcy]] - | + | | [[Niemcy]] - Bawaria |
| − | ([[formacja Painten]] - ogniwo Schamhaupten) | + | <small>([[formacja Painten]] - ogniwo Schamhaupten)</small> |
|- | |- | ||
! '''[[Czas|Czas występowania]]''' | ! '''[[Czas|Czas występowania]]''' | ||
| 152-151 Ma | | 152-151 Ma | ||
| − | późna [[jura]] (późny [[kimeryd]]) | + | <small>późna [[jura]] (późny [[kimeryd]])</small> |
|- | |- | ||
! '''Systematyka''' | ! '''Systematyka''' | ||
| Linia 46: | Linia 48: | ||
[[Avetheropoda]] | [[Avetheropoda]] | ||
| − | [[Coelurosauria]] | + | ?[[Coelurosauria]] / [[Carnosauria]] |
| − | ? [[Compsognathidae]] | + | ? [[Compsognathidae]] / [[Megalosauroidea]] |
| + | |||
| + | [[Eustreptospondylinae]] | ||
|- | |- | ||
| − | | colspan=2 |[[Plik: | + | | colspan=2 |[[Plik:Juravenator_by_Tom_Parker.png|400px]] |
| + | <small>Autor: Tom Parker [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Juravenator_by_Tom_Parker.png]</small> | ||
|} | |} | ||
==Wstęp== | ==Wstęp== | ||
| − | ''Juravenator'' to mały celurozaur, prawdopodobnie z [[Compsognathidae]], który żył w późnej jurze na terenie obecnych Niemiec. | + | ''Juravenator'' to mały celurozaur, prawdopodobnie z [[Compsognathidae]] (ale zob. dalej), który żył w późnej jurze na terenie obecnych Niemiec. |
==Etymologia== | ==Etymologia== | ||
| Linia 63: | Linia 68: | ||
==Budowa== | ==Budowa== | ||
| − | Zachowane szczątki jurawenatora mają 65 cm długości, a jego długość wynosiła zapewne 75-80 cm. Występuje osiem zębów kości szczękowej. Brakuje diastemy między kośćmi szczękową i przedszczękową. Między 2 a 3 zębem kości szczękowej znajduje się wcięcie. Łopatka jest proporcjonalnie długa z wąską szyjką, a stopy krótkie. Okienko przedoczodołowe jest zbliżonej długości co oczodół, co jednak może wynikać z młodzieńczości okazu. Czaszka jurawenatora jest proporcjonalnie długa, podobnie jak pysk. Zęby kości szczękowej bardziej zakrzywione niż te należące do kości przedszczękowej. Oczodoły są zaokrąglone, a kości łzowe wygięte w kształt odwróconej litery ''L''. Kości czołowe długie, a żuchwa (szczęka dolna) smukła. Nie występuje staw śródżuchwowy. Nie posiadają go także ''[[Compsognathus]]'', ''[[Huaxiagnathus]]'', ''[[Scipionyx]]'', ''[[Sinocalliopteryx]]'', ''[[Sinosauropteryx]]'' i być może ''[[Dilong]]''. Szyja składa się z 9-10 kręgów. Ogon jurawenatora może być proporcjonalnie najdłuższym występującym wśród teropodów - odpowiada on lub jest prawdopodobnie nieco dłuższy niż ogon sinozauropteryksa. Kończyny przednie są dokładnie dwa razy krótsze od tylnych. O ile jurawenator naprawdę jest kompsognatydem, to ma najdłuższe kończyny przednie spośród nich. Dłoń jest wyposażona w trzy masywne palce. Palec pierwszy (lub drugi, przyjmując numerację palców tetanurów jako II, III, IV) jest najkrótszy, a drugi (lub trzeci, patrz poprzedni nawias) najdłuższy. Kość piszczelowa jest o 10% krótsza od udowej. Trzecia kość śródstopia jest najdłuższa. Długa jest czwarta kość śródstopia, a druga jest nieco krótsza. | + | Zachowane szczątki jurawenatora mają 65 cm długości, a jego długość wynosiła zapewne 75-80 cm. Występuje osiem zębów kości szczękowej. Brakuje [[diastema|diastemy]] między kośćmi szczękową i przedszczękową. Między 2 a 3 zębem kości szczękowej znajduje się wcięcie. Łopatka jest proporcjonalnie długa z wąską szyjką, a stopy krótkie. Okienko przedoczodołowe jest zbliżonej długości co oczodół, co jednak może wynikać z młodzieńczości okazu. Czaszka jurawenatora jest proporcjonalnie długa, podobnie jak pysk. Zęby kości szczękowej bardziej zakrzywione niż te należące do kości przedszczękowej. Oczodoły są zaokrąglone, a kości łzowe wygięte w kształt odwróconej litery ''L''. Kości czołowe długie, a żuchwa (szczęka dolna) smukła. Nie występuje staw śródżuchwowy. Nie posiadają go także ''[[Compsognathus]]'', ''[[Huaxiagnathus]]'', ''[[Scipionyx]]'', ''[[Sinocalliopteryx]]'', ''[[Sinosauropteryx]]'' i być może ''[[Dilong]]''. Szyja składa się z 9-10 kręgów. Ogon jurawenatora może być proporcjonalnie najdłuższym występującym wśród teropodów - odpowiada on lub jest prawdopodobnie nieco dłuższy niż ogon sinozauropteryksa. Kończyny przednie są dokładnie dwa razy krótsze od tylnych. O ile jurawenator naprawdę jest kompsognatydem, to ma najdłuższe kończyny przednie spośród nich. Dłoń jest wyposażona w trzy masywne palce. Palec pierwszy (lub drugi, przyjmując numerację palców tetanurów jako II, III, IV) jest najkrótszy, a drugi (lub trzeci, patrz poprzedni nawias) najdłuższy. Kość piszczelowa jest o 10% krótsza od udowej. Trzecia kość śródstopia jest najdłuższa. Długa jest czwarta kość śródstopia, a druga jest nieco krótsza. |
==Klasyfikacja== | ==Klasyfikacja== | ||
| − | Wg analizy [[Göhlich]] i Chiappego ([[2006]]) - twórców opisu jurawenatora - jest on kompsognatydem. Jednak jak wykazali [[Butler]] i [[Upchurch]] ([[2007]]) jest to wynik błędnego przeprowadzenia badania - tj. nierozważnego usuwania taksonów z analizy. W poprawionej wersji jurawenator okazał się bardziej bazalny od [[Compsognathidae]]. Późniejsze analizy potwierdziły pierwotną hipotezę ([[Choiniere]] i in., [[2010]]; [[Senter]], [[2010]]), lecz kwestia ta - jak ogólnie filogeneza bardziej bazalnych celurozaurów - wymaga jeszcze dalszych badań. | + | Wg analizy [[Göhlich]] i Chiappego ([[2006]]) - twórców opisu jurawenatora - jest on kompsognatydem. Jednak jak wykazali [[Butler]] i [[Upchurch]] ([[2007]]) jest to wynik błędnego przeprowadzenia badania - tj. nierozważnego usuwania taksonów z analizy. W poprawionej wersji jurawenator okazał się bardziej bazalny od [[Compsognathidae]]. Późniejsze analizy potwierdziły pierwotną hipotezę ([[Choiniere]] i in., [[2010]]; [[Senter]], [[2010]]), lecz kwestia ta - jak ogólnie filogeneza bardziej bazalnych celurozaurów - wymaga jeszcze dalszych badań. Wg Cau (2021) Compsognathidae to polifiletyczna grupa, która obejmuje niedojrzałe okazy należące do odrębnych linii dużych tetanurów. Autor ten opracował metodę badania filogenezy taksonów znanych wyłącznie ze szczątków młodych osobników i w tak przeprowadzonym badaniu ''Juravenator'' okazał się przedstawicielem [[Eustreptospondylinae]]. |
==Pokrycie ciała== | ==Pokrycie ciała== | ||
| − | ''Juravenator'' miał łuski i prawdopodobnie też pióra. Początkowo tych drugich nie zauważono, więc wywołało to konsternację, bowiem ze względu na jego pozycję filogenetyczną, jurawenator powinien je mieć. Późniejsze fotografie w ultrafiolecie ujawniły obecność struktur mogących być piórami na ogonie. Na końcu ogona jurawenatora zachowały się gładkie, jednolite łuski. Na 25 mm kwadratowych jest ich około piętnastu. Jurawenator jest jednym z nielicznych celurozaurów, u których stwierdzono obecność łusek. W ogonie jurawenatora biegną włókna, prawdopodobnie mięśni lub więzadeł. | + | ''Juravenator'' miał łuski i prawdopodobnie też pióra. Początkowo tych drugich nie zauważono, więc wywołało to konsternację, bowiem ze względu na jego pozycję filogenetyczną, jurawenator powinien je mieć. Późniejsze fotografie w ultrafiolecie ujawniły obecność struktur mogących być piórami na ogonie. Na końcu ogona jurawenatora zachowały się gładkie, jednolite łuski. Na 25 mm kwadratowych jest ich około piętnastu. Jurawenator jest jednym z nielicznych celurozaurów, u których stwierdzono obecność łusek. W ogonie jurawenatora biegną włókna, prawdopodobnie mięśni lub więzadeł. Wg Bella i Hendrickxa (2020) łuski na ogonie jurawenatora były powłokami narządów zmysłów, podobnie jak u dzisiejszych krokodyli. Jednak Foth i in. (2020) uznali, że guzkowate struktury, interpretowane jako łuski, są w rzeczywistości pozostałościami masy tłuszczowo-woskowej. |
==Środowisko== | ==Środowisko== | ||
| Linia 84: | Linia 89: | ||
==Bibliografia== | ==Bibliografia== | ||
| − | <small> | + | <small>Bell, P.R. & Hendrickx, C. (2020). Epidermal complexity in the theropod dinosaur ''Juravenator'' from the Upper Jurassic of Germany. Palaeontology. [[https://doi.org/10.1111/pala.12517]]. |
| − | Butler, R.J. & Upchurch, P. (2007) "Highly incomplete taxa and the phylogenetic relationships of the theropod dinosaur Juravenator starki" Journal of Vertebrate Paleontology, 27, 53-256. doi: 10.1671/0272-4634(2007)27[253:HITATP]2.0.CO;2 | + | |
| + | Butler, R.J. & Upchurch, P. (2007) "Highly incomplete taxa and the phylogenetic relationships of the theropod dinosaur Juravenator starki" Journal of Vertebrate Paleontology, 27, 53-256. [[doi: 10.1671/0272-4634(2007)27[253:HITATP]2.0.CO;2]]. | ||
| + | |||
| + | Cau, A. (2021) "Comments on the Mesozoic theropod dinosaurs from Italy" Atti della Società dei Naturalisti e Matematici di Modena, 152: 81–95. [https://www.researchgate.net/publication/354418322_Comments_on_the_Mesozoic_theropod_dinosaurs_from_Italy]. | ||
| + | |||
| + | Chiappe, L.M. & Göhlich, U.B. (2010) "Anatomy of Juravenator starki (Theropoda: Coelurosauria) from the Late Jurassic of Germany" Neues Jahrbuch für Geologie und Paläontologie - Abhandlungen, 258 (3), 257-296. [[doi: 10.1127/0077-7749/2010/0125]]. | ||
| − | + | Choiniere, J.N., Xu, X., Clark, J.M., Forster, C.A., Guo, Y. & Han, F. (2010) "A Basal Alvarezsauroid Theropod from the Early Late Jurassic of Xinjiang, China" Science, 327, 571-574. [[doi: 10.1126/science.1182143]]. | |
| − | + | Foth, C., Haug, C., Haug, J.T., Tischlinger, H. & Rauhut, O.W.M. (2020). "Two of a Feather: A Comparison of the Preserved Integument in the Juvenile Theropod Dinosaurs ''Sciurumimus'' and ''Juravenator'' from the Kimmeridgian Torleite Formation of Southern Germany", The Evolution of Feathers: From Their Origin to the Present, Fascinating Life Sciences, Cham: Springer International Publishing. 79–101. [[doi:10.1007/978-3-030-27223-4_6]]. | |
| − | Göhlich, U.B. & Chiappe, L.M. (2006) "A new carnivorous dinosaur from the Late Jurassic Solnhofen archipelago" Nature, 440 (7082), 329-331. doi:10.1038/nature04579 | + | Göhlich, U.B. & Chiappe, L.M. (2006) "A new carnivorous dinosaur from the Late Jurassic Solnhofen archipelago" Nature, 440 (7082), 329-331. [[doi:10.1038/nature04579]]. |
| − | Senter, P. (2010) "Using creation science to demonstrate evolution: application of a creationist method for visualizing gaps in the fossil record to a phylogenetic study of coelurosaurian dinosaurs" Journal of Evolutionary Biology, 23, 1732-1743. doi: 10.1111/j.1420-9101.2010.02039.x | + | Senter, P. (2010) "Using creation science to demonstrate evolution: application of a creationist method for visualizing gaps in the fossil record to a phylogenetic study of coelurosaurian dinosaurs" Journal of Evolutionary Biology, 23, 1732-1743. [[doi: 10.1111/j.1420-9101.2010.02039.x]]. |
</small> | </small> | ||
| Linia 101: | Linia 111: | ||
[[Kategoria:Tetanurae]] | [[Kategoria:Tetanurae]] | ||
[[Kategoria:Coelurosauria]] | [[Kategoria:Coelurosauria]] | ||
| + | [[Kategoria:Compsognathidae]] | ||
[[Kategoria:Europa]] | [[Kategoria:Europa]] | ||
[[Kategoria:Niemcy]] | [[Kategoria:Niemcy]] | ||
Aktualna wersja na dzień 16:51, 12 wrz 2021
| Autor: | Korekta: |
| Dawid Mika | Maciej Ziegler |
| Juravenator (jurawenator) | |
|---|---|
| Długość: | 75-80 cm |
| Masa: | ok. 1 kg |
| Miejsce występowania: | Niemcy - Bawaria
(formacja Painten - ogniwo Schamhaupten) |
| Czas występowania | 152-151 Ma |
| Systematyka | Dinosauria |
Autor: Tom Parker [1] | |
Wstęp
Juravenator to mały celurozaur, prawdopodobnie z Compsognathidae (ale zob. dalej), który żył w późnej jurze na terenie obecnych Niemiec.
Etymologia
Nazwa rodzajowa jurawenatora pochodzi od bawarskich gór Jura i łacińskiego słowa venator, oznaczającego łowcę. Epitet gatunkowy to ukłon w stronę rodziny Starków - właścicieli kamieniołomu, w którym został znaleziony typowy i jak na razie jedyny okaz tego teropoda.
Materiał kopalny
Jurawenator jest znany z pojedynczego, prawie kompletnego, artykułowanego szkieletu oznaczonego jako JME Sch 200 i przezwanego Borsti. Nie ma on jedynie tylnych kręgów ogonowych. Powierzchnia kości, niezrośnięte kręgi krzyżowe oraz otwarte szwy neurocentralne (neurocentral sutures) świadczą o niedorosłości okazu typowego. Szkielet jurawenatora jest najbardziej kompletnym szkieletem nieptasiego dinozaura odkrytym w Europie.
Budowa
Zachowane szczątki jurawenatora mają 65 cm długości, a jego długość wynosiła zapewne 75-80 cm. Występuje osiem zębów kości szczękowej. Brakuje diastemy między kośćmi szczękową i przedszczękową. Między 2 a 3 zębem kości szczękowej znajduje się wcięcie. Łopatka jest proporcjonalnie długa z wąską szyjką, a stopy krótkie. Okienko przedoczodołowe jest zbliżonej długości co oczodół, co jednak może wynikać z młodzieńczości okazu. Czaszka jurawenatora jest proporcjonalnie długa, podobnie jak pysk. Zęby kości szczękowej bardziej zakrzywione niż te należące do kości przedszczękowej. Oczodoły są zaokrąglone, a kości łzowe wygięte w kształt odwróconej litery L. Kości czołowe długie, a żuchwa (szczęka dolna) smukła. Nie występuje staw śródżuchwowy. Nie posiadają go także Compsognathus, Huaxiagnathus, Scipionyx, Sinocalliopteryx, Sinosauropteryx i być może Dilong. Szyja składa się z 9-10 kręgów. Ogon jurawenatora może być proporcjonalnie najdłuższym występującym wśród teropodów - odpowiada on lub jest prawdopodobnie nieco dłuższy niż ogon sinozauropteryksa. Kończyny przednie są dokładnie dwa razy krótsze od tylnych. O ile jurawenator naprawdę jest kompsognatydem, to ma najdłuższe kończyny przednie spośród nich. Dłoń jest wyposażona w trzy masywne palce. Palec pierwszy (lub drugi, przyjmując numerację palców tetanurów jako II, III, IV) jest najkrótszy, a drugi (lub trzeci, patrz poprzedni nawias) najdłuższy. Kość piszczelowa jest o 10% krótsza od udowej. Trzecia kość śródstopia jest najdłuższa. Długa jest czwarta kość śródstopia, a druga jest nieco krótsza.
Klasyfikacja
Wg analizy Göhlich i Chiappego (2006) - twórców opisu jurawenatora - jest on kompsognatydem. Jednak jak wykazali Butler i Upchurch (2007) jest to wynik błędnego przeprowadzenia badania - tj. nierozważnego usuwania taksonów z analizy. W poprawionej wersji jurawenator okazał się bardziej bazalny od Compsognathidae. Późniejsze analizy potwierdziły pierwotną hipotezę (Choiniere i in., 2010; Senter, 2010), lecz kwestia ta - jak ogólnie filogeneza bardziej bazalnych celurozaurów - wymaga jeszcze dalszych badań. Wg Cau (2021) Compsognathidae to polifiletyczna grupa, która obejmuje niedojrzałe okazy należące do odrębnych linii dużych tetanurów. Autor ten opracował metodę badania filogenezy taksonów znanych wyłącznie ze szczątków młodych osobników i w tak przeprowadzonym badaniu Juravenator okazał się przedstawicielem Eustreptospondylinae.
Pokrycie ciała
Juravenator miał łuski i prawdopodobnie też pióra. Początkowo tych drugich nie zauważono, więc wywołało to konsternację, bowiem ze względu na jego pozycję filogenetyczną, jurawenator powinien je mieć. Późniejsze fotografie w ultrafiolecie ujawniły obecność struktur mogących być piórami na ogonie. Na końcu ogona jurawenatora zachowały się gładkie, jednolite łuski. Na 25 mm kwadratowych jest ich około piętnastu. Jurawenator jest jednym z nielicznych celurozaurów, u których stwierdzono obecność łusek. W ogonie jurawenatora biegną włókna, prawdopodobnie mięśni lub więzadeł. Wg Bella i Hendrickxa (2020) łuski na ogonie jurawenatora były powłokami narządów zmysłów, podobnie jak u dzisiejszych krokodyli. Jednak Foth i in. (2020) uznali, że guzkowate struktury, interpretowane jako łuski, są w rzeczywistości pozostałościami masy tłuszczowo-woskowej.
Środowisko
Szczątki jurawenatora znaleziono w wapieniach kamieniołomu Stark na wschód od Schamhaupten (formacja Painten - ogniwo Schamhaupten), osadów Southern Franconian Alb w Bawarii w Niemczech. Skały te pochodzą z końca kimerydu - sprzed ok. 152-151 milionów lat, a więc nieco starsze od tych, w których odkryto kompsognata i słynnego prymitywnego ptaka archeopteryksa, znanych już najmłodszym miłośnikom dinozaurów. W czaszach jurawenatora Europa była archipelagiem tropikalnych wysp, oddzielonych od siebie ciepłym morzem. Dlatego też w tych osadach odkrywa się głównie organizmy morskie - jak różnorodne ryby (w tym chimery), małże, amonity i inne zwierzęta.
Spis gatunków
| Juravenator | Göhlich i Chiappe, 2006 |
|---|---|
| J. starki | Göhlich i Chiappe, 2006 |
Bibliografia
Bell, P.R. & Hendrickx, C. (2020). Epidermal complexity in the theropod dinosaur Juravenator from the Upper Jurassic of Germany. Palaeontology. [[2]].
Butler, R.J. & Upchurch, P. (2007) "Highly incomplete taxa and the phylogenetic relationships of the theropod dinosaur Juravenator starki" Journal of Vertebrate Paleontology, 27, 53-256. [[doi: 10.1671/0272-4634(2007)27[253:HITATP]2.0.CO;2]].
Cau, A. (2021) "Comments on the Mesozoic theropod dinosaurs from Italy" Atti della Società dei Naturalisti e Matematici di Modena, 152: 81–95. [3].
Chiappe, L.M. & Göhlich, U.B. (2010) "Anatomy of Juravenator starki (Theropoda: Coelurosauria) from the Late Jurassic of Germany" Neues Jahrbuch für Geologie und Paläontologie - Abhandlungen, 258 (3), 257-296. doi: 10.1127/0077-7749/2010/0125.
Choiniere, J.N., Xu, X., Clark, J.M., Forster, C.A., Guo, Y. & Han, F. (2010) "A Basal Alvarezsauroid Theropod from the Early Late Jurassic of Xinjiang, China" Science, 327, 571-574. doi: 10.1126/science.1182143.
Foth, C., Haug, C., Haug, J.T., Tischlinger, H. & Rauhut, O.W.M. (2020). "Two of a Feather: A Comparison of the Preserved Integument in the Juvenile Theropod Dinosaurs Sciurumimus and Juravenator from the Kimmeridgian Torleite Formation of Southern Germany", The Evolution of Feathers: From Their Origin to the Present, Fascinating Life Sciences, Cham: Springer International Publishing. 79–101. doi:10.1007/978-3-030-27223-4_6.
Göhlich, U.B. & Chiappe, L.M. (2006) "A new carnivorous dinosaur from the Late Jurassic Solnhofen archipelago" Nature, 440 (7082), 329-331. doi:10.1038/nature04579.
Senter, P. (2010) "Using creation science to demonstrate evolution: application of a creationist method for visualizing gaps in the fossil record to a phylogenetic study of coelurosaurian dinosaurs" Journal of Evolutionary Biology, 23, 1732-1743. doi: 10.1111/j.1420-9101.2010.02039.x.
![[1]](https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Juravenator_by_Tom_Parker.png){kind=link}