Hypselospinus

Autor:	Korekta:
Marcin Szermański	Łukasz Czepiński Maciej Ziegler

---

Hypselospinus (hipselospin)
Długość:	ok. 6 m
Masa:	? t
Miejsce występowania:	Wielka Brytania – hrabstwo East Sussex (formacja Wadhurst Clay - podgrupa Hastings)
Czas występowania	140,2-136,4 Ma wczesna kreda (walanżyn)
Systematyka	Dinosauria Ornithischia Ornithopoda Iguanodontia Ankylopollexia Styracosterna
Plik:Hypselospinus.jpg Rekonstrukcja przyżyciowa hipselospina. © 2011, Nobu Tamura. [1]
Mapa znalezisk:
Wczytywanie mapy… {"minzoom":false,"maxzoom":false,"mappingservice":"leaflet","width":"auto","height":"350px","centre":false,"title":"","label":"","icon":"","visitedicon":"","lines":[],"polygons":[],"circles":[],"rectangles":[],"wmsoverlay":false,"copycoords":false,"static":false,"zoom":4,"defzoom":14,"layers":["OpenStreetMap"],"overlaylayers":[],"resizable":false,"enablefullscreen":false,"scrollwheelzoom":true,"markercluster":false,"clustermaxzoom":20,"clusterzoomonclick":true,"clustermaxradius":80,"clusterspiderfy":true,"geojson":"","locations":[],"imageoverlays":null}

Wstęp

Hypselospinus to rodzaj wczesnokredowego przedstawiciela kladu Iguanodontia z terenów dzisiejszej Wielkiej Brytanii. Żył na tych terenach około 140,2-136,4 milionów lat temu (walanżyn). Przez wiele lat traktowany był jako kolejny gatunek iguanodonta. Wg Normana (2010) należy do grupy Styracosterna, natomiast Paul (2008) – u niego określany jeszcze jako Iguanodon fittoni – uznaje za niemożliwego do szczegółowej klasyfikacji (incertae sedis).

Lokalizacja

Kamieniołom we wsi Shornden, niedaleko Hastings (hrabstwo East Sussex – w tej samej lokalizacji odnaleziono holotyp Barilium dawsoni oraz materiał przypisany do Huxleysaurus hollingtoniensis). Zbocza tego kamieniołomu należą do formacji Wadhurst Clay (podgrupa Hastings).

Materiał kopalny

Holotyp NHMUK R1635 to: lewa kość biodrowa, tylna część kości krzyżowej, trzon przedniego kręgu ogonowego i (bardziej wątpliwy) proksymalny fragment kości kulszowej, noszący ślady działania erozyjnego wody (water-worn).

Nie są to jedyne skamieniałości należące do Hypselospinus – Norman (2010) donosi także o jeszcze innym materiale przypisanym, którego opisze "kiedy indziej". Nie jest pewne, ile z tego materiału rzeczywiście pochodzi od tego taksonu.

Budowa

Wg Normana hipselospin jest masywnym, średniej wielkości przedstawicielem iguanodontów. Miał wydłużone wyrostki kolczyste na kręgach.

Historia taksonomii

H. fittoni znany był wcześniej pod nazwą Iguanodon fittoni (Lydekker, 1889). W tej samej pracy Lydekker opisał inny gatunek iguanodonta – Iguanodon hollingtoniensis. Przez pewien czas wydawało się, że te dwa dinozaury należały do jednego gatunku (Norman i Weishampel, 1990; Norman, 2004) i, ponieważ I. fittoni był opisany (o zaledwie jedną stronę) przed I. hollingtoniensis, to on miał pierwszeństwo (był nazwą ważną). Jak się jednak okazało po ponad 120 latach, I. fittoni reprezentuje nowy rodzaj iguanodonta. Nową nazwę "ukuł" formalnie Norman w 2010 roku, zachowując epitet gatunkowy fittoni.

W tym samym roku (lecz nieco później) Carpenter i Ishiba, niezależnie od Normana, również utworzyli dla I. fittoni nową nazwę rodzajową – Wadhurstia (nazwa odnosi się do nazwy formacji). Jest ona młodszym synonimem Hypselospinus, gdyż opiera się na tym samym holotypie (określonym przez nich BMNH R 1635a-d; dodatkowo zaliczają do niego możliwe zęby).

W 2012 roku Paul stwierdził, że wskutek braku zachodzącego materiału, Norman mógł stworzyć chimerę międzytaksonową i powołał osobną nazwę rodzajową dla materiału przypisanego do Hypselospinus fittoni (wcześniej holotypu Iguanodon hollingtoniensis) - Huxleysaurus hollingtoniensis.

Etymologia

Nazwa rodzajowa Hypselospinus znaczy "wysoki/długi kolec" (gr. hypselos + łac. spina) i odnosi się do wydłużonych wyrostków obecnych u kręgów zarówno grzbietowych, jak i krzyżowych oraz ogonowych.

Spis gatunków

Hypselospinus	Norman, 2010
= Wadhurstia	Carpenter i Ishida, 2010
H. fittoni	(Lydekker, 1889) Norman, 2010
= Iguanodon fittoni	Lydekker, 1889
= Wadhurstia fittoni	(Lydekker, 1889) Carpenter i Ishida, 2010

Bibliografia

Carpenter, K. and Ishida, Y. (2010) "Early and "Middle" Cretaceous Iguanodonts in Time and Space". Journal of Iberian Geology 36 (2): 145-164.doi:10.5209/rev_JIGE.2010.v36.n2.3

Norman, D.B. (2004) Basal Iguanodontia. [w]: David B. Weishampel, Peter Dodson, Halszka Osmólska (red.): "The Dinosauria". Wyd. drugie. Berkeley: University of California Press

Norman, D.B. (2010) "A taxonomy of iguanodontian (Dinosauria: Ornithopoda) from the lower Wealden Group (Cretaceous: Valanginian) of southern England". Zootaxa 2489: 47–66

Paul, G.S. (2008) "A revised taxonomy of the iguanodont dinosaur genera and species". Cretaceous Research 29 (2): 192–216. doi:10.1016/j.cretres.2007.04.009

Paul, G.S. (2012) "Notes on the rising diversity of iguanodont taxa, and iguanodonts named after Darwin, Huxley and evolutionary science". Actas de V Jornadas Internacionales sobre Paleontologia de Dinosaurios y su Entorno, Salas de los Infantes, Burgos. Colectivo de Arqueologico-Paleontologico de Salas de los Infantes (Burgos). pp. 121–131.