Bannykus

Autor:

Kamil Kamiński

---

Bannykus (bannyk)
Masa	ok. 24 kg
Miejsce	Chiny Mongolia Wewnętrzna (formacja Bayingobi)
Czas	Trias 252 Jura 201 Kreda 145 66 ok. 125-113 Ma wczesna kreda (apt)
Systematyka	Dinosauria Theropoda Tetanurae Coelurosauria Alvarezsauroidea
Rekonstrukcja. Autor: Tomopteryx [1].

Wstęp

Bannykus to rodzaj niewielkiego teropoda z kladu Alvarezsauroidea, którego skamieniałości odkryto na terenie dzisiejszych Chin. Jego odkrycie, wraz ze spokrewnionym Xiyunykus pozwoliło na wypełnienie liczącej 70 milionów lat luki w zapisie kopalnym tej grupy teropodów. Do tej pory znano bowiem tylko prymitywne alwarezzauroidy z późnej jury i zaawansowanych przedstawicieli tego kladu z późnej kredy.

Etymologia

Nazwa Bannykus pochodzi od słowa Ban, oznaczającego „pół” w języku mandaryńskim oraz greckiego onyx („pazur”). Tym samym nawiązuje ona do cech przejściowych, które zaobserwowano u tego zwierzęcia. Epitet gatunkowy wulatensis wywodzi się od jednostki administracyjnej w Chinach – Wulatehouqi.

Materiał kopalny

Holotyp (IVPP V25026) to niekompletny szkielet, obejmujący większość czaszki z żuchwą, część kręgów i żeber, a także niemal kompletne kończyny oraz miednicę. Okaz ten należał do osobnika w wieku ok. ośmiu lat, prawdopodobnie jeszcze nie w pełni wyrośniętego (ang. subadult).

Budowa i filogeneza

Czaszka bannyka była długa i niska, w widoku bocznym miała niemal trójkątny kształt. Oczodoły były bardzo duże. Ogólną budową przypominała ona czaszkę Shuvuuia. Kilka cech budowy kręgów łączyło Bannykus z bardziej zaawansowanymi krewniakami. Inne, jak budowa kości łopatkowo-kruczej, były przejściowe między nieco wcześniejszym Xiyunykus a późnokredowymi przedstawicielami Alvarezsauroidea. Kończyny przednie były silnie zmodyfikowane w stosunku do najbardziej prymitywnych alwarezzauroidów, ale nie do tego stopnia, co u ich następców z późnej kredy, które charakteryzowały się bardzo skróconymi przednimi łapami. Drugi z palców dłoni był największy, a czwarty uległ silnemu skróceniu. Wskazuje to na odejście od funkcji chwytnych. Kość biodrowa wykazywała prymitywną budowę, a kończyny tylne przypominały Xiyunykus. Kość piszczelowa była nieznacznie dłuższa od udowej. Wg analizy filogenetycznej, przeprowadzonej przez autorów opisu, Bannykus był bazalnym przedstawicielem Alvarezsauroidea. Był jednak bardziej zaawansowany niż m.in. Xiyunykus czy Haplocheirus.

Spis gatunków

Bannykus	Xu, Choiniere, Qingwei, Benson, Clark, Sullivan, Zhao, Han, Ma, He, Wang, Xing i Tan, 2018
B. wulatensis	Xu, Choiniere, Qingwei, Benson, Clark, Sullivan, Zhao, Han, Ma, He, Wang, Xing i Tan, 2018

Bibliografia

Xu, X., Choiniere, J., Tan, Q., Benson, R.B.J; Clark, J., Sullivan, C., Zhao, Q., Han, F., Ma, Q., He, Y., Wang, S., Xing, H., Tan, L. (2018). "Two Early Cretaceous Fossils Document Transitional Stages in Alvarezsaurian Dinosaur Evolution". Current Biology. 28, 1-8. doi:10.1016/j.cub.2018.07.057