Rebbachisaurus: Różnice pomiędzy wersjami
m (→Spis gatunków) |
(Dr. rozbudowa, uzupełnienia, aktualizacje) |
||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{DISPLAYTITLE:''Rebbachisaurus''}} | {{DISPLAYTITLE:''Rebbachisaurus''}} | ||
| − | |||
{{Opis | {{Opis | ||
|Autor = [[Marcin Szermański]], [[Maciej Ziegler]] | |Autor = [[Marcin Szermański]], [[Maciej Ziegler]] | ||
| − | |Korekta = | + | |Korekta = [[Kamil Kamiński]] |
|nazwa = ''Rebbachisaurus'' (rebbachizaur) | |nazwa = ''Rebbachisaurus'' (rebbachizaur) | ||
|długość = 14 m | |długość = 14 m | ||
|wysokość = | |wysokość = | ||
| − | |masa = 7 t | + | |masa = 7-12 t |
|dieta = | |dieta = | ||
|miejsce = [[Maroko]] | |miejsce = [[Maroko]] | ||
<small>Gara Sba<br> | <small>Gara Sba<br> | ||
| − | [[formacja]] | + | [[formacja]] [[Kem Kem]]</small> |
|czas = {{Występowanie|99|93}} | |czas = {{Występowanie|99|93}} | ||
| − | + | 100-93 [[Ma]]<br> | |
| − | <small>[[ | + | <small>”środkowa” [[kreda]] ([[cenoman]])</small> |
|systematyka = [[Dinosauria]] | |systematyka = [[Dinosauria]] | ||
| Linia 44: | Linia 43: | ||
==Materiał kopalny== | ==Materiał kopalny== | ||
| − | ''R. garasbae'' | + | Holotyp ''R. garasbae'' obejmuje kilka fragmentarycznych kręgów grzbietowych, krzyżowych i ogonowych, łopatkę, kość ramienną, k. kulszową, fragment żebra i kawałki łuków neuralnych (Wilson i Allain, 2015). |
| − | Materiał | + | Materiał przypisany to niekompletny kręg grzbietowy, prawdopodobnie z formacji Kem Kem. Kolejny wątpliwy okaz to izolowana korona zęba (MNHN MRS 1524a), lecz nie wiadomo, czy z całą pewnością należy do ''R. garasbae'' (np. [[John Whitlock|Whitlock]], [[2011]]). Oprócz tego do ''R. garasbae'' przypisywano zęby i kręgi z formacji [[Kem Kem]], lecz nie można go porównać z holotypem, przez co ich identyfikacja pozostaje niepewna (Wilson i Allain, 2015). |
==Taksonomia i systematyka== | ==Taksonomia i systematyka== | ||
Długo nie wiedziano, z jakimi zauropodami był spokrewniony rebbachizaur, pojawiały się teorie, że z [[Brachiosauridae|brachiozaurydami]] i [[Camarasauridae|kamaryzaurydami]]. Dopiero ulokowanie wśród [[Diplodocoidea|diplodokoidów]] okazało się właściwe. | Długo nie wiedziano, z jakimi zauropodami był spokrewniony rebbachizaur, pojawiały się teorie, że z [[Brachiosauridae|brachiozaurydami]] i [[Camarasauridae|kamaryzaurydami]]. Dopiero ulokowanie wśród [[Diplodocoidea|diplodokoidów]] okazało się właściwe. | ||
| − | Pierwszego opisu dokonał [[René Lavocat]] w [[1954]] roku, ustanawiając [[rodzaj]] ''Rebbachisaurus'' wraz z [[gatunek typowy|gatunkiem typowym]] ''R. garasbae''. Kilka lat później - w [[1960]] roku - inny francuski uczony, [[Albert-Félix Lapparent]], opisał drugi [[gatunek]] - "Rebbachisaurus" ''tamesnensis'', uznawany czasami ([[Paul Upchurch|Upchurch]] i in., [[2004]]) za kolejnego osobnika należącego do ''[[Nigersaurus]] taqueti''. W [[1995]] roku [[Jorge Calvo]] i [[Leonardo Salgado]] opisali trzeci [[gatunek]] - ''Rebbachisaurus tessonei'', który został szybko przepisany do ''[[Rayososaurus]]'' jako ''[[Rayososaurus]] tessonei''. Uważany jest on obecnie za osobny [[rodzaj]] - ''[[Limaysaurus]]'' (Salgado i in., [[2004]]). | + | Pierwszego opisu dokonał [[René Lavocat]] w [[1954]] roku, ustanawiając [[rodzaj]] ''Rebbachisaurus'' wraz z [[gatunek typowy|gatunkiem typowym]] ''R. garasbae''. Kilka lat później - w [[1960]] roku - inny francuski uczony, [[Albert-Félix Lapparent]], opisał drugi [[gatunek]] - "Rebbachisaurus" ''tamesnensis'', uznawany czasami ([[Paul Upchurch|Upchurch]] i in., [[2004]]) za kolejnego osobnika należącego do ''[[Nigersaurus]] taqueti''. Wilson i Allain (2015) wykluczyli go z rodzaju ''Rebbachisaurus'' i stwierdzili, że może to być nieważny gatunek zauropoda. W [[1995]] roku [[Jorge Calvo]] i [[Leonardo Salgado]] opisali trzeci [[gatunek]] - ''Rebbachisaurus tessonei'', który został szybko przepisany do ''[[Rayososaurus]]'' jako ''[[Rayososaurus]] tessonei''. Uważany jest on obecnie za osobny [[rodzaj]] - ''[[Limaysaurus]]'' (Salgado i in., [[2004]]). |
| − | Wg [[José Carballido|Carballido]] i in. ([[2012]]) jest to [[takson siostrzany]] względem ''[[Rayososaurus]] agrioensis'' w obrębie [[Limaysaurinae]]. Z kolei wg [[John Whitlock|Whitlocka]] ([[2011]]) - po wyłączeniu z tego [[takson]]u izolowanej korony zęba - należy tylko do [[Rebbachisauridae]]. | + | Wg [[José Carballido|Carballido]] i in. ([[2012]]) jest to [[takson siostrzany]] względem ''[[Rayososaurus]] agrioensis'' w obrębie [[Limaysaurinae]]. Z kolei wg [[John Whitlock|Whitlocka]] ([[2011]]) - po wyłączeniu z tego [[takson]]u izolowanej korony zęba - należy tylko do [[Rebbachisauridae]]. Wg Wilsona i Allaina (2015) wraz z ''[[Nigersaurus]]'' i ''[[Demandasaurus]]'' tworzy on [[klad]] Rebbachisaurinae, siostrzany do [[Limaysaurinae]]. |
==Etymologia== | ==Etymologia== | ||
| Linia 89: | Linia 88: | ||
Whitlock, J.A. (2011A) "A phylogenetic analysis of Diplodocoidea (Saurischia: Sauropoda)" Zoological Journal of the Linnean Society, 161(4), 872–915. [[DOI: 10.1111/j.1096-3642.2010.00665.x]] | Whitlock, J.A. (2011A) "A phylogenetic analysis of Diplodocoidea (Saurischia: Sauropoda)" Zoological Journal of the Linnean Society, 161(4), 872–915. [[DOI: 10.1111/j.1096-3642.2010.00665.x]] | ||
| + | |||
| + | Wilson, J.A.& Allain, R. (2015). "Osteology of Rebbachisaurus garasbae Lavocat, 1954, a diplodocoid (Dinosauria, Sauropoda) from the early Late Cretaceous–aged Kem Kem beds of southeastern Morocco". Journal of Vertebrate Paleontology: e1000701. [[doi:10.1080/02724634.2014.1000701]]. | ||
</small> | </small> | ||
| Linia 101: | Linia 102: | ||
[[Kategoria:Mezozoik]] | [[Kategoria:Mezozoik]] | ||
[[Kategoria:Kreda]] | [[Kategoria:Kreda]] | ||
| − | [[Kategoria: | + | [[Kategoria:Cenoman]] |
| − | |||
Aktualna wersja na dzień 21:13, 3 lis 2019
| Autor: | Marcin Szermański, Maciej Ziegler |
| Korekta: | Kamil Kamiński |
| Rebbachisaurus (rebbachizaur) | |
|---|---|
| Długość | 14 m |
| Masa | 7-12 t |
| Miejsce | Maroko |
| Czas | |
| Systematyka | Dinosauria |
 Autor: Nobu Tamura [1] | |
Wstęp
Rebbachisaurus to diplodokoid żyjący we wczesnej kredzie w północnej Afryce. Dał nazwę dość tajemniczej do niedawna rodzinie Rebbachisauridae - dopiero na przełomie XX i XXI wieku, kiedy to odnaleziono kilka innych rodzajów należących do tej grupy, paleontolodzy mogli lepiej ją poznać.
Niezwykłą cechą tego zauropoda w momencie opisu były wysokie wyrostki na kręgach, ale jak się okazuje jest to cecha powszechna wśród rebbachizaurydów.
Materiał kopalny
Holotyp R. garasbae obejmuje kilka fragmentarycznych kręgów grzbietowych, krzyżowych i ogonowych, łopatkę, kość ramienną, k. kulszową, fragment żebra i kawałki łuków neuralnych (Wilson i Allain, 2015).
Materiał przypisany to niekompletny kręg grzbietowy, prawdopodobnie z formacji Kem Kem. Kolejny wątpliwy okaz to izolowana korona zęba (MNHN MRS 1524a), lecz nie wiadomo, czy z całą pewnością należy do R. garasbae (np. Whitlock, 2011). Oprócz tego do R. garasbae przypisywano zęby i kręgi z formacji Kem Kem, lecz nie można go porównać z holotypem, przez co ich identyfikacja pozostaje niepewna (Wilson i Allain, 2015).
Taksonomia i systematyka
Długo nie wiedziano, z jakimi zauropodami był spokrewniony rebbachizaur, pojawiały się teorie, że z brachiozaurydami i kamaryzaurydami. Dopiero ulokowanie wśród diplodokoidów okazało się właściwe.
Pierwszego opisu dokonał René Lavocat w 1954 roku, ustanawiając rodzaj Rebbachisaurus wraz z gatunkiem typowym R. garasbae. Kilka lat później - w 1960 roku - inny francuski uczony, Albert-Félix Lapparent, opisał drugi gatunek - "Rebbachisaurus" tamesnensis, uznawany czasami (Upchurch i in., 2004) za kolejnego osobnika należącego do Nigersaurus taqueti. Wilson i Allain (2015) wykluczyli go z rodzaju Rebbachisaurus i stwierdzili, że może to być nieważny gatunek zauropoda. W 1995 roku Jorge Calvo i Leonardo Salgado opisali trzeci gatunek - Rebbachisaurus tessonei, który został szybko przepisany do Rayososaurus jako Rayososaurus tessonei. Uważany jest on obecnie za osobny rodzaj - Limaysaurus (Salgado i in., 2004).
Wg Carballido i in. (2012) jest to takson siostrzany względem Rayososaurus agrioensis w obrębie Limaysaurinae. Z kolei wg Whitlocka (2011) - po wyłączeniu z tego taksonu izolowanej korony zęba - należy tylko do Rebbachisauridae. Wg Wilsona i Allaina (2015) wraz z Nigersaurus i Demandasaurus tworzy on klad Rebbachisaurinae, siostrzany do Limaysaurinae.
Etymologia
Rebbachisaurus został nazwany na cześć berberskiego plemienia (Ait) Rebbach, na których terytorium znaleziono szczątki zwierzęcia. Odkryto je w Gara Sba, skąd zaczerpnięto nazwę gatunkową garasbae (choć być może poprawniej gramatycznie powinno być garasbaniensis - uwaga własna, MSz).
Spis gatunków
| Rebbachisaurus | Lavocat, 1954 | |
|---|---|---|
| R. garasbae | Lavocat, 1954 | |
| "R". tamesnensis | Lapparent, 1960 | ?= Nigersaurus taqueti |
| R. tessonei | Calvo i Salgado, 1995 | = Limaysaurus tessonei |
| = Rayososaurus tessonei | (Calvo i Salgado, 1995) Upchurch, Barrett i Dodson, 2004 |
Bibliografia
Carballido, J.L.; Salgado, L.; Pol, D.; Canudo, J.I.; Garrido, A. (2012). "A new basal rebbachisaurid (Sauropoda, Diplodocoidea) from the Early Cretaceous of the Neuquén Basin; evolution and biogeography of the group". Historical Biology: An International Journal of Paleobiology 24 (6): 631–654. doi:10.1080/08912963.2012.672416
Paul, G.S. (2010) "The Princeton Field Guide To Dinosaurs"
Salgado, L., Garrido, A., Cocca, S.E. & Cocca, J.R. (2004) "Lower Cretaceous rebbachisaurid sauropods from Cerro Aguada Del León, Neuquén Province, northwestern Patagonia, Argentina." Journal of Vertebrate Paleontology, 24(4): 903-912
Upchurch, P., Barrett, P.M. & Dodson, P. (2004) "Sauropoda" [w:] Weishampel, D.B., Dodson, P. & Osmólska, H. (ed) "The Dinosauria (2nd edition)" wyd. University of California Press, Berkeley
Whitlock, J.A. (2011A) "A phylogenetic analysis of Diplodocoidea (Saurischia: Sauropoda)" Zoological Journal of the Linnean Society, 161(4), 872–915. DOI: 10.1111/j.1096-3642.2010.00665.x
Wilson, J.A.& Allain, R. (2015). "Osteology of Rebbachisaurus garasbae Lavocat, 1954, a diplodocoid (Dinosauria, Sauropoda) from the early Late Cretaceous–aged Kem Kem beds of southeastern Morocco". Journal of Vertebrate Paleontology: e1000701. doi:10.1080/02724634.2014.1000701.
![[1]](http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Rebbachisaurus_BW.jpg){kind=link}