Lagerpeton

Autor:

Michał Siedlecki

---

Lagerpeton (lagerpeton)
Długość	ok. 0,5 - 0,6 m
Wysokość	ok. 0,2 m
Masa	ok. 0,3 kg
Dieta	nieznana (owadożerny?)
Miejsce	Argentyna - prowincja La Rioja (formacja Chañares)
Czas	Trias 252 Jura 201 Kreda 145 66 ok. 236 - 234 Ma późny trias (wczesny karnik)
Systematyka	Archosauria ??Dinosauromorpha/Pterosauromorpha Lagerpetidae
Rekonstrukcja lagerpetona. Autor: Nobu Tamura .[NT small.jpg]
Mapa znalezisk
Wczytywanie mapy… {"minzoom":false,"maxzoom":false,"mappingservice":"leaflet","width":"auto","height":"350px","centre":false,"title":"","label":"","icon":"","visitedicon":"","lines":[],"polygons":[],"circles":[],"rectangles":[],"wmsoverlay":false,"copycoords":false,"static":false,"zoom":3,"defzoom":14,"layers":["OpenStreetMap"],"overlaylayers":[],"resizable":false,"enablefullscreen":false,"scrollwheelzoom":true,"markercluster":false,"clustermaxzoom":20,"clusterzoomonclick":true,"clustermaxradius":80,"clusterspiderfy":true,"geojson":"","locations":[{"text":"\u003Cb\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003Cp\u003ELokalizacja formacji Cha\u00f1ares (\u003Ci\u003ED. romeri\u003C/i\u003E).\n\u003C/p\u003E\u003C/div\u003E\u003C/b\u003E\u003Chr /\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003C/div\u003E","title":"Lokalizacja formacji Cha\u00f1ares (D. romeri).\n","link":"","lat":-29.800000000000000710542735760100185871124267578125,"lon":-67.7999999999999971578290569595992565155029296875,"icon":""}],"imageoverlays":null}

Wstęp

Lagerpeton to rodzaj niewielkiego archozaura, żyjącego na terenie obecnej Argentyny na początku epoki późnego triasu. Od jego nazwy rodzajowej utworzona została nazwa kladu pokrewnych mu form - Lagerpetidae (wstępnie Lagerpetonidae).

Etymologia

Nazwa rodzajowa oznacza zajęczego gada (od greckich słów lagos (zając) oraz erpeton (gad)). Odnosi się ona do hipotetycznej zdolności wykonywania skoków przez tego gada. Epitet gatunkowy honoruje formacje Chañares, w której pokładach znaleziono skamieniałości tego zwierzęcia.

Materiał kopalny

Rekonstrukcja szkieletu Lagerpeton wraz z zaznaczonymi na biało odnalezionymi kośćmi. Autor: Maurissauro skeleton.png

Holotyp lagerpetona (PURL(UPLR/UNLR) 06 (dawniej MLP 64-XI-14-10)) to kompletna prawa kość udowa z elementami miednicy. Obecnie część kości stopy zaginęło.

Materiał przypisany obejmuje : - MCZ 4124 - obie kości udowe, kość strzałkowa, przednie końce kości piszczelowej i drugiej kości strzałkowej, prawa kość biodrowa i fragmenty lewej, para kości łopatkowo-kruczych (przypisane przez Romera do lagozucha za oraz kilka kręgów. Osobnik został znaleziony wspólnie ze szczątkami lagozucha oraz holotypem lewizucha. Jest on mniejszy od holotypu.

- PVL 4619 - artykułowana kość krzyżowa, miednica, lewa kończyna tylna i częściowa prawa kończyna tylna.

- PVL 4625 - artykułowana kolumna kręgów, zawierająca kręgi grzbietowe, krzyżowe oraz przednie kręgi ogonowe, lewa kość miedniczna, lewa kość udowa, fragment łopatki, kość zębowa oraz fragmenty czaszki.

- MCZ 101540 - tylny koniec kości udowej, MCZ 101541 - lewa kość ramienna i MCZ 101542 - lewa kość łopatkowo - krucza.

Dawniej do rodzaju Lagerpeton przypisywano również okazy MCZ 3691 ( dwie pary fragmentarycznych kości piszczelowych i kości strzałkowych, znalezione wspólnie ze szczątkami cynodontów z kladu Gomphodontia - obecnie nie da się ich przypisać do tego rodzaju) oraz PVL 5000 (izolowana fragmentaryczna kość udowa - obecnie jest uznawana za fragment szkieletu ssaka z kladu Notoungulata).

Historia badań

Pierwsze szczątki lagerpetona zostały odkryte podczas wykopalisk na terenie formacji Chañares w latach 1964 -1965 prowadzonych przez naukowców z Muzeum Zoologi Porównawczej w Cambridge, Massachusetts, (MCZ) Muzeum La Platy (MLP) oraz Instytutu Miguela Lillo Uniwersytetu w Tucuman (PVL) w 1966 roku. Szczątki z MLP został opisane przez Alfreda Romera w 1971 roku, wspólnie z holotypem lagozucha. Rok później Romer opisał szczątki z kolekcji MCZ. Uznał lagerpetona za przedstawiciela kladu Pseudosuchia (obejmującego żyjące dzisiaj krokodylowate oraz pokrewne im formy wymarłe, np.: krokodylomorfy, rauizuchy, aetozaury, czy szuwozaury). W 1986 roku Andrea Arcucci opisał skamieniałości tego archozaura z kolekcji PVL, tworząc również nazwę rodziny Lagerpetonidae (w obrębie Pseudosuchia), przemianowane wkrótce na Lagerpetidae. Paul Sereno i Arcucci ponownie opisali znane szczątki lagerpetona i uznali go za przedstawiciela dinozauromorfów. W 2021 roku opisano nowe skamieniałosci lagerpetona (McCabe i Nesbitt, 2021).

Budowa, paleobiologia i systematyka

Lagerpeton był niewielkim, lekko zbudowanym zwierzęciem, które prawdopodobnie potrafiło poruszać się za pomocą skoków.

Spis gatunków

Lagerpeton	Romer, 1971
L. chanarensis	Romer, 1971

Bibliografia

Arcucci, A. (1986). "New materials and reinterpretation of Lagerpeton chanarensis Romer (Thecodontia, Lagerpetonidae nov.) from the Middle Triassic of La Rioja, Argentina" (PDF). Ameghiniana. 23 (3–4): 233–242.

Ezcurra, M. D. (2016-04-28). "The phylogenetic relationships of basal archosauromorphs, with an emphasis on the systematics of proterosuchian archosauriforms". PeerJ. 4: e1778 [1]

Ezcurra, M. D.; Nesbitt, S. J.; Bronzati, M.; Dalla Vecchia, F. M.; Agnolin, F. L.; Benson, R. B. J.; Brissón E., Federico; Cabreira, S. F.; Evers, S. W.; Gentil, A. R.; i inni (2020-12-09). "Enigmatic dinosaur precursors bridge the gap to the origin of Pterosauria". Nature. 588 (7838): 445–449.

McCabe MB, Nesbitt SJ (2021). "The first pectoral and forelimb material assigned to the lagerpetid Lagerpeton chanarensis (Archosauria: Dinosauromorpha) from the upper portion of the Chañares Formation, Late Triassic". Palaeodiversity. 14 (1): 121–131. [2]

Molina-Pérez, R. & larramedi, A. (2019) "Dinosaur Facts and Figures. The Theropods and Other Dinosauriformes", Princeon Univeristy Press

Romer, A. S. (1971). "The Chanares (Argentina) Triassic reptile fauna. X. Two new but incompletely known long-limbed pseudosuchians". Breviora. 378: 1–10.

Romer, A. S. (1972). "The Chañares (Argentina) Triassic reptile fauna. XV. Further remains of the thecodonts Lagerpeton and Lagosuchus". Breviora. 394: 1–7.

Sereno, P. C.; Arcucci, A. B. (1994). "Dinosaurian precursors from the Middle Triassic of Argentina: Lagerpeton chanarensis". Journal of Vertebrate Paleontology. 13 (4): 385–399. [3]