Acheroraptor: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Dinozaury.com
Skocz do: nawigacja, szukaj
m
m
Linia 40: Linia 40:
 
}}
 
}}
 
==Wstęp==
 
==Wstęp==
−
''Acheroraptor'' był średniej wielkości dromeozaurem żyjącym u schyłku ery mezozoicznej. Jest najmłodszym (obok ''[[Dakotaraptor]]'') do tej pory nazwanym [[dromeozauryd]]em. Być może polował w grupach na większą zwierzynę, lecz nie pogardził też mniejszą ofiarą. Szczątki acheroraptora odkryto w osadach formacji [[Hell Creek]], w stanie Montana (hrabstwo Garfield).
+
''Acheroraptor'' był średniej wielkości dromeozaurem żyjącym u schyłku ery mezozoicznej na terenie obecnych [[USA]]. Był jednym z najmłodszych przedstawicieli [[Dromaeosauridae|dromeozaurydów]] na świecie.
  
 
==Materiał kopalny==
 
==Materiał kopalny==
Linia 47: Linia 47:
  
 
Materiał przypisany ROM 63778 to prawie kompletna kość zębowa - brakuje jej tylko zębów i niewielkiej tylnej części. Osobnik ten został odnaleziony około cztery metry dalej od [[holotyp]]u.
 
Materiał przypisany ROM 63778 to prawie kompletna kość zębowa - brakuje jej tylko zębów i niewielkiej tylnej części. Osobnik ten został odnaleziony około cztery metry dalej od [[holotyp]]u.
 +
[[Plik:Acheroraptor NMNH.jpg|thumb|300px|right|Zrekonstruowany znany materiał kopalny acheroraptora w Narodowym Muzeum Historii Naturalnej w Waszyngtonie. Autor zdjęcia: Jonathan Chen. Źródło: [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Acheroraptor_NMNH.jpg]]]
 +
Szczątki acheroraptora odkryto w osadach formacji [[Hell Creek]], w stanie Montana (hrabstwo Garfield).Oba okazy znajdują się w kanadyjskim Royal Ontario Museum.
 +
 +
Do acheroraptora mogą również należeć zęby dromeozaurydów znalezione w różnych lokalizacjach w obrębie formacji Hell Creek (mogą one też należeć do [[Dakotaraptor|dakotaraptora]] lub odrębnych taksonów dromeozaurydów).
  
−
Oba okazy znajdują się w kanadyjskim Royal Ontario Museum.
+
==Budowa, paleobiologia i systematyka==
−
[[Plik:Acheroraptor NMNH.jpg|thumb|300px|right|Zrekonstruowany znany materiał kopalny acheroraptora w Narodowym Muzeum Historii Naturalnej w Waszyngtonie. Autor zdjęcia: Jonathan Chen. Źródło: [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Acheroraptor_NMNH.jpg]]]
+
Acheroraptor budową zapewne przypominał takie dromeozaury jak [[Velociraptor|welocyraptor]], czy [[Saurornitholestes|zaurornitolest]]. Różnił się od nich szczegółami w wielkości i kształcie dołu przedoczodołowego, otworu szczękowego oraz unikalnym ustawieniem zębów. Prawdopodobnie polował na małe zwierzęta (ssaki, jaszczurki, małe nie-ptasie dinozaury i ptaki). Początkowo uznawano go za przedstawiciela podgrupy [[Velociraptorinae]], lecz nowa analiza filogenetyczna umieściła go jako najmłodzszego znanego [[Saurornitholestinae|zaurornitolestyna]] (Powers i in., 2022). [[Mortimer]] (online) chwilowo umieszcza go jako Dromaeosauridae [[incertae sedis]].
 
==Etymologia==
 
==Etymologia==
 
[[Plik:Acheroraptor reconstruction.jpg|thumb|300px|right|Rekonstrukcja przyżyciowa acheroraptora. Autorka: Emily Willoughby. Źródło: [http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/8/83/Acheroraptor_reconstruction.jpg]]]
 
[[Plik:Acheroraptor reconstruction.jpg|thumb|300px|right|Rekonstrukcja przyżyciowa acheroraptora. Autorka: Emily Willoughby. Źródło: [http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/8/83/Acheroraptor_reconstruction.jpg]]]
Linia 55: Linia 59:
  
 
{| class="wikitable"
 
{| class="wikitable"
−
! ''Acheroraptor''
+
| {{V|''Acheroraptor''}}
 
| {{Kpt|[[David Evans|Evans]]}}, {{Kpt|[[Derek Larson|Larson]]}} i {{Kpt|[[Philip Currie|Currie]]}}, [[2013]]
 
| {{Kpt|[[David Evans|Evans]]}}, {{Kpt|[[Derek Larson|Larson]]}} i {{Kpt|[[Philip Currie|Currie]]}}, [[2013]]
 
|-
 
|-
−
! ''A. temertyorum''
+
| {{V|''A. temertyorum''}}
 
| {{Kpt|Evans}}, {{Kpt|Larson}} i {{Kpt|Currie}}, 2013
 
| {{Kpt|Evans}}, {{Kpt|Larson}} i {{Kpt|Currie}}, 2013
 
|}
 
|}
Linia 65: Linia 69:
 
<small>
 
<small>
 
Evans, D.C., Larson, D.W. & Currie, P.J. (2013) "A new dromaeosaurid (Dinosauria: Theropoda) with Asian affinities from the latest Cretaceous of North America". Naturwissenschaften, 100(11): 1041-1049. [[doi:10.1007/s00114-013-1107-5]]
 
Evans, D.C., Larson, D.W. & Currie, P.J. (2013) "A new dromaeosaurid (Dinosauria: Theropoda) with Asian affinities from the latest Cretaceous of North America". Naturwissenschaften, 100(11): 1041-1049. [[doi:10.1007/s00114-013-1107-5]]
 +
 +
Mortimer, M. (online)
  
 
Powers, M.J., Fabbri, M., Doschalk, M.R., Bhullar, B.-A.S., Evans, D.C., Norell, M.A., Currie, P.J. (2022). "A new hypothesis of eudromaeosaurian evolution: CT scans assist in testing and constructing morphological characters." Journal of Vertebrate Paleontology, e2010087. [[https://doi.org/10.1080/02724634.2021.2010087]].
 
Powers, M.J., Fabbri, M., Doschalk, M.R., Bhullar, B.-A.S., Evans, D.C., Norell, M.A., Currie, P.J. (2022). "A new hypothesis of eudromaeosaurian evolution: CT scans assist in testing and constructing morphological characters." Journal of Vertebrate Paleontology, e2010087. [[https://doi.org/10.1080/02724634.2021.2010087]].
−
</small>
+
<references/></small>
  
 
[[Kategoria:Dinosauria]]
 
[[Kategoria:Dinosauria]]

Wersja z 16:32, 2 mar 2024

Autor: Eryk Sroka
Korekta: Marcin Szermański, Maciej Ziegler, Michał Siedlecki

Acheroraptor
Długość 2,3 m [1]
Wysokość 63 cm (w biodrach) [1]
Masa 25 kg [1]
Dieta mięsożerny
Miejsce USA - Montana, ?Dakota Północna, ?Dakota Południowa

(? dolne i górne osady formacji Hell Creek)

Czas
252 201 145
66

ok. 67,2-66 Ma
późna kreda (późny mastrycht)

Systematyka Dinosauria

Saurischia

Theropoda

Tetanurae

Coelurosauria

Paraves

Dromaeosauridae

Eudromaeosauria

Velociraptorinae / Saurornitholestinae

Acheroraptor NT small.jpg
Rekonstrukcja przyżyciowa acheroraptora. Autor: Nobu Tamura. [4]
Homo sapiens.png Dromaeosauridae.png
2.3 m

Porównanie wielkości Acheroraptor i człowieka.
Sylwetki: Phylopic.org

Wstęp

Acheroraptor był średniej wielkości dromeozaurem żyjącym u schyłku ery mezozoicznej na terenie obecnych USA. Był jednym z najmłodszych przedstawicieli dromeozaurydów na świecie.

Materiał kopalny

Znany materiał kopalny acheroraptora. Autor : Crizz30. Źródło: [1]

Holotyp ROM 63777 składa się z prawej kości szczękowej bez tylnej części gałęzi kości jarzmowej (policzkowej) i kilku zębów.

Materiał przypisany ROM 63778 to prawie kompletna kość zębowa - brakuje jej tylko zębów i niewielkiej tylnej części. Osobnik ten został odnaleziony około cztery metry dalej od holotypu.

Zrekonstruowany znany materiał kopalny acheroraptora w Narodowym Muzeum Historii Naturalnej w Waszyngtonie. Autor zdjęcia: Jonathan Chen. Źródło: [2]

Szczątki acheroraptora odkryto w osadach formacji Hell Creek, w stanie Montana (hrabstwo Garfield).Oba okazy znajdują się w kanadyjskim Royal Ontario Museum.

Do acheroraptora mogą również należeć zęby dromeozaurydów znalezione w różnych lokalizacjach w obrębie formacji Hell Creek (mogą one też należeć do dakotaraptora lub odrębnych taksonów dromeozaurydów).

Budowa, paleobiologia i systematyka

Acheroraptor budową zapewne przypominał takie dromeozaury jak welocyraptor, czy zaurornitolest. Różnił się od nich szczegółami w wielkości i kształcie dołu przedoczodołowego, otworu szczękowego oraz unikalnym ustawieniem zębów. Prawdopodobnie polował na małe zwierzęta (ssaki, jaszczurki, małe nie-ptasie dinozaury i ptaki). Początkowo uznawano go za przedstawiciela podgrupy Velociraptorinae, lecz nowa analiza filogenetyczna umieściła go jako najmłodzszego znanego zaurornitolestyna (Powers i in., 2022). Mortimer (online) chwilowo umieszcza go jako Dromaeosauridae incertae sedis.

Etymologia

Rekonstrukcja przyżyciowa acheroraptora. Autorka: Emily Willoughby. Źródło: [3]

Nazwa Acheroraptor pochodzi od połączenia greckiego słowa Acheron (podziemna Rzeka Smutku z mitologii greckiej) w odniesieniu do formacji Hell Creek oraz łacińskiego słowa raptor które oznacza "rabuś". Epitet gatunkowy temertyorum upamiętnia Jamesa Temerty, przewodniczącego Northland Power i Royal Ontario Museum Board of Governors i jego żonę Louise Temerty, którzy wpierali muzeum finansowo przez wiele lat.

Acheroraptor Evans, Larson i Currie, 2013
A. temertyorum Evans, Larson i Currie, 2013

Bibliografia

Evans, D.C., Larson, D.W. & Currie, P.J. (2013) "A new dromaeosaurid (Dinosauria: Theropoda) with Asian affinities from the latest Cretaceous of North America". Naturwissenschaften, 100(11): 1041-1049. doi:10.1007/s00114-013-1107-5

Mortimer, M. (online)

Powers, M.J., Fabbri, M., Doschalk, M.R., Bhullar, B.-A.S., Evans, D.C., Norell, M.A., Currie, P.J. (2022). "A new hypothesis of eudromaeosaurian evolution: CT scans assist in testing and constructing morphological characters." Journal of Vertebrate Paleontology, e2010087. [[5]].

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 Molina-Pérez, R. & Larramendi, A. (2019). "Dinosaur Facts and Figures: The Theropods and Other Dinosauriformes". wyd. Princeton University Press.
Źródło: „https://encyklopedia.dinozaury.com/index.php?title=Acheroraptor&oldid=31751”