Udelartitan: Różnice pomiędzy wersjami
m (→Bibliografia) |
m (→Budowa i systematyka) |
||
| Linia 53: | Linia 53: | ||
Udelartytan był stosunkowo niewielkim tytanozaurem, prawdopodobnie wyglądającym podobnie do [[Saltasaurus|saltazaura]], czy [[Neuquensaurus|nekenzaura]]. Odróżniał się od nich detalami w budowie środkowych kręgów ogonowych (m.in. kłykcie ich trzonów miały sześciokątny kontur) oraz wyraźnie zaznaczonymi grzbietami na przednich powierzchniach k, śródstopia I i II. Wszystkie kręgi ogonowe były proceliczne, a trzon pierwszego kręgu ogonowego był wypukły z obu stron. Nie znaleziono osteodermów tego tytanozaura, ale ze względu na jego pokrewieństwa możemy przypuszczać, że mogły pokrywać część jego ciała. | Udelartytan był stosunkowo niewielkim tytanozaurem, prawdopodobnie wyglądającym podobnie do [[Saltasaurus|saltazaura]], czy [[Neuquensaurus|nekenzaura]]. Odróżniał się od nich detalami w budowie środkowych kręgów ogonowych (m.in. kłykcie ich trzonów miały sześciokątny kontur) oraz wyraźnie zaznaczonymi grzbietami na przednich powierzchniach k, śródstopia I i II. Wszystkie kręgi ogonowe były proceliczne, a trzon pierwszego kręgu ogonowego był wypukły z obu stron. Nie znaleziono osteodermów tego tytanozaura, ale ze względu na jego pokrewieństwa możemy przypuszczać, że mogły pokrywać część jego ciała. | ||
| − | W przeprowadzonej analizie filogenetycznej, udelartytan | + | W przeprowadzonej analizie filogenetycznej, udelartytan zostaje umieszczony albo jako [[bazalny takson|bazalny]] [[Saltasauroidea|saltazauroid]] lub bazalny przedstawiciel [[Saltasaurinae|saltazaurynów]]. W kilku jej wersjach wydaje się blisko spokrewniony z [[Alamosaurus|alamozaurem]], [[Baurutitan|baurutytanem]] i [[Pellegrinisaurus|pellegrinizaurem]], a w innych z nekenzaurem i [[Rapetosaurus|rapetozaurem]]. |
==Paleośrodowisko== | ==Paleośrodowisko== | ||
Wersja z 21:38, 26 mar 2024
| Autor: | Michał Siedlecki |
| Udelartitan (udelartytan) | |
|---|---|
| Długość | ok. 15-16 m |
| Dieta | roślinożerny |
| Miejsce | Urugwaj - Paysandú |
| Czas |
ok. 100-85 Ma |
| Systematyka | Dinosauria |
 Rekonstrukcja Neuquensaurus. Być może udelartytan wyglądał podobnie. Autor: Michael B.H. (Funkmonk). [1] | |
Wstęp
Udelartitan to rodzaj niewielkiego zauropoda z grupy tytanozaurów żyjącego na terenie dzisiejszego Urugwaju w epoce późnej kredy. Jest pierwszym nazwanym dinozaurem pochodzącym wyłącznie z terytorium tego państwa.
Etymologia
Nazwa rodzajowa oznacza "olbrzym UdelaR (Universidad de la República)", co odnosi się do uczelni, której badacze odnaleźli i opisali szczątki tego dinozaura. Przyrostek titan jest bardzo często dodawany do nazw rodzajowych tytanozaurów, nawet jeśli nie odzwierciedla on ich rozmiarów. Epitet gatunkowy odnosi się do przydomka reprezentacji piłki nożnej Urugwaju, którzy jako gospodarze grają w niebieskich koszulkach.
Materiał kopalny
Holotyp (FC-DPV 3595) to jedyny częściowo artykułowany element szkieletu obejmujący trzy kręgi ogonowe (od pierwszego do trzeciego). Materiał przypisany (FC-DPV 1900) to 60 silnie procelicznych kręgów ogonowych, częściowa kość krucza, fragmenty k. długich (przednie i tylne fragmenty k. piszczelowych, przednia część k. strzałkowej), 6 k. śródstopia oraz 2 k. skokowe.
Budowa i systematyka
Udelartytan był stosunkowo niewielkim tytanozaurem, prawdopodobnie wyglądającym podobnie do saltazaura, czy nekenzaura. Odróżniał się od nich detalami w budowie środkowych kręgów ogonowych (m.in. kłykcie ich trzonów miały sześciokątny kontur) oraz wyraźnie zaznaczonymi grzbietami na przednich powierzchniach k, śródstopia I i II. Wszystkie kręgi ogonowe były proceliczne, a trzon pierwszego kręgu ogonowego był wypukły z obu stron. Nie znaleziono osteodermów tego tytanozaura, ale ze względu na jego pokrewieństwa możemy przypuszczać, że mogły pokrywać część jego ciała.
W przeprowadzonej analizie filogenetycznej, udelartytan zostaje umieszczony albo jako bazalny saltazauroid lub bazalny przedstawiciel saltazaurynów. W kilku jej wersjach wydaje się blisko spokrewniony z alamozaurem, baurutytanem i pellegrinizaurem, a w innych z nekenzaurem i rapetozaurem.
Paleośrodowisko
Pokłady formacji Guichón są słabo wydatowane, ale obecność udelartytana wskazuje, że prawdopodobnie jej osady pochodzą z późnej kredy (przed kampanem). Oprócz wspomnianego zauropoda, w jej skałach odnaleziono również zęby nieokreślonych iguanodontów, ząb nieokreślonego teropoda i szczątki niewielkiego krokodylomorfa z grupy notozuchów Uruguaysuchus. Ponadto z tej formacji znane są również skorupy jaj tytanozaurów (Sphaerovum).
Spis gatunków
| Udelartitan | Soto, Carballido, Langer, Silva Junior, Montenegro i Perea, 2024 |
| U. celestae | Soto, Carballido, Langer, Silva Junior, Montenegro i Perea, 2024 |
Bibliografia
Soto, M.; Carballido, J. L.; Langer, M. C.; Silva Junior, J. C. G.; Montenegro, F.; Perea, D. (2024). "Phylogenetic relationships of a new titanosaur (Dinosauria, Sauropoda) from the Upper Cretaceous of Uruguay". Cretaceous Research. 105894. [[2]].
![[1]](https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Neuquensaurus_restoration.jpg){kind=link}