Ulansuhai

Autor:

Paweł Konarzewski

---

Formacja Ulansuhai
Wiek	Trias 252 Jura 201 Kreda 145 66 ok. 95-70 Ma późna kreda
Miejsce	Chiny - Mongolia Wewnętrzna
Leży nad	formacja Suhongtu lub Bayingebi
Miąższość	42-700 m
Klimat	gorący i suchy
Litologia	piaskowce, mułowce i pyłowce
Mapa przestawiająca Autonomiczny Region Mongolii Wewnętrznej. Obszar formacji Ulansuhai został zaznaczony czarnym prosrokątem na mapie Chin. Źródło

Wstęp

Formacja Ulansuhai to jednostka geologiczna położona w Autonomicznym Regionie Mongolii Wewnętrznej na terenie dzisiejszych Chin. Jej osady powstały w późnej kredzie.

Litologia

Tereny pustyni Gobi. Być może środowisko formacji Ulansuhai było podobne. Fot. Qfl247 [1]

Formacja Ulansuhai tworzą głównie skały osadowe: piaskowce, mułowce i pyłowce. Całkowita miąższość wynosi od 42 do 700 m. Według Liu i współpracowników (2022) najniższe warstwy Ulansuhai mogą stykać się z najwyższą częścią formacją Bayingobi. Skały osadowe sugerują, że panował tam ciepły i suchy klimat. Środowisko występujące w tamtym czasie zatem mogło przypominać dzisiejsze półpustynie (komentarz własny PK).

Wiek

Pierwotnie sądzono, że skały formacji Ulansuhai powstały we wczesnej kredzie -apt lub alb (Weishampel, 2004). Jednak badania radiometryczne wykazały, że wiek skał formacji nie jest starszy niż 92 Ma (Kobayashi i Lü, 2003; Evans i in., 2021). Według Liu i wspólników (2022) osady Ulansuhai mają od 95 Ma do 70 Ma.

Paleofauna

Rekonstrukcja Shaochilong pożywiającego się upolowanym Sinornithomimus. Autor: FunkMonk (Michael B. H.) [2].

W formacji Ulansuhai odnaleziono szczątki przedstawicieli Pachycephalosauridae, Carcharodontosauridae, Ankylosauridae, Ornithomimidae, teropoda o niepewnej pozycji systematycznej oraz niezidentyfikowanego iguanodonta. Były to typowe grupy dinozaurów występujące w późnej kredzie na terenie Azji, jednak Shaochilong i jego kuzyni przetrwali jedynie do końca turonu. Oprócz dinozaurów odnaleziono również żółwia i małżoraczki.

Dinozaury

Dinozaury
Takson	Materiał kopalny	Komentarz	Grafika
Chilantaisaurus tashuikouensis	IVPP V.2884.1 - kość ramienna paralektotypy: szpon przedniej kończyny, fragment kości biodrowej, kości udowej, obu kości strzałkowych i kości śródstopia	Enigmatyczny teropod mogący być spinozaurydem, megaraptorem lub karcharodontozaurem.
Gobisaurus domoculus	IVPP V12563 - czaszka i nieznane elementy szkieletu pozaczaszkowego.	Ankylozauryd blisko spokrewniony z Shamosaurus. Okaz przypisany jest znany z formacji Mangchuan.
Shaochilong maortuensis	IVPP V2885.1 - niekompletna, ale bardzo dobrze zachowana puszka mózgowa IVPP V2885.2 - kości czołowe, ciemieniowe oraz niekompletne k. nosowe paralektotypy - kości kwadratowe, szczękowe i niekompletny kręg obrotowy	Najmłodszy znany przedstawiciel Carcharodontosauridae.
Sinocephale bexelli	PMU 23186 i AMNH 2073 - gipsowe odlewy holotypu, czyli większość kości ciemieniowej, zachowanej w dwóch kawałkach.	Najstarszy znany chiński pachycefalozauryd opisany pierwotnie jako Troodon bexelli.
Sinornithomimus dongi	IVPP-V11797-10 - niemal kompletny szkielet (brakuje dalszych kręgów ogonowych) Poza wyżej wymienionym okazem typowym jest znanych 13 szkieletów.	Niedużej wielkości przestawiciel Ornithomimidae mający krótką i wygiętą szyję.
Niezidentyfikowany iguanodont	kość kątowa górna	Być może przestawiciel Hadrosauroidea.

Bibliografia

Arbour, V.M. & Currie, P.J. (2016) "Systematics, phylogeny and palaeobiogeography of the ankylosaurid dinosaurs". Journal of Systematic Palaeontology. doi:10.1080/14772019.2015.1059985

Benson, R.B.J. & Xu, X. (2008) "The anatomy and systematic position of the theropod dinosaur Chilantaisaurus tashuikouensis Hu, 1964 from the Early Cretaceous of Alanshan, People's Republic of China" Geological Magazine, 145, 778-789.

Brusatte, S.L., Chure, D., J., Benson, R., B., J., Xu, X., Sullivan, C., Hone, D., W., E. (2009). "The first definitive carcharodontosaurid (Dinosauria: Theropoda) from Asia and the delayed ascent of tyrannosaurids". „Naturwissenschaften”. 96 (9), s. 1051–1058. doi:10.1007/s00114-009-0565-2

Evans, D., Brown, C.M., You, H. & Campione, N.E. (2021). "Description and revised diagnosis of Asia's first recorded pachycephalosaurid, Sinocephale bexelli gen. nov., from the Upper Cretaceous of Inner Mongolia, China". Canadian Journal of Earth Sciences. e–First: 981–992. doi:10.1139/cjes-2020-0190.

Hu, S.-Y. (1964). "Carnosaurian remains from Alashan, Inner Mongolia". Vertebrata PalAsiatica. 8 (1): 42–63

Kobayashi, Y. & Lü, J.−C. (2003) "A new ornithomimid dinosaur with gregarious habits from the Late Cretaceous of China" Acta Palaeontologica Polonica, 48(2), 235–259.

Liu, B., Shi, Z., Peng, Y., Zhang, P., & Li, P. (2022). "Sequence Stratigraphy of the Lower Cretaceous Uraniferous Measures and Mineralization of the Sandstone‐hosted Tamusu Large Uranium Deposit, North China". Acta Geologica Sinica‐English Edition, 96(1), 167-192.

Vickaryous, M. K., Russell, A. P., Currie, P. J., & Zhao, X.-J. (2001). “A new ankylosaurid (Dinosauria: Ankylosauria) from the Lower Cretaceous of China, with comments on ankylosaurian relationships”. Canadian Journal of Earth Sciences, 38(12), 1767–1780. doi:10.1139/e01-051

Weishampel, D.B. (2004). "Dinosaur distribution".[w]: D. B. Weishampel, H. Osmolska, and P. Dodson (red.), "The Dinosauria (2nd edition)". University of California Press, Berkeley, pp. 563-570