Oviraptor

Do poprawy i aktualizacji.

Autor:	kara32, Tomasz Sokołowski, Maciej Ziegler
Korekta:	Adrian Tkocz, Marcin Szermański, Michał Siedlecki

---

Oviraptor (owiraptor)
Długość	1,9 m
Wysokość	75 cm (w biodrach)
Masa	22 kg
Dieta	mięsożerny/wszystkożerny
Miejsce	Mongolia - Ajmak południowogobijski (formacja Djadokhta - Bayn Dzak)
Czas	Trias 252 Jura 201 Kreda 145 66 83,6-72,1 Ma późna kreda (kampan)
Systematyka	Dinosauria Saurischia Theropoda Tetanurae Coelurosauria Oviraptorosauria Caenagnathoidea Oviraptoridae
Rekonstrukcja przyżyciowa. Autor: PaleoNeolitic [3] 1.9 m Porównanie wielkości Oviraptor i człowieka. Sylwetki: Phylopic.org

Wstęp

Owiraptor to dinozaur z podrzędu teropodów. Pierwotnie został przyłączony przez Osborna do ornitomimidów z powodu bezzębnego dzioba, a dopiero w 1976 roku Rinchen Barsbold stworzył nową rodzinę dla owiraptora i jego krewnych. Owiraptor został odkryty przez George'a Olsena w 1923 r. i opisany przez Henry'ego Osborna rok później.

Etymologia

Rekonstrukcaja przyżyciowa. Autorka: Edyta Felcyn.

Nazwę rodzajową oznaczającą "rabuś jaj" nadano mu, gdyż pierwszy szkielet znaleziono obok gniazda jaj przypisywanych protoceratopsom. Późniejsze badania dowiodły jednak, że były to jaja owiraptora. Epitet gatunkowy znaczący "lubiący rogate twarze" również odnosi się do pierwotnej interpretacji zachowania tego teropoda.

Materiał kopalny i pozycja filogenetyczna

Okaz typowy. Źródło: Colbert, 1953 [1].

Oviraptor pozostaje słabo znany - jedyny okaz (AMNH 6517), który niewątpliwie pochodzi od niego jest fragmentaryczny (zawiera niekompletną czaszkę, kręgi szyjne i kończynę przednią) i został uznany przez Osmólską i współpracowników (2004) za takson trudny do zdiagnozowania. Ma też niepewną pozycję filogenetyczną. Popularny wizerunek tego dinozaura oparty jest na okazach błędnie przypisywanych do Oviraptor w przeszłości.

Osborn w oryginalnym opisie skamieniałości dzisiaj znanych pod nazwą Oviraptor philoceratops przypisał do nich również gniazdo z piętnastoma jajami (AMNH 6508). (Osborn, 1924). Wstępnie uznał je jednak za należące do protoceratopsa.

Materiał przypisany do tego gatunku obejmuje również pozostałości po embrionie lub ledwie wyklutym osobniku (AMNH 33092), na które składają się kość piszczelowa oraz k. śródstopia III i IV (Norell i in., 2018).

Paleobiologia

Czaszka holotypu. Źródło: Osborn, 1924 [2].

Hipotezy odnoście paleobiologii owiraptora opierają się głównie na jego krewnych. Owiraptor doskonale biegał, zwłaszcza gdy rzucał się do ucieczki. Posiadał u przedniej łapy trzy palce zakończone pazurami, zaś u tylnej cztery (czwarty szczątkowy). Jego głowa, przypominająca głowę papugi, była wyposażona w krótki bezzębny dziób. Prawdopodobnie był opierzony. Nie jest pewne czym odżywiał się owiraptor - istnieją dowody co do mięsożerności (szkielet jaszczurki w okolicy brzucha) oraz do roślinożerności (gastrolity obok szkieletu krewnego owiraptora) - być może więc był wszystkożerny.

Spis gatunków

Oviraptor	Osborn, 1924b
= "Fenestrosaurus"	Osborn, 1924a	nomen nudum
O. philoceratops	(Osborn, 1924a)Osborn, 1924b
= "Fenestrosaurus philoceratops"	Osborn, 1924a	nomen nudum
O. mongoliensis	Barsbold, 1986	= Rinchenia mongoliensis
O. yanshini	(Barsbold, 1981) Paul, 1988	= Heyuannia yanshini

Wybrana bibliografia

Norell, M. A.; Balanoff, A. M.; Barta, D. E.; Erickson, G. M. (2018). "A second specimen of Citipati osmolskae associated with a nest of eggs from Ukhaa Tolgod, Omnogov Aimag, Mongolia". American Museum Novitates (3899): 1−44. doi:10.1206/3899.1.

Osborn, H. F. (1924) "Three new Theropoda, Protoceratops zone, central Mongolia". American Museum Novitates 144:1-12.

home.comcast.net/~eoraptor/Oviraptorosauria.htm#Oviraptorphiloceratops

Mortimer, M. (online) [4]