Taurovenator: Różnice pomiędzy wersjami
(takson odrębny od Mapusaurus - Aranciaga Rolando i in., 2024) (Znaczniki: Usunięto przekierowanie, Anulowanie edycji) |
m |
||
| Linia 2: | Linia 2: | ||
{{DISPLAYTITLE:''Taurovenator''}} | {{DISPLAYTITLE:''Taurovenator''}} | ||
| − | + | {{Opis | |
| − | { | + | |Autor = [[Kamil Kamiński]] |
| − | | Autor | + | |Korekta = [[Maciej Ziegler]], [[Paweł Konarzewski]], [[Michał Siedlecki]] |
| − | + | |nazwa = ''Taurovenator'' (taurowenator) | |
| − | + | |długość = 10-11 m <ref>oszacowanie własne (MS) na podstawie fig. 1A z Aranciaga Rolando i in., 2024</ref> | |
| − | + | |wysokość = ok. 2 m (w biodrach) <ref>oszacowanie własne (MS) na podstawie fig. 1A z Aranciaga Rolando i in., 2024</ref> | |
| − | | [[Maciej Ziegler]], [[Paweł Konarzewski]] | + | |masa = ok. 5,7 t <ref>Aranciaga Rolando i in. (2024) w oparciu o formułę z Campione i in., (2014)</ref> |
| − | | | + | |dieta = mięsożerny |
| − | + | |miejsce = [[Argentyna]] - Neuquen | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |- | ||
| − | |||
| − | | | ||
| − | |||
| − | | | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | | | ||
| − | |||
| − | | [[Argentyna]] - | ||
| − | |||
<small>([[formacja]] [[Huincul]])</small> | <small>([[formacja]] [[Huincul]])</small> | ||
| − | |- | + | |czas = {{Występowanie|97|93}} |
| − | + | ok. 97-93 [[Ma]] <br> | |
| − | + | <small>[[późna kreda]] (środkowy [[cenoman]] - wczesny [[turon]])</small> | |
| − | | | + | |systematyka = |
| − | + | [[Dinosauria]] | |
| − | |||
[[Saurischia]] | [[Saurischia]] | ||
| Linia 46: | Linia 28: | ||
[[Carcharodontosauridae]] | [[Carcharodontosauridae]] | ||
| − | + | [[Carcharodontosaurinae]]<ref>Motta i in. (2016) nie zaliczyli go do [[Carcharodontosaurinae]] (nie używają tej nazwy), nie zaproponowali też miejsca w filogenezie karcharodontozaurydów, lecz uznali go za zaawansowanego przedstawiciela tej grupy i odnotowali podobieństwo do ''[[Carcharodontosaurus]]'', ''[[Giganotosaurus]]'' i ''[[Mapusaurus]]'', i wskazali na wyraźne różnice między nim a bazalnymi ''[[Acrocanthosaurus]]'' i ''[[Eocarcharia]]''. Aranciaga Rolando i in., (2024) uznają jego przynależność go tej grupy.</ref> | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | + | [[Giganotosaurini]] | |
| − | + | |grafika = Restauración_en_vida_de_Taurovenator_violantei.png | |
| − | | | + | |podpis = Rekonstrukcja przyżyciowa i porównanie rozmiarów z człowiekiem. Autor: César Díaz Frías. [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Restauraci%C3%B3n_en_vida_de_Taurovenator_violantei.png] |
| − | + | |PorównanieGrupa = Carcharodontosauridae | |
| − | | | + | |PorównanieDługość = 10 |
| − | | | + | |mapa = |
<display_points type="terrain" zoom=4> | <display_points type="terrain" zoom=4> | ||
| − | - | + | 39° 23′ 45.24″ S; 68° 36′ 40.80″ W~formacja Huincul - prowincja Neuquén, [[Argentyna]] (miejsce znalezienia okazu typowego - MPCA-Pv 802). |
| + | 39° 24′ 10.17″ S, 68° 36′ 53.37″ W~formacja Huincul - prowincja Neuquén, [[Argentyna]] (miejsce znalezienia okazu typowego - MPCA-Pv 803) | ||
</display_points> | </display_points> | ||
| − | |||
| − | |||
==Wstęp== | ==Wstęp== | ||
| − | ''Taurovenator'' to [[rodzaj]] | + | ''Taurovenator'' to [[rodzaj]] bardzo dużego [[Carcharodontosauridae|karcharodontozauryda]] żyjącego na terenie dzisiejszej Argentyny na początku epoki późnej kredy. |
==Etymologia== | ==Etymologia== | ||
| − | + | Nazwę rodzajową ''Taurovenator'' można przetłumaczyć jako "byczy łowca" (od łacińskich słów ''tauro'' [„byk]) oraz ''venator'', czyli „myśliwy”). Epitet gatunkowy ''violantei'' honoruje Enzo Violante - właściciela farmy, na terenie której dokonano odkrycia tego dinozaura. | |
==Materiał kopalny== | ==Materiał kopalny== | ||
| Linia 79: | Linia 55: | ||
Podobnie jak inne karcharodontozaurydy, ''Taurovenator'' był zapewne dwunożnym drapieżnikiem z ostrymi zębami i pazurami. Rozmiary jedynego znanego fragmentu czaszki wskazują, że ustępował on wielkością największym członkom swej rodziny, takim jak ''[[Mapusaurus]]'' czy ''[[Giganotosaurus]]''. Jego kość zaoczodołowa była jednak proporcjonalnie masywniejsza i grubsza. Nad brwiami taurowenatora znajdowały się przypominające rogi wzniesienia. Wyjątkową cechą tego teropoda była też obecność głębokiego dołka na brzusznej powierzchni kości zaoczodołowej. | Podobnie jak inne karcharodontozaurydy, ''Taurovenator'' był zapewne dwunożnym drapieżnikiem z ostrymi zębami i pazurami. Rozmiary jedynego znanego fragmentu czaszki wskazują, że ustępował on wielkością największym członkom swej rodziny, takim jak ''[[Mapusaurus]]'' czy ''[[Giganotosaurus]]''. Jego kość zaoczodołowa była jednak proporcjonalnie masywniejsza i grubsza. Nad brwiami taurowenatora znajdowały się przypominające rogi wzniesienia. Wyjątkową cechą tego teropoda była też obecność głębokiego dołka na brzusznej powierzchni kości zaoczodołowej. | ||
| − | == | + | ==Ważność i systematyka== |
| − | Coria i wspólnicy (2020) sądzą, że ''Taurovenator'' może być synonimem ''[[Mapusaurus]]''. Ich zdaniem cechy [[diagnoza|diagnostyczne]] należące do omawianego dinozaura występują również u ''[[Mapusaurus]]'', u ''[[Giganotosaurus]]'' są one słabiej rozwinięte. [[Holotyp|Okaz typowy]] należący do ''Taurovenator'' odnaleziono w tej samej formacji co ''[[Mapusaurus]]''. | + | Coria i wspólnicy (2020) sądzą, że ''Taurovenator'' może być synonimem ''[[Mapusaurus]]''. Ich zdaniem cechy [[diagnoza|diagnostyczne]] należące do omawianego dinozaura występują również u ''[[Mapusaurus]]'', u ''[[Giganotosaurus]]'' są one słabiej rozwinięte. [[Holotyp|Okaz typowy]] należący do ''Taurovenator'' odnaleziono w tej samej formacji co ''[[Mapusaurus]]''. Jednak odkrycie nowego okazu omawianego okazu wskazało nowe cechy diagnostyczne pozwalające odróżnić taurowenatora od innych karcharodontozaurydów. |
| + | |||
| + | Taurowenator został wstępnie uznany za przedstawiciela grupy Carcharodontosauridae o niepewnej pozycji systematycznej (Motta i in., 2016). Aranciaga Rolando i współautorzy (2024) w swej analizie filogenetycznej uzyskali omawiany rodzaj za zaawansowanego karcharodontozauryda z plemienia [[Giganotosaurini]], prawdopodobnie będącego taksonem siostrzanym żyjącego mniej więcej w tym samym czasie [[Meraxes|meraksesa]]. | ||
==Spis gatunków== | ==Spis gatunków== | ||
{| class="wikitable" | {| class="wikitable" | ||
| − | + | |{{Kpt|''Taurovenator''}} | |
| − | + | | {{Kpt|[[Matías Motta|Motta]], [[Alexis Aranciaga Rolando|Aranciaga Rolando]], [[Sebastian Rozadilla|Rozadilla]], [[Federico Agnolin|Agnolin]], [[Nicolas Chimento|Chimento]], [[Federico Egli|Egli]]}} i {{Kpt|[[Fernando Novas|Novas]]}}, [[2016]] | |
| − | |||
| − | |||
| − | | {{Kpt|[[Motta]], [[Alexis Rolando|Rolando]], [[Sebastian Rozadilla|Rozadilla]], [[Federico Agnolin|Agnolin]], [[Nicolas Chimento|Chimento]], [[Federico Egli|Egli]]}} i {{Kpt|[[Fernando Novas|Novas]]}}, [[2016]] | ||
|- | |- | ||
| + | |{{Kpt|''T. violantei''}} | ||
| + | | {{Kpt|[[Motta]], [[Aranciaga Rolando]], [[Rozadilla]], [[Agnolin]], [[Chimento]], [[Federico Egli|Egli]]}} i {{Kpt|[[Fernando Novas|Novas]]}}, [[2016]] | ||
|} | |} | ||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
| − | <small> | + | <small> |
| + | Aranciaga Rolando, A.M., Motta, M.J.; Agnolín, F.L., Tsuihiji, T., Miner, S., Brissón-Egli, F., Novas, F.E. (2024). "A new carcharodontosaurid specimen sheds light on the anatomy of South American giant predatory dinosaurs". The Science of Nature. 111 (6): 56. [https://doi.org/10.1007%2Fs00114-024-01942-4] | ||
| + | |||
| + | Campione, N.E., Evans, D.C., Brown, C.M., Carrano, M.T. (2014). Revell, L. (red.). "Body mass estimation in non-avian bipeds using a theoretical conversion to quadruped stylopodial proportions". Methods in Ecology and Evolution. 5 (9): 913–923. [https://doi.org/10.1111%2F2041-210X.12226] | ||
| − | + | Coria, R.A., Currie, P.J., Ortega, F., Baiano, M.A. (2020). "An Early Cretaceous, medium-sized carcharodontosaurid theropod (Dinosauria, Saurischia) from the Mulichinco Formation (upper Valanginian), Neuquén Province, Patagonia, Argentina". Cretaceous Research, 111, 104319. [[doi:10.1016/j.cretres.2019.104319]] | |
| + | Motta, M.J., Aranciaga Rolando, A.M., Rozadilla, S., Agnolín, F.E., Chimento, N., R., Egli, F., B., Novas, F.,E. (2016). "New theropod fauna from the Upper Cretaceous (Huincul Formation) of northwestern Patagonia, Argentina". New Mexico Museum of Natural History and Science Bulletin. 71: 231–253.[https://www.researchgate.net/publication/304013683_NEW_THEROPOD_FAUNA_FROM_THE_UPPER_CRETACEOUS_HUINCUL_FORMATION_OF_NORTHWESTERN_PATAGONIA_ARGENTINA] | ||
<references/></small> | <references/></small> | ||
Wersja z 13:13, 12 paź 2024
Do aktualizacji - Aranciaga Rolando i in., 2024
{{Opis
|Autor = Kamil Kamiński
|Korekta = Maciej Ziegler, Paweł Konarzewski, Michał Siedlecki
|nazwa = Taurovenator (taurowenator)
|długość = 10-11 m [1]
|wysokość = ok. 2 m (w biodrach) [2]
|masa = ok. 5,7 t [3]
|dieta = mięsożerny
|miejsce = Argentyna - Neuquen
(formacja Huincul)
|czas =
ok. 97-93 Ma
późna kreda (środkowy cenoman - wczesny turon)
|systematyka =
Dinosauria
Giganotosaurini |grafika = Restauración_en_vida_de_Taurovenator_violantei.png |podpis = Rekonstrukcja przyżyciowa i porównanie rozmiarów z człowiekiem. Autor: César Díaz Frías. [1] |PorównanieGrupa = Carcharodontosauridae |PorównanieDługość = 10 |mapa =
Wstęp
Taurovenator to rodzaj bardzo dużego karcharodontozauryda żyjącego na terenie dzisiejszej Argentyny na początku epoki późnej kredy.
Etymologia
Nazwę rodzajową Taurovenator można przetłumaczyć jako "byczy łowca" (od łacińskich słów tauro [„byk]) oraz venator, czyli „myśliwy”). Epitet gatunkowy violantei honoruje Enzo Violante - właściciela farmy, na terenie której dokonano odkrycia tego dinozaura.
Materiał kopalny
Holotyp (MPCA PV 802) to izolowana, prawa kość zaoczodołowa.
Odkrycie i opis
Szczątki taurowenatora odkryto w północno-zachodniej części prowincji Rio Negro w Argentynie, na południowy wschód od jeziora Ezequiel Ramos-Mexía. Zostały opisane w 2016 r. przez zespół paleontologów: Matias Motta, Alexis Rolando, Sebastian Rozadilla, Federico Agnolin, Nicolas Chimento, Federico Egli i Fernando Novas.
Wygląd
Podobnie jak inne karcharodontozaurydy, Taurovenator był zapewne dwunożnym drapieżnikiem z ostrymi zębami i pazurami. Rozmiary jedynego znanego fragmentu czaszki wskazują, że ustępował on wielkością największym członkom swej rodziny, takim jak Mapusaurus czy Giganotosaurus. Jego kość zaoczodołowa była jednak proporcjonalnie masywniejsza i grubsza. Nad brwiami taurowenatora znajdowały się przypominające rogi wzniesienia. Wyjątkową cechą tego teropoda była też obecność głębokiego dołka na brzusznej powierzchni kości zaoczodołowej.
Ważność i systematyka
Coria i wspólnicy (2020) sądzą, że Taurovenator może być synonimem Mapusaurus. Ich zdaniem cechy diagnostyczne należące do omawianego dinozaura występują również u Mapusaurus, u Giganotosaurus są one słabiej rozwinięte. Okaz typowy należący do Taurovenator odnaleziono w tej samej formacji co Mapusaurus. Jednak odkrycie nowego okazu omawianego okazu wskazało nowe cechy diagnostyczne pozwalające odróżnić taurowenatora od innych karcharodontozaurydów.
Taurowenator został wstępnie uznany za przedstawiciela grupy Carcharodontosauridae o niepewnej pozycji systematycznej (Motta i in., 2016). Aranciaga Rolando i współautorzy (2024) w swej analizie filogenetycznej uzyskali omawiany rodzaj za zaawansowanego karcharodontozauryda z plemienia Giganotosaurini, prawdopodobnie będącego taksonem siostrzanym żyjącego mniej więcej w tym samym czasie meraksesa.
Spis gatunków
| Taurovenator | Motta, Aranciaga Rolando, Rozadilla, Agnolin, Chimento, Egli i Novas, 2016 |
| T. violantei | Motta, Aranciaga Rolando, Rozadilla, Agnolin, Chimento, Egli i Novas, 2016 |
Bibliografia
Aranciaga Rolando, A.M., Motta, M.J.; Agnolín, F.L., Tsuihiji, T., Miner, S., Brissón-Egli, F., Novas, F.E. (2024). "A new carcharodontosaurid specimen sheds light on the anatomy of South American giant predatory dinosaurs". The Science of Nature. 111 (6): 56. [2]
Campione, N.E., Evans, D.C., Brown, C.M., Carrano, M.T. (2014). Revell, L. (red.). "Body mass estimation in non-avian bipeds using a theoretical conversion to quadruped stylopodial proportions". Methods in Ecology and Evolution. 5 (9): 913–923. [3]
Coria, R.A., Currie, P.J., Ortega, F., Baiano, M.A. (2020). "An Early Cretaceous, medium-sized carcharodontosaurid theropod (Dinosauria, Saurischia) from the Mulichinco Formation (upper Valanginian), Neuquén Province, Patagonia, Argentina". Cretaceous Research, 111, 104319. doi:10.1016/j.cretres.2019.104319
Motta, M.J., Aranciaga Rolando, A.M., Rozadilla, S., Agnolín, F.E., Chimento, N., R., Egli, F., B., Novas, F.,E. (2016). "New theropod fauna from the Upper Cretaceous (Huincul Formation) of northwestern Patagonia, Argentina". New Mexico Museum of Natural History and Science Bulletin. 71: 231–253.[4]
- ↑ oszacowanie własne (MS) na podstawie fig. 1A z Aranciaga Rolando i in., 2024
- ↑ oszacowanie własne (MS) na podstawie fig. 1A z Aranciaga Rolando i in., 2024
- ↑ Aranciaga Rolando i in. (2024) w oparciu o formułę z Campione i in., (2014)
- ↑ Motta i in. (2016) nie zaliczyli go do Carcharodontosaurinae (nie używają tej nazwy), nie zaproponowali też miejsca w filogenezie karcharodontozaurydów, lecz uznali go za zaawansowanego przedstawiciela tej grupy i odnotowali podobieństwo do Carcharodontosaurus, Giganotosaurus i Mapusaurus, i wskazali na wyraźne różnice między nim a bazalnymi Acrocanthosaurus i Eocarcharia. Aranciaga Rolando i in., (2024) uznają jego przynależność go tej grupy.
![[1]](https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Restauraci%C3%B3n_en_vida_de_Taurovenator_violantei.png){kind=link}