Bahariasaurus

Autor:	Maciej Ziegler
Korekta:	Marcin Szermański, Ti58, Paweł Konarzewski

---

Bahariasurus (bahariazaur)
Długość	ok. 12 m
Dieta	? wszystkożerny/roślinożerny
Miejsce	Egipt (formacja Bahariya) ? Maroko (grupa Kem Kem)
Czas	Trias 252 Jura 201,4 Kreda 143,1 66 ok. 100-94 Ma późna kreda (cenoman)
Systematyka	Dinosauria Saurischia Theropoda Ceratosauria Abelisauroidea ? Noasauridae
Rekonstrukcja oraz porównanie rozmiarów człowieka z Deltadromeus, potencjalnym synonimem Bahariasurus. Autor: Definitely NOT Dilophosaurus [1]

Wstęp

Bahariasaurus to wielki, tajemniczy teropod, prawdopodobnie będący ceratozaurem żyjącym w późnej kredzie na terenie dzisiejszej Afryki. Wszystkie skamieniałości należące bezsprzecznie do bahariazaura uległy zniszczeniu podczas II wojny światowej.

Materiał kopalny

Znane są liczne skamieniałości z Egiptu, lecz przypisywanie ich do jednego gatunku jest wątpliwe, chodź wg Cau i Paterny (2025) należą one do bahariazaura. Trzy okazy mogą być syntypami a jeden z nich to możliwy holotyp (Stromer, 1934):

• HM 1922 X 47, mogący być holotypem - obecnie zniszczony, niekompletny szkielet, na który składały się 2 kręgi grzbietowe (200 i ok. 180 mm), łuk neuralny, fragment żebra, 3 kręgi krzyżowe (ok. 135 mm, ok. 120 mm, ok. 120 mm) kość łonowa (1030 mm) i proksymalna część kości kulszowej.

• HM 1922 X 48 - obecnie zniszczone, fragmentaryczne szkielety: jeden zawiera kręgi a drugi kość łonową.

Cau i Paterna (2025) uważają, że holotyp Deltadromeus (SGM Din-2 - niekompletny szkielet) jest w rzeczywistości niedojrzałym Bahariasurus.

Materiał pochodzący z wczesnego cenomanu (100-96 Ma) północno-wschodniej Brazylii (formacja Alcântara) Medeiros i Schultz (2002) oznaczyli jako cf. Bahariasaurus sp.

Synonimika i filogeneza

Część materiału zaliczonego do Bahariasaurus była uważana za należąca do Deltadromeus (Carrano i Sampson, 2008), sugerowano również, że są to synonimy (np. Cau i Paterna, 2025). Status taksonomiczny i pozycja filogenetyczna Bahariasaurus jest obecnie niejasny (por. np. Chiarenza i Cau, 2016; Motta i in., 2016; Mortimer, online 2014; online 2016). Porównanie utrudnia znikoma ilość materiału (w przypadku B. ingens zostały jedynie rysunki Stromera) i kiepski stan idealny zachowania holotypu Deltadromeus.

Rauhut (1995) uznał bahariazaura za przedstawiciela Carcharodontosauridae, natomiast Chure (2000) za tyranozauroida, lecz oba przyporządkowania są raczej mało przekonujące (Mortimer, online 2016). Kręgi krzyżowe wykazują budowę typową dla abelizaurów (Carrano i Sampson, 2008) - zostało to obalone przez Mortimera (online 2016), który wskazuje, że Bahariasaurus jest diagnostycznym tetanurem.

Motta i in. (2016) sugerują na podstawie podobieństw w budowie kręgów, że Deltadromeus tworzy wraz z Bahariasaurus, Aoniraptor i być może nienazwaną formą z dwupalczastymi dłońmi z późnej kredy Patagonii (obecnie znaną jako Gualicho) klad niemegaraptorydowych megaraptorów w ramach Tyrannosauroidea.

Obszerna analiza filogenetyczna przeprowadzona przez Cau (2024) uplasowała bahariazaura w obrębie Abelisauroidea. Taki sam rezultat otrzymali również Cau i Paterna (2025). We wspomnianych pracach, grupa Noasauridae okazała się być parafiletyczna. Zdaniem badaczy kość kulszowa Deltadromeus jest nieodróżnialna od Bahariasurus. Na tej podstawie, Cau i Paterna uważają, że obydwa dinozaury należą do jednego rodzaju.

Budowa

Schemat przedstawiający kręg Bahariasaurus. Źródło: Stromer, 1934

Bahariasurus ogólną budową mógł przypominać pozostałe noazaurydy. Był to największy znany ceratozaur ze smukłymi kończynami. Według Cau i Paterny (2025) Bahariasurus wykazywał kilka cech zbieżnych z ornitomimozaurami. Cechą charakterystyczną omawianego rodzaju były otwory pneumatyczne w kręgach krzyżowych (Stromer, 1934).

Spis gatunków

Bahariasaurus	Stromer, 1934
?= Deltadromeus	Sereno, Dutheil, Iarochene, Larsson, Lyon, Magwene, Sidor, Varricchio i Wilson, 1996
B. ingens	Stromer, 1934
?= Deltadromeus agilis	Sereno, Dutheil, Iarochene, Larsson, Lyon, Magwene, Sidor, Varricchio i Wilson, 1996

Bibliografia

Carrano, M. T., & Sampson, S. D. (2008). "The Phylogeny of Ceratosauria (Dinosauria: Theropoda)" Journal of Systematic Palaeontology, 6, 183-236.

Cau, A. (2024). "A unified framework for predatory dinosaur macroevolution". Bollettino della Società Paleontologica Italiana. 63 (1): 1-19. doi:10.4435/BSPI.2024.08

Cau, A., & Paterna, A. (2025). "Beyond the Stromer's Riddle: the impact of lumping and splitting hypotheses on the systematics of the giant predatory dinosaurs from northern Africa". Ital. J. Geosci., 144(2), XX-XX, doi:10.3301/IJG.2025.10.

Chiarenza, A. A., & Cau, A. (2016) "A large abelisaurid (Dinosauria, Theropoda) from Morocco and comments on the Cenomanian theropods from North Africa". PeerJ, 4, e1754. doi:doi.org/10.7717/peerj.1754

Motta, M. J., Aranciaga Rolando, A. M., Rozadilla, S., Agnolín, F .E., Chimento, N.R., Brissón Egli, F., & Novas, F. E. (2016) "New theropod fauna from the Upper Cretaceous (Huincul Formation) of northwestern Patagonia, Argentina". New Mexico Museum of Natural History and Science Bulletin 71, 231-253.

Sereno, P. C., Dutheil, D. B., Iarochene, M., Larsson, H. C., Lyon, G. H., Magwene, P. M., Sidor, C. A., Varricchio, D. J., & Wilson, J. A. (1996). "Predatory dinosaurs from the Sahara and Late Cretaceous faunal differentiation". Science, 272(5264), 986-991. doi:10.1126/science.272.5264.986

Stromer, E. (1934). "Ergebnisse der Forschungsreisen Prof. E. Stromers in den Wüsten Ägyptens. II. Wirbeltier-Reste der Baharije-Stufe (unterstes Cenoman)." 13. Dinosauria. Abhandlungen der Bayerischen Akademie der Wissenschaften, Mathematisch-naturwissenschaftliche Abteilung n.f., 22: 1–79.

Mortimer, online 2014 http://theropoddatabase.blogspot.com/2014/09/no-giant-egyptian-deltadromeus.html

Mortimer, online 2016 https://theropoddatabase.github.io/Megalosauroidea.htm#Bahariasaurusingens

http://www.paleodb.org/cgi-bin/bridge.pl?a=displayCollResults&taxon_no=38575&max_interval=Cretaceous&country=Brazil&is_real_user=1&basic=yes&type=view&match_subgenera=1