Aardonyx: Różnice pomiędzy wersjami
| Linia 9: | Linia 9: | ||
</small> | </small> | ||
---- | ---- | ||
| + | |||
| + | '''''Aardonyx''''' to rodzaj wczesnego [[Sauropodomorpha|zauropodomorfa]] należącego do grupy [[Anchisauria]]. Żył we wczesnej jurze na obecnych terenach [[RPA|Republiki Południowej Afryki]]. Zarówno cechy morfologiczne, jak i domniemana pozycja filogenetyczna sugerują
jego pośrednią
pozycję pomiędzy [[Prosauropoda|prozauropodami]] a [[Sauropoda|zauropodami]]. | ||
[[Plik:Aardonyx1.jpg|200px|thumb|left|Rekonstrukcja szkieletu pokazują
ca odnalezione elementy (rys. A. Yates w: Yates et al., 2010; ©)]] | [[Plik:Aardonyx1.jpg|200px|thumb|left|Rekonstrukcja szkieletu pokazują
ca odnalezione elementy (rys. A. Yates w: Yates et al., 2010; ©)]] | ||
| Linia 14: | Linia 16: | ||
[[Plik:Aardonyx3.jpg|200px|thumb|left|Ilustracja Juliusa Csotonyia (©)]] | [[Plik:Aardonyx3.jpg|200px|thumb|left|Ilustracja Juliusa Csotonyia (©)]] | ||
[[Plik:Aardonyx4.jpg|200px|thumb|left|Ilustracja Nobu Tamury (CC-BY-3.0, GFDL)]] | [[Plik:Aardonyx4.jpg|200px|thumb|left|Ilustracja Nobu Tamury (CC-BY-3.0, GFDL)]] | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
==Budowa== | ==Budowa== | ||
''Aardonyx'' był jednym z największych prozauropodów – odnalezione skamieniałości należały do zwierzą
t mierzących 7–9 m długości, jednak analizy [[histologia|histologiczne]] kości sugerują
, że nie zakończyły one jeszcze wzrostu, co wskazuje, że dorosłe osobniki osią
gały jeszcze większe rozmiary. Ogólną budową przypominał większość prozauropodów – miał długą
szyję i ogon, a kończyny tylne były dłuższe od przednich. ''Aardonyx'' jest jednak rodzajem wysoce autapomorficznym – cechy charakterystyczne, nieobecne u innych [[takson|taksonów]] ([[autapomorfia|autapomorfie]]) obejmują
cechy czaszki, kręgów szyjnych, przedramienia i stóp. ''Aardonyx'' miał pięć zębów przedszczękowych, podobnie jak ''[[Plateosaurus]]'', jednak jest to wynik [[konwergencja|konwergencji]], a nie bliskiego pokrewieństwa pomiędzy tymi zauropodomorfami. ''Aardonyx'' miał V-kształtne szczęki, co jest cechą
prymitywną, jednak utracił mięsiste policzki – odwrotnie niż bazalny chiński zauropod ''[[Chinshakiangosaurus]]'', który miał policzki oraz U-kształtne szczęki. ''Aardonyx'' miał stosunkowo krótkie kończyny przednie – u mniejszego osobnika kość ramienna stanowiła około 72% długości kości udowej, co sugeruje, że ''Aardonyx'' był co najmniej fakultatywnie, a prawdopodobnie przeważnie dwunożny. | ''Aardonyx'' był jednym z największych prozauropodów – odnalezione skamieniałości należały do zwierzą
t mierzących 7–9 m długości, jednak analizy [[histologia|histologiczne]] kości sugerują
, że nie zakończyły one jeszcze wzrostu, co wskazuje, że dorosłe osobniki osią
gały jeszcze większe rozmiary. Ogólną budową przypominał większość prozauropodów – miał długą
szyję i ogon, a kończyny tylne były dłuższe od przednich. ''Aardonyx'' jest jednak rodzajem wysoce autapomorficznym – cechy charakterystyczne, nieobecne u innych [[takson|taksonów]] ([[autapomorfia|autapomorfie]]) obejmują
cechy czaszki, kręgów szyjnych, przedramienia i stóp. ''Aardonyx'' miał pięć zębów przedszczękowych, podobnie jak ''[[Plateosaurus]]'', jednak jest to wynik [[konwergencja|konwergencji]], a nie bliskiego pokrewieństwa pomiędzy tymi zauropodomorfami. ''Aardonyx'' miał V-kształtne szczęki, co jest cechą
prymitywną, jednak utracił mięsiste policzki – odwrotnie niż bazalny chiński zauropod ''[[Chinshakiangosaurus]]'', który miał policzki oraz U-kształtne szczęki. ''Aardonyx'' miał stosunkowo krótkie kończyny przednie – u mniejszego osobnika kość ramienna stanowiła około 72% długości kości udowej, co sugeruje, że ''Aardonyx'' był co najmniej fakultatywnie, a prawdopodobnie przeważnie dwunożny. | ||
Wersja z 18:56, 23 lip 2011
| Autor: | Korekta: |
| Tomasz Skawiński | Marcin Szermański, Maciej Ziegler |
Aardonyx to rodzaj wczesnego zauropodomorfa należącego do grupy Anchisauria. Żył we wczesnej jurze na obecnych terenach Republiki Południowej Afryki. Zarówno cechy morfologiczne, jak i domniemana pozycja filogenetyczna sugerują jego pośrednią pozycję pomiędzy prozauropodami a zauropodami.
Budowa
Aardonyx był jednym z największych prozauropodów – odnalezione skamieniałości należały do zwierzą t mierzących 7–9 m długości, jednak analizy histologiczne kości sugerują , że nie zakończyły one jeszcze wzrostu, co wskazuje, że dorosłe osobniki osią gały jeszcze większe rozmiary. Ogólną budową przypominał większość prozauropodów – miał długą szyję i ogon, a kończyny tylne były dłuższe od przednich. Aardonyx jest jednak rodzajem wysoce autapomorficznym – cechy charakterystyczne, nieobecne u innych taksonów (autapomorfie) obejmują cechy czaszki, kręgów szyjnych, przedramienia i stóp. Aardonyx miał pięć zębów przedszczękowych, podobnie jak Plateosaurus, jednak jest to wynik konwergencji, a nie bliskiego pokrewieństwa pomiędzy tymi zauropodomorfami. Aardonyx miał V-kształtne szczęki, co jest cechą prymitywną, jednak utracił mięsiste policzki – odwrotnie niż bazalny chiński zauropod Chinshakiangosaurus, który miał policzki oraz U-kształtne szczęki. Aardonyx miał stosunkowo krótkie kończyny przednie – u mniejszego osobnika kość ramienna stanowiła około 72% długości kości udowej, co sugeruje, że Aardonyx był co najmniej fakultatywnie, a prawdopodobnie przeważnie dwunożny.
Filogeneza
Analizy filogenetyczne przeprowadzone przez Yatesa i współpracowników – wykorzystują ce zmodyfikowane matryce danych z analiz Yatesa (2007) oraz Upchurcha i in. (2007) – sugerują , że Aardonyx jest jednym z najbardziej zaawansowanych zauropodomorfów nienależą cych do zauropodów. Analizy mocno wspierają hipotezę, według której Aardonyx stanowi takson siostrzany wobec kladu obejmują cego Melanorosaurus i zauropody. Pozycja Aardonyx jako taksonu „pośredniego” pomiędzy bazalnymi zauropodomorfami (prozauropodami) a zauropodami współgra z jego morfologiczną „pośredniością ”, stanowią cą kombinację plezjomorfii i apomorfii. Aardonyx jest także najbardziej zaawansowanym spośród wszystkich znanych dwunożnych prozauropodów.
Taksonomia
Aardonyx został nazwany w 2010 roku przez Adama Yatesa z Uniwersytetu w Johannesburgu i współpracowników. Holotypem jest rostralna połowa lewej kości szczękowej (BP/1/6254). Zwietrzałą tylną część lewej kości szczękowej odnaleziono w odległości około metra od holotypu, możliwe więc, że oba fragmenty reprezentują tę samą kość. W pobliżu odkryto liczne szczą tki czaszki oraz szkieletu pozaczaszkowego – kręgów, kości kończyn, żeber, szewronów. Nazwa rodzajowa Aardonyx pochodzi od aard – słowa z języka afrikaans oznaczają cego Ziemię – oraz greckiego słowa onyx („szpon”) i odnosi się do grubej otoczki hematytu pokrywają cej liczne kości dinozaura, zwłaszcza paliczki. Gatunkiem typowym rodzaju jest Aardonyx celestae. Nazwa gatunkowa honoruje Celeste Yates, która wypreparowała wiele kości.
Paleobiologia
Przeprowadzono analizę histologiczną fragmentu żebra oraz łopatki Aardonyx. Na fragmencie żebra znajduje się pięć pierścieni przyrostowych, zaś na łopatce – siedem. Żadna z przebadanych kości nie zawiera ułożonych obwodowo „linii spoczynkowych” (ang. rest lines), dowodzą cych ustania wzrostu, co wskazuje, że przebadane osobniki w chwili śmierci nie były w pełni dojrzałe – prawdopodobnie miały niespełna dziesięć lat i wcią ż aktywnie rosły.
Spis gatunków
| Aardonyx | Yates, Bonnan, Neveling, Chinsamy i Blackbeard | 2010 |
|---|---|---|
| Aachenosaurus multidens | Yates, Bonnan, Neveling, Chinsamy i Blackbeard | 2010 |
Bibliografia
1. Yates, A. M., Bonnan, M. F., Neveling, J., Chinsamy, A. i Blackbeard, M. G. (2010) A new transitional sauropodomorph dinosaur from the Early Jurassic of South Africa and the evolution of sauropod feeding and quadrupedalism. Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences. 277 (1682): 787–794. doi:10.1098/rspb.2009.1440
2. Yates, A. M. (2007) The first complete skull of the Triassic dinosaur Melanorosaurus Haughton (Sauropodomorpha: Anchisauria). Special Papers in Palaeontology. 77: 9–55.
3. Upchurch, P., Barrett, P. M., Zhao X., Xu X. (2007) A re-evaluation of Chinshakiangosaurus chunghoensis Ye vide Dong 1992 (Dinosauria, Sauropodomorpha): implications for cranial evolution in basal sauropod dinosaurs. Geological Magazine. 144 (2): 247–262. doi:10.1017/S0016756806003062
4. Yates, A. M. Earth Claw is here!. dracovenator.wordpress.com. [dostęp 21 lutego 2010]
