Siamodon

Wersja niedokończona (Pokrewieństwo, Diagnoza)--Dino 21:07, 25 gru 2011 (CET)

Autor:

Łukasz Czepiński

---

Siamodon (siamodont)
Długość:	~2 m
Masa:	?
Miejsce występowania:	Tajlandia (formacja Khok Kruat)
Czas występowania	125-112 Ma późna kreda (?apt)
Systematyka	Dinosauria Ornithischia Ornithopoda Iguanodontia
Ryc. 1. Holotyp Siamodon nimngami (PRC-4) - lewa kość szczękowa w widoku: a) bocznym, b) środkowym, c) grzbietowym. Skala: 50 mm. © Buffetaut & Suteethorn, 2011.

Wstęp

Siamodon to zaawansowany iguanodont, żyjący we wczesnej kredzie na terenie dzisiejszej Tajlandii. Został opisany w 2011 roku przez Erica Buffetauta z mieszczącego się we Francji Geology Laboratory of Ecole Normale Supérieure i Varavudha Suteethorna z Palaeontological Research and Education Centre na Uniwersytecie Mahasarakham w Tajlandii.

Geologia i datowanie

Cały materiał kopalny, na podstawie którego wydzielono takson Siamodon nimngami pochodzi z kamieniołomu znajdującego się w wiosce Ban Saphan Hin, położonej blisko miasta Nakhon Ratchasima, w północno-wschodniej Tajlandii. W kopalniach z tego obszaru odsłaniają się skały formacji Khok Kruat w której gruboziarnisty piaskowiec kontynentalny deponowany był w środowisku rzecznym.

Bazując na skamieniałościach kręgowców i kopalnym pyłku, formacja Khok Kruat datowana jest na apt-alb (125-99 Ma).

Zobacz: Datowanie formacji Khok Kruat w opisie Ratchasimasaurus

Paleoekologia formacji Khok Kruat

Zobacz: Formacja Khok Kruat

Materiał kopalny

Ryc. 2. Zęby Siamodon nimngami - izolowany ząb kości szczękowej z materiału przypisanego (PRC-5) w widoku a) wargowym, b) środkowym; c) zbliżenie na zęby znajdujące się na holotypie (PRC-4) w widoku wargowym. Skala: 10 mm.

© Buffetaut & Suteethorn, 2011.

Holotyp: PRC-4 - niemal kompletna lewa kość szczękowa z sześcioma zębami.

Materiał przypisany: PRC-5 - izolowany ząb kości szczękowej, PRC-6 - puszka mózgowa.

Diagnoza

Holotyp (PRC-4)

Okazem holotypowym jest dobrze zachowana kość szczękowa (maxilla) - jedynie przedni i tylny koniec kości wykazuje ślady otarcia, przez co może być ona nieco niekompletna. Okaz ma kształt trójkąta równoramiennego (autorzy pracy piszą o tab-like bone - kości o kształcie wieszaka), którego wierzchołek tworzony jest przez grzbietowy wyrostek (dorsal process) kości szczękowej.

Bocnz aporwierzchnia kości jest nieco wklęsła w osi przednio-tylnej. Mniej więcej w polowie wysokości znajduje się seria dużych, owaqlnych otworów, dochodzących do 5 mm długości. Ponad nimi znajduje się podłużne wybrzuszenie, które kończy się tylnie ww dobrze widocznym wyrostku kości jarzmowej, który sterczy bocznie-tylno i zwisa duży, 15 mm długości otwór. Otwór ten posiada grzbietowe otwarcie środkowo względem wyrostka jarzmowegol grzbietowo, wyrostek grzbietowy jest przesunięty od bocznej powierzchni k. szczękwoej i środkowo zakrzywiony. Grzbietowy koniec jest dwuwidlasty i ząbkowany. Tylna krawędź wyrostka grzbietowego jest gładko zaokrąglona i wyraźnie tworzy przednio-wewnętrzny brzeg okna przedoczodołowego, które musiało być stosunkowo duże, ale modło być w dużym stopniu zamazane w widoku bocznym pzez kość jarzmową i łzową. Wyraźny wyrostek grzbietrowy jest odizolowany od bocznej powierzchni kości przez głęboką, podłużną bruzdę, która rozciąga się tylnie do poziomu wyrostku kości jarzmowej. Bruzda ta prawdopodobnie była umieszczona na przednio-brzusznej części kosci jarzmowej./

W widoku grzbietowym, kość szczękwoa zdaje się być nieco bardziej poszerzona na przednim i tylnymn końcu niż na środkowej częśći. Przednio, jest tutaj podłużne, trójkątne obniżenie, z wioerzchołkiem umeioszczonym tylnie, gdzie prawdopodobnie umieszczony był tylni wyrostek kości przedszczekwoej. Dobrze zaznaczona krawź odczielająca te obniżenie od środkowej powierzchni kości. Na poziomie grzbietowego wyrostka, owa bruzda jest widoczna w widoku grzbietowym. Bardziej tylonie, grzbietowa krawędź kości staje się poprzecznie poszerzona i tworzy kompleks powierzchni szwów osłoniętych przez skośne brzudy, środkowo i tylnie do wyrostka jarzmowego. Zgadza się ro z połączeniem środkwoym z kością skrzydłową zewnęterzną i bocznie z koscią jarzmową.

Środkowa powierzchnia k. szczękowej nosi dobze zaznaczone podłużne wybrzuszenie, które rozciąga się od jednego do drugoego końca kopości. Przednio te wybrzuszenie tworz wydatną, półkowata krawędź. Bardziej tylnie stajje się bardziej zaokrąglony i mniej wydatny i tylnie stasje się powierzchnią prążków szwów. Powyżej wybrzuszenia srodkowa powierzchnia kości jest gładko wklęsła. Na poziomie wyrostka grzbietowego i tylnego do niego, jest ono przebite dwoma dużymi, wydłużonymi otworami. Wewnętrznie do podłużnego wybrzuszenia, znajduje się tu seria przypominających szczelin otworów, któe są ustawione wzdłuż regularnej krzywizny ("otworu specjalnego", wg Edmund, 1957). Na poziomie linii tych otworów, znajduje się wyraźny "stopien" pomiędzy powierzchnia grzbietowa i sładki, nieco wystająca warstwa kości, które tworzą środkową ścianę rzędu zbów. Każdy specjalny otwor najwyraźniej laczy się z jednym zebem (Edmun), Dokładna liczba zębów nie jest łatwa do określenie, ponieważ w niektóych miejscach ich granice nie są wyraźne, jednak było ich conajmniej 25, prawdopodobnie 27, więc liczba zębów zębów wynosiła 25 lub więcej.

Długość k. szczękowej; 430mm Maksymalna wysokość: 100 mm

Zęby

Występuje tylko częściowo zachowany rząd zębów. Mniej lub bardziej sześć koron zębowych jest w widoku bocznym (ryc. 1a, 2c). Ponieważ powierzchnia środkowa kości rozciąga się dalej niż boczna, zęby nie są widoczne w widoku środkowym.

liczba pozycji zębów jest niepewna, ponieważ ta część zachowała się stosunkowo słabo Być może znajdowało się 25 zębów na k. szczękowej, jeśli przypuszczalnie na każdy jeden zab przypadał jeden specjalny otwór na powierxzchni środkwoej kości (za Edmund, 1957)

jak wcześniej wspomniano, kilka zębów jest widczonych w widoku srodkowym, więc powierzchnia językowa korony jest widoczna. Są to niewytarte zęby zastępujące, które nie wystają ponad krawędź szczęk. Najbardziej przedni z tych zębów, na poziomie grzbieotwego wyrostka kości szczekowej jest stosunkowo dobrze zachowany, chociaż podstawowa częśc jego korony jest ukryta Korona ma językwoaty zarys. Środkowy i dalszy brzegi zęba noszą silne ząbki, które stają się mniejsze im bliżej wierzchołka Jest tutaj bardzo wydatna środkowa krawędź na językowej powierzchni korony, kończąca się na szczycie. Przednio do tej głównej krawędzi, o wiele slabsze drugorzędne krawędzie sa widoczne. Następny ząb jest duży, badziej wyrznięty niż pierwszy, i jego korona jest bardziej odsłonięta. Stosunkowo wąski w opdniesieniu do wysokości (szerokość maksymalna - 15 mm, całkowita wysokość odsłonięta - 22 mm), i nieco przypominający kształtem diament. Środkowa i dalsza krawdź noszą wyraźne ząbkowanie. Występuje tylko kraswędź środkowa Następny v- tylko koniuszek widooczny, z zabkwoaniami i środkową krawędzią. W dalszej części widoczne są koniuszki trzech słabo zachowanych zębów. Nie ma dostzregalnych różnic między nimi a przednimi zebami.

Materiał przypisany (PRC-5)

powiązany z siamodon izolowany ząb kości szczekwoej z tej samej lokalizacji, wyraznie prezentuje te same cechy, co zeby w holotypie pohodzi prawdopoodbnie z prawje kości szczękwoej dzięki temu, że jest izolowany, pokazuje więcej szczegółów niewidoczanych w tkwiących w kości szczękwoej zębach holoypu zachowała sie tylko drobna część wąskiego korzenia zęba. Podsatawa zęba wydaje się być wąska, ponieważ środkwoa i tylne zagłębienia, do których przylegał sąsiedni ząb ukazuje że zęby są częścią baterii zębowej. Korona jest wąska, przypominająca kształtem diament w widoku wargowym. Szkliwo wygląda jakby było ograniczone do powierzchni wargowej. Część językowa jest środkowo-dalszo wypukła Ściana wargowa nosi bardzo wydatną krawędź pierwotną w pozycji środkowej. Krókie i słabe dodatkowe krawiędzie występują w przypuszczalnie środkwoej połowie korony, w części szczytowej. Zarówno środkowa jak i boczna powierzchnia ściany wargowej, oddzielająca od każdego przez silną krawędź środkową, są wyraźnie wklęsłe. Krawędzie korony są pogrubiałe i posiadają silne ząbkowanie, które same są guzkowane, np. złożone z mniejszych ząbkjowań ustawionych wargowo-językowo.

Wysokość: 28 mm Maksymalna szerokość: 12 mm

Materiał przypisany (PRC-6)

Dobrze zachowana puszka móżgowa z tej samej lokalizacji co holotyp, prawdopodobnie nalezy do Siamodon, możliwe, że do tego samego osobnika co kośc szczękowa, chcoiaż nie może to być calkowicie pewne, ponieważ kości nie zostały znalezione w ścisłym sąsiedztwie. Składa się z dolnej kości potylicznej (basioccipital), części kości potylicznych bocznych (exoccipital), kości potylicznej górnej (supraoccipital), kości ciemieniowych (parietal), k. klinowej bocznej (laterosphenoid), k. uszna tylna (opisthotic), k. uszna przednia (prootic), oczodołowo-klinowa (orbitosphenoid) i klinowa dolna (basisphenoid).

Paleobiogeografia iguanodontów

Zobacz: Paleobiogeografia iguanodontów

Etymologia

Nazwa rodzajowa to połączenie słów: Siam (starożytna nazwa Tajlandii) i odous (gr. "ząb"). Pisowania odon ma na celu wskazanie podobieństwa do rodzaju Iguanodon. Nazwa gatunkowa (nimngami) honoruje Withayę Nimngama, który życzliwie podarował badaczom materiał kopalny siamodonta.

Spis gatunków

Siamodon	Buffetaut i Suteethorn, 2011
S. nimngami	Buffetaut i Suteethorn, 2011