Magnapaulia: Różnice pomiędzy wersjami
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{DISPLAYTITLE:''Magnapaulia''}} | {{DISPLAYTITLE:''Magnapaulia''}} | ||
| − | + | ||
| + | <small> | ||
| + | {| class="wikitable" style="background-color:CornSilk" | ||
| + | | Autor: | ||
| + | | Korekta: | ||
| + | |- | ||
| + | | [[Marcin Szermański]] | ||
| + | | [[Maciej Ziegler]] | ||
| + | |} | ||
| + | </small> | ||
| + | |||
| + | ---- | ||
| + | |||
{| class="wikitable" style="text-align:left" align="left" | {| class="wikitable" style="text-align:left" align="left" | ||
! colspan=2 | ''Magnapaulia'' (magnapaulia) | ! colspan=2 | ''Magnapaulia'' (magnapaulia) | ||
| Linia 16: | Linia 28: | ||
! '''[[:Kategoria:Czas|Czas występowania]]''' | ! '''[[:Kategoria:Czas|Czas występowania]]''' | ||
| 73,6-69 [[Ma]] | | 73,6-69 [[Ma]] | ||
| − | <small>późna [[kreda]] (późny [[kampan]]-wczesny [[mastrycht]])</small> | + | <small>późna [[kreda]] (późny [[kampan]] - wczesny [[mastrycht]])</small> |
|- | |- | ||
! '''Systematyka''' | ! '''Systematyka''' | ||
| Linia 45: | Linia 57: | ||
|} | |} | ||
| − | + | ==Wstęp== | |
| − | + | ''Magnapaulia'' to duży lambeozauryn z późnej kredy [[Meksyk]]u. Żył na terenie tego kraju 73,6-69 milionów lat temu, na przełomie dwóch ostatnich pięter kredy - [[kampan]]u i [[mastrycht]]u. Jest jednym z największych znanych ornitopodów. | |
| − | [ | + | |
| + | ==Taksonomia== | ||
| + | Dinozaur ten został pierwotnie opisany przez [[William Morris|Williama Morrisa]] w [[1981]] roku jako kolejny [[gatunek]] ''[[Lambeosaurus]]'' - ''"[[Lambeosaurus]]"'' ''laticaudus''. Różnił się od pozostałych gatunków lambeozaura przede wszystkim ogromnymi rozmiarami. | ||
| + | |||
| + | W [[2007]] roku autorzy pracy opisującej ''[[Velafrons]]'' nazwali go "lambeozaurynem z Baja" i uznali za ''[[nomen dubium]]'' ([[gatunek]] wątpliwy). Przypuszczali wówczas, że może być to wyrośnięty ''[[Hypacrosaurus]]'', ponieważ on także ma wydłużone wyrostki na kręgach, tworzące coś w rodzaju żagla. | ||
| + | |||
| + | Po dokładniejszych badaniach w [[2012]] roku [[Albert Prieto-Márquez]] i in. utworzyli dla niego nowy [[rodzaj]] - magnapaulia. | ||
| + | |||
| + | ==Materiał kopalny== | ||
| + | [[Plik:Magnapaulia size.png|thumb|right|200px|A: [[holotyp]] LACM 17715 bazujący na ''[[Corythosaurus]] casuarius'' (osobnik AMNH 5240 i 5338); B: znany zakres wymiarów ''M. laticaudus''. Źródło: Prieto-Márquez i in., 2012.]] | ||
| + | Na podstawie ilości kości strzałkowych można uznać, że dysponujemy szczątkami 4-5 osobników magnapaulii. Są to: | ||
| + | |||
| + | [[Holotyp]] (LACM 17715) to lewa k. przedszczękowa i lewa szczękowa, lewa k. jarzmowa (policzkowa), częściowy kręg szczytowy (atlas), 3 częściowe i 2 prawie kompletne kręgi szyjne (od czaszkowych do środkowych), 1 prawie kompletny kręg ogonowy, 2 wyrostki postzygapofyzalne kręgów szyjnych, 2 prawie kompletne (najbliżej czaszkowe - ang. ''cranial-most'') kręgi grzbietowe, 2 łuki neuralne kręgów grzbietowych, 2 częściowe kręgi grzbietowe, 3 trzony kręgów grzbietowych, 1 fragment łuku neuralnego, 2 fragmenty kręgów grzbietowych (środkowych do ogonowych/tylnych), 2 łuki neuralne, 1 trzon kręgu grzbietowego, częściowa k. krzyżowa skostniona z 4 kręgami (3 łuki neuralne z wyrostkami neuralnymi i 1 trzon), 2 pary skostnionych trzonów krzyżowych, 1 kręg krzyżowy bez trzonu, 1 trzon kręgu, 1 wyrostek neuralny k. krzyżowego, 6 fragmentarycznych żeber krzyżowych, 2 łuki neuralne kręgów ogonowych, część prawego mostka, lewa k. krucza, prawa łopatka, prawa k. ramienna, lewa k. kulszowa, kompletna lewa k. udowa i fragmenty k. udowej, proksymalny koniec lewej k. piszczelowej i prawie kompletna lewa k. śródstopia III. | ||
| + | |||
| + | Materiał przypisany: | ||
| + | |||
| + | LACM 17698 (kręg szyjny), 17699 (ząb), 17700 (ząb), 17702 (fragmenty żeber szyjnych i grzbietowych, 1 proksymalny i 1 dystalny kręg ogonowy, trzon i łuk neuralny proksymalnego kręgu ogonowego i 8 fragmentów wyrostków neuralnych), 17703 (lewa k. kulszowa), 17704 (k. piszczelowa i fragment k. udowej), 17705 (artykulowana seria 11 proksymalnych kręgów ogonowych), 17706 (lewa k. piszczelowa), 17707 (częściowa prawa k. ramienna), 17708 (k. kulszowa), 17709 (kręg grzbietowy), 17710 (proksymalna część żebra grzbietowego), 17711 (lewa k. piszczelowa), 17712 (kręg grzbietowy i liczne odciski), 17713 (fragment k. zębowej), 17716 (prawa k. ramienna i fragment kolejnej k. ramiennej), 17717 (częściowa lewa k. strzałkowa), 20873 (artykulowana seria 21 kręgów ogonowych od proksymalnych do środkowych), 20874 (częściowa lewa k. zębowa, prawie kompletny kręg grzbietowy, 3 trzony kręgów, 12 fragmentów wyrostków neuralnych kręgów grzbietowych, 1 trzon kręgu ogonowego, prawie kompletna prawa k. biodrowa, proksymalna część i fragment trzonku lewej k. kulszowej, lewa k. łonowa, dystalne wyrostki lewej i prawej k. kulszowej), (20875 (dystalne wyrostki lewej i prawej k. kulszowej), 20876 (lewa k. piszczelowa), 20883 (wiele fragmentów kręgów), 20884 (fragmenty k. zębowej i łonowej) i 20885 (częściowa lewa k. strzałkowa). | ||
| + | |||
| + | ==Pokrewieństwo== | ||
| + | Wg [[Albert Prieto-Márquez|Prieto-Márquez]]a i in. ([[2012]]), jego najbliższym krewnym nie jest ''[[Lambeosaurus]]''. Okazuje się, że ''Magnapaulia'' jest [[takson siostrzany|taksonem siostrzanym]] względem ''[[Velafrons]]''. Oba [[takson]]y tworzą [[klad]] lambeozaurynów z południowego regionu Ameryki Północnej. Badania wykazały, że zarówno lambeozauryny z południa Ameryki Północnej (''Magnapaulia'' i ''[[Velafrons]]'') jak i z północy (''[[Corythosaurus]]'', ''[[Hypacrosaurus]]'' i ''[[Lambeosaurus]]'') miały wspólnego przodka zamieszkującego oba rejony kontynentu. | ||
| + | |||
| + | ==Etymologia== | ||
| + | Nazwa [[rodzaj]]owa ''Magnapaulia'' to zbitek dwóch słów: łac. ''magna'' (duży) i ''paulia'', co honoruje człowieka o nazwisku Paul Haaga za ogromne wsparcie dla badań naukowych i publicznych programów Muzeum Historii Naturalnej w Los Angeles i jego Instytutu Dinosaurów. | ||
| − | |||
==Spis gatunków== | ==Spis gatunków== | ||
{| class="wikitable" | {| class="wikitable" | ||
| Linia 56: | Linia 89: | ||
|- | |- | ||
! ''M. laticaudus'' | ! ''M. laticaudus'' | ||
| − | | {{Kpt|[[ | + | | {{Kpt|([[William Morris|Morris]], [[1981]]) Prieto-Márquez, Chiappe i Joshi}}, 2012 |
|- | |- | ||
| =''"[[Lambeosaurus]]" laticaudus'' | | =''"[[Lambeosaurus]]" laticaudus'' | ||
| − | | {{Kpt| | + | | {{Kpt|Morris}}, 1981 |
|} | |} | ||
| − | |||
| − | |||
==Bibliografia== | ==Bibliografia== | ||
<small> | <small> | ||
| − | Gates, Terry A.; Sampson, Scott D.; Delgado de Jesíşs, Carlos R.; Zanno, Lindsay E.; Eberth, David; Hernandez-Rivera, René; Aguillón Martínez, Martha C.; and Kirkland, James I. (2007). "Velafrons coahuilensis, a new lambeosaurine hadrosaurid (Dinosauria: Ornithopoda) from the Late Campanian Cerro del Pueblo Formation, Coahuila, Mexico". Journal of Vertebrate Paleontology 27 (4): 917–930 | + | Gates, Terry A.; Sampson, Scott D.; Delgado de Jesíşs, Carlos R.; Zanno, Lindsay E.; Eberth, David; Hernandez-Rivera, René; Aguillón Martínez, Martha C.; and Kirkland, James I. (2007). "Velafrons coahuilensis, a new lambeosaurine hadrosaurid (Dinosauria: Ornithopoda) from the Late Campanian Cerro del Pueblo Formation, Coahuila, Mexico". Journal of Vertebrate Paleontology 27 (4): 917–930 |
| + | |||
| + | Prieto-Márquez, Albert; Chiappe, Luis M. & Joshi, Shantanu H. (2012). The Lambeosaurine Dinosaur ''Magnapaulia laticaudus'' from the Late Cretaceous of Baja California, Northwestern Mexico. ''PLoS ONE'' '''7'''(6): e38207. | ||
| + | [http://www.plosone.org/article/info%3Adoi%2F10.1371%2Fjournal.pone.0038207 doi:10.1371/journal.pone.0038207] | ||
</small> | </small> | ||
Wersja z 09:41, 14 lip 2012
| Autor: | Korekta: |
| Marcin Szermański | Maciej Ziegler |
| Magnapaulia (magnapaulia) | |
|---|---|
| Długość: | 12,5 m (15-16,5 m?) |
| Masa: | 16-22 t |
| Miejsce występowania: | Meksyk
(Baja California Norte; formacja El Gallo) |
| Czas występowania | 73,6-69 Ma |
| Systematyka | Dinosauria |
| 400px
Ryc. 1. Rekonstrukcja magnapaulii. © Dmitry Bogdanov, 2008 [1] | |
| Mapa znalezisk: | |
|
Wczytywanie mapy…
| |
Wstęp
Magnapaulia to duży lambeozauryn z późnej kredy Meksyku. Żył na terenie tego kraju 73,6-69 milionów lat temu, na przełomie dwóch ostatnich pięter kredy - kampanu i mastrychtu. Jest jednym z największych znanych ornitopodów.
Taksonomia
Dinozaur ten został pierwotnie opisany przez Williama Morrisa w 1981 roku jako kolejny gatunek Lambeosaurus - "Lambeosaurus" laticaudus. Różnił się od pozostałych gatunków lambeozaura przede wszystkim ogromnymi rozmiarami.
W 2007 roku autorzy pracy opisującej Velafrons nazwali go "lambeozaurynem z Baja" i uznali za nomen dubium (gatunek wątpliwy). Przypuszczali wówczas, że może być to wyrośnięty Hypacrosaurus, ponieważ on także ma wydłużone wyrostki na kręgach, tworzące coś w rodzaju żagla.
Po dokładniejszych badaniach w 2012 roku Albert Prieto-Márquez i in. utworzyli dla niego nowy rodzaj - magnapaulia.
Materiał kopalny
Na podstawie ilości kości strzałkowych można uznać, że dysponujemy szczątkami 4-5 osobników magnapaulii. Są to:
Holotyp (LACM 17715) to lewa k. przedszczękowa i lewa szczękowa, lewa k. jarzmowa (policzkowa), częściowy kręg szczytowy (atlas), 3 częściowe i 2 prawie kompletne kręgi szyjne (od czaszkowych do środkowych), 1 prawie kompletny kręg ogonowy, 2 wyrostki postzygapofyzalne kręgów szyjnych, 2 prawie kompletne (najbliżej czaszkowe - ang. cranial-most) kręgi grzbietowe, 2 łuki neuralne kręgów grzbietowych, 2 częściowe kręgi grzbietowe, 3 trzony kręgów grzbietowych, 1 fragment łuku neuralnego, 2 fragmenty kręgów grzbietowych (środkowych do ogonowych/tylnych), 2 łuki neuralne, 1 trzon kręgu grzbietowego, częściowa k. krzyżowa skostniona z 4 kręgami (3 łuki neuralne z wyrostkami neuralnymi i 1 trzon), 2 pary skostnionych trzonów krzyżowych, 1 kręg krzyżowy bez trzonu, 1 trzon kręgu, 1 wyrostek neuralny k. krzyżowego, 6 fragmentarycznych żeber krzyżowych, 2 łuki neuralne kręgów ogonowych, część prawego mostka, lewa k. krucza, prawa łopatka, prawa k. ramienna, lewa k. kulszowa, kompletna lewa k. udowa i fragmenty k. udowej, proksymalny koniec lewej k. piszczelowej i prawie kompletna lewa k. śródstopia III.
Materiał przypisany:
LACM 17698 (kręg szyjny), 17699 (ząb), 17700 (ząb), 17702 (fragmenty żeber szyjnych i grzbietowych, 1 proksymalny i 1 dystalny kręg ogonowy, trzon i łuk neuralny proksymalnego kręgu ogonowego i 8 fragmentów wyrostków neuralnych), 17703 (lewa k. kulszowa), 17704 (k. piszczelowa i fragment k. udowej), 17705 (artykulowana seria 11 proksymalnych kręgów ogonowych), 17706 (lewa k. piszczelowa), 17707 (częściowa prawa k. ramienna), 17708 (k. kulszowa), 17709 (kręg grzbietowy), 17710 (proksymalna część żebra grzbietowego), 17711 (lewa k. piszczelowa), 17712 (kręg grzbietowy i liczne odciski), 17713 (fragment k. zębowej), 17716 (prawa k. ramienna i fragment kolejnej k. ramiennej), 17717 (częściowa lewa k. strzałkowa), 20873 (artykulowana seria 21 kręgów ogonowych od proksymalnych do środkowych), 20874 (częściowa lewa k. zębowa, prawie kompletny kręg grzbietowy, 3 trzony kręgów, 12 fragmentów wyrostków neuralnych kręgów grzbietowych, 1 trzon kręgu ogonowego, prawie kompletna prawa k. biodrowa, proksymalna część i fragment trzonku lewej k. kulszowej, lewa k. łonowa, dystalne wyrostki lewej i prawej k. kulszowej), (20875 (dystalne wyrostki lewej i prawej k. kulszowej), 20876 (lewa k. piszczelowa), 20883 (wiele fragmentów kręgów), 20884 (fragmenty k. zębowej i łonowej) i 20885 (częściowa lewa k. strzałkowa).
Pokrewieństwo
Wg Prieto-Márqueza i in. (2012), jego najbliższym krewnym nie jest Lambeosaurus. Okazuje się, że Magnapaulia jest taksonem siostrzanym względem Velafrons. Oba taksony tworzą klad lambeozaurynów z południowego regionu Ameryki Północnej. Badania wykazały, że zarówno lambeozauryny z południa Ameryki Północnej (Magnapaulia i Velafrons) jak i z północy (Corythosaurus, Hypacrosaurus i Lambeosaurus) miały wspólnego przodka zamieszkującego oba rejony kontynentu.
Etymologia
Nazwa rodzajowa Magnapaulia to zbitek dwóch słów: łac. magna (duży) i paulia, co honoruje człowieka o nazwisku Paul Haaga za ogromne wsparcie dla badań naukowych i publicznych programów Muzeum Historii Naturalnej w Los Angeles i jego Instytutu Dinosaurów.
Spis gatunków
| Magnapaulia | Prieto-Márquez, Chiappe i Joshi, 2012 |
|---|---|
| M. laticaudus | (Morris, 1981) Prieto-Márquez, Chiappe i Joshi, 2012 |
| ="Lambeosaurus" laticaudus | Morris, 1981 |
Bibliografia
Gates, Terry A.; Sampson, Scott D.; Delgado de Jesíşs, Carlos R.; Zanno, Lindsay E.; Eberth, David; Hernandez-Rivera, René; Aguillón Martínez, Martha C.; and Kirkland, James I. (2007). "Velafrons coahuilensis, a new lambeosaurine hadrosaurid (Dinosauria: Ornithopoda) from the Late Campanian Cerro del Pueblo Formation, Coahuila, Mexico". Journal of Vertebrate Paleontology 27 (4): 917–930
Prieto-Márquez, Albert; Chiappe, Luis M. & Joshi, Shantanu H. (2012). The Lambeosaurine Dinosaur Magnapaulia laticaudus from the Late Cretaceous of Baja California, Northwestern Mexico. PLoS ONE 7(6): e38207. doi:10.1371/journal.pone.0038207
