Hypselospinus: Różnice pomiędzy wersjami
(poprawki) |
m |
||
| Linia 5: | Linia 5: | ||
|- | |- | ||
| [[Marcin Szermański]] | | [[Marcin Szermański]] | ||
| − | | [[Maciej Ziegler]] | + | | [[Łukasz Czepiński]]<br>[[Maciej Ziegler]] |
|} | |} | ||
</small> | </small> | ||
| Linia 45: | Linia 45: | ||
|- | |- | ||
| colspan=2 |[[Plik:Hypselospinus.jpg|400px|]] | | colspan=2 |[[Plik:Hypselospinus.jpg|400px|]] | ||
| − | <small>Rekonstrukcja przyżyciowa hipselospina. | + | <small>Rekonstrukcja przyżyciowa hipselospina. <br>{{c}} 2011, Nobu Tamura. [http://paleoexhibit.blogspot.com/2011/07/ornithopods-of-british-isles-part-i.html]</small> |
| + | |- | ||
| + | ! colspan=2 | Mapa znalezisk: | ||
| + | |- | ||
| + | | colspan=2 | | ||
| + | <display_points type="terrain" zoom=4> | ||
| + | Shornden, Hastings, United Kingdom|Shornden, [[Formacja Wadhurst Clay]]|<small>''[[Hypselospinus]] fittoni'' - '''NHMUK R1635''' </small> | ||
| + | </display_points> | ||
|} | |} | ||
==Wstęp== | ==Wstęp== | ||
| − | ''Hypselospinus'' to [[rodzaj]] wczesnokredowego przedstawiciela [[klad]]u [[Iguanodontia]] z terenów dzisiejszej Wielkiej Brytanii. Żył na tych terenach | + | ''Hypselospinus'' to [[rodzaj]] [[wczesna kreda|wczesnokredowego]] przedstawiciela [[klad]]u [[Iguanodontia]] z terenów dzisiejszej [[Wielka Brytania|Wielkiej Brytanii]]. Żył na tych terenach około 140,2-136,4 milionów lat temu ([[walanżyn]]). Przez wiele lat traktowany był jako kolejny [[gatunek]] iguanodonta. Wg [[David Norman|Normana]] ([[2010]]) należy do grupy [[Styracosterna]], natomiast [[Gregory Paul|Paul]] ([[2008]]) – u niego określany jeszcze jako ''Iguanodon fittoni'' – uznaje za niemożliwego do szczegółowej klasyfikacji (''[[incertae sedis]]''). |
==Lokalizacja== | ==Lokalizacja== | ||
| − | Kamieniołom we wsi Shornden, niedaleko Hastings (hrabstwo East Sussex – w tej samej lokalizacji odnaleziono [[holotyp]] ''[[Barilium]] dawsoni''). Zbocza tego kamieniołomu należą do | + | Kamieniołom we wsi Shornden, niedaleko Hastings (hrabstwo East Sussex – w tej samej lokalizacji odnaleziono [[holotyp]] ''[[Barilium]] dawsoni'' oraz materiał przypisany do ''[[Huxleysaurus]] hollingtoniensis''). Zbocza tego kamieniołomu należą do [[formacja|formacji]] [[formacja Wadhurst Clay|Wadhurst Clay]] (podgrupa Hastings). |
| − | |||
| − | |||
==Materiał kopalny== | ==Materiał kopalny== | ||
[[Holotyp]] NHMUK R1635 to: lewa kość biodrowa, tylna część kości krzyżowej, trzon przedniego kręgu ogonowego i (bardziej wątpliwy) proksymalny fragment kości kulszowej, noszący ślady działania erozyjnego wody (''water-worn''). | [[Holotyp]] NHMUK R1635 to: lewa kość biodrowa, tylna część kości krzyżowej, trzon przedniego kręgu ogonowego i (bardziej wątpliwy) proksymalny fragment kości kulszowej, noszący ślady działania erozyjnego wody (''water-worn''). | ||
| − | + | Nie są to jedyne skamieniałości należące do ''Hypselospinus'' – Norman (2010) donosi także o jeszcze innym materiale przypisanym, którego opisze "kiedy indziej". Nie jest pewne, ile z tego materiału rzeczywiście pochodzi od tego taksonu. | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
==Budowa== | ==Budowa== | ||
| Linia 69: | Linia 70: | ||
==Historia taksonomii== | ==Historia taksonomii== | ||
| − | ''H. fittoni'' znany był wcześniej pod nazwą '' | + | ''H. fittoni'' znany był wcześniej pod nazwą ''Iguanodon fittoni'' ([[Richard Lydekker|Lydekker]], [[1889]]). W tej samej pracy Lydekker opisał inny gatunek iguanodonta – ''Iguanodon hollingtoniensis''. Przez pewien czas wydawało się, że te dwa dinozaury należały do jednego gatunku (Norman i [[David Weishampel|Weishampel]], [[1990]]; Norman, [[2004]]) i, ponieważ ''I. fittoni'' był opisany (o zaledwie jedną stronę) przed ''I. hollingtoniensis'', to on miał pierwszeństwo (był nazwą ważną). Jak się jednak okazało po ponad 120 latach, ''I. fittoni'' reprezentuje nowy rodzaj iguanodonta. Nową nazwę "ukuł" formalnie Norman w 2010 roku, zachowując epitet gatunkowy ''fittoni''. |
| − | W tym samym roku (lecz nieco później) [[Carpenter]] i [[Ishiba]] niezależnie od | + | W tym samym roku (lecz nieco później) [[Kenneth Carpenter|Carpenter]] i [[Ishiba]], niezależnie od Normana, również utworzyli dla ''I. fittoni'' nową nazwę rodzajową – ''Wadhurstia'' (nazwa odnosi się do nazwy formacji). Jest ona młodszym [[synonim]]em ''Hypselospinus'', gdyż opiera się na tym samym holotypie (określonym przez nich BMNH R 1635a-d; dodatkowo zaliczają do niego możliwe zęby). |
| + | |||
| + | W 2012 roku Paul stwierdził, że wskutek braku zachodzącego materiału, Norman mógł stworzyć chimerę międzytaksonową i powołał osobną nazwę rodzajową dla materiału przypisanego do ''Hypselospinus fittoni'' (wcześniej holotypu ''Iguanodon hollingtoniensis'') - ''[[Huxleysaurus]] hollingtoniensis''. | ||
==Etymologia== | ==Etymologia== | ||
| − | Nazwa | + | Nazwa rodzajowa ''Hypselospinus'' znaczy "wysoki/długi kolec" (gr. ''hypselos'' + łac. ''spina'') i odnosi się do wydłużonych wyrostków obecnych u kręgów zarówno grzbietowych, jak i krzyżowych oraz ogonowych. |
==Spis gatunków== | ==Spis gatunków== | ||
{| class="wikitable" | {| class="wikitable" | ||
! ''Hypselospinus'' | ! ''Hypselospinus'' | ||
| − | | [[Norman]], [[2010]] | + | | {{Kpt|[[David Norman|Norman]]}}, [[2010]] |
|- | |- | ||
| = ''Wadhurstia'' | | = ''Wadhurstia'' | ||
| − | | [[Carpenter]] i [[Ishida]], | + | | {{Kpt|[[Kenneth Carpenter|Carpenter]]}} i {{Kpt|[[Ishida]]}}, 2010 |
|- | |- | ||
! ''H. fittoni'' | ! ''H. fittoni'' | ||
| − | | ([[Lydekker]], [[1889]]) | + | | ({{Kpt|[[Richard Lydekker|Lydekker]]}}, [[1889]]) {{Kpt|Norman}}, 2010 |
|- | |- | ||
| = ''[[Iguanodon]] fittoni'' | | = ''[[Iguanodon]] fittoni'' | ||
| − | | | + | | {{Kpt|Lydekker}}, 1889 |
| − | | | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
|- | |- | ||
| = ''Wadhurstia fittoni'' | | = ''Wadhurstia fittoni'' | ||
| − | | ( | + | | ({{Kpt|Lydekker}}, 1889) {{Kpt|Carpenter}} i {{Kpt|Ishida}}, 2010 |
|} | |} | ||
| Linia 108: | Linia 104: | ||
Norman, D.B. (2010) "A taxonomy of iguanodontian (Dinosauria: Ornithopoda) from the lower Wealden Group (Cretaceous: Valanginian) of southern England". Zootaxa 2489: 47–66 | Norman, D.B. (2010) "A taxonomy of iguanodontian (Dinosauria: Ornithopoda) from the lower Wealden Group (Cretaceous: Valanginian) of southern England". Zootaxa 2489: 47–66 | ||
| − | Paul, G.S. (2008) "A revised taxonomy of the iguanodont dinosaur genera and species". Cretaceous Research 29 (2): 192–216. doi:10.1016/j.cretres.2007.04.009</small> | + | Paul, G.S. (2008) "A revised taxonomy of the iguanodont dinosaur genera and species". Cretaceous Research 29 (2): 192–216. doi:10.1016/j.cretres.2007.04.009 |
| + | |||
| + | Paul, G.S. (2012) "Notes on the rising diversity of iguanodont taxa, and iguanodonts named after Darwin, Huxley and evolutionary science". Actas de V Jornadas Internacionales sobre Paleontologia de Dinosaurios y su Entorno, Salas de los Infantes, Burgos. Colectivo de Arqueologico-Paleontologico de Salas de los Infantes (Burgos). pp. 121–131.</small> | ||
[[Kategoria:Dinosauria]] | [[Kategoria:Dinosauria]] | ||
Wersja z 15:52, 5 paź 2013
| Autor: | Korekta: |
| Marcin Szermański | Łukasz Czepiński Maciej Ziegler |
| Hypselospinus (hipselospin) | |
|---|---|
| Długość: | ok. 6 m |
| Masa: | ? t |
| Miejsce występowania: | Wielka Brytania – hrabstwo East Sussex
(formacja Wadhurst Clay - podgrupa Hastings) |
| Czas występowania | 140,2-136,4 Ma |
| Systematyka | Dinosauria |
| Plik:Hypselospinus.jpg
Rekonstrukcja przyżyciowa hipselospina. | |
| Mapa znalezisk: | |
|
Wczytywanie mapy…
| |
Wstęp
Hypselospinus to rodzaj wczesnokredowego przedstawiciela kladu Iguanodontia z terenów dzisiejszej Wielkiej Brytanii. Żył na tych terenach około 140,2-136,4 milionów lat temu (walanżyn). Przez wiele lat traktowany był jako kolejny gatunek iguanodonta. Wg Normana (2010) należy do grupy Styracosterna, natomiast Paul (2008) – u niego określany jeszcze jako Iguanodon fittoni – uznaje za niemożliwego do szczegółowej klasyfikacji (incertae sedis).
Lokalizacja
Kamieniołom we wsi Shornden, niedaleko Hastings (hrabstwo East Sussex – w tej samej lokalizacji odnaleziono holotyp Barilium dawsoni oraz materiał przypisany do Huxleysaurus hollingtoniensis). Zbocza tego kamieniołomu należą do formacji Wadhurst Clay (podgrupa Hastings).
Materiał kopalny
Holotyp NHMUK R1635 to: lewa kość biodrowa, tylna część kości krzyżowej, trzon przedniego kręgu ogonowego i (bardziej wątpliwy) proksymalny fragment kości kulszowej, noszący ślady działania erozyjnego wody (water-worn).
Nie są to jedyne skamieniałości należące do Hypselospinus – Norman (2010) donosi także o jeszcze innym materiale przypisanym, którego opisze "kiedy indziej". Nie jest pewne, ile z tego materiału rzeczywiście pochodzi od tego taksonu.
Budowa
Wg Normana hipselospin jest masywnym, średniej wielkości przedstawicielem iguanodontów. Miał wydłużone wyrostki kolczyste na kręgach.
Historia taksonomii
H. fittoni znany był wcześniej pod nazwą Iguanodon fittoni (Lydekker, 1889). W tej samej pracy Lydekker opisał inny gatunek iguanodonta – Iguanodon hollingtoniensis. Przez pewien czas wydawało się, że te dwa dinozaury należały do jednego gatunku (Norman i Weishampel, 1990; Norman, 2004) i, ponieważ I. fittoni był opisany (o zaledwie jedną stronę) przed I. hollingtoniensis, to on miał pierwszeństwo (był nazwą ważną). Jak się jednak okazało po ponad 120 latach, I. fittoni reprezentuje nowy rodzaj iguanodonta. Nową nazwę "ukuł" formalnie Norman w 2010 roku, zachowując epitet gatunkowy fittoni.
W tym samym roku (lecz nieco później) Carpenter i Ishiba, niezależnie od Normana, również utworzyli dla I. fittoni nową nazwę rodzajową – Wadhurstia (nazwa odnosi się do nazwy formacji). Jest ona młodszym synonimem Hypselospinus, gdyż opiera się na tym samym holotypie (określonym przez nich BMNH R 1635a-d; dodatkowo zaliczają do niego możliwe zęby).
W 2012 roku Paul stwierdził, że wskutek braku zachodzącego materiału, Norman mógł stworzyć chimerę międzytaksonową i powołał osobną nazwę rodzajową dla materiału przypisanego do Hypselospinus fittoni (wcześniej holotypu Iguanodon hollingtoniensis) - Huxleysaurus hollingtoniensis.
Etymologia
Nazwa rodzajowa Hypselospinus znaczy "wysoki/długi kolec" (gr. hypselos + łac. spina) i odnosi się do wydłużonych wyrostków obecnych u kręgów zarówno grzbietowych, jak i krzyżowych oraz ogonowych.
Spis gatunków
| Hypselospinus | Norman, 2010 |
|---|---|
| = Wadhurstia | Carpenter i Ishida, 2010 |
| H. fittoni | (Lydekker, 1889) Norman, 2010 |
| = Iguanodon fittoni | Lydekker, 1889 |
| = Wadhurstia fittoni | (Lydekker, 1889) Carpenter i Ishida, 2010 |
Bibliografia
Carpenter, K. and Ishida, Y. (2010) "Early and "Middle" Cretaceous Iguanodonts in Time and Space". Journal of Iberian Geology 36 (2): 145-164.doi:10.5209/rev_JIGE.2010.v36.n2.3
Norman, D.B. (2004) Basal Iguanodontia. [w]: David B. Weishampel, Peter Dodson, Halszka Osmólska (red.): "The Dinosauria". Wyd. drugie. Berkeley: University of California Press
Norman, D.B. (2010) "A taxonomy of iguanodontian (Dinosauria: Ornithopoda) from the lower Wealden Group (Cretaceous: Valanginian) of southern England". Zootaxa 2489: 47–66
Paul, G.S. (2008) "A revised taxonomy of the iguanodont dinosaur genera and species". Cretaceous Research 29 (2): 192–216. doi:10.1016/j.cretres.2007.04.009
Paul, G.S. (2012) "Notes on the rising diversity of iguanodont taxa, and iguanodonts named after Darwin, Huxley and evolutionary science". Actas de V Jornadas Internacionales sobre Paleontologia de Dinosaurios y su Entorno, Salas de los Infantes, Burgos. Colectivo de Arqueologico-Paleontologico de Salas de los Infantes (Burgos). pp. 121–131.
