Stegoceras

Hasło do poprawy - rozbudowa

Autor:	Korekta:
Maciej Ziegler "Riloy"

---

Stegoceras (stegoceras)
Długość:	ok. 2,4 m
Masa:	ok. 78 kg
Miejsce występowania:	Kanada - Alberta (formacja Oldman i formacja Dinosaur Park) USA - Nowy Meksyk (formacja Fruitland - ogniwa: Fossil Forest i Hunter Wash)
Czas występowania	78-74 Ma późna kreda (środkowy - późny kampan)
Systematyka	Dinosauria Ornithischia Genasauria Cerapoda Marginocephalia Pachycephalosauria Pachycephalosauridae
Rekonstrukcja przyżyciowa Stegoceras. [1]

Wstęp

Stegoceras był dinozaurem grubogłowym z kopulastą czaszką o grubości około 7,6 cm. Czaszki samców były prawdopodobnie masywniejsze od czaszek samic, natomiast jednakowo u obu płci czaszki te ulegały pogrubieniu wraz z osiąganym wiekiem. Stegoceras jest bardzo dobrze poznanym pachecefalozaurem - odnaleziono niemal 80 osobników.

Zachowanie

Samce mogły przepychać się wzajemnie w walce o pożywienie lub samicę, ale kwestionuje się, że zderzały się przy tym głowami. Niektórzy uważają, że gruba czaszka stegocerasa była zbyt porowata, aby wytrzymać silne uderzenia.

Dinozaury te być może żyły w niewielkich stadach i prawdopodobnie pasły się razem nisko rosnącymi roślinami, na przykład nad brzegami rzek lub w lasach. W sytuacji zagrożenia, podobnie jak dzisiejsze zwierzęta, zapewne rozpraszały się i uciekały.

Zakrzywione zęby stegocerasa o ząbkowanych krawędziach były przystosowane do gryzienia liści i owoców.

Taksonomia

Historia taksonomii stegocerasa jest dość zawiła. Od dłuższego czasu za ważny uznaje się jedynie kanadyjski gatunek S. validum (co znaczy właśnie "ważny") a w 2011 opisano S. novomexicanum. Ten drugi znany jest - co jest normą wśród pachycefalozaurów - jedynie z niekompletnych czaszek, pochodzących sprzed 75-74 Ma. Początkowo uznawano, że S. novomexicanum osiągał mniejsze rozmiary, jednak ostatnie badania (Williamson & Brusatte, 2016) wykazują, że szczątki wchodzące w skład tego gatunku należą do młodocianych osobników. Możliwe, że nie jest to ważny takson, a szczątki przypisywane do S. novomexicanum należą do młodych Stegoceras validum lub Sphaerotholus goodwini.

Etymologia

Stegoceras znaczy "zadaszony róg"; w czasie nadawania mu nazwy omyłkowo uznano go za rogatego dinozaura. Epitet gatunkowy validum gatunku typowego znaczy "ważny", natomiast drugi człon nazwy drugiego gatunku (novomexicanum) pochodzi od Nowego Meksyku.

Spis gatunków

Stegoceras	Lambe, 1902
= Ornatotholus	Galton i Sues, 1983
S. validum	(Lambe, 1902); emend. Sues i Galton, 1987
= Ornatotholus browni	(Wall i Galton, 1979) Galton i Sues, 1983
S. breve	Lambe, 1918	= Prenocephale brevis
"S." bexelli	Bohlin, 1953	nomen dubium
S. novomexicanum	Jasinski i Sullivan, 2011	?nomen dubium; ?= Stegoceras validum; ?= Sphaerotholus goodwini
S. edmontonense	Brown i Schlaikjer, 1943	= Prenocephale edmontonensis
S. lambei	Sternberg, 1945	= Colepiocephale lambei
S. sternbergi	Sternberg, 1945	= Hanssuesia sternbergi

Wybrana bibliografia

Jasinski, S.E. & Sullivan, R.M. (2011) "Re-evaluation of pachycephalosaurids from the Fruitland-Kirtland transition (Kirtlandian, late Campanian), San Juan Basin, New Mexico, with a description of a new species of Stegoceras and a reassessment of Texacephale langstoni" New Mexico Museum of Natural History and Science Bulletin, 53, 202-215.

Schott, R.K., Evans, D.C., Goodwin, M.B., Horner, J.R., Brown, C.M. & Longrich, N.R. (2011) "Cranial Ontogeny in Stegoceras validum (Dinosauria: Pachycephalosauria): A Quantitative Model of Pachycephalosaur Dome Growth and Variation" PLoS ONE 6 (6): e21092. doi:10.1371/journal.pone.0021092.

Sullivan, R.M. (2006). "A taxonomic review of the Pachycephalosauridae (Dinosauria: Ornithischia)." New Mexico Museum of Natural History and Science Bulletin, 35: 347-365.

Williamson, T.E., & Brusatte, S.L. (2016). Pachycephalosaurs (Dinosauria: Ornithischia) from the Upper Cretaceous (upper Campanian) of New Mexico: A reassessment of Stegoceras novomexicanum" Cretaceous Research 62: 29–43 doi:10.1016/j.cretres.2016.01.012