Haplocheirus: Różnice pomiędzy wersjami
(nowy, zaraz rys.) |
|||
| Linia 3: | Linia 3: | ||
| Autor: | | Autor: | ||
|- | |- | ||
| − | | [[Maciej Ziegler]] | + | | [[Maciej Ziegler]], [[Marcin Szermański]] |
| − | [[Marcin Szermański]] | ||
|} | |} | ||
</small> | </small> | ||
| Linia 20: | Linia 19: | ||
| [[Chiny]] - Sinkiang | | [[Chiny]] - Sinkiang | ||
| − | [[formacja Shishugou]] | + | <small>[[formacja Shishugou]]</small> |
|- | |- | ||
! '''[[Czas|Czas występowania]]''' | ! '''[[Czas|Czas występowania]]''' | ||
| − | | | + | | 161-158 Ma |
| − | późna [[jura]] ([[ | + | <small>późna [[jura]] ([[oksford]])</small> |
|- | |- | ||
! '''Systematyka''' | ! '''Systematyka''' | ||
| Linia 41: | Linia 40: | ||
|- | |- | ||
| − | | colspan=2 |[[Plik: | + | | colspan=2 |[[Plik:Haplocheirus2.jpg|400px]] |
| − | <small> | + | <small>Od góry: a - holotyp ''Haplocheirus'', b - szkic, c - czaszka, d - szkic szaszki, |
| + | |||
| + | e-h - rekonstrukcje dłoni alwarezzauroidów (g - ''Haplocheirus'' i h - ''[[Shuvuuia]]'') i innych | ||
| + | |||
| + | teropodów (e - ''[[Allosaurus]]'', f - ''[[Deinonychus]]''), reprezentujących budowę plezjomorficzną. | ||
| + | |||
| + | Kości śródręcza oznaczono szarym kolorem. Skala: c - 4 cm, e-h - 0,5 cm. [http://www.nsf.gov/news/news_images.jsp?cntn_id=116291&org=NSF]</small> | ||
|} | |} | ||
| Linia 56: | Linia 61: | ||
W skład holotypu wchodzą: czaszka (212,8 mm), żuchwa, 10 kręgów szyjnych, żebra szyjne, 14 kręgów grzbietowych, żebra, 18 rzędów gastralii (żeber brzusznych), kość krzyżowa, 14 proksymalnych i 10 środkowych kręgów ogonowych, 6 dystalnych kręgów ogonowych, szewrony, łopatka, kości: krucza, ramienne (104,3 mm), promieniowe (86 mm), łokciowe (90,1 mm), księżycowa nadgarstka, śródręcza I (22,6 mm), paliczek I-1, pazur I, śródręcza II (57 mm), paliczek II-1, paliczek II-2, pazur II, śródręcza III (26,2 mm), paliczek III-1, paliczek III_2, paliczek III-3, pazur III, niekompletne kości biodrowe, łonowe, kulszowe, udowe (214,3 mm), piszczelowa (269,3 mm), strzałkowa, skokowa, dystalna część kości stępu IV, paliczek II-1, paliczek II-2, pazur II, śródstopia III (144,6 mm), częściowy paliczek III-1, paliczek III-2, paliczek III-3, pazur III, śródstopia IV (134,5 mm), paliczek IV-1, paliczek IV-2, paliczek IV-3, paliczek IV-4, pazur IV, śródstopia V (44,6 mm). | W skład holotypu wchodzą: czaszka (212,8 mm), żuchwa, 10 kręgów szyjnych, żebra szyjne, 14 kręgów grzbietowych, żebra, 18 rzędów gastralii (żeber brzusznych), kość krzyżowa, 14 proksymalnych i 10 środkowych kręgów ogonowych, 6 dystalnych kręgów ogonowych, szewrony, łopatka, kości: krucza, ramienne (104,3 mm), promieniowe (86 mm), łokciowe (90,1 mm), księżycowa nadgarstka, śródręcza I (22,6 mm), paliczek I-1, pazur I, śródręcza II (57 mm), paliczek II-1, paliczek II-2, pazur II, śródręcza III (26,2 mm), paliczek III-1, paliczek III_2, paliczek III-3, pazur III, niekompletne kości biodrowe, łonowe, kulszowe, udowe (214,3 mm), piszczelowa (269,3 mm), strzałkowa, skokowa, dystalna część kości stępu IV, paliczek II-1, paliczek II-2, pazur II, śródstopia III (144,6 mm), częściowy paliczek III-1, paliczek III-2, paliczek III-3, pazur III, śródstopia IV (134,5 mm), paliczek IV-1, paliczek IV-2, paliczek IV-3, paliczek IV-4, pazur IV, śródstopia V (44,6 mm). | ||
| − | + | ==Budowa== | |
| − | + | ''Haplocheirus'' to dość duży rodzaj [[alwarezzauroid]]a (albo [[ornitomimozaur]]a) z charakterystycznie zbudowaną czaszką. [[Autapomorfia|Autapomorfie]] (za Choiniere i in., 2010) to: dodatkowe okno w żuchwie położone przedniodorsalnie od okna żuchwowego obecnego u większości teropodów i oddzielonym od niego przednim wyrostkiem kości zębowej oraz III (raczej II - zob. "[[Tetanurae#Redukcja_liczby_palc.C3.B3w_u_tetanur.C3.B3w|Redukcja liczby palców u tetanurów]]" w artykule o nich) kością śródręcza dwa razy krótszą od II (=I). Od (innych?) alwarezzauroidów, prócz cech plezjomorficznych, odróżniały go: heterodontyzm dolnej szczęki - czwarty ząb był powiększony, grzbietowo wypukła krawędź zębodołowa na przedzie żuchwy oraz tylne ząbkowanie zębów wyrastających z kości szczękowej i żuchwy. | |
| − | |||
| − | ''Haplocheirus'' to dość duży rodzaj [[alwarezzauroid]]a (albo [[ornitomimozaur]]a) z charakterystycznie zbudowaną czaszką. [[Autapomorfia|Autapomorfie]] (za Choiniere i in., 2010) to: dodatkowe okno w żuchwie położone przedniodorsalnie od okna żuchwowego obecnego u większości teropodów i oddzielonym od niego przednim wyrostkiem kości zębowej oraz III (raczej II - zob. "[[ | ||
Zęby z przodu szczęk były większe niż te w tylnej części. Ogólnymi proporcjami haplocheir przypominał inne bazalne celurozaury. Zob. też artykuł o [[alwarezzauroid]]ach. | Zęby z przodu szczęk były większe niż te w tylnej części. Ogólnymi proporcjami haplocheir przypominał inne bazalne celurozaury. Zob. też artykuł o [[alwarezzauroid]]ach. | ||
| Linia 71: | Linia 74: | ||
| Choiniere, Xu, Clark, Forster, Guo i Han, 2010 | | Choiniere, Xu, Clark, Forster, Guo i Han, 2010 | ||
|} | |} | ||
| + | |||
| + | <gallery> | ||
| + | Image:Haplocheirus.jpg|Autor: Portia Sloan [http://www.nsf.gov/news/news_images.jsp?cntn_id=116291&org=NSF]. | ||
| + | </gallery> | ||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
Wersja z 16:48, 10 lis 2011
| Autor: |
| Maciej Ziegler, Marcin Szermański |
| Haplocheirus (haplocheir) | |
|---|---|
| Długość: | 1,9-2,3 m |
| Masa: | ok. 10,6 (4,8-58) kg |
| Miejsce występowania: | Chiny - Sinkiang |
| Czas występowania | 161-158 Ma |
| Systematyka | Dinosauria |
| 400px
Od góry: a - holotyp Haplocheirus, b - szkic, c - czaszka, d - szkic szaszki, e-h - rekonstrukcje dłoni alwarezzauroidów (g - Haplocheirus i h - Shuvuuia) i innych teropodów (e - Allosaurus, f - Deinonychus), reprezentujących budowę plezjomorficzną. Kości śródręcza oznaczono szarym kolorem. Skala: c - 4 cm, e-h - 0,5 cm. [2] | |
Wstęp
Haplocheirus to rodzaj celurozaura, prawdopodobnie bazalnego alwarezzauroia, z początku późnej jury Azji. Jest bardzo istotny dla zbadania relacji między celurozaurami (zob. artykuł o alwarezzauroidach i artykuł o celurozaurach).
Etymologia
Nazwa Haplocheirus to zlatynizowana wersja greckiego haplocheir, znaczącego tyle, co "prosta ręka", co odnosi się do niewyspecjalizowanej budowy dłoni w porównaniu do bardziej zaawansowanych alwarezzauroidów. Epitet gatunkowy - sollers (z łac. "zręczny") - nadano, gdyż prawdopodobnie takson ten potrafił poruszać palcami w sposób niemożliwy dla alwarezzaurydów.
Materiał kopalny
Holotyp (IVPP V15988) to niemal kompletny szkielet, w którym brakuje jedynie dalszych kręgów ogonowych i grzbietowych części kości biodrowych. Należał do starszego młodocianego (subadult) lub młodego dorosłego osobnika.
W skład holotypu wchodzą: czaszka (212,8 mm), żuchwa, 10 kręgów szyjnych, żebra szyjne, 14 kręgów grzbietowych, żebra, 18 rzędów gastralii (żeber brzusznych), kość krzyżowa, 14 proksymalnych i 10 środkowych kręgów ogonowych, 6 dystalnych kręgów ogonowych, szewrony, łopatka, kości: krucza, ramienne (104,3 mm), promieniowe (86 mm), łokciowe (90,1 mm), księżycowa nadgarstka, śródręcza I (22,6 mm), paliczek I-1, pazur I, śródręcza II (57 mm), paliczek II-1, paliczek II-2, pazur II, śródręcza III (26,2 mm), paliczek III-1, paliczek III_2, paliczek III-3, pazur III, niekompletne kości biodrowe, łonowe, kulszowe, udowe (214,3 mm), piszczelowa (269,3 mm), strzałkowa, skokowa, dystalna część kości stępu IV, paliczek II-1, paliczek II-2, pazur II, śródstopia III (144,6 mm), częściowy paliczek III-1, paliczek III-2, paliczek III-3, pazur III, śródstopia IV (134,5 mm), paliczek IV-1, paliczek IV-2, paliczek IV-3, paliczek IV-4, pazur IV, śródstopia V (44,6 mm).
Budowa
Haplocheirus to dość duży rodzaj alwarezzauroida (albo ornitomimozaura) z charakterystycznie zbudowaną czaszką. Autapomorfie (za Choiniere i in., 2010) to: dodatkowe okno w żuchwie położone przedniodorsalnie od okna żuchwowego obecnego u większości teropodów i oddzielonym od niego przednim wyrostkiem kości zębowej oraz III (raczej II - zob. "Redukcja liczby palców u tetanurów" w artykule o nich) kością śródręcza dwa razy krótszą od II (=I). Od (innych?) alwarezzauroidów, prócz cech plezjomorficznych, odróżniały go: heterodontyzm dolnej szczęki - czwarty ząb był powiększony, grzbietowo wypukła krawędź zębodołowa na przedzie żuchwy oraz tylne ząbkowanie zębów wyrastających z kości szczękowej i żuchwy.
Zęby z przodu szczęk były większe niż te w tylnej części. Ogólnymi proporcjami haplocheir przypominał inne bazalne celurozaury. Zob. też artykuł o alwarezzauroidach.
Spis gatunków
| Haplocheirus | Choiniere, Xu, Clark, Forster, Guo i Han, 2010 |
|---|---|
| H. sollers | Choiniere, Xu, Clark, Forster, Guo i Han, 2010 |
Autor: Portia Sloan [1].
Bibliografia
Choiniere, J. N., Xu, X., Clark, J. M., Forster, C. A., Guo, Y. & Han, F. (2010) "A Basal Alvarezsauroid Theropod from the Early Late Jurassic of Xinjiang, China" Science 327 965, 571 - 574 DOI: 10.1126/science.1182143
Lee, M.S.Y. & Worthy, T.H. (2011) "Likelihood reinstates Archaeopteryx as a primitive bird" Biology Letters. doi: 10.1098/rsbl.2011.0884
