Jinbeisaurus: Różnice pomiędzy wersjami
m |
|||
| Linia 10: | Linia 10: | ||
|miejsce = [[Chiny]] | |miejsce = [[Chiny]] | ||
<small>Shanxi ([[formacja]] [[Huiquanpu]])</small> | <small>Shanxi ([[formacja]] [[Huiquanpu]])</small> | ||
| − | |czas = {{Występowanie| | + | |czas = {{Występowanie|83.6|66}} |
| − | <small>[[późna kreda]]</small> | + | <small>[[późna kreda]] ([[kampan]]-[[mastrycht]])</small> |
|systematyka = | |systematyka = | ||
[[Dinosauria]] | [[Dinosauria]] | ||
| Linia 22: | Linia 22: | ||
[[Tyrannosauroidea]] | [[Tyrannosauroidea]] | ||
| + | |||
| + | ?[[Tyrannosauridae]] | ||
| + | |||
| + | ?[[Tyrannosaurinae]] | ||
|grafika = Xiongguanlong_NT.jpg | |grafika = Xiongguanlong_NT.jpg | ||
|podpis = Rekonstrukcja ''[[Xiongguanlong]]''. ''Jinbeisaurus'' był zapewne podobny. Autor: Nobu Tamura. | |podpis = Rekonstrukcja ''[[Xiongguanlong]]''. ''Jinbeisaurus'' był zapewne podobny. Autor: Nobu Tamura. | ||
| Linia 36: | Linia 40: | ||
==Materiał kopalny== | ==Materiał kopalny== | ||
| − | [[Holotyp]] (SMG V0003) obejmuje kości szczękowe (w tym jedną niepełną), część prawej kości zębowej, dwa trzony kręgów szyjnych, pięć trzonów kręgów grzbietowych i niekompletną prawą k. łonową. Szczątki były rozrzucone na przestrzeni ośmiu metrów kwadratowych i przypuszczalnie pochodzą od jednego dorosłego osobnika. | + | [[Holotyp]] (SMG V0003) obejmuje kości szczękowe (w tym jedną niepełną), część prawej kości zębowej, dwa trzony kręgów szyjnych, pięć trzonów kręgów grzbietowych i niekompletną prawą k. łonową. Szczątki były rozrzucone na przestrzeni ośmiu metrów kwadratowych i przypuszczalnie pochodzą od jednego dorosłego osobnika. Voris i współpracownicy (2025) uważają, że zwierzę to w chwili śmierci było osobnikiem młodocianym lub niedojrzałym. |
==Budowa i filogeneza== | ==Budowa i filogeneza== | ||
Jak na przedstawiciela [[Tyrannosauroidea]], ''Jinbeisaurus'' był dość niewielkim zwierzęciem i zdecydowanie ustępował rozmiarami bardziej zaawansowanym przedstawicielom tego [[klad]]u, nie wspominając o [[Tyrannosauridae|tyranozaurydach]]. Na podstawie zachowanych kości, długość jego czaszki oszacowano na ok. 66 cm, a więc zbliżoną do ''[[Xiongguanlong]]'', ocenianego przeważnie na 4-5 m. ''Jinbeisaurus'' był więc średniej wielkości mięsożercą o silnych szczękach i ostrych zębach. Kości szczękowe zawierały po 13 zębów, a zębowe -16. Jedną z jego charakterystycznych cech było specyficzne piłkowanie zębów – na jednostkę długości przypadała podobna liczba ząbków po obu krawędziach zęba, zarówno w górnej, jak i w dolnej szczęce. | Jak na przedstawiciela [[Tyrannosauroidea]], ''Jinbeisaurus'' był dość niewielkim zwierzęciem i zdecydowanie ustępował rozmiarami bardziej zaawansowanym przedstawicielom tego [[klad]]u, nie wspominając o [[Tyrannosauridae|tyranozaurydach]]. Na podstawie zachowanych kości, długość jego czaszki oszacowano na ok. 66 cm, a więc zbliżoną do ''[[Xiongguanlong]]'', ocenianego przeważnie na 4-5 m. ''Jinbeisaurus'' był więc średniej wielkości mięsożercą o silnych szczękach i ostrych zębach. Kości szczękowe zawierały po 13 zębów, a zębowe -16. Jedną z jego charakterystycznych cech było specyficzne piłkowanie zębów – na jednostkę długości przypadała podobna liczba ząbków po obu krawędziach zęba, zarówno w górnej, jak i w dolnej szczęce. | ||
| − | ''Jinbeisaurus'' | + | Początkowo, ''Jinbeisaurus'' uznany został za dość zaawansowanego tyranozauroida, prawdopodobnie bliższego tyranozaurydom od ''[[Xiongguanlong]]'' i ''[[Suskityrannus]]''. Voris i współpracownicy (2025) zinterpretowali go natomiast jako stosunkowo zaawansowanego [[Tyrannosaurinae|tyranozauryna]]. |
==Spis gatunków== | ==Spis gatunków== | ||
| Linia 53: | Linia 57: | ||
==Bibliografia== | ==Bibliografia== | ||
| − | <small>Wu, X.-c., Shi, J.-R., Dong, L/-Y., Carr, T.D., Yi, J. & Xu S.-C. (2020). "A new tyrannosauroid from the Upper Cretaceous of Shanxi, China". Cretaceous Research. 104357. [[doi:10.1016/j.cretres.2019.104357]].</small> | + | <small> |
| + | Voris, J.T., Zelenitsky, D.K., Kobayashi, Y., Modesto, S.P., Therrien, F., Tsutsumi, H., Chinzorig, T., Tsogtbaatar, K, (2025). "A new Mongolian tyrannosauroid and the evolution of Eutyrannosauria". Nature. 642 (8069): 973–979. [[doi:10.1038/s41586-025-08964-6]] | ||
| + | |||
| + | Wu, X.-c., Shi, J.-R., Dong, L/-Y., Carr, T.D., Yi, J. & Xu S.-C. (2020). "A new tyrannosauroid from the Upper Cretaceous of Shanxi, China". Cretaceous Research. 104357. [[doi:10.1016/j.cretres.2019.104357]].</small> | ||
[[Kategoria:Dinosauria]] | [[Kategoria:Dinosauria]] | ||
Wersja z 14:32, 29 sie 2025
| Autor: | Kamil Kamiński |
| Jinbeisaurus | |
|---|---|
| Dieta | mięsożerny |
| Miejsce | Chiny |
| Czas | |
| Systematyka | Dinosauria |
 Rekonstrukcja Xiongguanlong. Jinbeisaurus był zapewne podobny. Autor: Nobu Tamura. | |
Wstęp
Jinbeisaurus to rodzaj średniej wielkości teropoda z kladu Tyrannosauroidea żyjącego w późnej kredzie na obszarach dzisiejszych Chin. Został on nazwany w 2019 r. przez Wu Xiao-chuna i współpracowników. Znamy tylko pojedynczy, niekompletny okaz tego zwierzęcia.
Etymologia
Nazwa Jinbeisaurus pochodzi od chińskich słów Jinbei (skrócona nazwa prowincji Shanxi), bei („północ”) oraz łacińskiego saurus („gad”, „jaszczur”). Epitet gatunkowy honoruje Souzhu Wanga, za jego wkład w rozwój paleontologii prowincji Shanxi.
Materiał kopalny
Holotyp (SMG V0003) obejmuje kości szczękowe (w tym jedną niepełną), część prawej kości zębowej, dwa trzony kręgów szyjnych, pięć trzonów kręgów grzbietowych i niekompletną prawą k. łonową. Szczątki były rozrzucone na przestrzeni ośmiu metrów kwadratowych i przypuszczalnie pochodzą od jednego dorosłego osobnika. Voris i współpracownicy (2025) uważają, że zwierzę to w chwili śmierci było osobnikiem młodocianym lub niedojrzałym.
Budowa i filogeneza
Jak na przedstawiciela Tyrannosauroidea, Jinbeisaurus był dość niewielkim zwierzęciem i zdecydowanie ustępował rozmiarami bardziej zaawansowanym przedstawicielom tego kladu, nie wspominając o tyranozaurydach. Na podstawie zachowanych kości, długość jego czaszki oszacowano na ok. 66 cm, a więc zbliżoną do Xiongguanlong, ocenianego przeważnie na 4-5 m. Jinbeisaurus był więc średniej wielkości mięsożercą o silnych szczękach i ostrych zębach. Kości szczękowe zawierały po 13 zębów, a zębowe -16. Jedną z jego charakterystycznych cech było specyficzne piłkowanie zębów – na jednostkę długości przypadała podobna liczba ząbków po obu krawędziach zęba, zarówno w górnej, jak i w dolnej szczęce.
Początkowo, Jinbeisaurus uznany został za dość zaawansowanego tyranozauroida, prawdopodobnie bliższego tyranozaurydom od Xiongguanlong i Suskityrannus. Voris i współpracownicy (2025) zinterpretowali go natomiast jako stosunkowo zaawansowanego tyranozauryna.
Spis gatunków
| Jinbeisaurus | Wu, Shi, Dong, Carr, Yi i Xu, 2020 |
| J. wangi | Wu, Shi, Dong, Carr, Yi i Xu, 2020 |
Bibliografia
Voris, J.T., Zelenitsky, D.K., Kobayashi, Y., Modesto, S.P., Therrien, F., Tsutsumi, H., Chinzorig, T., Tsogtbaatar, K, (2025). "A new Mongolian tyrannosauroid and the evolution of Eutyrannosauria". Nature. 642 (8069): 973–979. doi:10.1038/s41586-025-08964-6
Wu, X.-c., Shi, J.-R., Dong, L/-Y., Carr, T.D., Yi, J. & Xu S.-C. (2020). "A new tyrannosauroid from the Upper Cretaceous of Shanxi, China". Cretaceous Research. 104357. doi:10.1016/j.cretres.2019.104357.
